មន្ត្រីអាមេរិក ៣ នាក់ បាននិយាយថា ប្រទេសអារ៉ាប៊ី សាអ៊ូឌីត បានចែករំលែកព័ត៌មានសម្ងាត់ជាមួយក្រុមមន្ត្រីអាមេរិកដែលបានបង្ហាញថា អ៊ីរ៉ង់អាចនឹងកំពុងរៀបចំខ្លួនក្នុងការវាយប្រហារទៅលើព្រះរាជាណាចក្រមួយនេះ។
ការព្រួយបារម្ភកាន់តែខ្លាំងឡើងអំពីការវាយប្រហារលើប្រទេសអារ៉ាប៊ី សាអ៊ូឌីត បានកើតឡើងនៅពេលដែលរដ្ឋបាលលោក ចូ បៃដិន កំពុងរិះគន់ទីក្រុងតេអេរ៉ង់ ចំពោះការបង្ក្រាបលើការបាតុករតវ៉ានៅក្នុងប្រទេស និងថ្កោលទោសចំពោះការបញ្ជូនយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើករាប់រយគ្រឿងក៏ដូចជាជំនួយបច្ចេកទេសទៅកាន់ប្រទេសរុស្ស៊ី សម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។
ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិអាមេរិកបានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា៖ «យើងមានការព្រួយបារម្ភអំពីរូបភាពគំរាមកំហែងហើយយើងនៅតែបន្តទាក់ទងគ្នាតាមរយៈបណ្តាញយោធានិងចារកម្មជាមួយអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតជានិច្ច។យើងនឹងមិនស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការបញ្ចេញសកម្មភាពការពារផលប្រយោជន៍របស់យើងនិងដៃគូរនៅក្នុងតំបន់នោះឡើយ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយអារ៉ាប៊ី សាអ៊ូឌីត មិនបានធ្វើការឆ្លើយតបទៅនឹងសំណើសុំការអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមនោះទេ។ ដោយឡែកស្ថានបេសកកម្មការទូតអ៊ីរ៉ង់ប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) បានប្រាប់សារព័ត៌មាន The Associated Press កាលពីថ្ងៃពុធថា ការអះអាងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកគ្មានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់នោះទេ។ ស្ថានបេសកកម្មដដែលនេះបានបន្តថា៖ «របបលោកខាងលិច និងពួកហ្សីយ៉ូននិយមបានផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានលំអៀងក្នុងគោលបំណងបង្កើតផ្នត់គំនិតអវិជ្ជមានចំពោះសាធារណរដ្ឋអ៊ិស្លាមអ៊ីរ៉ង់ និងបំផ្លាញនិន្នាការវិជ្ជមានបច្ចុប្បន្នជាមួយបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់»។
មន្ត្រីម្នាក់ក្នុងចំណោមមន្ត្រីដែលទទួលបានព័ត៌មានសម្ងាត់បានពណ៌នាថា វាគឺជាការគំរាមកំហែងវាយប្រហារក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ ឬក្នុងរយៈពេល ៤៨ ម៉ោងទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណាគេមិនទាន់ឃើញមានស្ថានទូត ឬស្ថានកុងស៊ុលអាមេរិកជូនដំណឹង ឬណែនាំដល់ជនជាតិអាមេរិកក្នុងប្រទេសអារ៉ាប៊ី សាអ៊ូឌីត ឬកន្លែងផ្សេងទៀតនៅមជ្ឈិមបូព៌ាឱ្យចាកចេញពីប្រទេសនេះនៅឡើយទេ។ លើសពីនេះមន្ត្រីទាំង ៣ រូបនោះ ក៏មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យធ្វើអត្ថាធិប្បាយជាសាធារណៈឡើយ គឺអាចនិយាយបានក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនបញ្ចេញឈ្មោះប៉ុណ្ណោះ។
លោកឧត្តមសេនីយ៍ Pat Ryder លេខាធិការព័ត៌មានរបស់មន្ទីរបញ្ចកោណបាននិយាយថា៖ «មន្ត្រីយោធាអាមេរិកមានការព្រួយបារម្ភអំពីស្ថានភាពគំរាមកំហែងនៅក្នុងតំបន់នេះជាខ្លាំង»។
លោកបន្តថា៖ «យើងកំពុងទាក់ទងជាមួយដៃគូអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតរបស់យើងទាក់ទងនឹងព័ត៌មានដែលពួកគេត្រូវផ្តល់ឱ្យអំពីបញ្ហានេះនាពេលខាងមុខទៀត។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលយើងបាននិយាយពីមុនហើយខ្ញុំនឹងនិយាយឡើងវិញនោះគឺថាយើងនឹងរក្សាសិទ្ធិការពារខ្លួនមិនថា កងកម្លាំងរបស់យើងកំពុងបម្រើការនៅទីណាមិនថានៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ ឬកន្លែងផ្សេងទៀតនោះទេ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិកលោក Ned Price ក៏បានលើកឡើងផងដែរថា «អាមេរិកព្រួយបារម្ភអំពីរូបភាពគំរាមកំហែង» ប៉ុន្តែលោកមិនបានបញ្ជាក់លម្អិតឡើយ។ ដោយឡែកកាសែត The Wall Street Journal ក៏បានរាយការណ៍ជាលើកដំបូងអំពីអារ៉ាប៊ី សាអ៊ូឌីត ដែលបានចែករំលែកព័ត៌មានស៊ើបការណ៍សម្ងាត់កាលពីថ្ងៃអង្គារ។ ហើយអ៊ីរ៉ង់បានចោទប្រកាន់ដោយមិនបានផ្តល់ភ័ស្តុតាងថា អារ៉ាប៊ី សាអ៊ូឌីត និងប្រទេសគូប្រជែងមួយចំនួនទៀតបាននឹងកំពុងញុះញង់ប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់ឱ្យធ្វើការតវ៉ានៅតាមដងផ្លូវ។
ការតវ៉ាដោយកំហឹងនេះ ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយដោយសារព័ត៌មាន Iran International ដែលជាបណ្តាញព័ត៌មានផ្កាយរណបភាសាហ្វាស៊ីដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងឡុងដ៍ ហើយក៏ជាបណ្ដាញព័ត៌មានដែលគ្រប់គ្រងភាគច្រើនដោយជនជាតិអារ៉ាប៊ី សាអ៊ូឌីត។
គួររម្លឹកផងដែរថា សហរដ្ឋអាមេរិកនិងអារ៉ាប៊ី សាអ៊ូឌីត ធ្លាប់បានស្តីបន្ទោសឱ្យប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ កាលពីឆ្នាំ ២០១៩ ថា ជាអ្នកនៅពីក្រោយការវាយប្រហារដ៏ធំមួយនៅភាគខាងកើតប្រទេសអារ៉ាប៊ី សាអ៊ូឌីត ហើយបានធ្វើឱ្យមានការកាត់បន្ថយផលិតកម្មប្រេងពាក់កណ្តាល និងបណ្តាលឱ្យតម្លៃថាមពលកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង។ យ៉ាងណាក៏ដោយអ៊ីរ៉ង់បានបដិសេធថា ពួកគេមិនបាននៅពីក្រោយការវាយប្រហារនេះទេ ប៉ុន្តែយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកផ្ទុកគ្រាប់បែករាងត្រីកោណដូចគ្នាដែលប្រើក្នុងការវាយប្រហារនោះឥឡូវនេះ ត្រូវបានដាក់ពង្រាយដោយកងកម្លាំងរុស្ស៊ីក្នុងសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។
មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះអារ៉ាប៊ី សាអ៊ូឌីត ក៏រងការវាយប្រហារម្តងហើយម្តងទៀតដោយយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកគ្រាប់មីស៊ីលនិងកាំភ្លើងត្បាល់បាញ់ដោយក្រុមឧទ្ទាម Houthi ដែលគាំទ្រដោយអ៊ីរ៉ង់នៅប្រទេសយេម៉ែន។ ជាការឆ្លើយតបអារ៉ាប៊ី សាអ៊ូឌីត បានបង្កើតក្រុមចម្រុះដើម្បីប្រយុទ្ធជាមួយពួក Houthis ក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ ប៉ុន្តែត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិរិះគន់ចំពោះការវាយប្រហារតាមអាកាសនៅក្នុងសង្គ្រាមដែលបានសម្លាប់ជនស៊ីវិលជាច្រើននាក់។
ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ថ្មីៗនេះរដ្ឋបាលលោកបៃដិនបានដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្ត្រីអ៊ីរ៉ង់ចំពោះការបង្ក្រាបយ៉ាងឃោរឃៅលើបាតុករក្រោយពីការស្លាប់របស់កញ្ញាMahsaAminiអាយុ២២ឆ្នាំកាលពីខែកញ្ញាបន្ទាប់ពីការចាប់ខ្លួនរបស់នាងដោយក្រុមប៉ូលិសអ៊ីរ៉ង់។លើសពីនេះអាមេរិកក៏បានដាក់ទណ្ឌកម្មអ៊ីរ៉ង់ចំពោះការផ្គត់ផ្គង់យន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកទៅឱ្យរុស្ស៊ីសម្រាប់ប្រើក្នុងសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។
គួរដឹងផងដែរថាយ៉ាងហោចណាស់មនុស្ស២៨៨នាក់ត្រូវបានសម្លាប់និង១៤១៦០នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនក្នុងអំឡុងពេលចេញតវ៉ានេះ។ បើយោងតាមក្រុមសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់។បាតុកម្មនៅតែបន្តអូសបន្លាយហើយសូម្បីតែឆ្មាំបដិវត្តន៍យោធាក៏មានការភ័យខ្លាចហើយបានព្រមានប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់ឱ្យបញ្ឈប់ការធ្វើបាតុកម្មទៀតផង។
អ៊ីរ៉ង់បានបើកការវាយប្រហារជាបន្តបន្ទាប់លើទីតាំងនៃតំបន់បំបែកខ្លួនឃឺដ (Kurdish) នៅភាគខាងជើងអ៊ីរ៉ាក់ដោយបានសម្លាប់មនុស្សយ៉ាងហោចណាស់១៦នាក់ក្នុងនោះក៏មានពលរដ្ឋអាមេរិកម្នាក់ទៀតផង។
ទំនាក់ទំនងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាមួយអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតក៏មានភាពតានតឹងផងដែរបន្ទាប់ពីសម្ព័ន្ធមិត្តដែលជាប្រទេសផលិតប្រេង (OPEC+)បានប្រកាសកាលពីខែតុលាថាខ្លួននឹងកាត់បន្ថយការផលិតចំនួន២លានបារ៉ែលក្នុង ១ថ្ងៃដោយចាប់ផ្តើមនៅក្នុងខែវិច្ឆិកា។
សេតវិមានបានលើកឡើងថាអាមេរិកកំពុងពិនិត្យមើលទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតជុំវិញការផ្លាស់ប្តូរនេះហើយបានបន្តថាការកាត់បន្ថយផលិតកម្មប្រេងកំពុងជួយដល់សមាជិកOPEC+ ជាពិសេសគឺប្រទេសរុស្ស៊ីក្នុងការសន្សំប្រាក់របស់ខ្លួនខណៈដែលសង្គ្រាមនៅក្នុងអ៊ុយក្រែនកំពុងបន្តហើយរហូតមកទល់ពេលនេះវាបានចូលក្នុងខែទី៩ហើយចាប់តាំងពីថ្ងៃឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។
អ្នកនាំពាក្យក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិសេតវិមានលោកJohn Kirby កាលពីថ្ងៃអង្គារបានរំលឹកឡើងវិញថា «អាមេរិកនៅតែមានការព្រួយបារម្ភថាអ៊ីរ៉ង់អាចផ្តល់ឱ្យរុស្ស៊ីនូវមីស៊ីលបាញ់នៅលើអាកាសផងដែរ»។លោកបន្តថា៖«យើងមិនទាន់ឃើញការព្រួយបារម្ភរបស់យើងក្លាយជាការពិតនៅឡើយទេប៉ុន្តែវាជាការព្រួយបារម្ភដែលយើងមាន»។
ទោះបីជាសហរដ្ឋអាមេរិកនិងប្រទេសផ្សេងទៀតបានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភអំពីទង្វើរបស់អ៊ីរ៉ង់ក៏ដោយ ក៏អាមេរិកមិនបានច្រានចោលនូវលទ្ធភាពនៃការស្តារឡើងវិញនូវកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ឆ្នាំ២០១៥ដែលត្រូវបានសម្របសម្រួលក្រោមរដ្ឋបាលលោកបារ៉ាក់អូបាម៉ានិងបានលុបចោលនៅឆ្នាំ២០១៨ក្រោមរដ្ឋបាលលោកដូណាល់ត្រាំ។
បេសកជនពិសេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅអ៊ីរ៉ង់លោកRobert Malleyបាននិយាយកាលពីថ្ងៃចន្ទថា «រដ្ឋបាលបច្ចុប្បន្នមិនបានផ្តោតលើកិច្ចព្រមព្រៀងនោះទេដែលវាបានជាប់គាំងតាំងពីខែសីហាមកម្លេះ»។យ៉ាងណាក៏ដោយបេសកជនពិសេសរូបនេះបានបដិសេធក្នុងការប្រកាសថាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានរលត់បាត់ហើយដោយលើកឡើងថា «អាមេរិកនឹងមិនសុំទោសដាច់ខាតក៏ព្រោះតែខ្លួនបានព្យាយាមធ្វើអ្វីគ្រប់យ៉ាងដែលអាចធ្វើបានដើម្បីការពារអ៊ីរ៉ង់ពីការទទួលបាននូវអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ»។
គួរដឹងដែរថាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានផ្តល់ឱ្យទីក្រុងតេអេរ៉ង់នូវទឹកប្រាក់រាប់ពាន់លានដុល្លារក្នុងការបន្ធូរបន្ថយទណ្ឌកម្មជាថ្នូរនឹងការយល់ព្រមលុបចោលកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួនក្នុងនោះរួមមានការកំណត់ចំនួនសម្ភារៈដែលអ៊ីរ៉ង់អាចស្តុកទុកនិងកំណត់បរិមាណប្រតិបត្តិការនៃម៉ាស៊ីនកម្រិតខ្ពស់ជាដើម៕