នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី ១៧ ខែវិច្ឆិកា ប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីង បាននិយាយថា តំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកមិនមែនជាទីធ្លារបស់នរណាម្នាក់ឡើយ ហើយមិនគួរក្លាយជាសង្វៀននៃការប្រកួតប្រជែងរបស់មហាអំណាចនោះទេ។ នេះ គឺជាការព្រមានប្រឆាំងនឹងភាពតានតឹងនៃសង្គ្រាមត្រជាក់ក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលជាតំបន់ប្រកួតប្រជែងរវាងទីក្រុងប៉េកាំង និងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន។
ការថ្លែងរបស់លោក ស៊ី ជីនពីង នៅមុនកិច្ចប្រជុំកំពូលនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក ឬហៅកាត់ថា APEC នៅទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ គឺជាសារឆ្លើយតបសំដៅទៅកាន់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តនិងដៃគូក្នុងតំបន់ ក្នុងការបង្អាក់នូវការកើនឡើងឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ច និងយោធារបស់ប្រទេសចិន។
លោកបន្ថែមថា៖ «គ្មានទេការប៉ុនប៉ងធ្វើសង្គ្រាមត្រជាក់ ព្រោះវាមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតដោយប្រជាជន ឬពេលវេលានៅពេលនេះឡើយ»។ លោកបន្តថា៖ «យើងគួរតែដើរតាមមាគ៌ានៃការបើកចំហ និងការរួមបញ្ចូលគ្នា។ តំបន់នេះមិនគួរកែប្រែទៅជាសង្វៀនសម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងរបស់មហាអំណាចនោះទេ»។
នៅក្នុងការថ្លែងសុន្ទរកថារបស់លោកបានរំលេចថា៖ «លទ្ធិឯកតោភាគី និងលទ្ធិគាំពារនិយម គួរតែត្រូវបានបដិសេធដោយអ្នករាល់គ្នា ហើយរាល់ការប៉ុនប៉ងយកសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មធ្វើជាអាវុធនយោបាយ គួរតែត្រូវបានបដិសេធពីអ្នករាល់គ្នាផងដែរ»។
គួររំឭកផងដែរថា ទំនាក់ទំនងរវាងមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទាំង២ មានភាពតានតឹងយ៉ាងខ្លាំងនៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ក្នុងនោះមានដូចជាបញ្ហាពន្ធគយ កោះតៃវ៉ាន់ កម្មសិទ្ធិបញ្ញា ការដកស្វ័យភាពពីទីក្រុងហុងកុង និងជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងបញ្ហាផ្សេងៗជាច្រើនទៀត។
ជាឥរិយាបថមួយដែលទីក្រុងប៉េកាំងមើលឃើញថាជាអំពើដ៏គឃ្លើននោះគឺថា មន្ត្រីរដ្ឋបាលជាន់ខ្ពស់អាមេរិកមួយរូប បាននិយាយថា នៅថ្ងៃអង្គារសប្ដាហ៍ក្រោយ អនុប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោកស្រី កាម៉ាឡា ហារីស នឹងធ្វើទស្សនកិច្ចទៅកាន់កោះ ប៉ាឡាវ៉ាន (Palawan) របស់ហ្វីលីពីន ដែលជាកោះនៅកៀកជាប់នឹងប្រជុំកោះ Spratly ក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលជាតំបន់កំពុងមានជម្លោះ។
លោកស្រី ហារីស នឹងក្លាយជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បំផុតរបស់អាមេរិកក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់កោះ ប៉ាឡាវ៉ាន។ ទស្សនកិច្ចរបស់លោកស្រីអាចបង្កើនភាពតានតឹងជាមួយទីក្រុងប៉េកាំងកាន់តែខ្លាំង ដោយសារកោះមួយនេះ មានទីតាំងស្ថិតនៅជិតប្រជុំកោះដែលកំពុងមានជម្លោះជាមួយចិន។
គួរដឹងដែរថា ចិនបានបូមខ្សាច់បាតសមុទ្រដើម្បីសាងសង់ដីកោះ និងទាមទារតំបន់សម្បូរប្រេង និងឧស្ម័ន ដាក់ក្រោមដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែផ្នែកខ្លះនៃប្រជុំកោះ Spratly នេះ ក៏ត្រូវបានទាមទារដោយប្រទេសព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន តៃវ៉ាន់ និងវៀតណាមផងដែរ។
ទូរទស្សន៍រដ្ឋចិន CCTV បានចាក់ផ្សាយថា លោក ស៊ី ជីនពីង បានប្រាប់សមភាគីហ្វីលីពីន លោកប្រធានាធិបតី ហ្វឺឌីណាន់ ម៉ាកូស នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនៅទីក្រុងបាងកកថា ភាពរឹងមាំនៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងហ្វីលីពីននិងចិន គឺអាស្រ័យលើស្ថិរភាពនៅដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា លោកស្រី ហារីស នឹងធ្វើទស្សនកិច្ចនៅកោះ ប៉ាឡាវ៉ាន បន្ទាប់ពីបានចូលរួមកិច្ចប្រជុំ APEC និងកិច្ចប្រជុំកំពូលក្នុងតំបន់ជាបន្តបន្ទាប់ ដែលភាគច្រើននៃកិច្ចប្រជុំទាំងនោះ បានផ្ដោតលើភាពតានតឹងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ជាពិសេសជុំវិញសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។
នៅឯកិច្ចប្រជុំ G20 លើកោះបាលីប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីឯណោះវិញ បណ្ដាប្រទេសនានាបានអនុម័តជាឯកច្ឆន្ទនូវសេចក្តីប្រកាសមួយ ដើម្បីធ្វើការថ្កោលទោសជុំវិញបញ្ហាសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែប្រទេសមួយចំនួនបានមើលឃើញជម្លោះនៅអ៊ុយក្រែនខុសគ្នាពីបណ្ដាប្រទេសទាំងអស់នោះ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីដែលជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំ បាននិយាយថា សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនគឺជាបញ្ហាដ៏ចម្រូងចម្រាសបំផុតមួយ។
គួរដឹងផងដែរថា រុស្ស៊ីជាសមាជិកនៃ G20 ហើយក៏ជាសមាជិកនៃ APEC ផងដែរ ប៉ុន្តែប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន មិនបានធ្វើដំណើរមកចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលទាំងអស់នេះនោះទេ ដោយបានឱ្យឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីទីមួយ លោក Andrey Belousov មកតំណាងគាត់នៅឯកិច្ចប្រជុំកំពូល APEC។
ប្រទេសថៃដែលជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំ APEC កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ បានឱ្យដឹងថា មេដឹកនាំទាំងអស់ដែលមកប្រមូលផ្តុំគ្នាសម្រាប់វេទិកា APEC គួរតែងើបឡើងឱ្យផុតពីបញ្ហាចម្រូងចម្រាសទាំងអស់។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសថៃ លោក Don Pramudwinai បាននិយាយថា កិច្ចប្រជុំដែលមានសមាជិកទាំង ២១ ប្រទេសនេះ ចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃសុក្រ ហើយវាគឺជាចំណុចប្រសព្វដ៏សំខាន់មួយ ខណៈពេលដែលពិភពលោកកំពុងប្រឈមមុខនឹងបញ្ហា និងហានិភ័យជាច្រើន។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសថៃរូបនេះ បានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសថា៖ «លុបចោលផ្នត់គំនិតដែលថារាល់បញ្ហាគឺសុទ្ធតែអាចជ្រៀតចូលក្នុងការសន្ទនា និងសកម្មភាព ហើយការសម្របសម្រួលណាមួយកើតឡើងនោះ ហាក់ដូចជាមិនអាចទៅរួចនោះទេ។ នោះហើយគឺជាមូលហេតុដែល APEC នៅឆ្នាំនេះត្រូវតែងើបឡើងពីបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ ហើយផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមដល់ពិភពលោកទាំងមូល»។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីអូស្ត្រាលី លោក Anthony Albanese ក៏ស្ថិតក្នុងចំណោមអ្នកដែលចូលរួមកិច្ចប្រជុំសំខាន់នេះផងដែរ ខណៈដែលប្រធានាធិបតីបារាំងលោក អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុងគឺជាភ្ញៀវពិសេសនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំ។
គួរកត់សម្គាល់ថា លោក ស៊ី ជីនពីង បានរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលដ៏កម្រមួយជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុនលោក ហ្វូមីអូ គីស៊ីដា នៅទីក្រុងបាងកក ដែលជាកិច្ចប្រជុំកម្រិតថ្នាក់ដឹកនាំលើកដំបូងរវាងប្រទេសទាំង២ក្នុងរយៈពេលជិត៣ឆ្នាំមកនេះ។ ក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ លោក គីស៊ីដា បានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភអំពីស្ថិរភាពនៅច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុនរូបនេះបានបញ្ជាក់ជាថ្មីម្ដងទៀតជាមួយលោក ស៊ី ជីនពីង ថា ពួកគេនឹងបើកការសន្ទនាឡើងវិញយ៉ាងជិតស្និទ្ធរវាងមន្ត្រីការទូត។ លើសពីនេះ មេដឹកនាំទាំង២ក៏បានយល់ស្របគ្នាថា រុស្ស៊ីមិនត្រូវប្រើប្រាស់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរនៅអ៊ុយក្រែនឡើយ ប៉ុន្តែលោកបានបដិសេធមិនបរិយាយបន្ថែមអំពីអ្វីដែលលោក ស៊ី ជីនពីង បាននិយាយអំពីបញ្ហានេះទេ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ទូរទស្សន៍រដ្ឋចិន CCTV បានរាយការណ៍ថា លោក ស៊ី ជីនពីង បានប្រាប់លោក គីស៊ីដា អំពីបញ្ហានៅកោះតៃវ៉ាន់ ថាវាជារឿងដែលពាក់ព័ន្ធនឹងមូលដ្ឋានគ្រឹះនយោបាយនៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំង២ហើយជម្លោះដែនដីមួយនេះគួរតែត្រូវបានដោះស្រាយឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។
គួរដឹងដែរថា កិច្ចប្រជុំនេះត្រូវបានធ្វើឡើងមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីភាពតានតឹងបានស្ងប់ស្ងាត់នៅកោះបាលី ដែលជាកន្លែងលោក ស៊ី ជីនពីង បានរិះគន់នាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដាលោក Justin Trudeau ជុំវិញការបែកធ្លាយកិច្ចប្រជុំបិទទ្វារមួយរវាងពួកគេទាំង២។ លោក ស៊ី ជីនពីង ក៏បានបង្ហាញឱ្យសាធារណជនបានឃើញផងដែរ នូវអាកប្បកិរិយាមិនពេញចិត្តលោក Justin Trudeau យ៉ាងខ្លាំង។
កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ខណៈដែលបណ្ដាមេដឹកនាំបានរៀបចំខ្លួនសម្រាប់ចូលរួមកិច្ចប្រជុំ APEC របបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាបានប្រកាសលើកលែងទោសដល់អ្នកទោសចំនួន ៥ ៧៧៤ នាក់ ដែលក្នុងនោះមានផលិតករភាពយន្តជប៉ុនម្នាក់ អតីតឯកអគ្គរាជទូតអង់គ្លេសម្នាក់ និងសេដ្ឋវិទូអូស្ត្រាលី និងជាអតីតទីប្រឹក្សារបស់មេដឹកនាំលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ម្នាក់ផងដែរ។ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ា បានរាយការណ៍ថា ៧០០ នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកដែលត្រូវបានគេដោះលែង គឺជាអ្នកទោសនយោបាយ។
សកម្មជន និងក្រុមប្រឆាំងរបស់យោធាបានស្វាគមន៍ចំពោះការលើកលែងទោសនេះ ប៉ុន្តែបានព្រមានពិភពលោកកុំឱ្យចាញ់ល្បិចកលរបបយោធាមួយនេះ ដោយបានលើកឡើងថា របបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាកំពុងប្រើប្រាស់មនុស្សជាឧបករណ៍សម្រាប់ការចរចាតែប៉ុណ្ណោះ។ ដោយឡែក នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននៅទីក្រុងបាងកក រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក លោក អង់តូនី ប្ល៊ីងកិន បានស្វាគមន៍ការដោះលែងនេះថា «ជាចំណុចភ្លឺមួយនៅក្នុងរយៈពេលនៃភាពងងឹតដ៏យូរអង្វែង»៕