ដើមឈាមនាគដុះនៅលើជម្រាលភ្នំ Homhil ភាគឦសាននៃកោះសូកូត្រា ទឹកដីយេម៉ែន។ AFP
សូកូត្រា៖ ដើមដុះត្រង់ភ្លឹង រហូតដល់ចុះទើបបែកមែកដូចឫសចាក់ស្រែះរាងដូចផ្លិត «ដើមឈាមនាគ» អាយុកាលរាប់សតវត្សរ៍បានឈរនៅលើកំពូលភ្នំដ៏រឹងមាំនៃដែនកោះសូកូត្រា ប្រទេសយេម៉ែន ដែនដីល្បីជីវចម្រុះគ្មានពីរដ៏អស្ចារ្យរបស់ប្រជុំកោះមហាសមុទ្រឥណ្ឌា។
ប៉ុន្តែរុក្ខជាតិដ៏កម្រនេះ ក៏កំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាអាកាសធាតុ និងបរិស្ថានដែលឈានទៅរកការវិនាសសាបសូន្យតែម្ដង។
ដើមឈើបុរាណទាំងនេះកំពុងត្រូវបានបំផ្លាញដោយព្យុះដ៏ខ្លាំងក្លា ជាមួយកម្លាំងខ្យល់កាន់តែសាហាវជាងមុន ខណៈដែលការបណ្ដុះកូនដាំស្ដារឡើងវិញ ត្រូវបានរាំងស្ទះដោយហ្វូងពពែដ៏ច្រើនសន្ធឹកស៊ីខ្ទេច ធ្វើឱ្យរុក្ខជាតិជីវសាស្ត្រដ៏ផុយស្រួយងាយរងគ្រោះលើដែនដីវាលខ្សាច់។
ជាមួយរូបរាងចម្លែក ដើមឈាមនាគ ដែលជាឱសថសម្រាប់ពលរដ្ឋ មានដុះតែនៅកោះសូកូត្រាប៉ុណ្ណោះ។ AFP
លោក អាដណាន អាម៉េដ គ្រូបង្រៀនគណិតវិទ្យា និងជាមគ្គុទេសក៍ទេសចរណ៍ដែលមានចំណង់ចំណូលចិត្តស្រឡាញ់ធម្មជាតិ និងសត្វ ដ៏ល្បីល្បាញនៅដែនកោះសូកូត្រាបាននិយាយថា៖ «ដើមឈាននាគ នាំមកនូវទឹក ដូច្នេះវាមានសារៈសំខាន់ណាស់»។
ស្ថិតនៅតំបន់ហ៊ុំព័ទ្ធដោយសមុទ្រខៀវស្រងាត់រវាងដែនដីអារ៉ាប់ និងអាហ្វ្រិក ចម្ងាយប្រហែល ៣៥០គីឡូម៉ែត្រ ខាងត្បូងនៃឆ្នេរសមុទ្រយេម៉ែន កោះសូកូត្រាគឺជាជម្រករបស់មនុស្សជាង ៥០០០០ នាក់ ដែលពុំរងផលប៉ះពាល់ពីការបង្ហូរឈាមនៃសង្គ្រាមស៊ីវិលនៅលើដីគោក។
ជាប់ជាតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ អង្គការយូណេស្កូបានពិពណ៌នាកោះដ៏ធំនេះថាជាកោះមួយក្នុងចំណោមដែនដី «ជីវចម្រុះសម្បូរបែប និងមានរុក្ខជាតិ សត្វពូជប្លែកបំផុត» ក្នុងពិភពលោក។
ដែនកោះសូកូត្រា ពោរពេញទៅដោយរុក្ខជាតិ និងសត្វពូជប្លែកខុសគេនៅលើផែនដី។ AFP
លោក អាម៉េដ បាននិយាយថា តាមប្រពៃណីជនជាតិកោះ ពលរដ្ឋមិនទម្លាប់កាប់ដើមឈាមនាគ ដើម្បីយកអុសដុតនោះទេ ព្រោះពួកគេដឹងថាវាជួយឱ្យមានភ្លៀងធ្លាក់ជាប្រចាំ និងហើយជ័រឈាមក្រហមរបស់វាគឺជាថ្នាំ។
លោកបាននិយាយថា៖ «ពពែស៊ីកូនរុក្ខជាតិនេះ ដូច្នេះដើមឈើតូចៗត្រូវបានគេរកឃើញតែនៅលើច្រាំងថ្មចោទ នៅកន្លែងដែលដែលសត្វមិនអាចចូលទៅដល់បាន»។
ដើមឈើនេះត្រូវចំណាយពេលលូតលាស់កន្លះសតវត្សរ៍ឯណោះ មុនពេលវាពេញវ័យបន្តពូជ។
លោក អាម៉េដ បាននិយាយថា៖ «ប្រសិនបើអត់មានវិធីសាស្ត្រអ្វីដើម្បីស្ដាររុក្ខជាតិបុរាណនេះទេ មុខជាមិនយូរទេដើមឈាមនាគនឹងផុតរលត់ពីផែនដីយើងហើយ»។
ជាមួយរូបរាងចម្លែក ដើមឈាមនាគ ដែលជាឱសថសម្រាប់ពលរដ្ឋ មានដុះតែនៅកោះសូកូត្រាប៉ុណ្ណោះ។ AFP
លោក អាដណាន អាម៉េដ សំឡឹងមើលជញ្ជាំងថ្មខ្ពស់ការពារកន្លែងបណ្តុះកូនឈើនាគ គ្រប់គ្រងដោយសហគមន៍ ដែលហ៊ុំព័ទ្ធដោយបរិវេណទំហំស្មើទីលានបាល់ទាត់ការពារការវាយលុករបស់ពពែ។
នៅខាងក្នុងមានកូនឈើទាបៗរាប់សិបដើម សណ្ឋានស្រដៀងនឹងដើមម្នាស់។ ពួកវាគឺជាលទ្ធផលដ៏លំបាកនៃការលូតលាស់យ៉ាងហោចណាស់ ១៥ ឆ្នាំ។
ចង្អុលទៅកាន់កូនដើមឈាមនាគ លោក អាម៉េដ បាននិយាយថា៖ «វាគឺជាការចាប់ផ្តើម ប៉ុន្តែវាត្រូវការអ្វីច្រើនទៀត។ យើងត្រូវការការគាំទ្រ»៕ AFP/HR
ដែនកោះសូកូតា ពោរពេញទៅដោយរុក្ខជាតិ និងសត្វពូជប្លែកខុសគេនៅលើផែនដី។ AFP
កោះដែលមានប្រវែង ១៨០គីឡូម៉ែត្រនេះ ជាកន្លែងឆ្លងកាត់រវាងអាហ្រ្វិក និងអារ៉ាប់។ AFP
ដើមឈាមនាគ បាក់ដោយសារខ្យល់ព្យុះ រីឯកូនរបស់វាត្រូវបានហ្វូងពពែស៊ីខ្ទេច។ AFP
ដើមត្រង់បែកមែកដូចឫសចាក់ស្រែះរាងដូចផ្លិត «ដើមឈាមនាគ» មានអាយុកាលរាប់សតវត្សរ៍។ AFP
