.jpg)
អាស៊ាន បានទទួលអ៊ុយក្រែនជាសមាជិកទី៥០ នៃសន្ធិសញ្ញាមិត្តភាពនិងសហប្រតិបត្តិការតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ហៅកាត់ថា TAC ក្រោមការចុះហត្ថលេខាពីបណ្តាមេដឹកនាំអាស៊ាន និងលោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអ៊ុយក្រែន ឌីមីត្រូ គូឡេបា (Dmytro Kuleba) ជាតំណាងភាគីអ៊ុយក្រែន នៅថ្ងៃដំបូងនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៤០ និង៤១ និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធពោលគឺនៅថ្ងៃទី១០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ នៅរាជធានីភ្នំពេញ។ រូបថត រ៉ាហ៊ីម
នៅចំពោះមុខបញ្ហាជម្លោះ អ៊ុយក្រែន-រុស្ស៊ី អាស៊ានបាននិងកំពុងដើរតួនាទីសម្របសម្រួលវិបត្តិនេះដែលជាបញ្ហាធំសម្រាប់អន្តរជាតិ ដោយសមាជិកអាស៊ានភាគច្រើន ជាពិសេស កម្ពុជាប្រធានអាស៊ានឆ្នាំ ២០២២ បានប្រកាន់ជំហរគាំទ្រ អ៊ុយក្រែនក្តី ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកជំនាញ អង្គការតំបន់មួយនេះ ហាក់មិនទាន់មានឯកភាពគ្នានៅឡើយទេ ចំពោះសំណុំរឿង អ៊ុយក្រែន និង រុស្ស៊ី នេះ ដោយបានបដិសេធសំណើថ្លែងសុន្ទកថាពិសេសតាមប្រព័ន្ធវីដេអូរបស់ប្រធានាធិបតី អ៊ុយក្រែន នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៤០ និង៤១ នៅរាជធានីភ្នំពេញ។
អ្នកតាមដាននយោបាយអន្តរជាតិទាំងនេះយល់ថា បញ្ហាកុងសង់ស៊ីល របស់អាស៊ាន និង ជំហរនយោបាយការទូតរបស់រដ្ឋជាសមាជិកបាននាំឱ្យអាស៊ានខ្វែងគំនិតគ្នាចំពោះសំណុំរឿងវិបត្តិ អ៊ុយក្រែន-រុស្ស៊ី ព្រោះបណ្តារដ្ឋខ្លះមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយក្រុង មូស្គូ ហើយរដ្ឋខ្លះទៀតមិនចង់មើលមុខមិនត្រង់ជាមួយក្រុង មូស្គូ។
ជុំវិញសំណុំរឿងនេះ លោក វណ្ណ ប៊ុនណា អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវនៃវិទ្យាស្ថានខ្មែរសម្រាប់សហប្រតិបត្តិការនិងសន្តិភាព (CICP) លើកឡើងថា បណ្តាសមាជិកអាស៊ាននៅមិនទាន់មានជំហរស្របគ្នានៅឡើយទេ ចំពោះវិបត្តិសង្គ្រាម អ៊ុយក្រែន-រុស្ស៊ី ដែលគេអាចមើលឃើញបានតាមរយៈយន្តការអាស៊ានក្នុងការប្រើប្រាស់កុងសង់ស៊ីស ចំពោះសំណើរបស់អ៊ុយក្រែនដែលសុំថ្លែងសុន្ទរកថា ពិសេសរបស់ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន ត្រូវអាស៊ានផាត់ចោល ព្រោះបណ្តារដ្ឋជាសមាជិកមួយចំនួនមិនគាំទ្រ។
លោកពន្យល់ដូច្នេះថា៖ «បើយើងពិនិត្យមើលទិដ្ឋភាពច្បាប់និងយន្តការការទូត អ៊ុយក្រែន មិនមានសិទ្ធិក្នុងការមកថ្លែងសុន្ទរកថានៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនិងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធរបស់អាស៊ានទេ ប៉ុន្តែ វាអាចមានករណីពិសេស ដោយសារបញ្ហាអ៊ុយក្រែននេះ ជាវិបត្តិ កំពុងកើតមាន ប្រទេសអាស៊ាន អាចផ្តល់ឱកាសឱ្យអ៊ុយក្រែន ថ្លែងពីអ្វីដែលគាត់កំពុងជួបប្រទះ ប៉ុន្តែបញ្ហានៅត្រង់ថា អាស៊ានមិនទាន់មានជំហរស្របគ្នាលើបញ្ហាអ៊ុយក្រែននេះទេ»។
គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន នៅល្ងាចថ្ងៃទី១០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ លោក គង់ ភោគ អ្នកនាំពាក្យផ្លូវការនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានបានបញ្ជាក់ថា មិនមានការថ្លែងសុន្ទរកថាពិសេសរបស់អ៊ុយក្រែន នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានឡើយ ដោយលោកបញ្ជាក់ថា ដោយគោរពតាម កុងសង់ស៊ីស របស់អាស៊ាន អ៊ុយក្រែន ត្រឹមជាភ្ញៀវកិត្តិយសរបស់អាស៊ាន ដែលអាចចូលរួមក្នុងពិធីបើកជាផ្លូវការបាន ប៉ុន្តែមិនអាចចូលរួមកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធរបស់អាស៊ានបានឡើយ។
តាមរយៈជំនួបតាមប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទរវាងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងលោកប្រធានាធិបតី អ៊ុយក្រែន លោក វ៉ូឡូឌីមៀ ហ្សេឡែនស្គី (Volodymyr Zelensky) កាលពីដើមខែវិច្ឆិកា ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន បានស្នើសុំថ្លែងសុន្ទរកថាពិសេសពាក់ព័ន្ធស្ថានការណ៍សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនតាមប្រព័ន្ធវីដេអូ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៤០ និង៤១ នៅរាជធានីភ្នំពេញ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងការបដិសេធការថ្លែងសុន្ទរកថាពិសេសពាក់ព័ន្ធស្ថានការណ៍សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន តាមប្រព័ន្ធវីដេអូរបស់ប្រមុខដឹកនាំអ៊ុយក្រែននេះ លោក វណ្ណ ប៊ុនណា យល់ថា នឹងមិនប៉ះពាល់ធំដុំឡើយចំពោះអង្គការតំបន់អាស៊ាន ប៉ុន្តែវាអាចជះឥទ្ធិពលខ្លះដល់ឯកភាពនៃបណ្តារដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ាន ជាពិសេសមុខមាត់អាស៊ានលើឆាកអន្តរជាតិចំពោះការមិនគាំទ្រពេញលេញរបស់អាស៊ាន ទៅលើភាគី អ៊ុយក្រែន ព្រោះវិបត្តិនៅអ៊ុយក្រែន មិនមែនជារបៀបវារៈចាំបាច់សម្រាប់អាស៊ាន។
ជាមួយគ្នានេះដែរ លោក ថុង ម៉េងដាវិត អ្នកស្រាវជ្រាវប្រចាំមជ្ឈមណ្ឌលមេគង្គសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្រ្ត នៃវិទ្យាស្ថាន ចក្ខុវិស័យអាស៊ី (AVI) គូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា ការមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានបទបង្ហាញរបស់ប្រធានាធិបតី អ៊ុយក្រែន នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននេះ គឺជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងប្រយោជន៍នយោបាយ យុទ្ធសាស្ត្រ និងសេដ្ឋកិច្ច របស់បណ្តារដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ាន ដែលនាំឱ្យមានការខ្វែងគំនិតគ្នាជុំវិញសំណុំរឿងនេះ។
លោក ថុង ម៉េងដាវិត បន្តថា៖ «ដោយសារតែផលប្រយោជន៍នយោបាយ យុទ្ធសាស្ត្រ និង សេដ្ឋកិច្ច ដែលប្រទេសមួយចំនួនមានទំនាក់ទំនងល្អប្រសើរជាមួយ រុស្ស៊ី ហើយប្រទេសមួយចំនួនមិនមានទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីសំខាន់ណាមួយជាមួយ រុស្ស៊ីឡើយ»។
អ្នកជំនាញផ្នែកកិច្ចការអន្តរជាតិរូបនេះ សង្កត់ថា នៅខណៈពេលនេះ អ៊ុយក្រែនគឺពិតជាត្រូវការការគាំទ្រពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ហើយពេលនេះអាស៊ាន គឺជាដៃគូដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់អ៊ុយក្រែន ដើម្បីប្រមូលការគាំទ្របន្ថែមទៀតក្នុងការរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីក្នុងការបញ្ចប់ជម្លោះ រុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន និងការកសាងជាតិឡើងវិញរបស់ អ៊ុយក្រែន នៅក្រោយដំណាក់កាលសង្គ្រាម។
ទោះជាយ៉ាងណាក្តី តាមរយៈយន្តការរបស់អាស៊ាន អាស៊ានបានក្លាយទៅជានិយ័តករដ៏សំខាន់សម្រាប់ដើរតួនាទីស្នូលក្នុងការសម្របសម្រួលនិងជំរុញឱ្យប្រទេសមហាអំណាចនានាចូលរួមដោះស្រាយវិបត្តិនៅអ៊ុយក្រែននេះ និង បញ្ហាដទៃៗទៀតតួយ៉ាង វិបត្តិថាមពល វិបត្តិសន្តិសុខស្បៀង វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចជាសកល ដែលចេញពីសង្គ្រាម រុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន ដែលកំពុងយាយីពិភពលោកនេះបានតាមការបញ្ជាក់បន្ថែមពីលោក ថុង ម៉េងដាវិត។
គួរជម្រាបជូនផងដែរថា នៅថ្ងៃដំបូងនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៤០ និង៤១ និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធពោលគឺនៅថ្ងៃទី១០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ នៅរាជធានីភ្នំពេញ អាស៊ាន បានទទួលអ៊ុយក្រែនជាសមាជិកទី៥០ នៃសន្ធិសញ្ញាមិត្តភាពនិងសហប្រតិបត្តិការតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ហៅកាត់ថា TAC ក្រោមការចុះហត្ថលេខាពីបណ្តាមេដឹកនាំអាស៊ាន និងលោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអ៊ុយក្រែន ឌីមីត្រូ គូឡេបា (Dmytro Kuleba) ជាតំណាងភាគីអ៊ុយក្រែន។
តាមរយៈកិច្ចការចុះសន្ធិសញ្ញា TAC នេះ លោក សេង វណ្ណលី សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ យល់ថា វាជាភាពជោគជ័យមួយរបស់ អ៊ុយក្រែន ទៅហើយ តាមរយៈការជួយសម្របសម្រួលពីកម្ពុជាក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ានលើកទី៣ នេះ ហើយការដែលមិនបានថ្លែងសុន្ទរកថាពីប្រមុខដឹកនាំរបស់អ៊ុយក្រែននេះ នៅកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននេះ គឺមិនអាចរាប់ថា ជាបរាជ័យរបស់អាស៊ាន និងអ៊ុយក្រែនឡើយ ព្រោះជាប្រពៃណីក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានកន្លងមក មិនធ្លាប់មានការថ្លែងសុន្ទរកថារបៀបនេះឡើយ។
មិនសូវខុសគ្នាពីអ្នកជំនាញផ្សេងៗឡើយ លោក សេង វណ្ណលី យល់ថា កុងសង់ស៊ីស និងកត្តាឯកភាពគ្នារវាងរដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ានជារនាំងក្នុងការសម្រេចចិត្តនានារបស់អាស៊ាន ចំពោះវិបត្តិសង្គ្រាម អ៊ុយក្រែន-រុស្ស៊ី ។
លោក សេង វណ្ណលី៖ «ដោយសារ អាស៊ានផ្តោតសំខាន់លើ កុងសង់ស៊ីស គឺការឯកភាពគ្នាជាឯកច្ឆន្ទ ហើយអាស៊ានខ្លួនឯង មានប្រទេសមួយចំនួនមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធនឹងរុស្ស៊ី ហើយប្រទេសផ្សេងទៀត ទោះមិនជិតស្និទ្ធក៏ដោយក៏មិនចង់មានបញ្ហាជាមួយ រុស្ស៊ីដែរ»។
ជារួមតាមរយៈ កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៤០ និង៤១ ដែលមានកម្ពុជាជាម្ចាស់ផ្ទះ អាស៊ាននិងអ៊ុយក្រែន បានសម្រេចកិច្ចការដ៏សំខាន់មួយចំពោះសំណុំរឿងសង្គ្រាម រុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន តាមរយៈការទទួលយកអ៊ុយក្រែន ជាសមាជិកទី៥០ នៃសន្ធិសញ្ញាមិត្តភាពនិងសហប្រតិបត្តិការតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ (TAC) ដែលអ្នកវិភាគទាំងនេះយល់ថា គឺជាសារបង្ហាញប្រាប់អន្តរជាតិថា កម្ពុជានិយាយដោយឡែក និងអាស៊ាននិយាយជារួម មិនចង់ឃើញ មានការជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុង ឬការឈ្លានពានកាន់កាប់ប្រទេស ពីរដ្ឋមួយទៅរដ្ឋមួយ ដោយប្រើប្រាស់កម្លាំងនោះទេ៕
