ភ្នំពេញៈ ក្នុងពិធីបិទសន្និបាតជាតិខួប ៣០ ឆ្នាំ នៃសកម្មភាពមីននៅកម្ពុជា នាព្រឹកថ្ងៃទី ២២ ខែវិច្ឆិកា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានណែនាំឱ្យអាជ្ញាធរតាមខេត្តជាប់នឹងព្រំប្រទល់កម្ពុជា-ថៃ រួមនឹងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធត្រូវធ្វើការជាមួយនឹងភាគីថៃ ក្នុងការបោសសម្អាតគ្រាប់មីនឱ្យអស់ មុននឹងគិតពីបញ្ហាបន្ទាត់ព្រំដែន។
លោកក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរថា ចំនួនជនរងគ្រោះដោយសារមីន និងអាវុធយុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះបានថយចុះយ៉ាងខ្លាំងពីចំនួន ៤ ៣២០ នាក់ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦ មកនៅក្រោមចំនួន ១០០ នាក់ ក្នុង ១ ឆ្នាំជាមធ្យមរយៈពេល ១០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំជាមួយនឹងនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោក ប្រាយុធ ចានអូចា បានឯកភាពគ្នាលើការដោះមីននៅតាមព្រំដែននេះរួចហើយ ដោយត្រូវដោះមីននៅកន្លែងណាដែលមានមីនដោយមិនគិតពីបញ្ហាព្រំដែននោះទេ ដោយបញ្ហាកំណត់ខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនអាចធ្វើការកំណត់នៅពេលក្រោយ»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏បានបញ្ជាក់ទៀតដែរថា ពីមុនកម្ពុជាធ្លាប់បានស្នើដូចនេះទៅខាងភាគីថៃ ហើយខាងភាគីថៃមិនទាន់បានឆ្លើយ ប៉ុន្តែលើកនេះ លោក ប្រាយុធ ចាន់អូចា បានលើកឡើងនៅពេលពិភាក្សាការងារជាមួយនឹងលោក ហ៊ុន សែន ក្នុងពេលលោកចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន លើកទី ៤០ និង ៤១ និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធកាលពីដើមខែវិច្ឆិកាកន្លងទៅ។
លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា៖ «លោក ប្រាយុធ ចាន់-អូចា បាននិយាយថា ឥឡូវផ្ទៃដីជាង ៤០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ដែលមានមីន ឬសង្ស័យថាមានមីន ដូចនេះយើងត្រូវធ្វើការដោះមីនចេញឱ្យអស់សិន ទើបធ្វើការកំណត់ព្រំដែនជាក្រោយ»។
ជាមួយគ្នានោះដែរ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារូបនេះក៏បានលើកឡើងដែរថា កម្ពុជាបានធ្វើការដោះមីននៅតាមព្រំដែនជាមួយប្រទេសវៀតណាម និងប្រទេសឡាវអស់ហើយ ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រទេសថៃ ដែលតាមការបញ្ជាក់របស់លោក ប្រាយុធ ចាន់អូចា នៅមានប្រមាណជាង ៤០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េទៀត។
លោក ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងថា៖ «យើងអាចសហការគ្នាក្នុងការដោះមីន ដោយខាងភាគីថៃអាចដោះនៅត្រឹមណា ឬក៏ខាងភាគីថៃអាចដោះមីននៅខាងគាត់ផង និងខាងទឹកដីខ្មែរយើងផង ហើយខាងខ្មែរយើងអាចដោះខាងយើងផង និងខាងថៃផង ដើម្បីធានាឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមានសេចក្តីសុខ»។
នាឱកាសនៃពិធីបិទខួប ៣០ ឆ្នាំនៃសកម្មភាពមីននៅកម្ពុជានេះដែរ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏បានលើកឡើងពីថវិកាក្នុងការជួយដល់ការដោះមីន នេះផងដែរ ដោយលោកបានបញ្ជាក់ថា កម្ពុជានៅមានតម្រូវការពីការជួយពីមិត្តភក្តិ ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់កម្ពុជាខ្លួនឯងក៏ត្រូវខំប្រឹងជាមួយនឹងការដាក់ចេញនូវគោលដៅស្តីពីបញ្ហារំហូរថវិកាសម្រាប់ទ្រទ្រង់សកម្មភាពដោះមីន។
មកដល់ពេលនេះថវិកាដែលទទួលបានពីសប្បុរសជនប្រមាណជាង ១៨ លានដុល្លារអាមេរិកនោះថវិកាប្រមាណ ១០ លានដុល្លារ ត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់បោសសម្អាតមីននៅតាមតំបន់គោលដៅហើយថវិកាដែលនៅសល់មានប្រមាណជា ៨ លានដុល្លារទៀត។
លោក ហ៊ុន សែន ក៏នៅតែបន្តអំពាវនាវដល់សប្បុរសជនដែលជាអ្នកមានលទ្ធភាពរបស់កម្ពុជា ដើម្បីជួយកម្ពុជាខ្លួនឯងក្នុងនាមជាម្ចាស់ផ្ទះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថានៅពេលដែលស្ថានភាពកូវីដមានការធូរស្រាល អាចនឹងមានការកាត់បន្ថយលើការចំណាយនេះសម្រាប់ទ្រទ្រង់ជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលរងការប៉ះពាល់។ ដូចនេះយើងអាចមានរំហូរសម្រាប់សកម្មភាពមីនដែលមិនត្រូវឱ្យខ្វះនោះទេ ព្រោះយើងត្រូវធ្វើការងារនេះ ដើម្បីធានាថានៅឆ្នាំ ២០២៥ កម្ពុជានឹងគ្មានគ្រាប់មីនទៀតនោះទេ»។
«បើគ្មានការប្តេជ្ញាចិត្ត គ្មានការតាំងចិត្ត នោះយើងនឹងមិនអាចដោះមីនអស់បានពីទឹកដីកម្ពុជានោះទេ។ បើយើងបញ្ចប់បានបញ្ហាមីននៅកម្ពុជា វាជារឿងមួយដែលជាកុសលផលបុណ្យរបស់យើង ដែលប្រទេសមួយនេះរងគ្រោះច្រើនពេកហើយ។ សង្គ្រាមបានចប់ ប៉ុន្តែមីនមិនទាន់ចប់ ហើយខ្ញុំបានលើកបញ្ហាមីននេះជាមួយនឹងប្រធានាធិបតីអាមេរិកផងដែរ»។
អនុប្រធានទី ១ អាជ្ញាធរមីន លោក លី ធុជ បានថ្លែងក្នុងពិធីនេះថា ជាការពិត ការងារបោសសម្អាតមីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាមនៅកម្ពុជាបានចាប់ផ្តើមតាំងពីក្រោយថ្ងៃរំដោះ ១៩៧៩ មក។
លោកថា ឆ្នាំ ១៩៩២ ការបោសសម្អាតមីនមនុស្សធម៌ទ្រង់ទ្រាយធំនៅកម្ពុជាត្រូវបានចាប់ផ្តើម ដោយមានកម្មវិធីសកម្មភាពមីនពេញលេញ ដែលក្នុងរយៈពេលជាង ៣០ ឆ្នាំនេះ កម្ពុជាបានរកឃើញ និងបំផ្លាញគ្រាប់មីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាមរាប់លានគ្រាប់ និងបានប្រែក្លាយ «ដីមីន» ទៅជា «ដីមាស»។
លោក លី ធុជ បានថ្លែងថា៖ «ដូចយើងទាំងអស់គ្នាបានដឹងហើយថា សកម្មភាពមីនមិនមែនគ្រាន់តែជាសកម្មភាពបច្ចេកទេសនោះទេ តែជាសកម្មភាពដែលកើតចេញពីបេះដូង។ ការប្តេជ្ញាចិត្ត និងការលះបង់របស់អ្នកបម្រើការងារសកម្មភាពមីនផ្តើមចេញពីក្តីមេត្តា និងអាណិតអាសូររបស់ខ្លួនទៅកាន់ប្រជាជន ដែលជីវិត និងជីវភាពរបស់ពួកគាត់កំពុងទទួលការគំរាមដោយសារមីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាម»។
សូមបញ្ជាក់ដែរថា ក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ ខាងមុខនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលបានឯកភាពឱ្យអាជ្ញាធរមីនរៀបចំ «សន្និសីទសកលស្តីពីជំនួយដល់ជនរងគ្រោះ» នៅកម្ពុជាដែលនឹងមានប្រទេសប្រមាណ ៣៦ ចូលរួម។
ចំណុចនេះ លោក ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងថា កម្ពុជាមានពេលប្រមាណ ៣ ឆ្នាំទៀត ដើម្បីបន្តការបោសសម្អាតមីនសំដៅឈានដល់ការសម្រេចបានគោលដៅចុងក្រោយ គឺកម្ពុជាមិនមានមីនប្រឆាំងមនុស្សចាប់ពីឆ្នាំ ២០២៥ ជាមួយនឹងការគំរាមដោយសំណល់ជាតិផ្ទុះនឹងត្រូវបានកាត់បន្ថយឱ្យដល់កម្រិតអប្បបរមា។
រាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានឈានទៅដល់ការប្រកាសខេត្ត រាជធានីចំនួន ៥ ជាខេត្ត រាជធានីដែលគ្មានមីន រួមមាន ខេត្តស្ទឹងត្រែង កែប ព្រៃវែង រាជធានីភ្នំពេញ និងព្រះសីហនុ ក្នុងនោះ ភូមិចំនួន ១ ៧០៥ ត្រូវបានប្រកាសជាភូមិអស់មីនផងដែរ៕