សៀមរាបៈ លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី លី ធុជ អនុប្រធានទី១ នៃអាជ្ញាធរមីនកម្ពុជា បានប្រកាសពីគម្រោងបោសសម្អាតមីនលើផ្ទៃដីប្រមាណ ៤១១ គីឡូម៉ែត្រក្រឡាក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ តាមថវិកាទទួលបានពីគម្រោង សម្ដេចតេជោមូលនិធិកម្ពុជាគ្មានមីនឆ្នាំ ២០២៥ និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍។
លោកលី ធុជ ក្នុងពិធីអបអរសាទរការប្រកាសក្រុងសៀមរាប និងស្រុកក្រឡាញ់ ជាក្រុង-ស្រុក អស់មីន កាលពីរសៀលថ្ងៃទី១៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ លោកលី ធុជ ថ្លែងថា កងកម្លាំងបោសសម្អាតមីនរបស់អង្គការ HALO Trustបានបញ្ចប់ការងារបោសសម្អាតមីនក្នុងក្រុងសៀមរាប និងស្រុកក្រឡាញ់ ដោយជោគជ័យ ក្នុងទំហំផ្ទៃដីសរុប ៩៤៦ ៥១២ម៉ែត្រក្រឡា។ គម្រោងបោសសម្អាតមីននេះដែរ ក៏គ្រោងនឹងបញ្ចប់នៅក្នុងស្រុកចំនួន២បន្ថែមទៀតក្នុងខេត្តសៀមរាបនេះ គឺស្រុកពួក និងស្រុកស្រីស្នំ។
លោក លី ធុជ ថ្លែងថា ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ កម្ពុជាគ្រោងនឹងប្រកាសខេត្តចំនួន១២ទៀត ជាខេត្តអស់មីនក្នុងនោះមាន ខេត្តកំពង់ចាម ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ខេត្តតាកែវ ខេត្តកំពត ខេត្តស្វាយរៀង ខេត្តកណ្តាល ខេត្តក្រចេះ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ខេត្តកំពង់ធំ ខេត្តសៀមរាបខេត្តមណ្ឌលគិរី និងខេត្តរតនគិរី ដោយមានការគាំទ្រពីរាជរដ្ឋាភិបាល ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ វិស័យឯកជន និងសប្បុរជននានា។
ឆ្នាំ២០២២ យោងតាមការប៉ាន់ប្រមាណរបស់មន្ត្រីជំនាញខាងមីន បានឱ្យដឹងថា សកម្មភាពបោសសម្អាតមីនរហូតមកដល់ឆ្នាំ២០២២ ផ្ទៃដីសង្ស័យមានមីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាម មានទំហំប្រមាណ ២ ៥៥៤គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ត្រូវបានបោសសម្អាតរួច ហើយបានរកឃើញ និងកម្ទេចចោលនូវ មីនប្រឆាំងមនុស្សចំនួន១ ១៥៣ ២១៧គ្រាប់, មីនប្រឆាំងរថក្រោះចំនួន ២៦ ១៣៥គ្រាប់ និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាមចំនួន ៣ ០៣៤ ៧២៧គ្រាប់ ព្រមទាំងបានផ្ដល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់ប្រជាជនកម្ពុជាជាង៩លាននាក់ទៀតផង។
បើតាមអាជ្ញាធរមីន មានរាជធានី-ខេត្តចំនួន៦ បានប្រកាសអស់មីនរួចហើយ ដូចជាខេត្តស្ទឹងត្រែង ខេត្តកែប ខេត្តព្រៃវែង ខេត្តព្រះសីហនុ រាជធានីភ្នំពេញ និងខេត្តត្បូងឃ្មុំ។
លោក លី ធុជ ថ្លែងទៀតថា ដើម្បីឈានទៅសម្រេចបាននូវចក្ខុវិស័យរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី កម្ពុជាគ្មានមីនឆ្នាំ២០២៥ គឺនៅសល់រយៈពេលតែ៣ឆ្នាំទៀតប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវបញ្ចប់ការងារ បោសសម្អាតមីនឱ្យអស់ ដែលក្នុងនោះទំហំផ្ទៃដីមានមីននៅសល់មានទំហំប្រមាណ ៦៤៨គីឡូម៉ែត្រក្រឡា។
លោកបានថ្លែងថា៖ «អាជ្ញាធរមីន សហការជាមួយប្រតិបត្តិករជាតិ-អន្តរជាតិ បានរៀបចំឱ្យមានផែនការច្បាស់លាស់ផងដែរ ដោយចាប់ផ្ដើមការបោសសម្អាតមីនដែលយើងបានដឹងឱ្យអស់ពីភូមិ១ទៅ ភូមិ១ ពីឃុំ១ទៅឃុំ១ ពីស្រុក១ទៅស្រុក១ និងពីខេត្ត១ទៅខេត្ត១ ហើយសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៣នេះ ផ្ទៃដីមានមីនប្រមាណជា ៤១១គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ក៏គ្រោងនឹងធ្វើការបោសសម្អាតផងដែរ»។
លោកថ្លែងថា ទោះបីបញ្ហាមីនត្រូវបានដោះស្រាយចប់ត្រឹមឆ្នាំ២០២៥ ប៉ុន្តែបញ្ហាសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាម ដូចជាគ្រាប់បែកទម្លាក់ពីលើយន្តហោះ គ្រាប់បែកចង្កោម និងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះគ្រប់ប្រភេទ ក៏មានទំហំធំធេងណាស់ដែរ ដែលអាជ្ញាធរមីនមិនអាចដោះស្រាយបានអស់ត្រឹមឆ្នាំ២០២៥ឡើយ។
នាពិធីនោះដែរ លោកលី ធុជ ក៏បានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ដែលរស់នៅតាមតំបន់នៅមានហានិភ័យដោយសារគ្រាប់មីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាម ត្រូវចូលរួមអនុវត្តការការពារខ្លួន កុំឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ពីគ្រាប់មីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះនានា។
លោក លី ធុជ ថ្លែងថា បើឃើញគ្រាប់មីន ឬវត្ថុអ្វីដែលសង្ស័យថា ជាសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាម មិនត្រូវប៉ះពាល់ ឬដំ ឬដុត ឬកាយ និងគប់លេងនោះទេ ហើយត្រូវរាយការណ៍ជាបន្ទាន់ដល់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ឬអ្នកបោសសម្អាតមីនដែលនៅជិតបំផុត។ កុំប្រើប្រាស់ដី និងកុំចូលក្នុងតំបន់ដែលមិនស្គាល់ភូមិសាស្ត្រច្បាស់ ឬសង្ស័យថាមានមីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាម ព្រោះវាអាចបង្កឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ ធ្លាក់ខ្លួនពិការ ឬបាត់បង់ជីវិត។
លោកថ្លែងថា៖ «ការទិញ លក់ រក្សាទុក ឬកែច្នៃគ្រាប់មីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាម គឺជាអំពើល្មើសច្បាប់»។
អង្គការ HALO Trust មានវត្តមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ១៩៩១ ដោយបានធ្វើការបោសសម្អាតមីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះផ្សេងទៀតពីសង្គ្រាមអស់រយៈពេល ៣០ឆ្នាំមកហើយ។
លោក Miles Hawthorn នាយកអង្គការ HALO Trust ប្រចាំកម្ពុជា បានឱ្យដឹងថា ទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់ អង្គការ HALO គឺនៅខេត្តសៀមរាប ដែលមានបុគ្គលិកខ្មែរចំនួន ១ ២០០នាក់ ធ្វើការងារលើការសង្គ្រោះជីវិត នៅទូទាំងប្រទេស។
លោកថា៖ «វាជាឯកសិទ្ធិដ៏អស្ចារ្យ១ក្នុងការធ្វើឱ្យដីមានសុវត្ថិភាពនៅក្នុងខេត្តកំណើតរបស់យើង ដែលមានបុគ្គលិកក្នុងស្រុកជាច្រើននាក់ និងគ្រួសាររបស់ពួកគេរស់នៅ និងធ្វើការ»។
នៅឆ្នាំ២០២៣ អង្គការ HALO នឹងបញ្ចប់ស្រុកដែលគ្មានមីនចំនួន២ បន្ថែមទៀត គឺស្រុកស្រីស្នំដែលមាននៅសល់ផ្ទៃដីដែលមានមីនទំហំ១៥៥ហិកតា និងស្រុកពួក ចំនួន២៧៤ហិកតា។
លោកទៀ សីហា អភិបាលខេត្តសៀមរាប បានថ្លែងផងដែរថា ដោយមានការជួយជ្រោមជ្រែងពីប្រទេសជាមិត្តនានា និងអង្គការដៃគូជាច្រើនបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការបោសសម្អាតគ្រាប់មីន គ្រាប់បែកចង្កោម និងសំណល់ជាតិផ្ទុះផ្សេងៗ។
លោកបានថ្លែងថា នៅខេត្តសៀមរាប ក្រោមការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩២រហូតដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន រាជរដ្ឋាភិបាលបានបោសសម្អាតចម្កាមីន និងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះជាច្រើនប្រភេទលើផ្ទៃដីសរុបជាង៨៨លានម៉ែត្រក្រឡា ស្មើនឹងជាង៨ ០០០ហិកតា នៅក្នុងខេត្តសៀមរាបចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩២មក។
លោក ទៀ សីហា ថ្លែងថា ផែនការក្នុងឆ្នាំ២០២៣ សមត្ថកិច្ចជំនាញដោះមីនត្រូវការបោសសម្អាតមីន ចំនួន ១២២ទីតាំង លើផ្ទៃដីទំហំជាង៩លានម៉ែត្រក្រឡា៕