កញ្ញា វ៉ាត លីដា តំណាងអង្គការ TB People Cambodia ចែករំលែកបទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គ្រួសារនាងចំពោះជំងឺនេះ។ ហុង រស្មី
ភ្នំពេញ៖ នៅពេលពិភពលោកមានគោលដៅបញ្ចប់ជំងឺរបេងនៅឆ្នាំ២០៣០ ជំងឺនេះនៅតែជាឃាតករ ឈានមុខជាសកល ជាពិសេសប៉ះពាល់ដល់ប្រទេសដែលមានចំណូលទាប និងមធ្យម។
របាយការណ៍ជំងឺរបេងសកលឆ្នាំ២០២៤ របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកដែលចេញផ្សាយនៅចុងខែតុលានេះ បានបង្ហាញពីវឌ្ឍនភាពប្រកបដោយក្តីសង្ឃឹម និងបញ្ហាប្រឈមដ៏គួរឱ្យបារម្ភក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺរបេង។
កម្ពុជា ជាប្រទេសមានអត្រាខ្ពស់ ធ្វើជាគំរូដល់ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងជាសកលចំពោះជំងឺរបេង ដោយបង្ហាញពីការបោះជំហានដ៏សំខាន់ក្នុងការកាត់បន្ថយអត្រាកើតជំងឺរបេងក្នុងរយៈពេលពីរទសវត្សរ៍កន្លងមក ប៉ុន្តែនៅតែប្រឈមមុខនឹងឧបសគ្គដែលអាចរារាំងដល់គោលដៅឆ្នាំ២០៣០។
លោក ជួន សុខចំរើន នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការខាណា (KHANA) បានឱ្យដឹងថា ស្របតាមចក្ខុវិស័យរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក ស្តីពី «ពិភពលោកគ្មានជំងឺរបេង» កម្ពុជាបានដាក់ចេញនូវផែនការយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ខ្លួន។
លោក ចំរើន បានកត់សម្គាល់ថា៖ «គោលដៅរបស់ WHO គឺកាត់បន្ថយការស្លាប់របស់ជំងឺរបេងបាន ៩០ភាគរយ និងអត្រាកើតជំងឺរបេង ៨០ភាគរយ បើប្រៀបធៀបទៅនិងកម្រិតឆ្នាំ ២០១៥ នៅឆ្នាំ ២០៣០»។
លោកបានបង្ហាញការពិតសំខាន់ៗ ដោយគូសបញ្ជាក់ជំងឺរបេងជា «ឃាតករជំងឺឆ្លងកំពូលទូទាំងពិភពលោក» និងសង្កត់ធ្ងន់លើកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជាប់លាប់ក្នុងការស្វែងរក និងព្យាបាលគ្រប់ករណីជំងឺរបេង។
លោកបានគូសបញ្ជាក់ពីលក្ខណៈខ្យល់នៃជំងឺ ដោយបន្ថែមថា ជំងឺរបេងអាច «ប៉ះពាល់ដល់មនុស្សគ្រប់ទីកន្លែង»។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់ WHO ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ មនុស្សប្រមាណ ១០,៨លាននាក់បានធ្លាក់ខ្លួនឈឺដោយសារជំងឺរបេងនៅទូទាំងពិភពលោក ខណៈចំនួនករណីដែលត្រូវបានរាយការណ៍ និងធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជាផ្លូវការគឺ ៨,២លាននាក់ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ពោលគឺកើនឡើងបន្តិចពីឆ្នាំមុន (២០២២) ប៉ុន្តែកើនឡើងដល់ ១៥ភាគរយបើប្រៀបធៀបទៅនឹងមុនជំងឺរាតត្បាតសកល។
អត្រាឆ្លង ឬករណីថ្មីក្នុងមនុស្ស ១០ម៉ឺននាក់ បានកើនឡើងតិចតួចត្រឹមតែ ០,២ភាគរយពីឆ្នាំ ២០២២ ដល់ឆ្នាំ ២០២៣ ដែលជាសញ្ញានៃស្ថិរភាព។
វេជ្ជបណ្ឌិត Tereza Kasaeva នាយកនៃកម្មវិធីជំងឺរបេងសកលរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក បានសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺរបេងជាសកលទាមទារការប្តេជ្ញាចិត្តដែលមិនផ្លាស់ប្តូរ។ ថ្វីត្បិតតែមានធ្លាក់ចុះ អំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ក៏ដោយ ក៏យើងកំពុងឃើញកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដែលនៅតែមានក្តីសង្ឃឹម»។
ជំងឺរបេងមានអត្រាច្រើនបំផុតនៅក្នុងប្រទេសចំនួន ៣០ រហូតដល់ ៨៧ភាគរយនៃករណីទូទាំងពិភពលោក។ ប្រទេសចំនួនប្រាំ រួមមាន ឥណ្ឌា ឥណ្ឌូនេស៊ី ចិន ហ្វីលីពីន និងប៉ាគីស្ថាន សរុបមានចំនួនជាងពាក់កណ្តាលនៃបន្ទុកជំងឺរបេងពិភពលោក។
យុទ្ធសាស្ត្របញ្ចប់ជំងឺរបេងរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក ដែលបានកំណត់ក្នុងឆ្នាំ២០១៥ មានគោលបំណងកាត់បន្ថយអត្រាកើតជំងឺរបេងចំនួន ៥០ភាគរយ និងការស្លាប់ដោយសារជំងឺរបេងចំនួន ៧៥ភាគរយឆ្នាំ ២០២៥ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងតួលេខឆ្នាំ ២០១៥។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការកាត់បន្ថយជាសកលបានធ្លាក់ចុះតិចតួច ដោយមានការថយចុះត្រឹមតែ ៨,៣ភាគរយនៃអត្រាឆ្លង និងការថយចុះ ២៣ភាគរយ នៃអត្រាមរណៈនៅឆ្នាំ ២០២៣។
កម្ពុជា៖ ករណីមានការរីកចម្រើនជាលំដាប់
បទពិសោធន៍របស់កម្ពុជាជាមួយនឹងជំងឺរបេងឆ្លុះបញ្ចាំងពីការវិវត្ដន៍ និងការធ្លាក់ចុះ ចំពោះការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺកាន់តែទូលំទូលាយនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
នៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ២០០០ អត្រាកើតជំងឺរបេងនៅកម្ពុជាមានជាង ៥០០ ករណីក្នុងមនុស្ស ១០ម៉ឺននាក់។ តាមរយៈកម្មវិធីប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺរបេងដ៏ខ្លាំងក្លា និងការគាំទ្រពីអន្តរជាតិ តួលេខនេះបានធ្លាក់ចុះជាលំដាប់មកត្រឹម ៣២០ ករណីក្នុងចំណោម ១០ម៉ឺននាក់នៅឆ្នាំ២០២២។
របាយការណ៍ជំងឺរបេងសកលឆ្នាំ២០២៤ នេះ គូសបញ្ជាក់ថា ប្រទេសកម្ពុជានៅតែស្ថិតក្នុងបញ្ជីតាមដានជំងឺរបេងសកល ជាប្រទេសដែលត្រូវការការយកចិត្តទុកដាក់ជាបន្តសម្រាប់ការបង្ការ និងគ្រប់គ្រងជំងឺរបេង។
ព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់មួយសម្រាប់កម្ពុជាគឺការបញ្ចប់ការស្ទង់មតិអត្រាប្រេវ៉ាឡង់ជំងឺរបេងថ្នាក់ជាតិលើកទីបីនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤។
ការស្ទង់មតិនេះមានគោលបំណងធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពពីការប៉ាន់ប្រមាណអត្រាឆ្លង ផ្តល់ទិន្នន័យសំខាន់ៗដែលនឹងជូនដំណឹងអំពីយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់គ្រងជំងឺរបេង និងណែនាំកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជាក្នុងការសម្រេចបានគោលដៅបញ្ចប់ជំងឺរបេងឆ្នាំ២០៣០ របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក។
លទ្ធផលចុងក្រោយត្រូវបានរំពឹងថានឹងត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងរបាយការណ៍ជំងឺរបេងឆ្នាំ២០២៥ ដែលជួយបង្កើនការកែសម្រួលគោលនយោបាយជាមួយនឹងការសង្កេតកាន់តែទូលំទូលាយរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក ដោយសារតែជំងឺរបេងសកលបានឃើញការកើនឡើងក្នុងឆ្នាំ២០២៣។
ការកាត់បន្ថយទាំងនេះបានបង្ហាញពីភាពជោគជ័យរបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការពង្រីកសេវាពិនិត្យរោគរបេង ការកែលម្អលទ្ធភាពទទួលបានការព្យាបាល និងការអនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្រព្យាបាលដោយសង្កេតផ្ទាល់ វគ្គខ្លី (DOTS) របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក។
កម្មវិធីជាតិជំងឺរបេង (NTP) នៅកម្ពុជាបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺរបេង ដោយផ្តល់សេវាព្យាបាលដោយមិនគិតថ្លៃ និងមានគោលបំណងពិនិត្យ និងព្យាបាលប្រជាជនដែលមានហានិភ័យខ្ពស់ រួមទាំងអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ផងដែរ។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Tedros Adhanom Ghebreyesus អគ្គនាយកអង្គការសុខភាពពិភពលោកបានលើកឡើងពីបញ្ហាប្រឈមដ៏ទូលំទូលាយដោយបញ្ជាក់ថា៖ «ជំងឺរបេង (TB) ត្រូវបាន ផ្សារភ្ជាប់ យ៉ាងខ្លាំងជាមួយនឹងភាពក្រីក្រ និងកង្វះ នៃតម្រូវការជា មូលដ្ឋាន ដូចជា ការថែទាំសុខភាព គ្រប់គ្រាន់ អាហារូបត្ថម្ភ និងលក្ខខណ្ឌ រស់នៅ។ ការដោះស្រាយជំងឺរបេងមានន័យថាមិនត្រឹមតែព្យាបាលជំងឺប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងដោះស្រាយកត្តាកំណត់សង្គមដែលជំរុញការរីករាលដាលរបស់វា»។
ទោះជាយ៉ាងណា កម្ពុជានៅតែប្រឈមមុខនឹងឧបសគ្គជាច្រើន។ បញ្ហាប្រឈមដ៏សំខាន់មួយគឺការធានាឱ្យមានលទ្ធភាពទទួលបានសេវាជំងឺរបេងជាបន្តបន្ទាប់នៅតាមតំបន់ជនបទ ដែលហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធថែទាំសុខភាពមានកម្រិត។
លើសពីនេះ ដោយសារជំងឺរបេងនៅតែមិនត្រូវបានយកចិត្ដទុកដាក់ខ្ពស់នៅក្នុងសហគមន៍ជាច្រើន បុគ្គលម្នាក់ៗអាចស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការស្វែងរកការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាលទាន់ពេលវេលា ដែលបង្កើនលទ្ធភាពនៃការចម្លង។
យោងតាមរបាយការណ៍បានឱ្យដឹងថា៖ «ការកើនឡើងតិចតួចនៃអត្រាឆ្លងដែលបានសង្កេតឃើញក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះអាចឆ្លុះបញ្ចាំងពីសំណល់ប៉ះពាល់ជំងឺកូវីដ-១៩ ដោយសារធនធានមន្ដ្រីសុខាភិបាលត្រូវពង្រឹងលើវិបត្ដិកូវីដ-១៩ ដោយងាកចេញពីជំងឺរបេងជាចម្បង»។
ការដាក់ដំណើរការនូវគំនិតផ្តួចផ្តើម ក្នុងការផ្តល់ការប្រឹក្សាតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិកស្តីពីកម្មវិធីជំងឺរបេង នៅសណ្ឋាគារសាន់វេ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីឆ្នាំ ២០១៩។ រូបថត Post Staff
ការប្រៀបធៀប និងគោលដៅក្នុងតំបន់
ក្នុងតំបន់ អាស៊ីអាគ្នេយ៍ មានអត្រាអ្នកផ្ទុកជំងឺរបេងចំនួនជិត ៤៥ភាគរយនៃករណីទូទាំងពិភពលោក ជាមួយនឹងអត្រាកើតជំងឺខ្ពស់នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា ហ្វីលីពីន និង ឥណ្ឌូនេស៊ី។
អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានបង្ហាញថា តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍មានអត្រាធ្លាក់ចុះតិចតួច នៃការឆ្លងជំងឺរបេង។ ប៉ុន្តែដូចប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសផ្សេងទៀត ប្រឈមមុខ នឹងឧបសគ្គ ដែលគំរាម កំហែង ដល់ វឌ្ឍនភាព។
របាយការណ៍ បានបន្ដថា៖ «ទោះបីជាមានបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះក៏ដោយ ក៏តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នៅតែប្តេជ្ញាចិត្ត ចំពោះយុទ្ធសាស្ត្របញ្ចប់ជំងឺរបេងទាំងអត្រាឆ្លង និងការស្លាប់នៅឆ្នាំ២០២៥ ឆ្ពោះទៅរកការលុបបំបាត់នៅឆ្នាំ២០៣០»។
តំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកខាងលិចរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក រួមទាំងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរបានប្រឈមមុខនឹងការបរាជ័យក្នុងការ លុបបំបាត់ជំងឺរបេង ដោយសារជំងឺរាតត្បាត។
របាយការណ៍នេះបានបន្ថែមថា ប្រទេសនៅក្នុងតំបន់នេះកំពុងផ្តោតកាន់តែខ្លាំងលើការការពារជំងឺរបេងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឆាប់រហ័សនិងការព្យាបាលសម្រាប់ជំងឺរបេងដែលធន់នឹងថ្នាំ។
ថវិកានិង ទៅថ្ងៃអនាគត
ការសម្រេចបាននូវការលុបបំបាត់ជំងឺរបេង នៅឆ្នាំ២០៣០ នៅតែជាការខិតខំដ៏លំបាកមួយ ដោយសារឧបសគ្គផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុនិង រចនាសម្ព័ន្ធបាន ប្រឈម មុខជាសកល។
គោលដៅរបស់ WHO រួម មានការកៀរគង ប្រាក់ចំនួន ២២ ពាន់លានដុល្លារជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅឆ្នាំ ២០២៧ សម្រាប់សេវា ជំងឺរបេង និង ៥ ពាន់លានដុល្លារ ផ្សេងទៀតជារៀងរាល់ឆ្នាំសម្រាប់ការស្រាវជ្រាវ ជំងឺរបេង។
បច្ចុប្បន្ននេះការផ្តល់មូលនិធិនៅមាន កម្រិតទាប នៃតួលេខទាំងនេះដោយមានត្រឹមតែ ៥,៧ពាន់លានដុល្លារដែលត្រូវបានលើកឡើងក្នុងឆ្នាំ២០២៣។
វេជ្ជបណ្ឌិត Kasaeva របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានកត់សម្គាល់ថា៖ «ឧបសគ្គចម្បងក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺរបេងគឺការខ្វះខាតថវិកាគ្រប់គ្រាន់។ យើងត្រូវការការប្ដេជ្ញាចិត្តរួមដើម្បីប្រែក្លាយការសន្យាទៅជាធនធាន និងសកម្មភាព»។
ភាពជោគជ័យរបស់កម្ពុជាជាមួយ DOTS ផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមដល់ប្រទេសដែលមានបន្ទុក ខ្ពស់ដទៃទៀត។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយការសម្រេចបាន នូវគោលដៅឆ្នាំ២០៣០ ទាមទារឱ្យមានការពន្លឿនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ការផ្តល់មូលនិធិយ៉ាងច្រើននិងការពង្រឹងការការពារសង្គម។
លោកស្រី សាម៉ាន់ថា ផូវើរ នាយិកា USAID បានសរសើរកម្ពុជាចំពោះមាគ៌ាក្នុងការលុបបំបាត់ជំងឺរបេង និងគ្រុនចាញ់។
លោកស្រីបាននិយាយ នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានកាល ពីថ្ងៃទី ២៣ ខែតុលានៅទីក្រុងភ្នំពេញ ការផ្តោតសំខាន់របស់ USAID លើការលុបបំបាត់ជំងឺរបេង។
លោកស្រី បានថ្លែងថា៖ «ប្រទេសកម្ពុជា កំពុងធ្វើការឆ្ពោះទៅរកគោលដៅលុបបំបាត់ជំងឺរបេងនៅឆ្នាំ ២០៣០ ហើយ USAID បានសន្យាបន្ថែមចំនួន ៤ លានដុល្លារដើម្បីគាំទ្រ ដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង របស់សហគមន៍មូលដ្ឋាន»។
លើសពីនេះទៀតការអភិវឌ្ឍន៍ និងការចែកចាយ វ៉ាក់សាំង ជំងឺរបេងថ្មី ដែលរំពឹងទុក ក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំខាងមុខ អាចជាការផ្លាស់ប្តូរគួរឱ្យកត់សម្គាល់។
រហូតមកដល់ពេលនោះ វិធានការបង្ការ ការកែលម្អរោគវិនិច្ឆ័យ និងការធានាលទ្ធភាពទទួល បានថ្នាំនៅតែជាអាទិភាពចម្បង។វឌ្ឍនភាពរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងការកាត់បន្ថយអត្រា កើតជំងឺរបេង ផ្តល់នូវសុទិដ្ឋិនិយម ប៉ុន្តែផ្លូវទៅកាន់ឆ្នាំ ២០៣០ គឺពោរពេញដោយបញ្ហាប្រឈម។
លោកចំរើន បានឱ្យដឹងថា៖ «នៅកម្ពុជា យើងមានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺរបេង និងជំងឺឃ្លង់ (CENAT) ដែលដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការធានាថា គោលដៅលុបបំបាត់ជំងឺរបេងត្រូវបានសម្រេច»។ការកាត់បន្ថយជាសកលនៃអត្រាជំងឺរបេង និងអត្រាមរណៈគឺនៅឆ្ងាយពីចំណុចគោលដៅរបស់អង្គការ សុខភាពពិភពលោក ហើយខណៈពេលដែលប្រទេសកម្ពុជាបាន បោះជំហានគួរឱ្យសរសើរ ការកើតឡើងវិញ នៃករណីឆ្លងអាចរារាំងវឌ្ឍនភាព។
ការអំពាវនាវ របស់វេជ្ជបណ្ឌិត Kasaeva ឱ្យមានការរួបរួម មានសន្ទុះខ្លាំង នៅក្នុង បរិបទនេះ ដោយបាននិយាយថា៖ «មានតែតាមរយៈការប្តេជ្ញាចិត្តរួមគ្នា របស់យើងប៉ុណ្ណោះទើបយើងអាចបញ្ចប់ ជំងឺរបេងបាន»៕
