​ភ្នំពេញៈ អ្នកវិភាគ​លើកឡើងថា ចក្រភព​អង់គ្លេស​និង​កម្ពុជា​នៅ​ដំណាក់កាល​ថ្មីៗ​នេះ​មាន​កិច្ចសហការ​គ្នា​ល្អ ទោះបីជា​សហគមន៍​អឺរ៉ុប​កន្លងមក​បាន​ដក​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​លើ​ការនាំ​ចេញ​ទំនិញ​គ្រប់យ៉ាង​លើកលែងតែ​អាវុធ​ (EBA) ចំនួន​ ២០​ ភាគរយ​ក៏ដោយ​ខណៈ​រដ្ឋមន្ត្រី ​១ ​រូប​នៃ​ប្រទេស​នេះ​លើកឡើងថា ទំនាក់​ទំនង​រវាង​ចក្រ​អង់គ្លេស និង​កម្ពុជា​កំពុងដំណើរការ​ទៅមុខ​។​

​កាលពីដើម​ខែមីនា​លោកស្រី Anne Marie Trevelya រដ្ឋមន្ត្រី​អង់គ្លេស​ទទួលបន្ទុក​ឥណ្ឌូ​-​ប៉ា​ស៊ី​ហ្វិ​កបាន​ធ្វើដំណើរ​មក​បំពេ​ញ​ទស្សនកិច្ច​រយៈពេល​ ៣ ​ថ្ងៃ​មកកាន់​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ជា​លើកដំបូង ដើម្បី​ពង្រឹង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​លើ​វិស័យ​ពាណិជ្ជកម្ម​ការអភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច និង​ការអប់រំ​។​

​លោក ​យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការ​នៃ​រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាថ្លែងថា​៖ «​ជាការ​ពិត គឺ​ចក្រភព​អង់​គ្លេ​ស​និង​កម្ពុជា ​គឺ​នៅក្នុង​ដំណាក់​​កាល​ថ្មីៗ​នេះ​យើង​ឃើញថា មាន​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​គ្នា​ល្អ បើ​ទោះជា​សហគមន៍​អឺរ៉ុប​ដាក់ទណ្ឌកម្ម​ដក​ EBA ២០​ ភាគរយ​ក៏ដោយ​ក៏ប៉ុន្តែ​ចក្រភព​អង់គ្លេស​នៅពេលដែល ​Brexit [​ចាកចេញ​] ​ពី​សហគមន៍​អឺរ៉ុប​នេះ​ចក្រ​ភព​អង់គ្លេស​គឺមាន​ទំនាក់ទំនង​ផ្ទាល់​រវាង​ចក្រភព​អង់គ្លេស​និង​កម្ពុជា​ដោយ​មិន​ផ្អែកទៅលើ​ទិ​ដ្ឋ​ភាព​នៃ​នយោបាយ​សហគមន៍​អឺរ៉ុប​ទេ​»​។ 

​លោក​បន្ថែមថា នេះ​គឺជា​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ល្អ​មួយ​ទៅ​ពិភព​អឺរ៉ុប​ហើយ​ជា​ប្រទេស​ដែលមាន​សេដ្ឋកិច្ច​លូតលាស់​និង​ជា​មហាអំណាច​នៅ​អឺរ៉ុប​ដូចជា​មហាអំណាច​ពិភពលោក​ផងដែរ​។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​នេះ​នឹង​នាំ​ប្រទេស​កម្ពុជា​រឹងមាំ​បន្ថែមទៀត ទាំង​កិច្ចការ​អន្តរជាតិ ពាណិជ្ជកម្ម​និង​កិច្ចការ​នយោបាយ​ការបរទេស​របស់ខ្លួន​។ នេះ​ជា​អ្វីមួយ​ដែល​មើលឃើញថា ធ្វើឱ្យ​ប្រទេស​កម្ពុជា​កាន់តែ​ពង្រីក​ឥទ្ធិពល​និង​ពង្រីក​មុខមាត់​របស់ខ្លួន​នៅលើ​ឆាក​អន្តរជាតិ​តាមរយៈ​ទំនាក់ទំនង​កម្ពុជា​និង​ចក្រភព​អង់គ្លេស​។​

​ក្នុង​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​នេះ លោកស្រី Trevelya បាន​ទៅ​ទស្សនា​វត្ថុ​បុរាណ​មួយចំនួន​ដែល​បាន​នាំយក​ពី​ចក្រភព​អង់គ្លេស​ត្រឡប់មក​ប្រទេស​កម្ពុជា​វិញ​នៅ​សារមន្ទីរ​ជាតិ រាជធានី​ភ្នំពេញ​និង​បាន​សម្តែង​នូវ​ការ​ខ្នះខ្នែង​ក្នុងការ​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​វប្បធម៌ និង​លើកកម្ពស់​ការយល់ដឹង​ទៅវិញទៅមក​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ ២​។​

​លោកស្រី​ថ្លែង​តាមរយៈ​វីដេអូ​បង្ហោះ​ក្នុង​ផេ​ក​ស្ថានទូត​អង់គ្លេស​ថា​៖ «​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​វប្បធម៌ [​លោកស្រី ភឿង ស​កុ​ណា​]​ បានទទួល​ស្វាគមន៍​ខ្ញុំ​ចំពោះ​ផ្នែក​ដ៏​វិសេសវិសាល​នៃ​ការ​ស្តារឡើងវិញ​នូវ​រតនសម្បត្តិ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​។ នោះ​ហើយ ​គឺជា​ឱកាស​ដ៏​មាន​ឯកសិទ្ធិ​មួយ​ក្នុងការ​មើលឃើញថា ទំនាក់ទំនង​រវាង​អង់គ្លេស និង​កម្ពុជា​កំពុងដំណើរការ​ទៅមុខ​។ សម្រាប់​ដំណើរ​បន្ទាប់​រវាង​ប្រទេស​ទាំង ​២​ យើង​ទន្ទឹងរង់ចាំ​មើល​ទំនាក់​-​ទំនង​ដែល​កាន់តែ​រីកចម្រើន​។ វា​ពិតជា​ឱកាស​ដ៏​អស្ចារ្យ​មួយ​ដែល​បានមក​ប្រទេស​កម្ពុជា​»​។​

​លោកស្រី Trevelyan ថ្លែងបន្តថា លោកស្រី​បាន​ជួប​ជាមួយ​រដ្ឋមន្ត្រី​សំខាន់ៗ​និង​ពិភាក្សា​អំពី​សេដ្ឋកិច្ច កិច្ចការបរទេសរ​វា​ង​ប្រទេស​ទាំង​ ២ ​បញ្ហា​ប្រឈម​មួយ​ចំនួន​ជុំវិញ​ការប្រែប្រួល​អាកាស​​ធាតុ ដែល​ទាំងអស់គ្នា​កំពុង​ជួប​ប្រទះ​។ លោកស្រី​បាន​និយាយ​ជាមួយ​ធុរកិច្ច​ជន​អង់គ្លេស ​អំពី​ឱកាស​ដ៏​អស្ចារ្យ​ដែលមាន​ក្នុងការ​វិនិយោគ​នៅក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ​និង​ការយល់ដឹង​អំពី​បញ្ហា​ប្រឈម​មួយចំនួន​និង​បាន​និយាយ​ជាមួយ​ក្រុម​ដែល​ចង់​រួមគ្នា​ជំរុញ​ការវិនិយោគ​របស់​ចក្រ​ភព​អង់​គ្លេ​ស​បន្ថែមទៀត ជាពិសេស​ដំណោះស្រាយ​ថាមពលបៃតង និង​ឱកាស​ជុំវិញ​ការអភិវឌ្ឍ​ទីផ្សារ​មួយចំនួន​ដែល​ប្រទេស​កម្ពុជា​កំពុង​ផ្តោតលើ​។​

​លោកស្រី Trevelyan ​បាន​ជួប​ជាមួយ​លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និង​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​សេដ្ឋកិច្ច និង​ហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បី​ពិភាក្សា​អំពី​ពាណិជ្ជកម្ម​និង​ការវិនិយោគ​របស់​ចក្រ​ភព​អង់គ្លេស​-​កម្ពុជា​។ កិច្ច​ប្រជុំបាន​ផ្តោតលើ​ការនាំយក​អ្នកជំនាញ​ចក្រភព​អង់គ្លេស និង​ការអប់រំ​ឈានមុខ​គេ​ក្នុង​ពិភពលោក​មក​កម្ពុជា និង​ស្វែងយល់​ពី​កា​រវិ​និ​យោគ​បន្ថែមទៀត​។ រដ្ឋមន្ត្រី​ទាំង ​២ ​បាន​ពិភាក្សា​ពី​បញ្ហា​ប្រឈម​របស់​ធុរកិច្ច​អង់គ្លេស និង​ស្វែង​​រក​វិធី​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​ទាំង​២​អាចធ្វើ​ការរួម​គ្នា​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ទាំងនេះ​។​

​លោក​ ថុង ម៉េង​ដា​វិត ​អ្នកជំនាញ​ផ្នែក​ទំនាក់ទំនង​អន្តរជាតិ​និង​ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​បង្រៀន​នៅ​វិទ្យាស្ថាន​សិក្សា​អន្តរជាតិ ​និង​គោ​លន​យោ​បាយ​សាធារណៈ​នៃ​សាកល​វិទ្យា​ល័យ​ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ​ថ្លែងថា ​ទំនាក់​ទំនង​កម្ពុជា​ និង​អង់គ្លេស​ គឺ​ផ្តោត​សំខាន់​លើ​ការពង្រឹង​សមត្ថភាព​ និង​វិស័យ​អប់រំ វប្បធម៌​ និង​សកម្ម​ភាព​សេដ្ឋកិច្ច​ និង​វិនិយោគ​។

​អង់គ្លេស​បាន​ដើរតួនាទី​យ៉ាងសំខាន់​ក្នុង​ការជួយ​កសាង​ប្រព័ន្ធ​អប់រំ​នៅ​កម្ពុជា​តាមរយៈ​កម្មវិធី​អាហារូបករណ៍ Chevening និង​តាមរយៈ​អង្គការ​នានា​។ លោក​ថ្លែងថា​៖ «​លើសពី នេះទៅទៀត​ការពង្រឹង​និង​ផ្សព្វផ្សាយ​ពី​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ច្បាប់​និង​កិច្ចការ​អភិរក្ស​វប្បធម៌​និង​ធម្មជាតិ ក៏​ជា​វិស័យ​អាទិភាព​របស់​អង់គ្លេស​ក្នុង​ការជួយ​កម្ពុជា​អភិវឌ្ឍ​ជាតិ​ប្រកបដោយ​ចរី​ភាព បរិ​យាប​ន្ន និង​បង្កើន​ភាព​ធន់​។ កម្ពុជា​និង​អង់គ្លេស​គួរផ្តោត​សំខាន់​និង​ជំរុញ​បន្ថែមទៀត​ឱ្យ​ទំហំ​ពាណិជ្ជ​កម្ម​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ ២​ កាន់តែ​ទូលំទូលាយ​តាមរយៈ​ការបង្កើន​ការវិនិយោគ​ពី​អង់គ្លេស និង​ការ​សិក្សា​អំពី​លទ្ធភាព​កិច្ចព្រមព្រៀង​ទីផ្សារសេរី​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ ២»​។​

​លោកស្រី Trevelyan ក៏បាន​ជួប​សន្ទនា​ជាមួយ​តំណាង​មកពី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​។ ស្ថានទូត​អង់គ្លេស​បញ្ជាក់ថា ចក្រភព​អង់​​គ្លេ​ស​នៅតែ​ប្តេជ្ញាចិត្ត​យ៉ាង​ពេញ​ទំហឹង​ក្នុង​ការគាំទ្រ​សង្គម​ស៊ីវិល និង​សហការ​ជាមួយ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ ដើម្បី​បង្កើន​វេទិកា​ស៊ីវិល និង​នយោបាយ​នៅ​កម្ពុជា​។​

​លោក រ៉ូ វណ្ណៈ សហ​ស្ថាបនិក វិទ្យាស្ថាន​ប្រជាធិបតេយ្យ​កម្ពុជា​ប្រាប់​ ភ្នំពេញ​ ប៉ុស្តិ៍​ថា ការជួប​គ្រប់ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​របស់លោក​ស្រី​ Trevelyan នឹង​ផ្តល់​ធាតុ​ចូល​និង​ព័ត៌មាន​សំខាន់​ដទៃទៀត សម្រាប់​លោកស្រី​រដ្ឋមន្ត្រី ដើម្បី​ធ្វើ​របាយការណ៍ ​និង​ធ្វើការ​សម្រេចចិត្ត​សម្រាប់​ផលប្រយោជន៍​អង់​គ្លេ​ស​ដើម្បី​ធ្វើយ៉ាងណា​នៅតែ​អាច​រក្សា​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​រដ្ឋា​ភិ​បាល​កម្ពុជា​ផង និង​រិះគន់​បញ្ហា​នៃ​ការ​រឹតត្បិត​លម្ហ​សេរីភាព​នយោបាយ​និង​ពលរដ្ឋ​ផង​។​

​លោក​ថ្លែងថា​៖ «​ជារួម អង់គ្លេស ហាក់​នៅតែ​ប្រកាន់​ជំហរ​សហ​ការ​ជាមួយ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បើទោះបី​មានការ​រិះគន់​លើ​បញ្ហា​ដើរ​ថយក្រោយ​នៃ​ប្រជាធិបតេយ្យ​និង​ការគោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​ក៏ដោយ​»​។​

​ប៉ុន្តែ​អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​ការ​បរទេស​កម្ពុជា​បាន​ថ្លែង​កាលពី​ខែមីនា ឆ្នាំ​ ២០២៣​ ថា សេរីភាព​នៃ​ការបញ្ចេញមតិ​នៅ​កម្ពុជា​នៅតែ​រស់​រវើក និង​ប្រកបដោយ​ថាមវន្ត​។ ការ​ជ្រៀត​ចូលក្នុង​កម្រិត​ខ្ពស់​នូវ​អ៊ី​ន​ធឺ​ណិ​ត​ចល័ត​នៅ​កម្ពុជា បានផ្ដល់​លទ្ធភាព​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​សាមញ្ញ ទទួលបាន​ដោយ​គ្មាន​ការ​រឹតត្បិត​នូវ​ព័ត៌មាន​ពី​គ្រប់​ប្រភព​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ រួមទាំង​ប្រភព​រិះគន់​រដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជា ការដាក់​ពាក្យ​បណ្តឹងតវ៉ា​តាមរយៈ​ប្រព័ន្ធ​សង្គម ដោយផ្ទាល់​ទៅកាន់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​កំពូល​តែម្តង​។​

​លោក ​កែវ រ៉េមី​ ប្រធាន​គណៈ​ក​ម្មា​ធិ​ការ​សិទ្ធិមនុស្ស​កម្ពុជា (CHRC) បាន​ថ្លែង​តាមរយៈ​វីដេអូ​ផ្សព្វផ្សាយ​ដោយ CHRC កាលពី​ខែធ្នូ ឆ្នាំ​ ២០២៣ ​នៅមុន​ប្រមាណ​​ ១ ​​សប្តាហ៍​នៃ​ទិវា​សិទ្ធិមនុស្ស​អន្តរជាតិ ​១០ ​ធ្នូ​ថា រដ្ឋា​​ភិ​បាល​កម្ពុជា​តាំងពី​សម័យ​ដឹក​​នាំ​របស់លោក​ ហ៊ុន សែន ​អតីត​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី បាន​ធានា​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​សន្តិសុខ​ដែលជា​មូលដ្ឋាន​ទៅលើ​ការគោរព​សិទ្ធិមនុស្ស ហើយ​សិទ្ធិមនុស្ស​ទៀតសោត ត្រូវបាន​ធានា​ដោយ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ជាតិ​ឆ្នាំ​ ១៩៩៣​។​

​ស្ថានទូត​អង់គ្លេស​បញ្ជាក់ថា លោកស្រី Trevelyan បាន​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​ប្រកបដោយ​ផ្លែផ្កា​នៅ​កម្ពុជា ដោយបាន​ជួប និង​ស្តាប់​រឿង​វិជ្ជមាន​ជាច្រើន​អំពី​ប្រទេស​កម្ពុជា​និង​បាន​ទៅ​ទស្សន​​កិច្ច​នៅ​សាកលវិទ្យាល័យ De Montfort ដែលជា​សាកល​វិទ្យា​ល័យ​អង់គ្លេស​ដំបូង​គេ​ក្នុងប្រទេស​កម្ពុជា ដែល​បាន​នាំយក​អ្នក​​ជំនាញ​ពី​ចក្រភព​អង់គ្លេស ​«​ពិត​ប្រាកដ​»​ មក​ក្នុងប្រទេស​កម្ពុជា​។​ លោកស្រី​បាន​សម្ដែង​សេចក្តីរំភើប​ជាខ្លាំង​ដែល​បានឃើញ​ស្ថាប័ន​អប់រំ ​«​ឈានមុខ​គេ​»​ របស់​ចក្រភព​អង់គ្លេស​បាន​បង្កប់ខ្លួន​នៅក្នុង​ «​បេះដូង​នៃ​ការអភិវឌ្ឍ​» ​របស់​កម្ពុជា​។​

​ចក្រភព​អង់គ្លេស កាលពី​ឆ្នាំ​ ២០២៣ បាន​សន្យា​ផ្តល់​មូលនិធិ​ ៣០ លាន​ផោន ​(៣៧​ លាន​ដុល្លារ​) ដើម្បី​បង្កើន​លទ្ធភាព​ទទួលបាន​ការអប់រំ​សម្រាប់​ស្ត្រី និង​កុមារី​នៅ​ទូទាំង​អាស៊ី​អា​គ្នេ​យ៍​។ មូលនិធិ​នេះ​នឹង​គាំទ្រ​ដល់​ស្ត្រី និង​កុមារី​ប្រមាណ ១០​ ម៉ឺន​នាក់ តាមរយៈ​ការផ្ដល់​អាហា​រូប​ករ​ណ៍ និង​ថ្នាក់​បំប៉នបន្ថែម ក៏ដូចជា​ការបណ្តុះបណ្តាល​គ្រូបង្រៀន ដើម្បី​បង្កើន​គុណភាព​នៃ​មេរៀន​។​

​លោក​ យង់ ពៅ ថ្លែងថា ការបើក​សាខា​សាកលវិទ្យាល័យ​ DeMontfort របស់​ចក្រភព​អង់គ្លេស​នៅ​កម្ពុជា​នេះ​គឺជា​ការងារ​ពង្រឹង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​លើ​វិស័យ​អប់រំ​ពិតប្រាកដ ហើយ​មូលនិធិ​គាំពារ​ស្ត្រី​និង​កុមារ​ ១០ ​ម៉ឺន​នាក់​នេះ​ក៏​ជា​ទំនាក់ទំនង​ល្អ​មួយ​បន្ថែមទៀត​រវាង​អង់គ្លេស និង​កម្ពុជា ហើយ​ថា​៖ «​ក្នុងនាម​ជា​អ្នក​តាមដាន​កិច្ចការ​នយោបាយ​និង​កិច្ចការ​អន្តរជាតិ​យើង​សាទរ​នូវ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ក​ម្ពុ​ជា​និង​ចក្រភព​អង់គ្លេស​នេះ​»​។​

​កាលពី​ពាក់កណ្តាល​ខែមីនា លោក Eddie Maskell-Pedersen សេនានុព័ន្ធ​ការពារជាតិ​ចក្រភព​អង់គ្លេស​បាន​ជួប​សន្ទនា​ជាមួយ​លោក វង្ស ពិ​សេន អគ្គ​មេបញ្ជាការ​កងយោធពល​ខេ​មរ​ភូមិន្ទ ដើម្បី​ពិភាក្សា​អំពី​កិច្ច​សហ​ប្រតិបត្តិការ​នាពេលខាងមុខ​។ ស្ថានទូត​អង់គ្លេស​បញ្ជាក់ថា ទំនាក់ទំនង​កម្ពុជា​-​អង់គ្លេស​ កំពុង​បន្ត​រីកចម្រើន ហើយ​ក្នុងជំនួប​នេះ លោក Eddie បាន​ថ្លែងអំណរគុណ​ដល់​កម្ពុជា​ចំពោះ​ជំហរ «​ប្រឆាំង​ការឈ្លានពាន​របស់​រុស្ស៊ី​លើ​អ៊ុយ​ក្រែ​ន​»៕