ក្រាហ្វិកបង្ហាញព័ត៌មានទាក់ទងនឹងជំងឺអុតស្វា។ ក្រាហ្វិកដោយ ហុង រស្មី
ភ្នំពេញ៖ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងការគំរាមកំហែងកាន់តែខ្លាំងដែលបង្កឡើងដោយវីរុសអុតស្វា Mpox ជាពិសេសប្រភេទ Clade Ib ថ្មី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាលកម្ពុជា លោក ឈាង រ៉ា បានចេញសេចក្តីណែនាំមួយក្នុងគោលបំណងពង្រឹងការការពាររបស់ប្រទេសប្រឆាំងនឹងការរីករាលដាលនៃមេរោគដ៏កាចសាហាវនេះ។
សេចក្តីណែនាំដែលចេញផ្សាយនៅថ្ងៃសុក្រ ទី២៣ ខែសីហា អំពាវនាវឱ្យអភិបាលខេត្ត ជាពិសេសនៅតាមតំបន់ព្រំដែន បង្កើនវិធានការចត្ដាឡីស័ក និងធានាឱ្យមានការត្រួតពិនិត្យយ៉ាងតឹងរ៉ឹងចំពោះអ្នកដំណើរអន្តរជាតិ។
វិធានការនេះត្រូវបានឡើងបន្ទាប់ពីមានការព្រួយបារម្ភក្នុងតំបន់កាន់តែខ្លាំង ដោយប្រទេសជិតខាងរាយការណ៍ករណីនៃវ៉ារ្យ៉ង់ថ្មីនេះ និងបង្កើនវិធានការសន្តិសុខសុខភាពផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេ។
ភាពបន្ទាន់នៃស្ថានភាពនេះត្រូវបានប្រកាសនាពេលថ្មីៗនេះរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) ពីប្រភេទវ៉ារ្យ៉ង់ Clade Ib ថាជាការគំរាមកំហែងសុខភាពសាធារណៈអន្តរជាតិ។
អង្គការសុខភាពពិភពលោក បានប្រកាសនៅថ្ងៃទី១៤ ខែសីហាថា៖ «វ៉ារ្យ៉ង់ដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរ និងអត្រាមរណភាពខ្ពស់ជាងប្រភេទមុនៗ ទាមទារឱ្យមានការឆ្លើយតបជាសកលក្នុងគោលបំណងទប់ស្កាត់ការរីករាលដាល»។
ការឆ្លើយតបជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់កម្ពុជា
ប្រទេសកម្ពុជាដែលបានរាយការណ៍ករណីជំងឺអុតស្វា Mpox ចំនួន ២០ករណី ចន្លោះពីឆ្នាំ២០២៣ ដល់ឆ្នាំ២០២៤ ដែលទាំងអស់នេះជាវ៉ារ្យ៉ង់ Clade II ដែលមិនសូវធ្ងន់ធ្ងរ មិនទាន់រកឃើញករណីណាមួយនៃ Clade Ib ដ៏គ្រោះថ្នាក់នេះទេ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាល លោក ឈាង រ៉ា បញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា កម្ពុជាត្រូវមានវិធានការបន្ទាន់។
លោកបានឱ្យដឹងថា៖ «ក្នុងបរិការណ៍នេះ សូមឯកឧត្តម លោកជំទាវ យកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការតាមដាន និង ទប់ស្កាត់ជំងឺឆ្លងដែលអាចនាំចូលពីបណ្តាប្រទេសនានា ដោយពង្រឹងវិធានការចត្តាឡីស័ក ដើម្បីទប់ស្កាត់ និងឆ្លើយតបការឆ្លងរាលដាលជំងឺនៅតាមច្រកចេញចូលប្រទេស ដើម្បីការពារសុខភាពជូនប្រជាជនកម្ពុជាស្របតាមគោលនយោបាយជាអាទិភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្រោមការដឹកនាំប្រកបដោយគតិបណ្ឌិត របស់សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា»។
ការណែនាំនេះធ្វើឡើងស្របពេលដែលប្រទេសជិតខាងរបស់ប្រទេសកម្ពុជាក៏កំពុងជួបវីរុសអុតស្វាទម្រង់ថ្មីនេះ។ ថៃក្លាយជាប្រទេសដំបូងគេនៅអាស៊ីដែលរកឃើញវីរុស Clade Ib បានរាយការណ៍ថា បុរសជនជាតិអឺរ៉ុបម្នាក់ដែលបានមកពីទ្វីបអាហ្វ្រិកបានធ្វើតេស្តវិជ្ជមានចំពោះវីរុសនេះ។
បច្ចុប្បន្នអាជ្ញាធរថៃកំពុងតាមដានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធចំនួន ៤៣នាក់ ជាមួយជំងឺអាយុ ៦៦ ឆ្នាំ ហើយបានអនុវត្តវិធានការឃ្លាំមើលយ៉ាងតឹងរ៉ឹងនៅចំណុចច្រកចូលអន្តរជាតិ ជាពិសេស សម្រាប់អ្នកធ្វើដំណើរមកពីប្រទេសដែលជួបប្រទះការផ្ទុះជំងឺ Mpox។
ស្ថានភាពវីរុសអុតស្វា Mpox ក្នុងតំបន់៖ ការព្រួយបារម្ភកាន់តែខ្លាំងឡើង
ស្ថានភាពក្នុងតំបន់កាន់តែតានតឹងខ្លាំងឡើង ដោយប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយចំនួនបានរាយការណ៍ពីករណីជំងឺ Mpox ទោះបីជាភាគច្រើននៃប្រភេទ Clade II ក៏ដោយ។
ប្រទេសថៃមានការព្រួយបារម្ភខ្លាំងអំពីផលប៉ះពាល់ដ៏មានសក្តានុពលរបស់ Clade Ib ខណៈដែលវាចូលដល់រដូវទេសចរណ៍ដ៏មមាញឹក។
យោងតាមកាសែត Bangkok Post ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី ២៣ ខែសីហា បានឱ្យដឹងថា៖ «ប្រទេសថៃដែលបានរាយការណ៍អំពី ៨០០ ករណីនៃវីរុសអុតស្វាវ៉ារ្យ៉ង់ clade II ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០២២ ព្យាយាមទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលផ្ទុកមេរោគនេះ ខណៈឈានចូលរដូវកាលទេសចរណ៍ដ៏មមាញឹកនៅពេលដែលភ្ញៀវទេសចររាប់លាននាក់ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងមកលេងប្រទេសនេះ»។
ប្រទេសនេះមិនត្រឹមតែបង្កើនការត្រួតពិនិត្យសុខភាពប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងរៀបចំកន្លែងចត្ដាឡីស័ក ដើម្បីគ្រប់គ្រងការផ្ទុះឡើងដែលអាចកើតមាន។
នៅប្រទេសហ្វីលីពីន ក្រសួងសុខាភិបាល (DOH) បានរាយការណ៍ករណី Mpox ទី១០ របស់ខ្លួននៅថ្ងៃទី ១៩ ខែសីហា ជាបុរសអាយុ ៣៣ ឆ្នាំមិនមានប្រវត្តិធ្វើដំណើរទៅក្រៅប្រទេស។
ខណៈពេលដែលករណីនេះពាក់ព័ន្ធនឹងវ៉ារ្យ៉ង់ Clade II កម្រិតស្រាល រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីននៅតែមានការប្រុងប្រយ័ត្ន ដោយតាមដានស្ថានការណ៍យ៉ាងដិតដល់ និងធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពគោលការណ៍ណែនាំ ដើម្បីលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការពិគ្រោះយោបល់ និងការធ្វើតេស្តសម្រាប់ករណីសង្ស័យ។
ដូចគ្នានេះដែរ ប្រទេសវៀតណាមកំពុងមានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់ ដោយទីក្រុងហូជីមិញតែមួយបានរាយការណ៍អំពី Mpox ចំនួន ៤៩ ករណីក្នុងឆ្នាំ២០២៤ ដែលភាគច្រើនលើសលុបក្នុងចំណោមបុរសរួមភេទជាមួយបុរស (MSM)។
យោងតាមក្រុមហ៊ុន Vietnam Net បានឱ្យដឹងថា៖ «ទីក្រុងបន្តអនុវត្តវិធានការសុខភាពសាធារណៈយ៉ាងម៉ត់ចត់ និងបានតាមដានបម្រែបម្រួលណាមួយនៃប្រភេទវីរុស»។
យោងតាមវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រនៅទីក្រុងហូជីមិញ តំបន់ភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសវៀតណាមបានកត់ត្រាករណី Mpox ចំនួន ១៩៩ ករណីក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដោយមានអ្នកស្លាប់ចំនួន ៨ នាក់។ ទីក្រុង HCM តែមួយមាន ១៥៩ ករណីនិងមានអ្នកស្លាប់ ៦ នាក់ដែលធ្វើឱ្យវាក្លាយជាតំបន់ដែលរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងបំផុតនៅក្នុងតំបន់។
នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី មន្ត្រីកំពុងតាមដានស្ថានការណ៍យ៉ាងដិតដល់ ដោយអនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាលបានសង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការសម្រាប់ការសិក្សាឱ្យបានហ្មត់ចត់មុនពេលមានការចាក់វ៉ាក់សាំង។
យោងតាមកាសែត The Straits Times បានឱ្យដឹងថា៖ «អាជ្ញាធរម៉ាឡេស៊ីកំពុងបង្កើនការឃ្លាំមើលនៅច្រកចូលអន្តរជាតិ ហើយអ្នកដំណើរទាំងអស់មកពីប្រទេសដែលបានរាយការណ៍អំពីករណីជំងឺ Mpox តម្រូវឱ្យតាមដានសុខភាពរយៈពេល ២១ ថ្ងៃបន្ទាប់ពីការមកដល់ម៉ាឡេស៊ី»។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីសិង្ហបុរី លោក Lawrence Wong បាននិយាយថា ប្រទេសសិង្ហបុរីនឹងយកចិត្ដទុកដាក់ និងមានការប្រុងប្រយ័ត្ន នៅពេលធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ «ពិភពលោកដ៏គ្រោះថ្នាក់ និងមានបញ្ហា» នៃភាពតានតឹងផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ការបែកបាក់នៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក និងការគំរាមកំហែងពីខាងក្រៅ រួមទាំងការផ្ទុះឡើងនៃមេរោគអុតស្វា Mpox ចុងក្រោយបង្អស់។
ថ្លែងទៅកាន់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងស្រុកពេលការឡើងគ្រងអំណាចរយៈពេល ១០០ថ្ងៃ លោក Wong បាននិយាយថា សិង្ហបុរីនឹងបន្តស្វែងរកមធ្យោបាយដើម្បីពង្រឹងភាពជាដៃគូ កសាងទំនាក់ទំនងថ្មី និងរក្សាទំនាក់ទំនងនៅលើឆាកពិភពលោក។
កាសែត New Straits Times បានដកស្រង់សម្តីនាយករដ្ឋមន្ត្រីដោយនិយាយថា៖ «ជាអកុសល យើងត្រូវឆ្លងកាត់បញ្ហាកាន់តែច្រើន (វិបត្តិ និងភាពតក់ស្លុត) នៅក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខនេះ ពីព្រោះយើងស្ថិតនៅក្នុងពិភពលោកដែលមានភាពតានតឹងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងជម្លោះប្រដាប់អាវុធកើនឡើងនៅគ្រប់ទីកន្លែង»។
ក្រសួងសុខាភិបាលឡាវបានចេញសេចក្តីជូនដំណឹងមួយកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ ដោយបញ្ជាក់ពីករណីដំបូងនៃជំងឺអុតស្វាក្នុងប្រទេស ហើយស្នើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋរក្សាការប្រុងប្រយ័ត្ន និងទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលនៃជំងឺនេះ។ នេះបើតាមសេចក្តីជូនដំណឹងបានឱ្យដឹងថា ជំងឺគ្រុនស្វាទី១ ជាករណីនាំចូល។
ការឆ្លើយតបជាសកលរបស់ WHO និងការគំរាមកំហែងរបស់ Clade Ib
អង្គការសុខភាពពិភពលោកប្រកាសអាសន្នពីការរីករាលដាលជាសកលរបស់ Mpox ជាពិសេសប្រភេទ Clade Ib ថ្មីដែលមានស្ថានភាពកាចសាហាវ។
គ្រូពេទ្យយកសំណាក ដើម្បីធ្វើតេស្តរកមេរោគអុតស្វាពីស្រ្តីនៅសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ។ រូបថត AFP
អគ្គនាយកអង្គការសុខភាពពិភពលោក លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Tedros Adhanom Ghebreyesus បានប្រកាសពីការផ្ទុះឡើងនៃមេរោគ Mpox នៅសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ (DRC) និងបណ្តាប្រទេសនៅអាហ្វ្រិកជិតខាងជាគ្រាអាសន្នសុខភាពសាធារណៈអន្តរជាតិ (PHEIC) នៅថ្ងៃទី១៤ ខែសីហា។
សេចក្តីប្រកាសនេះគឺផ្អែកលើការរីករាលដាលយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃវ៉ារ្យ៉ង់ថ្មី ជាពិសេសតាមរយៈបណ្តាញផ្លូវភេទ និងការកើនឡើងនៃករណីនៅក្នុងប្រទេសដែលជាប់ព្រំដែន DRC។
Mpox ត្រូវបានរាយការណ៍នៅក្នុង DRC អស់រយៈពេលជាងមួយទសវត្សរ៍មកហើយ ហើយចំនួនករណីដែលបានរាយការណ៍ជារៀងរាល់ឆ្នាំបានកើនឡើងជាលំដាប់ក្នុងរយៈពេលនោះ។
យោងតាមអង្គការសុខភាពពិភពលោក WHO បានឱ្យដឹងថា៖ «កាលពីឆ្នាំមុន ករណីដែលបានរាយការណ៍បានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង ហើយចំនួនករណីដែលបានរាយការណ៍មកទល់ពេលនេះ បានកើនឡើងលើសពីចំនួនសរុបកាលពីឆ្នាំមុន ច្រើនជាង ១៥៦០០ករណី និងមានអ្នកស្លាប់ចំនួន ៥៣៧ នាក់»។
ការឆ្លើយតបរបស់ WHO រួមមានការធ្វើការជាមួយក្រុមហ៊ុនផលិតវ៉ាក់សាំង ដើម្បីធានាបាននូវសិទ្ធិទទួលបានវ៉ាក់សាំងប្រកបដោយសមធម៌ និងការផ្តួចផ្តើមកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីពន្លឿនការចែកចាយវ៉ាក់សាំងទៅកាន់ប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលទាប។ អង្គការត្រូវការប្រាក់ ១៥ លានដុល្លារដំបូងដើម្បីគាំទ្រសកម្មភាពឆ្លើយតប។
បច្ចុប្បន្ននេះ វ៉ាក់សាំងចំនួនពីរដែលត្រូវបានណែនាំដោយក្រុមអ្នកជំនាញខាងផ្នែកផ្តល់ថ្នាំបង្ការជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ WHO កំពុងត្រូវបានប្រើប្រាស់ ប៉ុន្តែ WHO មិនបានអំពាវនាវឱ្យមានការចាក់វ៉ាក់សាំងទ្រង់ទ្រាយធំនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញផ្តល់ដំបូន្មានថាមានតែអ្នកដែលមានហានិភ័យប៉ុណ្ណោះគួរតែត្រូវបានចាក់វ៉ាក់សាំង។
គិតត្រឹមខែមិថុនាឆ្នាំ២០២៤ ចំនួនសរុបនៃករណី Mpox ដែលបានបញ្ជាក់ដោយមន្ទីរពិសោធន៍ទូទាំងពិភពលោកបានឈានដល់ ៩៩១៧៦ នាក់ដោយមានអ្នកស្លាប់ ២០៨ នាក់។
តំបន់នៃទ្វីបអាមេរិកមានចំនួនអ្នកស្លាប់ទាំងពីរភាគច្រើន ដោយមានករណីបញ្ជាក់ចំនួន ៦២៩០៤ ករណី និងអ្នកស្លាប់ ១៤១ នាក់។
គួរកត់សម្គាល់ថា តំបន់អាហ្វ្រិកដែលមាន ៤២៣២ ករណីបានរាយការណ៍ថាមានអ្នកស្លាប់ចំនួន ៣៥ នាក់ ជាអត្រាមរណភាពខ្ពស់ជាងបើប្រៀបធៀបទៅនឹងតំបន់ផ្សេងទៀត។
ការផ្លាស់ប្តូរប្រចាំខែជារួមនៅក្នុងករណីវ៉ារ្យ៉ង់ថ្មីបង្ហាញពីការថយចុះបន្តិចនៃ ៣ភាគរយ ដែលបង្ហាញពីការថយចុះសក្តានុពលនៃការរីករាលដាលនៃវីរុសនេះ៕
