ប្រាសាទបុរាណក្នុងរូងគុហានៅភ្នំឈ្ងោក ខេត្តកំពតដែលមានសត្វប្រចៀវរស់នៅ។ រូបថតៈ ហ្វេសប៊ុក
ភ្នំពេញៈ តាមការសិក្សាថ្មីមួយក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានឲ្យដឹងថាសកម្មភាពរបស់ភ្ញៀវទេសចរនៅតាមរូងភ្នំ (គុហា) នានានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការងារអភិរក្សសត្វប្រចៀវ ដោយសារមានការរំខានពីមនុស្សជាញឹកញាប់ដែលបង្កឲ្យចំនួនសត្វប្រភេទនេះមានការថយចុះ ហើយករណីនេះវាត្រូវការពេលវេលាច្រើនដើម្បីកែលម្អផលប៉ះពាល់នោះឡើងវិញ។
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានធ្វើការងារនេះនៅភ្នំឈ្ងោកដែលជាតំបន់ភ្នំថ្មកំបោរដ៏មានប្រជាប្រិយភាពមួយសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរនៅក្នុងខេត្តកំពត។
របាយការណ៍នៃការសិក្សានោះត្រូវបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃចន្ទដើមសប្ដាហ៍នេះនៅក្នុងទស្សនាវដ្តី PLOS Neglected Tropical Disease។
របាយការណ៍ដដែលបានរៀបរាប់ថា៖ «ខណៈដែលផលប៉ះពាល់នៃការរំខានពីសំណាក់ភ្ញៀវទេសចរមានចំនួនច្រើននោះ គេនៅមិនទាន់អាចវាយតម្លៃបានទេ ពីព្រោះថាវាគ្មានទិន្នន័យជាប្រវត្តិសាស្ត្រណាមួយអំពីគុហាសត្វប្រចៀវនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដូច្នេះហើយវាគួរតែមានការយកចិត្តទុកដាក់ និងបង្កើនការត្រួតពិនិត្យ និងការអភិរក្សបន្ថែមទៀតទៅលើការងារដែលទាក់ទងនឹងសត្វប្រចៀវនេះ។ ការរំខាន ឬយាយីពីមនុស្សដែលមិនអាចគ្រប់គ្រងបានជាញឹកញាប់វាធ្វើឲ្យចំនួនសត្វប្រចៀវដែលរស់នៅក្នុងរូងភ្នំទាំងនោះមានការថយចុះហើយតាមការសិក្សាជាច្រើនទៀតបានបង្ហាញអំពីផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានដល់រូងភ្នំមួយចំនួនពីដំណើរទេសចរណ៍នេះ»។
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបាននិយាយថា ពួកគេគាំទ្រដល់ការអនុវត្តកិច្ចការគ្រប់គ្រងរូងភ្នំ (គុហា) ប្រកបដោយចីរភាពជាពិសេសនៅតាមរូងភ្នំជាច្រើនក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលកំពុងរងផលប៉ះពាល់ពីការអភិវឌ្ឍវិស័យទេសចរណ៍ និងក្នុងអំឡុងពិធីបុណ្យប្រពៃណីជាតិផ្សេងៗដូចជា បុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ ជាដើម ហើយនៅក្នុងគុហានៃភ្នំឈ្ងោកក៏មានប្រាសាទបុរាណដ៏ចំណាស់មួយផងដែរ។
អ្នកដែលទទួលខុសត្រូវក្នុងការគ្រប់គ្រងតំបន់រូងភ្នំនៅកម្ពុជា គួរតែព្យាយាមកាត់បន្ថយការយាយីដល់សត្វប្រចៀវ ជាពិសេសក្នុងអំឡុងពេលពួកវាកំពុងបន្តពូជ និងក្នុងដំណាក់កាលពពោះ ដំណាក់កាលបំបៅកូន និងដំណាក់កាលចិញ្ចឹមកូនពីព្រោះដំណាក់កាលនីមួយៗគឺកើតឡើងជាទៀងទាត់តាមពេលវេលាជាក់លាក់ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
របាយការណ៍ដដែលនោះបានបញ្ជាក់ទៀតថា៖ «ជាឧទាហរណ៍ចំណុចទាំងនេះអាចធ្វើទៅបានតាមរយៈការអនុវត្តមួយចំនួនដូចជា ហាមឃាត់ភ្ញៀវទេសចរ កុំឲ្យចូលទៅកាន់កន្លែងដែលសត្វប្រចៀវកំពុងចិញ្ចឹមកូនរបស់វា ហើយត្រូវធានាថាការចូលទៅទស្សនាទីតាំងនីមួយៗគឺអនុញ្ញាតឲ្យតែក្រុមមនុស្សដែលមានចំនួនតិច និងត្រូវមានមគ្គុទ្ទេសក៍ទៅជាមួយផង ហើយត្រូវកម្រិតការរំខានយាយីឲ្យនៅតិច និងត្រូវកាត់បន្ថយសំឡេងរំខានផ្សេងៗផងដែរក៏ដូចជាត្រូវហាមប្រាមកុំឲ្យភ្ញៀវទេសចរចោលសំរាមរាយប៉ាយ និយាយរួមគឺត្រូវធ្វើឲ្យបានល្អបំផុតតាមដែលយើងអាចធ្វើបាន»៕ NS
