បង្កងតាកែវ ស្ថិតក្នុងដំណើរការចុះបញ្ជីម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រ (GI)។ រូបថត ក្រសួងកសិកម្ម
ភ្នំពេញៈ អ្នកជំនាញអះអាងថា ផលិតផលដែលចុះបញ្ជីជាម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រ (GI) នឹងទទួលបានការការពារតាមផ្លូវច្បាប់ មានទីផ្សារធំទូលាយ និងអ្នកផលិតនឹងទទួលបានតម្លៃបន្ថែមកាន់តែខ្ពស់ ខណៈគិតត្រឹមចុងឆ្នាំ ២០២២ មានផលិតផលក្នុងស្រុកចំនួន ៤ ស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលរៀបចំ និងត្រៀមបញ្ចប់នីតិវិធីចុះបញ្ជីម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រនៅ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។
របាយការណ៍បូកសរុបលទ្ធផលការងារពាណិជ្ជកម្មប្រចាំឆ្នាំ ២០២២ និងទិសដៅការងារពាណិជ្ជកម្មឆ្នាំ ២០២៣ របស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ឱ្យដឹងថា មានផលិតផលក្នុងស្រុកចំនួន ៤ កំពុងស្ថិតក្នុងដំណើរការចុះ GI ដោយក្នុងនោះផលិតផលចំនួន ៣ ស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលបញ្ចប់ការរៀបចំ និង ១ នៅក្នុងដំណាក់កាលចាប់ផ្ដើមរៀបចំចុះបញ្ជី។
យោងតាមក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ផលិតផល ៣ ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលនៃការបញ្ចប់ការរៀបចំចុះបញ្ជីម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រ រួមមាន «អំបិលកំពតកែប» ក្រោមជំនួយបច្ចេកទេសរបស់អង្គការកម្មសិទ្ធិបញ្ញាពិភពលោក (WIPO) និងទីភ្នាក់ងារបារាំងសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ (AFD), និងផលិតផល «បង្កងតាកែវ» និង «ទឹកត្រីកំពតកែប» ក្រោមជំនួយបច្ចេកទេសអង្គភាពកម្មសិទ្ធិបញ្ញាសហភាពអឺរ៉ុប (EU Arise+ IPR)។ ចំណែកផលិតផល «ក្ដាមថ្មកោះកុង» កំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលចាប់ផ្ដើមរៀបចំចុះបញ្ជី GI ក្រោមជំនួយបច្ចេកទេសរបស់អង្គការកម្មសិទ្ធិបញ្ញាពិភពលោក។
ក្រៅពីកិច្ចការខាងលើក្រុមការងារក្រសួងក៏កំពុងធ្វើកិច្ចការជាច្រើនទៀតដូចជា ការបញ្ចប់ការកែសម្រួលសៀវភៅបន្ទុកម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រទំនិញ «ម្រេចកំពត» ដោយបញ្ចូលផលិតផលថ្មីៗ (ម្រេចក្រហមម៉ដ្ឋ និងម្រេចខ្ចីជ្រក់), ការបង្កើតក្រុមការងារទប់ស្កាត់ការក្លែងបន្លំទំនិញសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រ «ម្រេចកំពត» លើទីផ្សារជាតិ និងអន្តរជាតិ, បានរៀបចំវគ្គបណ្តុះបណ្តាល ស្តីពីនីតិវិធី និងឯកសារគតិយុត្តក្នុងការទប់ស្កាត់ការក្លែងបន្លំទំនិញសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រ «ម្រេចកំពត», កែតម្រូវសៀវភៅបន្ទុកម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រទំនិញ«ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺ» និងបានយកទៅកត់ត្រានៅសហភាពអឺរ៉ុប, បង្កើតគេហទំព័ររបស់សមាគមលើកកម្ពស់ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺ និងបានអនុវត្តគម្រោងជំរុញការប្រើរូបសញ្ញាម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រទំនិញ «ស្ករត្នោតកំពង់ស្ពឺ» តាមរយៈការធ្វើទីផ្សារ សម្បកវេចខ្ចប់ និងការកសាងកេរ្តិ៍ឈ្មោះម៉ាក និងកំពុងអនុវត្តគម្រោងកសាងកេរ្តិ៍ឈ្មោះម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រទំនិញ «ទឹកឃ្មុំព្រៃមណ្ឌលគិរី» និង «ក្រូចត្លុងកោះទ្រង់» ក្រោមជំនួយបច្ចេកទេសរបស់អង្គភាពកម្មសិទ្ធិបញ្ញាសហភាពអឺរ៉ុប (EU Arise, IPR)។
អនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា លោក លឹម ហេង បានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ នៅថ្ងៃទី ៣១ ខែមករាថា ជាការល្អណាស់បើផលិតផលក្នុងស្រុកទាំងម៉ាកចាស់ និងម៉ាកថ្មីៗត្រូវបានចុះបញ្ជីដើម្បីទទួលបានការការពារតាមផ្លូវច្បាប់ ជាពិសេសផលិតផលសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រ ព្រោះវាមិនត្រឹមតែជួយការពារផលប្រយោជន៍ប្រជាកសិករ ឬសហគមន៍ផលិតប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ជួយលើកតម្កើងកេរ្តិ៍ឈ្មោះផលិតផលកម្ពុជា និងបង្កើនសក្តានុពលសម្រាប់នាំចេញទៅទីផ្សារអន្តរជាតិផងដែរ។ លោកបន្តថា នៅពេលផលិតផលមួយទទួលបានការចុះបញ្ជី GI វាក៏ជួយទប់ស្កាត់ការលួចបន្លំម៉ាក ជាពិសេសនៅពេលនាំចេញទៅក្រៅប្រទេស។
លោកថ្លែងថា៖ «រាល់មុខទំនិញ និងឧបករណ៍ជួញដូរបាន ដែលនាំចូលពីក្រៅប្រទេសមិនគួរត្រូវបានចុះបញ្ជីជាកម្មសិទ្ធិបញ្ញា ឬម៉ាកពាណិជ្ជកម្មផ្តាច់មុខឡើយ ព្រោះវាផ្ទុយពីច្បាប់កិច្ចការពារអ្នកប្រើប្រាស់ ច្បាប់ប្រកួតប្រជែងដោយស្មើភាព និងគោលនយោបាយទីផ្សារសេរីរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែសម្រាប់ការផលិត ឬដំឡើងក្នុងស្រុក ត្រូវបានការពារដោយច្បាប់ និងលើកទឹកចិត្តដោយច្បាប់វិនិយោគថ្មី»។
លោកបន្ថែមថា ការចុះបញ្ជីនេះគឺមិនត្រឹមតែលើកទឹកចិត្តអ្នកផលិតក្នុងស្រុក និងក្រុមហ៊ុននាំចេញប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏បង្កើនទំនុកចិត្តអ្នកប្រើប្រាស់ និងអាចទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគឱ្យមកបណ្តាក់ទុនលើផលិតផលនោះកាន់តែច្រើន។ ការចុះបញ្ជីទំនិញជាម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រ គួរធ្វើឡើងចំពោះផលិតផលក្នុងស្រុកតែប៉ុណ្ណោះ។
លោក ងួន ឡាយ ប្រធានសមាគមលើកកម្ពស់ម្រេចកំពត ដែលជាផលិតផល GI បានប្រាប់ថា បើទោះបីម្រេចកំពតមានតម្លៃខ្ពស់ជាងម្រេចធម្មតា ប៉ុន្តែដោយសារជាផលិតផលចុះបញ្ជីសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រ និងមានគុណភាពល្អ ដូច្នេះផលដែលសមាគមផលិតបានក្នុងរង្វង់ ១០០ ១៣០ តោន ក្នុង ១ ឆ្នាំ គឺតែងមានក្រុមហ៊ុនបញ្ជាទិញអស់ៗមិនដែលសល់ឡើយ។ លោកបន្តថា ការទទួលបាន GI បានធ្វើឱ្យអ្នកបញ្ជាទិញមានទំនុកចិត្ត ព្រោះគ្រប់ដំណាក់កាល គឺត្រូវធ្វើតាមគោលការណ៍កំណត់ក្នុងសៀវភៅបន្ទុក។
លោកអះអាងថា៖ «ការចុះបញ្ជីជាម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រ នឹងផ្តល់ផលវិជ្ជមានច្រើនស្រាប់ប្រជាកសិករក្នុងតំបន់ដែលប្រកបមុខរបរដូចអ្វីដែលបានចុះបញ្ជី ពិសេសវានឹងធ្វើឱ្យមានទីផ្សារនាំចេញកាន់តែធំ»៕
