ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញៈ ការនាំចេញ-នាំចូលទំនិញរវាងកម្ពុជា និងចក្រភពអង់គ្លេសនារយៈពេល ១១ ខែ ឆ្នាំ២០២៣ មានទឹកប្រាក់សរុបជាង ៨០០ លានដុល្លារ ធ្លាក់ចុះជាង ១១ ភាគរយ បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ២០២២ ដោយក្នុងនោះទំនិញកម្ពុជានាំទៅចក្រភពអង់គ្លេស មានចំនួនជិត ៧៣០ លានដុល្លារ។ នេះបើយោងតាមអគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករកម្ពុជា(GDCE)។
ទិន្នន័យរបស់ GDCE ឱ្យដឹងថា ចាប់ពីខែមករា ដល់ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីកម្ពុជា និងចក្រភពអង់គ្លេស មានទឹកប្រាក់សរុប ៨០០,៨២ លានដុល្លារ ថយចុះ ១១,៣ ភាគរយធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាឆ្នាំ២០២២ ដែលមាន ៩០២,៦ លានដុល្លារ។ ក្នុងចំនួនខាងលើ គឺទំនិញកម្ពុជា នាំទៅចក្រភពអង់គ្លេស ៧២៧,០៤ លានដុល្លារ ថយចុះ ១១,៦ភាគរយ ចំណែកអង់គ្លេសនាំមកកម្ពុជាវិញ ៧៣,៧៨ លានដុល្លារ ធ្លាក់ចុះ ៧,៧ ភាគរយ។
ផ្អែកតាមតារាងតុល្យការ គឺជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាមានឧត្តមភាព ៦៥៣,២៦ លានដុល្លារ។ ចក្រភពអង់គ្លេស គឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំទី១០ របស់កម្ពុជា ដែលនាំមុខដោយប្រទេសចិន អាមេរិក វៀតណាម ថៃ ជប៉ុន ឥណ្ឌូនេស៊ី អាល្លឺម៉ង់ សិង្ហបុរី និងកាណាដា។
អនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា លោក លឹម ហេង បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា ទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំង២ គឺធ្លាក់ចុះដោយសារកំណើនសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកមិនរឹងមាំនារយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ជាពិសេសបញ្ហាដែលទើបកើនឡើងក្នុងរយៈពេលជាង ១ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។ ជម្លោះប្រដាប់អាវុធរវាងរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន និងអ៊ីស្រាអែល-ប៉ាឡេស្ទីន គឺសុទ្ធតែមានឥទ្ធិពលលើពាណិជ្ជកម្មជាអន្តរជាតិ។
ទោះយ៉ាងណាបញ្ហាទាំងអស់នេះ អាចនឹងមានភាពល្អប្រសើរឡើងវិញនៅឆ្នាំ២០២៤ ខាងមុខ។ លោកបន្តថា សម្រាប់ការធ្លាក់ចុះនៃចំនួនទឹកប្រាក់នាំចូលពីចក្រភពអង់គ្លេស គឺដោយសារតែកំណើនផលិតកម្មនៅក្នុងស្រុករបស់កម្ពុជា ហើយក៏អាចដោយសារផលិតផលមួយចំនួនត្រូវបាននាំចូលពីប្រទេសជិតខាងជំនួសផងដែរ។
លោកបានអះអាងថា៖«ទោះពេលនេះការនាំចេញ-នាំចូលទំនិញរវាងភាគីទាំង២ ធ្លាក់ចុះព្រមគ្នា ប៉ុន្តែខ្ញុំនៅតែមានសុទិដ្ឋិនិយមថាវានឹងមានសម្ទុះឡើងវិញនៅពេលស្ថានភាពនយោបាយពិភពលោកមានលំនឹងឡើងវិញ»។
លោកបន្តថា៖«ចក្រភពអង់គ្លេស គឺនៅតែជាទីផ្សារទិសដៅសំខាន់សម្រាប់កម្ពុជា ព្រោះការនាំចេញទំនិញទៅទីនោះស្ថិតក្រោមលក្ខខណ្ឌពន្ធពិសេស ហើយកម្ពុជាក៏អាចយកទីផ្សារចក្រភពអង់គ្លេសដើម្បីបន្តទៅប្រទេសសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបផងដែរ។»
លោកបានលើកឡើងថា បន្ទាប់ពីចាកចេញពីសហភាពអឺរ៉ុប ចក្រភពអង់គ្លេស កាលពីពេលកន្លងមកក៏បានប្រកាសបន្តផ្តល់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP ដល់កម្ពុជាផងដែរ។ បច្ចុប្បន្នទំនិញដែលកម្ពុជានាំទៅចក្រភពអង់គ្លេស មានដូចជា សម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង កាបូប កង់ ផលិតផលកសិកម្ម ចំណែកអង់គ្លេសនាំមកកម្ពុជា មានដូចជា រថយន្ត គ្រឿងម៉ាស៊ីន គ្រឿងអគ្គិសនី និងគ្រឿងអេឡិចត្រូនិកជាដើម។
ប្រធានសមាគមស្បែកជើងកម្ពុជា លោក លី ឃុនថៃ បាននិយាយថា វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសកលដែលបណ្តាលមកពីជម្លោះភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងសង្គ្រាមដែលមានការពាក់ព័ន្ធនឹងប្រទេសមហាអំណាចធំៗ បានធ្វើឱ្យចរន្តនៅការធ្វើពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិធ្លាក់ចុះស្ទើគ្រប់ផ្នែក។
ជាក់ស្តែងការនាំចេញផលិតផលវាយនភណ្ឌ រួមទាំងផលិតផលស្បែកជើង ស្រោមជើង និងវត្ថុប្រហាក់ប្រហែល របស់កម្ពុជាទៅទីផ្សារអន្តរជាតិដែលតែងមានសញ្ញាវិជ្ជមានក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំនោះ ក៏ជួបនឹងការធ្លាក់ចុះដែរ។
លោកបានថ្លែងថា៖«នេះជាបញ្ហាដែលកើតមានក្នុងអំឡុងពេលដែលកំណើនសេដ្ឋកិច្ចសកលមិនមានភាពរឹងមាំ ដែលជំរុញឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់ត្រូវកាត់បន្ថយការចំណាយលើសម្ភារប្រើប្រាស់មិនចាំបាច់ក្រៅពីចំណីអាហារ»។
ទោះយ៉ាងណាប្រធានសមាគមស្បែកជើងកម្ពុជារំពឹងថា ការនាំចេញទំនិញរបស់កម្ពុជា រួមទាំងផលិតផលស្បែកជើង នឹងមានកំណើនឡើងវិញក្នុងពេលឆាប់ៗ។
យោងតាមអគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ២០២២ ពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីកម្ពុជា-ចក្រភពអង់គ្លេស មានតម្លៃសរុបជិត ៩៧៧,៤៤ លានដុល្លារ កើនឡើង ២៣,៩៨ ភាគរយបើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២១ ដែលមានចំនួន ៧៨៨,៦៥ លានដុល្លារ។ ក្នុងនោះការនាំចេញរបស់កម្ពុជា ៨៨៦,៤២ លានដុល្លារ កើនឡើង ២១,១ ភាគរយ និងនាំចូលពីចក្រភពអង់គ្លេស ៩១,០២ លានដុល្លារ កើនឡើង ៦០,២ភាគរយ៕
