លោកស្រី ចម និម្មល រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្មឡើងថ្លែងក្នុងពិធីអបអរសាទរខួប ២០ ឆ្នាំ នៃកម្ពុជាចូលជាសមាជិកអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក(WTO)។ រូបភាព ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម
រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួនក្នុងការនាំប្រទេសកម្ពុជាឱ្យចាកចេញពីឋានៈជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួចនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៩ បើទោះបីជាដឹងថា ការចាកចេញពីឋានៈនេះនឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជាប្រឈមមុខនឹងផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានជាច្រើនដូចជា ការបាត់បង់ភាពអនុគ្រោះពន្ធគយ និងវិធានដើមកំណើតទំនិញកាន់តែរឹតត្បិតជាងមុន ដែលនឹងនាំឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់ភាពប្រកួតប្រជែងរបស់ទំនិញកម្ពុជាលើទីផ្សារអន្តរជាតិ។ យុទ្ធសាស្រ្តសំខាន់ៗចំនួន ៨ ត្រូវបានក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកំណត់ជាអាទិភាពសម្រាប់ពេលខាងមុខ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម លោកស្រី ចម និម្មល ក្នុងឱកាសក្នុងពិធីអបអរសាទរខួប ២០ ឆ្នាំ នៃកម្ពុជាចូលជាសមាជិកអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក(WTO) ដែលធ្វើឡើងនៅសណ្ឋាគារ សុខាភ្នំពេញ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី១៤ ខែតុលា បានលើកឡើងថា ក្នុងនាមជាសមាជិកនៃអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក(WTO) ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៤ កម្ពុជាបានទទួលផ្លែផ្កាជាច្រើនក្នុងការធ្វើសមាហរណកម្ម និងអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនឱ្យមានកំណើនរឹងមាំដូចពេលបច្ចុប្បន្ន។
សម្រាប់សមិទ្ធផលធំៗដែលកម្ពុជាសម្រេចបានក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមក មានដូចជា ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប(GDP) បានកើនឡើងពីប្រមាណ ៥,៣ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងឆ្នាំ២០២៤ ដល់ ២៩,៦១ ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០២២, រយៈពេល ២ ទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះអត្រាភាពក្រីក្របានធ្លាក់ចុះជាលំដាប់ក្នុងអត្រាមធ្យមប្រចាំឆ្នាំ ១,៦ ភាគរយ ពី ៦០ ភាគរយក្នុងឆ្នាំ ២០០០ មកត្រឹម ១៦ ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ ២០២២ ហើយសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាបានកើនឡើងជាង ៧ ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ។
លោកស្រីបន្តថា កំណើនដ៏ខ្ពស់នេះបានធ្វើឱ្យកម្ពុជាចាកចេញពីឋានៈជាប្រទេសក្រីក្រ និងបានក្លាយជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាបនៅឆ្នាំ ២០១៥, ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសបានកើនពី ១១០ លានដុល្លារ នៅឆ្នាំ ២០០០ រហូតដល់ ៤,៩ ពាន់លានដុល្លារនៅឆ្នាំ ២០២៣។ ជាមួយគ្នានេះទំហំពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជាមានប្រមាណ ៤,៥ ពាន់លានដុល្លារនៅឆ្នាំ ២០០៤ ហើយបានកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់រហូតដល់ ៤៧,៨៨ ពាន់លានដុល្លារនៅឆ្នាំ ២០២៣ ក្នុងនោះការនាំចេញសរុបរបស់កម្ពុជាមានប្រមាណ ២៣,៤៧ ពាន់លានដុល្លារ។
លោកស្រីបានបន្ថែមទៀតថា ជាមួយនឹងសមិទ្ធផលដែលសម្រេចបានដ៏ច្រើននាពេលកន្លងមក កម្ពុជាក៏ត្រូវបានគណៈកម្មាធិការគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ផ្តល់អនុសាសន៍ឱ្យចាកចេញពីចំណាត់ថ្នាក់ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួចនៅឆ្នាំ ២០២៩ បន្ទាប់ពីកម្ពុជាបានស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់នេះតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩១។
លោកស្រីលើកឡើងថា ទោះបីសមិទ្ធផលដែលសម្រេចបាននាពេលកន្លងមកមានច្រើនឥតគណនា ប៉ុន្តែផែនការក្នុងការចាកចេញពីឋានៈជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួចនៅឆ្នាំ ២០២៩ ក៏អាចធ្វើឱ្យកម្ពុជាទទួលរងនៅផលប៉ះពាល់មួយចំនួនផងដែរដូចជា ការប្រឈមនឹងការបាត់បង់ភាពអនុគ្រោះពន្ធគយ និងវិធានដើមកំណើតទំនិញកាន់តែរឹតត្បិតជាងមុន ដែលនឹងបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ភាពប្រកួតប្រជែងរបស់កម្ពុជាក្នុងទីផ្សារសំខាន់ៗ។
លោកស្រីបានអះអាងថា៖«ទោះយ៉ាងណាកម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវប្រែក្លាយបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះជាកាលានុវត្តភាពក្នុងការពង្រឹង និងជំរុញបន្ថែមនូវសមត្ថភាពប្រកួតប្រជែងការចូលរួមក្នុងច្រវាក់ផ្គត់ផ្គង់តំបន់ និងច្រវាក់តម្លៃសកល តាមរយៈការធ្វើពិពិធកម្មទីផ្សារ និងបង្កើនភាពប្រកួតប្រជែង, ការពង្រីកមូលដ្ឋានផលិតកម្ម, ការបង្កើនតម្លៃបន្ថែម, ការតភ្ជាប់ខ្សែច្រវាក់តម្លៃនិងផ្គត់ផ្គង់សកល, ពង្រឹងកិច្ចសម្រួលពាណិជ្ជកម្ម, ព្រមទាំងបង្កើនការទាក់ទាញវិនិយោគក្នុងឧស្សាហកម្មថ្មីៗ ដែលជាមូលដ្ឋាននៃការគាំទ្រកំណើនប្រកបដោយចីរភាពនិងភាពធន់ ដែលកិច្ចការទាំងនេះត្រូវបានដាក់ចេញនៅក្នុងផ្នែកបរិស្ថានគ្របដណ្តប់បញ្ចកោណទី២ និងបញ្ចកោណទី៣ នៃយុទ្ធសាស្ត្រ បញ្ចកោណ ដំណាក់កាលទី ១ ដែលក្រសួង ពាណិជ្ជកម្ម និងក្រសួង-ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធបាននិងកំពុងអនុវត្តយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន។
ក្រុមហ៊ុនផលិតសម្បកកង់រថយន្តកាន់តែច្រើនបានចូលមកបើករោងចក្រនៅកម្ពុជា។ សហការី
តើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានរៀបចំយុទ្ធសាស្រ្ត និងត្រៀមខ្លួនបែបណាខ្លះសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៩?
ដើម្បីត្រៀមដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈម និងជំរុញការធ្វើពាណិជ្ជកម្មក្នុងបរិបទថ្មី ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបាននិងកំពុងរៀបចំ និងអនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្រ ដូចខាងក្រោម៖
១. អនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្រទាញយកផលប្រយោជន៍ជាអតិបរមានៃកិច្ចព្រមព្រៀងសេរី រួមមាន កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអាស៊ាន កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអាស៊ានបូកមួយ កិច្ចព្រមព្រៀង អាសិប និងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីទ្វេភាគី ដូចជា កម្ពុជា-ចិន កម្ពុជា-កូរ៉េខាងត្បូង និង កម្ពុជា-អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម
២. បន្តការចរចាបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី ជាមួយប្រទេសដៃគូពាណិជ្ជកម្មដែលមានសក្តានុពល ដើម្បីបន្តពង្រីកទីផ្សារថ្មី និងពង្រឹងមូលដ្ឋាននាំចេញរបស់កម្ពុជាឱ្យកាន់តែមានភាពធន់ និងទូលាយជាងមុន ដោយត្រៀមសម្របសម្រួល និងរកដំណោះស្រាយលើបញ្ហាថ្មីៗ សម្រាប់កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្រិតខ្ពស់
៣. ចូលរួមអនុវត្តឱ្យបានពេញលេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍វិស័យកាត់ដេរ ផលិតស្បែកជើង និងកាបូបកម្ពុជា ២០២២-២០២៧
៤. ពង្រឹងអភិបាលកិច្ចវិស័យឯកជន និងបន្តកិច្ចប្រឹងប្រែងលើកកម្ពស់បរិយាកាសអំណោយផល សម្រាប់ធុរកិច្ច ការវិនិយោគ និងពាណិជ្ជកម្ម តាមរយៈការផ្តល់នូវកិច្ចសម្រួលពាណិជ្ជកម្ម ការផ្តល់សេវាពាណិជ្ជកម្មឱ្យកាន់តែរហ័ស និងមានភាពងាយស្រួលតាមប្រព័ន្ធស្វ័យប្រវត្តិកម្មប្រកបដោយ គុណភាព ប្រសិទ្ធភាព និងតម្លាភាព
៥. ជំរុញការធ្វើពាណិជ្ជកម្មតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិក និងធុរកិច្ចឌីជីថល តាមរយៈការរៀបចំថ្នាលទីផ្សារ តាមអនឡាញ និងការរៀបចំគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មឌីជីថល
៦. ពង្រឹងពាណិជ្ជកម្មក្នុងស្រុកតាមរយៈការលើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍ និងកែច្នៃផលិតផលសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់តម្រូវការក្នុងស្រុក និងការនាំចេញ
៧. បន្តរៀបចំ និងពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ គោលនយោបាយ និងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តនានាពាក់ព័ន្ធនឹងពាណិជ្ជកម្ម
៨. សហការជាមួយដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ អនុវត្តគម្រោងសិក្សាស្រាវជ្រាវលម្អិតពីផលប៉ះពាល់លើពាណិជ្ជកម្ម និងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់កម្ពុជាសម្រាប់ការចាកចេញពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួចដោយរលូនព្រមទាំងរៀបចំផែនទីបង្ហាញផ្លូវ និងផែនការសកម្មភាពដើម្បីកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ទាំងនោះ និងជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយនិរន្តភាព បរិយាបន្ន និងភាពធន់។
សេដ្ឋវិទូមានសុទិដ្ឋិនិយមចំពោះសមិទ្ធផលនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចដែលកម្ពុជាសម្រេចបាននាពេលកន្លងមក
អ្នកសេដ្ឋកិច្ច និងជាសាស្ត្រាចារ្យនៅសាលាភូមិន្ទរដ្ឋបាល លោកបណ្ឌិត ឌុច ដារិន្ទ បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ក្នុងថ្ងៃទី១៤ ខែតុលា ថា ការផ្លាស់ប្តូររបស់កម្ពុជាពីស្ថានភាពប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួចនៅថ្ងៃអនាគត មិនត្រឹមតែជាសក្ខីភាពមួយចំពោះសមិទ្ធផលសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាក៏ជាការផ្លាស់ប្តូរជាយុទ្ធសាស្ត្រឆ្ពោះទៅរកការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាពយូរអង្វែង និងបន្តពង្រឹងឯករាជ្យភាពផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចដោយខ្លួនឯងផងដែរ។ ការអនុវត្តគោលនយោបាយប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល រួមជាមួយនឹងអត្ថប្រយោជន៍នៃការពង្រឹងឯករាជ្យភាពផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចកាន់តែច្រើន និងធានាថាការផ្លាស់ប្តូរនេះ គឺជាជំហានវិជ្ជមានមួយសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា និងអនាគតរបស់ប្រទេសក្នុងការប្រកួតប្រជែងនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។
លោកបានថ្លែងថា៖«ការត្រៀមខ្លួនរបស់កម្ពុជាក្នុងការផ្លាស់ប្តូរពីស្ថានភាពប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច ឆ្លុះបញ្ចាំងពីវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនក្នុងរយៈពេល ពីរទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ។ ជាក់ស្តែងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) ក្នុងឆ្នាំ២០០៤ មានប្រមាណ ៥,៣៤ ពាន់លានដុល្លារ ខណៈក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ បានកើនរហូតដល់ ៣១,៧៧ ពាន់លានដុល្លារ។
ប្រទេសកម្ពុជាសម្រេចបាននូវកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាប់លាប់ក្នុងរង្វង់ ៧ ភាគរយជាមធ្យមពីឆ្នាំ ១៩៩៥ រហូតដល់ឆ្នាំ ២០២៣ ជាមួយនឹងការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ ការកែលម្អហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងការពង្រីកវិស័យសំខាន់ៗដូចជា ផលិតកម្ម កសិកម្ម ទេសចរណ៍ ហិរញ្ញវត្ថុ និងធនាគារ គ្រឿងអេឡិចត្រូនិក គ្រឿងបង្គុំ និងកង់ ជាដើម។ កំណើននេះជាភ័ស្តុតាងបង្ហាញថា កម្ពុជាបានកសាងសេដ្ឋកិច្ចរឹងមាំដែលអាចទ្រទ្រង់ខ្លួនឯងបាន»។
លោកបានប្រាប់ទៀតថា តាមរយៈសមាជិកភាពរបស់ខ្លួននៅក្នុងអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក(WTO) កម្ពុជាទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីការរួមបញ្ចូលទៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក និងការចូលទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ។ ការនាំចេញរបស់ប្រទេសនេះបានធ្វើពិពិធកម្មពីវាយនភណ្ឌ និងកាត់ដេរទៅផលិតកម្ម និងផលិតផលកសិកម្មផ្សេងទៀត ដោយកាត់បន្ថយភាពងាយរងគ្រោះចំពោះផលប៉ះពាល់ពីខាងក្រៅ។ កម្ពុជាក៏មានការរីកចម្រើនក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់ជាច្រើនដែលស្របនឹងសេរីភាពសេដ្ឋកិច្ច ការកែលម្អបរិយាកាសធុរកិច្ចដើម្បីទាក់ទាញការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស។ កំណែទម្រង់ទាំងនេះ មានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការជំរុញទំនុកចិត្តវិនិយោគិន ដែលអាចជួយជំនួសជំនួយបរទេស។
លោកអះអាងថា ដំណើររបស់ប្រទេសកម្ពុជាពីប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច ទៅកាន់ស្ថានភាពកាន់តែរីកចម្រើនត្រូវបានគាំទ្រដោយការអនុវត្តគោលនយោបាយប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ជាពិសេសគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម។ សមត្ថភាពរបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការបំពេញតាមលក្ខខណ្ឌគតិយុត្តិរបស់ WTO និងសម្របខ្លួនទៅនឹងសក្ដានុពលពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកបង្ហាញពីប្រសិទ្ធភាពនៃគោលនយោបាយទាំងនេះ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «សម្រាប់កម្ពុជាខ្ញុំគិតថា ការផ្លាស់ប្តូរចេញពីស្ថានភាពប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច អាចជាប្រភពនៃមោទនភាពជាតិ ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីការខិតខំប្រឹងប្រែង និងវឌ្ឍនភាពជាច្រើនឆ្នាំដោយខ្លួនឯង។ ការនេះអាចបន្តជំរុញឱ្យមានការប្តេជ្ញាចិត្តកាន់តែច្រើនក្នុងការអភិវឌ្ឍជាតិជាបន្តបន្ទាប់»។
កម្ពុជាត្រូវខិតខំធ្វើពិពិធកម្មទំនិញ និងសេវាកម្មរបស់ខ្លួនឱ្យកាន់តែប្រសើរទាំងបរិមាណ និងគុណភាព
អនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា លោក លឹម ហេង បាននិយាយថា ប្រសិនបើសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាអាចមានដំណើរការល្អដូចពេលបច្ចុប្បន្ន គឺកម្ពុជាប្រាកដជាអាចចាកចេញពីឋានៈជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច ខណៈផលិតផលក្នុងស្រុករបស់កម្ពុជានាពេលនេះក៏បង្ហាញពីភាពវិជ្ជមានជាបន្តបន្ទាប់។ ការចេញផុតពីអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច គឺនឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជាលេចមុខលើឆាកអន្តរជាតិស្មើមុខស្មើមាត់ជាមួយប្រទេសជាច្រើនលើពិភពលោក។
លោកបន្តថា ទោះការចាកចេញពីឋានៈជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួចធ្វើឱ្យកម្ពុជាបាត់បង់ភាពអនុគ្រោះពន្ធគយមួយចំនួន ប៉ុន្តែជាក់ស្តែងបច្ចុប្បន្ននេះកម្ពុជាកំពុងបាត់បង់ជាបណ្តើរៗរួចទៅហើយ ដូចជា GSP និង EBA ជាដើម។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖«ការចេញផុតពីឋានៈប្រទេសក្រីក្រ គឺជាមោទនភាព និងកិត្តិយសរបស់ប្រទេសកម្ពុជា»។
ទោះយ៉ាងណា ក្នុងនាមផ្នែកឯកជន លោកក៏បានជំរុញ និងលើកទឹកចិត្តឱ្យម្ចាស់ផលិតកម្ម និងអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ត្រូវខិតខំធ្វើពិពិធធម្ម និងគុណភាពផលិតផល និងសេវាកម្មរបស់ខ្លួនឱ្យកាន់តែប្រសើរផងដែរ៕
