ភ្នំពេញ​៖ ទិដ្ឋភាព​សហគ្រិនភាព​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​នឹងមាន​ការផ្លាស់ប្តូរ​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ជាមួយនឹង​ការដាក់ចេញ​នូវ​ស​ន្ទ​ស្សន៍​នវានុវត្តន៍​សហគ្រាស​កម្ពុជា (CEII)​។​

​បានបង្ហាញ​នៅក្នុង​សិក្ខាសាលា​មួយ​ដែល​ធ្វើឡើង​នៅសណ្ឋាគារ​ Hyatt Regency Phnom Penh ​​ថ្ងៃទី ៣ ខែមីនា ការផ្តួចផ្តើម​គំនិត​ដំបូង​ដោយ​ក្រសួង​ឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និង​នវានុវត្តន៍ (MISTI) គឺជា​ជំហាន​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ឆ្ពោះទៅរក​ការពង្រឹង​ប្រព័ន្ធ​អេកូឡូស៊ី​នវានុវត្តន៍​រប​ស់​ប្រទេស​។​

​ស​ន្ទ​ស្សន៍​នវានុវត្តន៍​សហគ្រាស​កម្ពុជា​ដើរតួនាទី​យ៉ាងសំខាន់​ក្នុង​យុទ្ធសាស្ត្រ​ជាតិ​។ ស​ន្ទ​ស្សន៍​នេះ​បម្រើ​ជា​ឧបករណ៍​ដ៏​រឹងមាំ និង​សមស្រប​តាម​បរិបទ​សម្រាប់​វាយតម្លៃ​សមត្ថភាព​ច្នៃប្រឌិត​របស់​សហគ្រាស​។​

​ដោយ​ផ្តោតលើ​ទាំង​ធាតុ​ចូល និង​លទ្ធផល​ច្នៃប្រឌិត CEII ផ្តល់នូវ​ការយល់ដឹង​សំខាន់ៗ​ដែល​នឹង​ជូនដំណឹង​ដល់​ការបង្កើត​គោលនយោបាយ ការវិនិយោគ​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ និង​ការអនុវត្ត​អាជីវកម្ម​ប្រកបដោយ​ភាព​ច្នៃប្រឌិត​។​

​នៅក្នុង​សុន្ទរកថា​បើក លោក ហែម វ៉ាន់ឌី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង ឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និង​នវានុវត្តន៍ (MISTI) បាន​គូសបញ្ជាក់​ពី​តួនាទី​សំខាន់​នៃនវានុវត្ដន៍​ក្នុងការ​ជំរុញ​កំណើនសេដ្ឋកិច្ច លើកកម្ពស់​​ការប្រកួតប្រជែង និង​លើកកម្ពស់​ការអភិវឌ្ឍ​ន៍​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​។​

លោក​បាន​ថ្លែងថា​៖ «​​នវានុវត្ដន៍​​ត្រូវបាន​ទទួលស្គាល់ថា​ជា​កាតាលីករ​ដ៏​សំខាន់​សម្រាប់​កា​រព​ន្លឿ​ន​ការអភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច និង​សង្គម​ឌីជីថល ដែលនឹងរួមចំណែកដល់ការបង្កើតម៉ូដែលថ្មីនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់កម្ពុជា»​។

​គោលការណ៍​ណែនាំ CEII គាំទ្រ​ដោយ​គម្រោង CAPFISH-Capture ដែល​ផ្តល់​មូលនិធិ​ដោយ​សហភាព​អឺរ៉ុប បង្កើតឡើង​ដោយក្រសួង​ MISTI និង​គាំទ្រ​ដោយ​ក្រុម​ប្រឹក្សាជាតិ​វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និង​នវានុវត្តន៍ (NCSTI) ផ្តល់នូវ​ក្របខ័ណ្ឌ​ទូលំទូលាយ​សម្រាប់​ការវាយតម្លៃ​សមត្ថភាពនវានុវត្ដន៍​​របស់​សហគ្រាស​នៅ​ទូទាំងប្រទេស​។​

​គោលការណ៍​ណែនាំ​នេះ​មាន​គោលបំណង​លើកកម្ពស់​វប្បធម៌​នវានុវត្តន៍​នៅក្នុង​សហគ្រាស​ធុន​តូច មធ្យម និង​ធំ ដែល​ចុងក្រោយ​បានរួម​ចំណែក​ដល់​ចក្ខុវិស័យ​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ឆ្នាំ ២០៣០​ និង​ឆ្នាំ ២០៥០​​។​

​លោក Igor Driesmans ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​សហភាព​អឺរ៉ុប​ប្រចាំ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​ បាន​ថ្លែងថា​៖ «​ការចូលរួម​យ៉ាងសកម្ម​របស់​អ្នកពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់​ក្នុង​ការធានា​ឱ្យ​ការអនុវត្ត​ឧបករណ៍​នេះ​ទទួលបាន​ជោគជ័យ ហើយ​ទីបំផុត​សម្រេចបាន​នូវ​គោលបំណង​ដែល​បានគ្រោង​ទុក​»​។

​លោក​បន្តថា ​នៅ​កម្ពុជា សក្ដានុពល​នៃ​ការបង្កើត​ថ្មី​គឺ​ធំធេង​ណាស់​។ ចំនួន​ប្រជាជន​វ័យក្មេង និង​ថាមវន្ត​របស់​ប្រទេស រួមជាមួយ​នឹង​ការបង្កើន​លទ្ធភាព​ប្រើប្រាស់​បច្ចេកវិទ្យា​ឌីជីថល បង្កើត​បរិយាកាស​សម្រាប់​ការផ្លាស់ប្តូរ​។

លោក ហែម វ៉ាន់ឌី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង ឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ (MISTI) និងលោក Igor Driesmans ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ធ្វើជាអធិបតីក្នុងសិក្ខាសាលាផ្សព្វផ្សាយពីគោលការណ៍ណែនាំសន្ទស្សន៍នវានុវត្ដន៍សហគ្រាសកម្ពុជា ថ្ងៃទី៣ ខែមីនា។ រូបថត ហុង រស្មី

​លោក Driesmans បាន​សង្កត់ធ្ងន់ថា សហភាព​អឺរ៉ុប​មើលឃើញ​ពី​សក្តានុពល​នេះ ​​ជា​មូលហេតុ​ដែល​ពួកគេ​នៅតែ​ប្តេជ្ញា​គាំទ្រ​ដល់​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​រប​ស់​កម្ពុជា​ក្នុង​ការកសាង​សេដ្ឋកិច្ច​ បរិយាប័ន្ន​​ និរន្តរភាព និង​នវានុវត្តន៍​។

​លោក Driesmans បាន​និយាយថា៖ «​​សហភាព​អឺរ៉ុប​គាំទ្រ​គោលនយោបាយ​ដែល​លើកកម្ពស់​ការផ្ទេរ​បច្ចេក​វិទ្យា បង្កើន​ការលើកទឹកចិត្ត​សម្រាប់​កំណើន​ផលិតភាព និង​ពង្រឹង​ឧស្សាហកម្ម​ក្នុងស្រុក រួមទាំង MSMEs​។​ ​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ទាំងនេះ​មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់ នៅពេលដែល​ប្រទេស​កម្ពុជាត្រៀម​ចាក​ចេញពី​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍ​តិច​តួច​»។

​លោក សុខ ណារិន តំណាង​អង្គការ UNIDO ប្រចាំ​កម្ពុជា បាន​ឱ្យដឹង​ថា ការលើកកម្ពស់​វប្បធម៌​នវានុវត្តន៍ គឺជា​កត្តាចាំបាច់​សម្រាប់​ប្រទេស​កម្ពុជា ដើម្បី​សម្រេចបាន​នូវ​កំណើនសេដ្ឋកិច្ច​ប្រកបដោយ​ចីរភាព និង​ការប្រកួតប្រជែង​នៅក្នុង​ទីផ្សារ​ពិភពលោក​។​

​លោក​បាន​ថ្លែងថា​៖ «​ជាមួយគ្នានេះ យើង​អាច​ផ្តល់​អំណាច​ដល់​សហគ្រាស​រប​ស់​យើង​ឱ្យ​រីកចម្រើន និង​សម្រេចបាន​នូវ​គោលដៅ​ប្រកបដោយ​ម​ហិ​ច្ឆិ​តា​នៃ​ចក្ខុវិស័យ​ឆ្នាំ ២០៥០​ ដែលមាន​គោលបំណង​ឱ្យ​​កម្ពុជា​ក្លាយជា​ប្រទេស​​មាន​ចំណូល​មធ្យម​កម្រិត​ខ្ពស់​នៅ​ឆ្នាំ ២០៣០​ និង​ជា​ប្រទេស​ដែលមាន​ចំណូល​ខ្ពស់​នៅ​ឆ្នាំ ២០៥០»។​

​លោក ណារិន បាន​និយាយថា គោលដៅ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​និរន្តរភាព​ទី ៩ ទទួលស្គាល់​អន្តរ​កម្ម​ដ៏​រឹងមាំ​រវាង​ឧស្សាហកម្ម នវានុវត្ដន៍​ និង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​។

​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម​គឺជា​ប្រភព​សំខាន់​នៃ​នវានុវត្ដន៍​​ដែល​ផ្តល់នូវ​ដំណោះស្រាយ​បច្ចេកវិទ្យា​សម្រាប់​ការអភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​និរន្តរភាព និង​ជាមេត្រីភាព​​បរិស្ថាន​។​

លោក​បានលើកឡើង​ពីស​ន្ទ​ស្សន៍​នវានុវត្តន៍​សកល​ក្នុង​ឆ្នាំ ២០២១ កម្ពុជា​ជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​ទី ១០៩ ក្នុងចំណោម​ប្រទេស​ចំនួន ១៣២​។​

​ជាពិសេស លោក​បាន​និយាយថា យោងតាម​របាយការណ៍​អភិវឌ្ឍន៍​ឧស្សាហកម្ម​របស់ UNIDO ឆ្នាំ ២០២៤​ ប្រទេស​កំពុងអភិវឌ្ឍន៍​ជាច្រើន​បាន​បរាជ័យ​ក្នុងការ​សម្រេចបាន​នូវ​គោលដៅ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​ជាច្រើន ជាពិសេស ៨០ ភាគរយ​មិនបាន​ឈានដល់​គោលដៅ​ច្នៃប្រឌិត​ក្នុង​គោលដៅ​ទី ៩។​

សម្រាប់​គម្រោង​ម​ហិ​ច្ឆិ​តា​នេះ​ទទួលបាន​ជោគជ័យ រឿង​មួយ​ច្បាស់​ណាស់​៖ សហគ្រិន​គួរតែ​ចូលរួម​យ៉ាងសកម្ម ទោះបីជា​លទ្ធផល​មិនល្អ​ឥតខ្ចោះ​ក៏ដោយ​។​

CEII នឹង​ក្លាយជា​ឧបករណ៍​សំខាន់​មួយ​ក្នុងការ​វាយតម្លៃ​សមត្ថភាព​ច្នៃប្រឌិត​របស់​អាជីវក​ម្ម ដោយ​ផ្តល់នូវ​ការយល់ដឹង​ដែល​នឹង​ជួយ​រៀបចំ​គោលនយោបាយ​ជាតិ យុទ្ធសាស្ត្រ​វិនិយោគ និង​ការអនុវត្ត​អាជីវកម្ម​។​

ប៉ុន្តែ​ទិន្នន័យ​ដែល​ប្រមូលបាន​នឹងមាន​តម្លៃ លុះត្រាតែ​សហគ្រិន​ទទួលយក​ស​ន្ទ​ស្សន៍​នេះ​ដោយ​បើកចំហ ដោយ​ចែករំលែក​ទាំង​ភាពជោគជ័យ និង​ចំណុច​ខ្វះខាត​របស់​ពួកគេ​។​

​ហេតុអ្វី​បានជា CEII មានសារសំខាន់​ស្នូល​នៃ CEII គឺជា​គោលដៅ​ដើម្បី​បង្កើត​ក្របខ័ណ្ឌ​ដ៏​ទូលំទូលាយ​មួយ​សម្រាប់​វាយតម្លៃ​នវានុវត្ដន៍​​របស់​សហ​គ្រាស​នៅ​ទូទាំងប្រទេស​កម្ពុជា​។​

លោក វណ្ណឌី បាន​ឱ្យដឹងថា​ ទាក់ទងការធ្វើ​សន្ទស្សន៍នវានុវត្ដន៍​សហគ្រាស​កម្ពុជា មិនបាន​សិក្សា​ស៊ីជម្រៅ​នៅ​កម្ពុជា​នោះទេ​។ ពួកគេ​ទាញ​យក​ទិន្នន័យ​ដែល​អាចមាន ដើម្បី​ធ្វើ​ការ​វាយតម្លៃ​ទៅតាម​រូបមន្ដ​របស់​ពួកគេ។ ពួកគេ​មិន​អាច​កែសម្រួល​ទៅតាម​ការ​ខ្វះ​ចន្លោះ​ទិន្នន័យ​របស់​កម្ពុជា​នោះទេ។

លោក​បាន​ថ្លែងថា​៖ «​ដូច្នេះ កម្ពុជា​ចង់បាន​សន្ទស្សន៍​មួយ​ដ៏​ល្អ​ ដែល​អាច​ចែករំលែក​ទិន្នន័យ​ច្បាស់​លាស់​នៅក្នុង​ Global Scale។ លើសពីនេះ ការងារ​នេះ​មិន​ត្រឹម​តែ​សំខាន់​សម្រាប់​យើង​ផ្ទាល់​ខ្លួននោះទេ ប៉ុន្ដែ​វា​រួម​ចំណែក​ដល់​ Global Innovation Index កាន់តែមាន​ភាព​ច្បាស់​ឡើង និង​សុក្រឹត​ភាព​ពី​កម្ពុជា​ផង​ដែរ​»។

លោក​បាន​បន្ដថា លោក​ទទួលស្គាល់ថា ការ​ធ្វើ​សន្ទស្សន៍​នេះ​អាច​ចេញលទ្ធផល​ល្អ និង​មិនសូវ​ល្អ​។ កម្ពុជា​មិន​ធ្វើតែ​សន្ទស្សន៍​ល្អ​នោះទេ​។ ប៉ុន្ដែ Innovation Index ជា​កញ្ចក់​ឆ្លុះ​អំពី​ស្ថានភាព​សហគ្រាស​ទាំង​អស់​។

លោក វណ្ណឌី បានបន្ថែម​ថា​៖ «​ខ្ញុំ​សូមឱ្យ​គ្រប់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​ ជាពិសេស សហគ្រាស ដោយសារ​ Innovation Index ផ្ដោតលើ​សហគ្រាស។ យើងចង់​ដឹងស្ថានភាព តថភាព​ពិត​សហគ្រិនភាព​ ដែល​ទាមទារ​ឱ្យ​សហគ្រិន​ទាំងអស់​ចូលរួម​ដោយ​ស្ម័គ្រ​ចិត្ដ និង​តម្លាភាព​»។

​អ្នកចូលរួម​សិក្ខាសាលា​បាន​ចូលរួម​ក្នុងការ​ពិភាក្សា​អំពី​សារៈសំខាន់​នៃ​ការច្នៃប្រឌិត​សហគ្រាស​ក្នុងការ​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា ស្វែងយល់​ពី​វិធីសាស្ត្រ​នៅ​ពីក្រោយ​គោលការណ៍​ណែនាំ​របស់ CEII និង​ផលប៉ះពាល់​សក្តានុពលរ​បស់​ពួកគេ​លើ​ការសម្រេច​ចិត្តជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​។​

​សិក្ខាសាលា​ក៏បាន​សម្របសម្រួល​កិច្ចសន្ទនា និង​មតិ​យោបល់​​ពី​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ ដើម្បី​កែលម្អ​ការអនុវត្ត CEII និង​ធានា​ការប្រើប្រាស់​ប្រកបដោយ​ជោគជ័យ​។​

​លោក វណ្ណឌី​ បាន​បញ្ជាក់ថា​៖ «​គោលការណ៍​ណែនាំ​របស់ CEII មានការ​ចូលរួម​ពី​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​នានា​នៅ​ទូទាំង​វិស័យ​សាធារណៈ ឯកជន និង​​អប់រំ​។​ ​​​នេះ​​ធានាថា CEII គឺជា​ឧបករណ៍​វាស់​ស្ទង់​ជាក់ស្តែង និង​ត្រឹមត្រូវ សមរម្យ​សម្រាប់​បរិបទ​ធុរកិច្ច​កម្ពុជា និង​មាន​គោលបំណង​លើកកម្ពស់​វប្បធម៌​​​នវានុវត្តន៍កាន់តែងាយស្រួល​»៕