ពីស្តាំទៅឆ្វេង៖ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអង់គ្លេសប្រចាំកម្ពុជា លោក Dominic Williams លោក សេង ជាសិទ្ធ លោក Steven Solomon លោក Conrad Turley លោក Casey Barnett Barnet និងអ្នកស្រី Andrea Godfrey។ រូបថត ហុង រស្មី
ភ្នំពេញ៖ ការកៀរគរអ្នកវិនិយោគបរទេសមកកាន់កម្ពុជាអំឡុងពេលមានសម្ពាធពាណិជ្ជកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងការអនុលោមតាមច្បាប់ពន្ធ ក្លាយជាបញ្ហាធ្វើឱ្យអាជីវកម្មជួបរឿងមិនប្រាកដប្រជា។
លោក Casey Barnett ប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិកនៅកម្ពុជា (AmCham) បានឱ្យដឹងថា ខណៈកម្ពុជានៅតែផ្តល់ «ឱកាសដ៏អស្ចារ្យសម្រាប់ការវិនិយោគ» រួមទាំង «ទីផ្សារដែលកំពុងរីកចម្រើន» និង «មិនសូវមានការប្រកួតប្រជែង» បរិយាកាសកំពុងផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងឆាប់រហ័ស។
លោកថ្លែងបែបនេះនៅក្នុងវេទិការពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគរួមចក្រភពអង់គ្លេស-កម្ពុជា «Deep Dive Series» ដែលរៀបចំដោយ BritCham Cambodia និងសភាពពាណិជ្ជកម្មរបស់ស្ថានទូតអង់គ្លេសប្រចាំនៅកម្ពុជា ដែលធ្វើឡើងនៅថ្ងៃអង្គារ ទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ នៅ KPMG Cambodia អគារ GIA កោះពេជ្រ។
ដើម្បីទទួលបានចំណូលរឹងមាំ លោក Barnett បានសង្កត់ធ្ងន់ថា អ្នកវិនិយោគត្រូវតែផ្តោតលើការអនុលោមតាមច្បាប់ពន្ធកម្ពុជា។
លោក Barnett បានព្រមានថា៖ «ក្រុមហ៊ុននឹងចាប់ផ្តើមខុសតាំងពីចេញដំណើរ យល់ខុសបទប្បញ្ញត្តិពន្ធ ក៏ដូចជាជួបផលវិបាកផ្សេងៗ។ នៅកម្ពុជាមានពន្ធការប្រាក់ ១,៥ភាគរយក្នុងមួយខែ ហើយក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំ វាពិតជាមានចំនួនច្រើនណាស់»។
លោក Barnett បានចង្អុលទៅចលករចម្បងដែលផ្លាស់ប្តូរទីផ្សារ៖ កំណែទម្រង់ពន្ធសកលក្រោមច្បាប់ Global Anti-Base Erosion Model Rules (OECD) (Pillar 2) សម្ពាធលើប្រាក់ពន្ធលើកទឹកចិត្តរបស់កម្ពុជា ហើយអ្វីដែលគួរឱ្យព្រួយបារម្ភបំផុតនោះគឺពន្ធគយអាមេរិក ៣៥០០ភាគរយ លើការនាំចេញបន្ទះសូឡាកម្ពុជា។
លោកបានបន្តថា៖ «ពន្ធ៣៥០០ភាគរយនេះជាសញ្ញាអាក្រក់សម្រាប់អនាគតរបស់កម្ពុជាដែលនាំចេញទៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ វាបង្ហាញថា ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មសហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងប្រកាន់យកនូវខ្សែបន្ទាត់ដ៏លំបាកមួយ។ ដោយសារកម្ពុជាមិនមានអ្វីច្រើនដើម្បីផ្តល់ជូនសហរដ្ឋអាមេរិកជាទីផ្សារ យើងគួរតែត្រៀមខ្លួនទទួលយកសេណារីយ៉ូករណីដ៏អាក្រក់បំផុត នោះគឺពន្ធខ្ពស់ជាងប្រទេសជាច្រើនទៀត»។
ភាពតានតឹងមួយផ្នែកមកពីការយល់ឃើញរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដែលថា កម្ពុជាកំពុងត្រូវបានប្រើជាចំណុចឆ្លងកាត់សម្រាប់ទំនិញរបស់ចិនដើម្បីគេចពីការយកពន្ធរបស់អាមេរិក ដែលជាការចោទប្រកាន់លោក Barnett និងមន្ត្រីកម្ពុជាដែលបានរុញច្រានតបវិញ។
ខាងរដ្ឋាភិបាល លោក សេង ជាសិទ្ធ ប្រធាននាយកដ្ឋាននីតិកម្ម គោលនយោបាយសារពើពន្ធ និងសហប្រតិបត្តិការពន្ធដារអន្តរជាតិ (ន.នគសអ) បានទទួលស្គាល់ថា ការតម្លើងពន្ធរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកអាចប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ប៉ុន្តែបានការពារគោលនយោបាយរបស់ប្រទេស។
លោក ជាសិទ្ធ បាននិថ្លែងថា៖ «យើងមិនរើសអើងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក ចិន ឬក្រុមហ៊ុនណាមួយផ្សេងទៀតទេ។ យើងផ្តល់ប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាពសាធារណៈដូចគ្នា ការលើកទឹកចិត្តដូចគ្នាដល់គ្រប់វិស័យ។ វាមិនមែនសំដៅលើការកំណត់គោលដៅ ឬការអនុគ្រោះពីគ្នាទៅវិញទៅមកនោះទេ»។
លោកក៏បានរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះយុទ្ធសាស្ត្រពាណិជ្ជកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដោយនិយាយថា៖ «គ្មានចៅក្រមនៅអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក WTO ហ៊ានប្រឆាំងនឹងសហរដ្ឋអាមេរិកទេ ពីព្រោះពួកគេនឹងបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់អ្នកមិនឱ្យចូលប្រទេស។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានលុបចោលដំណោះស្រាយនៅ WTO រួចហើយ មុនពេលពួកគេធ្វើរឿងបែបនេះ»។
ដោយលើកឡើងពីមហិច្ឆតាឧស្សាហកម្មកាន់តែទូលំទូលាយរបស់កម្ពុជា លោក ជាសិទ្ធ បានចង្អុលបង្ហាញពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការទាក់ទាញការផលិតកម្រិតខ្ពស់ រួមទាំងការវិនិយោគថ្មីៗពីក្រុមហ៊ុនដូចជា BYD, Toyota និង Ford ដោយមិនប្រកាន់។
លោកបានបន្ដថា៖ «យើងចង់បានបច្ចេកវិទ្យានៅទីនេះ។ បើគេមក គេវិនិយោគ វាល្អសម្រាប់កម្ពុជា»។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក Barnett បានជំរុញអ្នកវិនិយោគឱ្យត្រៀមខ្លួនជាមុន។
លោកបានបន្តថា៖ «អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារកំពុងធ្វើសវនកម្មកាន់តែប្រថុយប្រថានបន្ថែមទៀតនៅពេលនេះ ដែលជាការអភិវឌ្ឍវិជ្ជមាន។ ប៉ុន្តែជាមួយនឹងកំណែទម្រង់ពន្ធសកល និងការចរចាររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដែលកំពុងបន្ត ភាពមិនប្រាកដប្រជាគឺជាពិតនៅចំពោះមុខ»។
កម្ពុជាកំពុងបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីពង្រឹងបរិយាកាសវិនិយោគរបស់ខ្លួនដោយបង្កើតអង្គភាពសវនកម្មពន្ធពិសេស (STAU) ក្រោមអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ (GDT)។ អង្គភាពត្រួតពិនិត្យសវនកម្មសម្រាប់វិនិយោគិនបរទេស និងអ្នកបង់ពន្ធ ក្នុងគោលបំណងធានាឱ្យមានភាពយុត្តិធម៌ និងតម្លាភាពនៅទូទាំងប្រព័ន្ធ។
លោក James Roberts ប្រធានទីប្រឹក្សានៅ KPMG នៅកម្ពុជា បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃការផ្លាស់ប្តូរនេះ។
លោកបាននិយាយថា៖ «ច្បាប់បង្ហាញពីដំណើរការសវនកម្មដាច់ដោយឡែកមួយសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនអន្តរជាតិដែលបំពេញតាមស្តង់ដាអនុលោមភាព ដោយធានាថា ពួកគេត្រូវបានប្រព្រឹត្តដោយតម្លាភាព និងយុត្តិធម៌បំផុត»។
លោក ជាសិទ្ធ បានពន្យល់ថា បុគ្គលិក STAU ត្រូវបានជ្រើសរើសពីសហគ្រាស និងវិស័យបច្ចេកវិទ្យាធំៗរបស់កម្ពុជា ដើម្បីដោះស្រាយភាពស្មុគស្មាញនៃសវនកម្មអន្តរជាតិ។
លោកបាននិយាយថា៖ «ប្រព័ន្ធថ្មីនេះធានាថា ក្រុមហ៊ុនដែលមានសិទ្ធិនឹងឆ្លងកាត់ការធ្វើសវនកម្មស្តង់ដាតែមួយ ការពារការភ័ន្តច្រឡំ និងភាពស្មុគស្មាញហួសហេតុ»។
សំខាន់គឺមានតែក្រុមហ៊ុនដែលមានការបញ្ជាក់ និងអនុលោមតាមច្បាប់ប៉ុណ្ណោះនឹងត្រូវបានជ្រើសរើសសម្រាប់សវនកម្ម ដោយធានាថា អាជីវកម្មមិនស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យច្រើនទេ ដែលជាជំហានសំខាន់ឆ្ពោះទៅរកការសម្រួលបរិយាកាសពន្ធ។
វិនិយោគិនបរទេសបានឆ្លើយតបជាវិជ្ជមាន។ លោក Steven Solomon ដៃគូ និងជាប្រធានផ្នែកប្រឹក្សាផ្នែកពន្ធដារ M&A នៅ KPMG ក្នុងប្រទេសវៀតណាម និងកម្ពុជា បានកត់សម្គាល់ថា វិធីសាស្ត្ររបស់កម្ពុជាមានភាពលេចធ្លោនៅក្នុងតំបន់។
លោកបានឱ្យដឹងថា៖ «ប្រទេសភាគច្រើនផ្តោតលើការផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តផ្នែកពន្ធ ប៉ុន្តែកម្ពុជាកំពុងផ្តល់អាទិភាពដល់ការប្រមូលពន្ធដោយយុត្តិធម៌ ដែលវាមានសារៈសំខាន់សម្រាប់អ្នកវិនិយោគផងដែរ»។
គំនិតផ្តួចផ្តើមថ្មីនេះបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តកាន់តែខ្លាំងឡើងរបស់កម្ពុជាក្នុងការផ្តល់នូវបរិយាកាសស្ថិរភាព និងតម្លាភាព ដើម្បីគាំទ្រដល់គោលដៅសេដ្ឋកិច្ច ២០៥០ របស់ខ្លួន៕
