ត្រួយត្របែកព្រៃខ្ចីស្រស់ (រូបខាងឆ្វេង) និងម្អមស្រែរដូវវស្សាជះក្លិនឈ្ងុយឈ្ងប់។ រូបថត សហការី
ភ្នំពេញ៖ ភ្លៀងមូសុងនៅកម្ពុជាចាប់ពីខែឧសភាដល់ខែតុលា បានរំលេចនូវទេសភាពដ៏ស្រស់ត្រកាល ដែលនាំមកនូវភាពសម្បូរបែបនៃគ្រឿងផ្សំម្ហូបអាហារស្រស់ៗដល់ទីផ្សារ និងផ្ទះបាយទូទាំងប្រទេស។
ខែកញ្ញា ដែលជាបេះដូងនៃរដូវកាលនេះ ផ្តល់ឱកាសមួយដើម្បីស្វែងរកអាហារសម្បូរបែបតាមរដូវកាលនៃរដូវវស្សា ជាពេលវេលាដែលធម្មជាតិហុចធនធានច្រើនបំផុត។
ចុងភៅ រស់ រតនៈ ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅថាជា មេចុងភៅ ណាក់ ផ្តល់នូវទំនាក់ទំនងយ៉ាងស៊ីជម្រៅរវាងការផ្លាស់ប្តូររដូវទាំងនេះ និងមុខម្ហូបបែបប្រពៃណីខ្មែរ ដែលធ្វើឱ្យរដូវវស្សាក្លាយជារយៈពេលដ៏គួរឱ្យរំភើបនៃការសាកល្បងមុខម្ហូបប្លែកៗ។
រដូវកាលនៃភាពសម្បូរបែប
រដូវវស្សាផ្ដល់ជីវិតដល់ស្រស់បំព្រងដល់សត្វ និងរុក្ខជាតិទាំងនៅលើគោក ក្នុងទឹក បឹងបួ និងដីស្រែចម្ការរបស់កម្ពុជា។ បើតាមមេចុងភៅ ណាក់ ខ្លឹមសារនៃម្ហូបខ្មែរត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់យ៉ាងស៊ីជម្រៅជាមួយនឹងគ្រឿងផ្សំរបស់វាដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីរដូវដែលប្រមូលផល។
អ្នកស្រីពន្យល់ថា៖ «រសជាតិអាហារនៅរដូវវស្សាមានភាពចម្រុះ និងសម្បូរជាងនៅរដូវប្រាំង។ គ្រឿងផ្សំស្រស់ៗដែលយើងទទួលបានពីដី ព្រៃឈើ និងប្រភពទឹកក្នុងអំឡុងខែនេះគឺគ្មានអ្វីប្រៀបផ្ទឹមបាន»។
ក្នុងចំណោមគ្រឿងផ្សំល្អៗនោះ មានត្រីទឹកសាប ដូចជា ត្រីរៀល ត្រីឆ្លាំង និងត្រីស្លឹកឫស្សី ដែលសម្បូរនៅពេលទឹកឡើងនៅកម្ពុជា។
ត្រីទាំងនេះបង្កើតជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃម្ហូបរដូវវស្សាជាច្រើនដែលបានបង្កើនឱជារស សម្បូរសារធាតុចិញ្ចឹមដែលពួកវាលូតលាស់។
មេចុងភៅមុខម្ហូបខ្មែររូបនេះបានឱ្យដឹងថា ម្អមមានពីរបែប គឺម្អមចម្ការ និងម្អមស្រែ ហើយថ្វីដ្បិតតែម្អមស្រែក៏អាចត្រូវបានដាំយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ជាទូទៅម្អមស្រែលាស់តែខែភ្លៀងទេ ដែលជះក្លិនឈ្ងុយឈ្ងប់។
ទាំងក្លិន និងរសជាតិរបស់ម្អមជួយឱ្យម្ហូបកាន់តែឆ្ងាញ៉ពិសារនៅក្នុងម្ហូបបុកត្រីឆ្អើលអំពិលខ្ចី។ បន្ទាប់មក អំពិលខ្ចី និងត្រួយអំពិលក៏ជាគ្រឿងផ្សំមួយដែលមាននៅក្នុងខែវស្សាដែរ។
មេចុងភៅ ណាក់ បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «រសជាតិរបស់វាបង្កើតនូវភាពឈ្ងុយឆ្ងាញ់ និងស្រស់ ខុសពីអំពិលទុំ ដែលត្រូវបានបកយកសាច់។ ពេញមួយឆ្នាំ យើងមានអំពិលទុំប្រើ តែរដូវដល់ខែវស្សា ទើបយើងសម្បូរអំពិលខ្ចី ក្ដិបអំពិល និងត្រួយអំពិល»។
ចុងភៅ រស់ រតនៈ ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅថាជា មេចុងភៅ ណាក់ បង្ហាញមុខម្ហូបដែលធ្វើរួច។ រូបថត សហការី
នៅរដូវប្រាំង រ៉ាំងភ្លៀងស្ងួតចែសនៅតាមតំបន់ផ្សេងៗ ហើយដើមឈើងាប់សន្លឹក។ ប៉ុន្ដែនៅពេលធ្លាក់ភ្លៀងដំបូង ពពួកប្រទាល ស្លឹកឈើ ត្របែកព្រៃ ស្លឹកស្មាច់ ស្លឹករងៀង ស្លឹកព្រិច និងស្លឹករ៉ាំងចាប់ផ្ដើមដុះលូតលាស់ល្អនៅរដូវវស្សានេះ។
ចំពោះពពួកម្ជូរ ដូចជា ក្រសាំង ដែលអាចស្លបានទាំងផ្លែ ក្ដិប ផ្កា និងត្រួយ បានផ្ដល់រសជាតិដ៏វិសេសសម្រាប់រដូវលូតលាស់របស់វា។
ទំនៀមទំលាប់វប្បធម៌ និងទំនាក់ទំនងសហគមន៍
ក្រៅពីរសជាតិ និងគ្រឿងផ្សំ រដូវវស្សាបានជំរុញឱ្យមានអារម្មណ៍កាន់តែស៊ីជម្រៅនៃសហគមន៍ និងប្រពៃណី។
ដោយសារភ្លៀងធ្លាក់ចុះសកម្មភាពធ្វើស្រែចម្ការ គ្រួសារនៅជនបទជួបជុំគ្នាញឹកញាប់ដើម្បីរៀបចំអាហារជុំគ្នា។
មេចុងភៅ ណាក់ រំឭកថា៖ «នៅរដូវវស្សា អាហារនាំមនុស្សមកជុំគ្នា។ ចំណងគ្រួសារលើការចម្អិនអាហារ ហើយអាហារត្រូវបានចែករំលែកក្នុងចំណោមមនុស្សគ្រប់គ្នា ពង្រឹងចំណងមិត្តភាពក្នុងគ្រួសារ»។
អ្នកស្រីបានចែករំលែកនូវអនុស្សាវរីយ៍ ដោយកាលតាំងពីកុមារភាពមក ប្រទេសកម្ពុជាមិនទាន់សម្បូរសប្បាយ ដែលពពួកសាច់មាន់ សាច់គោ សាច់ជ្រូក មានតម្លៃថ្លៃ។ ជាក់ស្ដែង សាច់មាន់ ដែលបច្ចុប្បន្នគេហៅមាន់ស្រែ មានតម្លៃថ្លៃ លើសពីសមត្ថភាពក្រុមគ្រួសារជាច្រើនក្នុងការយកមកធ្វើជាអាហារមួយពេល។
អ្នកស្រី ណាក់ បានរំឭកថា៖ «កាលពីជំនាន់នៅក្មេងៗ ពេលភ្ញៀវមកលេងផ្ទះ កាប់មាន់មួយក្បាល មានន័យថា ភ្ញៀវនោះប្រាកដជាអស្ចារ្យណាស់»។
នេះជាការភ្ជាប់អាហារសម្រាប់ទៅវត្ដក្នុងរដូវភ្ជុំបិណ្ឌ។ ទៅតាមជំនឿប្រពៃណីខ្មែរ ម្ហូបអាហារសម្រាប់ប្រគេនព្រះសង្ឃនៅអារាម ត្រូវតែមានការសម្រិតសម្រាំងយ៉ាងពិសេស ពីព្រោះអ្នកទទួលម្ហូបអាហារទាំងអស់នេះ គឺជាឪពុកម្ដាយ ជីដូនជីតា និងញាតិ ៧សណ្ដាន។
មេចុងភៅរូបនេះ បានបន្ដថា ដូច្នេះ អាហារចម្បងមួយចំនួនគឺខសាច់ជ្រូក ការីសាច់គោ សារាម៉ាន់ ការីសាច់មាន់។
ទិដ្ឋភាពសម្លសម្បូរសាច់នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ហាក់ដូចជាមានអត្ថន័យផ្ទុយសម្រាប់អ្នកទទួលទាន។ ដូច្នេះ ការធ្វើម្ហូបត្រូវបានលើកទឹកចិត្ដទៅលើមុខម្ហូបណាដែលមិនទ្រលាន់។
អ្នកស្រី ណាក់ បាននិយាយថា៖ «ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ម្ដាយឪពុកខ្ញុំ ពេលពួកគាត់អញ្ជើញទៅវត្ដ ធ្វើម្ហូបប្រគេនព្រះសង្ឃ ពួកគាត់តែងធ្វើម្ហូបប្លែកៗដើម្បីឱ្យខុសពីមុខម្ហូបទូទៅ។ ពួកគាត់ចៀនត្រី ជ្រក់ ឬបុកក្រសាំង ឬបុកអំពិល ហើយពេលខ្លះ ពួកគាត់ស្លម្ជូរក្រសាំងជាមួយត្រី កំពិស និងបន្លែ»។
គ្រឿងផ្សំស្រស់ៗនៃរដូវកាល
មេចុងភៅ ដែលចងក្រងមុខម្ហូបខ្មែរនៅតាមជនបទរហូតដល់ក្បូនតម្រាម្ហូបរាជវង្ស បានបន្ដថា ចំពោះប្រភេទប្រទាល ជារុក្ខជាតិពពួកថ្នាំបុរាណ ក៏សម្បូរនៅក្នុងរដូវវស្សានេះដែរ។
មេចុងភៅ ណាក់ បង្ហាញគ្រឿងផ្សំដល់ភ្ញៀវ។ រូបថត សហការី
ប្រោះស្វា មានក្លិនឈ្ងុយឈ្ងប់ និងប្រោះក្រអូប ដែលត្រូវបានយកទៅធ្វើជាថ្នាំបុរាណ ដោយយាយៗយកទៅបរិភោគជាមួយគ្រឿងស្លាម្លូររបស់ពួកគេ។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «ពេលយើងចង់ញ៉ាំប្រោះស្វា យើងមានអង្ក្រងទៅ ហើយនៅពេលយើងញាំទៅ វាមានរសជាតិឆ្ងាញ់តែម្ដង»។
ជាមួយជីវចម្រុះនៅរដូវវស្សា ត្រី គោ ក្របី ជ្រូក មាន់ សម្បូរម្ហូបអាហារស៊ី ដែលធ្វើឱ្យពួកវាមានរសជាតិកាន់តែឆ្ងាញ់។ នេះគឺជាវដ្ដរបស់ម្ហូបអាហារ។
ទាក់ទងទម្លាប់ការបរិភោគប្រភេទសត្វផ្សេងៗ ដូចជា កន្ទាលទូក កន្ដេះឡង់ រពីង ស៊ីរុក្ខជាតិចម្រុះ ហើយចាប់ផ្ដើមដើមរដូវវស្សា ក្មេងៗធ្លាប់ចេញទៅជីកចង្រិតដូង មានពង អាពីងមានចំណី រសជាតិរបស់វាក្រអូបឈ្ងុញឆ្ងាញ់។
មេចុងភៅ ណាក់ បានលើកឡើងថា៖ «ជារួម នៅរដូវប្រាំង ចំពោះមុខម្ហូបសម្លម្ជូរ យើងអាចប្រើត្រឹមអំពិលទុំ ដែលមិនជូរស្រស់ដូចអំពិលខ្ចី ឬស្លឹកអំពិលនោះទេ។ សណ្ដាន់ខ្ចី ដែលចេញផ្លែនៅរដូវវស្សា បានផ្ដល់នូវឱជារសប្លែកខុសពីសណ្ដាន់ក្រៀម»៕
