លោក ស៊ី ជីនភីង ត្រូវបានគេថតក្នុងភោជនីយដ្ឋានមួយ ពេលលោកថ្លែងសារតាមទូរទស្សន៍ឆ្លងឆ្នាំ២០២៣។ AFP
អ្នកឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍នៅអាស៊ីបានលើកឡើងថា លោក ស៊ី ជីនភីង (Xi Jinping) ប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន កំពុងលូកដៃចូលក្នុងបញ្ហាដ៏គ្រោះថ្នាក់នៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា និងកូរ៉េខាងជើង។
ជាក់ស្ដែង ការធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធានៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ចាប់តាំងពីដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២១ បានបង្កឱ្យមានការស្លាប់ប្រជាជនស៊ីវិលជាច្រើន ហើយសហគមន៍អន្តរជាតិតែងតែបានរិះគន់ និងថ្កោលទោសមេដឹកនាំរបបយោធាគឺឧត្តមសេនីយ៍ មីន អ៊ុងឡាំង (Min Aung Hlaing) និងក្រុមបក្ខពួកដែលបានអនុញ្ញាតឱ្យពួកយោធាធ្វើសកម្មភាពយ៉ាងឃោរឃៅ និងព្រៃផ្សៃទៅលើប្រជាជន។ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយដោយសារព័ត៌មាន The Guardian នៅថ្ងៃទី ៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៤ នេះ។
ក្រុមអ្នកតស៊ូជនស៊ីវិលរបស់មីយ៉ាន់ម៉ា ដែលគេហៅថា កងកម្លាំងការពារប្រជាជន និងក្រុមប្រដាប់អាវុធជនជាតិភាគតិច បច្ចុប្បន្នបាននិងកំពុងវាយប្រហារកងទ័ពរដ្ឋាភិបាល ដែលបានចាប់ផ្តើមតាំងតែពីខែតុលា ឆ្នាំ ២០២៣ មកនោះ។ ជាលទ្ធផល កងកម្លាំងយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាមួយចំនួនបានចុះចាញ់ និងបានរត់ចោលជួរ រហូតដល់ក្រុមអ្នកតស៊ូជនស៊ីវិលអាចចូលកាន់កាប់តំបន់មួយផ្នែកធំនៃប្រទេស។
ការបរាជ័យរបស់ពួកយោធាបានធ្វើឱ្យរង្គោះរង្គើទំនុកចិត្តរបស់កងទ័ព ដោយអ្នកខ្លះអស់ជំនឿជឿជាក់លើមេដឹកនាំនិងបានរិះគន់ពីរបៀបដឹកនាំទៀតផង។ ថ្វីបើមានទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចថ្មីពីលោកខាងលិចក៏ដោយ ក៏មេដឹកនាំរបបយោធានៅតែបន្ត ដាក់ប្រទេសក្នុងគ្រាអាសន្ន។ យោងតាមរបាយការណ៍ថ្មីៗ នេះ បានបង្ហាញថា ការវាយប្រហារដោយមិនរើសមុខទៅលើជនស៊ីវិលបានកើនឡើងដែលជាហេតុធ្វើឱ្យចំនួនឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមនៅមីយ៉ាន់ម៉ាត្រូវបានគេកត់ត្រាចូលក្នុងបញ្ជីជាបន្តបន្ទាប់ និងកាន់តែអាក្រក់។
អង្គការសហប្រជាជាតិបានប៉ាន់ប្រមាណថា ២ ភាគ ៣ នៃពលរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ាធ្លាប់ជួបបទពិសោធន៍សង្គ្រាមដោយប្រជាជនចំនួន ២,៦ លាននាក់ត្រូវបានជម្លៀសចេញពីស្រុកកំណើតនិងចំនួនអ្នកស្លាប់មានរហូតដល់ទៅជិត ៤ ៥០០ នាក់ រីឯអ្នកជាប់ពន្ធនាគារប្រហែល ២០ ០០០ នាក់។ ១ ភាគ ៣ នៃចំនួនប្រជាជនសរុប ១៨,៦ លាននាក់កំពុងត្រូវការជំនួយមនុស្សធម៌។ ជនជាតិមូស្លីមរ៉ូហ៊ីងយ៉ាមីយ៉ាន់ម៉ាចំនួន ៧៥ ម៉ឺននាក់ ធ្លាប់បានភៀសខ្លួនចេញពីតំបន់ប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ដោយពួកយោធានៅឆ្នាំ ២០១៧។
ការបន្តរងទុក្ខវេទនារបស់ប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ាបានបង្ហាញថា សហគមន៍អន្តរជាតិបានបរាជ័យក្នុងការបញ្ឈប់សោកនាដកម្មមួយនេះ។ បណ្ដាប្រទេសលោកខាងលិចដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក និងចក្រភពអង់គ្លេសបានទទួលរងការរិះគន់ចំពោះភាពអសកម្ម ហើយឥទ្ធិពលរបស់ពួកគេទៅលើប្រទេសនេះមិនមានច្រើននោះទេ។
ជាមួយគ្នានេះ ក្រុមប្រទេសសមាជិកអាស៊ានក្នុងតំបន់ក៏បរាជ័យដែរ ពោលគឺមិនអាចជួយ ឬមិនចង់ជួយអ្វីសោះហើយសមាជិកមួយចំនួនថែមទាំងបានគាំទ្ររបបនេះទៀតផង។ នេះបើយោងតាមការលើកឡើងរបស់សារព័ត៌មានខាងលើ។
សម្រាប់ប្រទេសចិនវិញ ហាក់មានការខកចិត្តខ្លាំង ដោយសារតែប្រទេសនេះយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើប្រយោជន៍ជាតិរបស់ខ្លួនជាធំ ជាជាងការជួយដល់មីយ៉ាន់ម៉ា។ ដំបូងឡើយ ចិនបានផ្លាស់ប្ដូរគោលជំហរដោយពេលខ្លះគាំទ្ររបបយោធា និងពេលខ្លះគាំទ្រចលនាជនជាតិភាគតិច ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ ចិនហាក់ចង់ការពារការវិនិយោគរបស់ខ្លួនច្រើនជាង និងព្យាយាមចៀសបញ្ហាតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។
សារព័ត៌មានខាងលើបានរំលេចថា កន្លងមក ចិនតែងតែរិះគន់បណ្ដាប្រទេសលោកខាងលិចពីការជ្រៀតជ្រែកផ្ទៃក្នុងប្រទេសដទៃ ប៉ុន្តែចិននិងរុស្ស៊ីក៏តែងតែលូកដៃចូលក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួន។ នេះគឺជារឿងដែលមិនសមហេតុផល ជាពិសេសសម្រាប់ចិនដែលជាប្រទេសមហាអំណាចពិភពលោកមួយដ៏មានឥទ្ធិពល។
ស្ថានភាពនៅកូរ៉េខាងជើងដែលចិនកំពុងមានឥទ្ធិពលខ្លាំងទៅលើប្រទេសកុម្មុយនីស្តនេះ ក៏កំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាដ៏ស្មុគស្មាញស្រដៀងគ្នាមិនចាញ់នឹងមីយ៉ាន់ម៉ាផងដែរ៕
