កញ្ញា សឹង ស្រីនិច(កណ្ដាល) ពេលរៀបរាប់ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ពីដំណើរការធ្វើចានពីដើមចេកថ្មីៗនេះ ។ ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញៈ ដើមចេកជាដំណាំប្រពៃណីហើយប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសង្គមខ្មែរយើងតែងតែប្រើប្រាស់វាក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃដូចជាស្លឹកវាគេយកទៅវេចនំខ្ចប់បាយ ឬម្ហូបអាហារផ្សេងៗរីឯផ្លែរបស់វាគេហូបទាំងទុំ និងខ្ចី ចំណែកដើមវិញបើនៅតូចខ្លះគេយកធ្វើជាបន្លែស្លឬអន្លក់ទៀតផង។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលពិសេសនោះមានអតីតនិស្សិតផ្នែកវិស្វកម្មជីវសាស្ត្រម្នាក់ បានយកដើមចេកមកកែច្នៃធ្វើជាចានសម្រាប់ដាក់អាហារដែលធន់អាចដាក់ទឹកក្តៅទឹកត្រជាក់បានទៀតផង។
ស្ថិតក្នុងសម្លៀកបំពាក់អាវធំពណ៌ខ្មៅដែលមានសក់ពណ៌ទង់ដែងទម្លាក់គ្របស្លឹកត្រចៀក១ចំហៀងជាមួយនឹងស្នាមញញឹមរំលេចពណ៌ក្រហមទុំនៅលើបបូរមាត់គឺកញ្ញា សឹង ស្រីនិច ជាអតីតនិស្សិតផ្នែកវិស្វកម្មជីវសាស្ត្រនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ។កញ្ញាគឺជាអ្នកស្រាវជ្រាវបច្ចេកទេសនៃការកែច្នៃដើមចេកធ្វើជាចាន[ចានបរិស្ថាន]ភូមិសំបួរ សង្កាត់ដង្កោ ខណ្ឌដង្កោ រាជធានីភ្នំពេញ។
យុវតីមកពីខេត្តបន្ទាយមានជ័យរូបនេះបានរំឭកពីប្រវត្តិតស៊ូរៀនសូត្រនៅទីក្រុងភ្នំពេញថា នាងមានស្រុកកំណើតនៅភូមិតាអ៊ិន១ ឃុំស្រះរាំង ស្រុកមង្គលបុរី ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។នាងជាកូនទី៣ក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុស ស្រី ៤ នាក់។ ស្រីនិច បាននិយាយប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា នាងគឺជាអ្នកស្រាវជ្រាវបច្ចេកទេសផ្នែកជីវសាស្ត្រម្នាក់ដែលទទួលបានបរិញ្ញាបត្រផ្នែកវិស្វកម្មជីវសាស្ត្រពីសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញហើយបច្ចុប្បន្នជាអ្នកកែច្នៃផលិតចានធ្វើអំពីដើមចេក។
ទាក់ទងនឹងការសិក្សាមុខជំនាញវិញ នាងបានប្រាប់ថា គឺមានការបែងចែកលក្ខណៈទៅលើចំណីអាហារក៏ដូចជាការវេចខ្ចប់ជាដើម ដោយកាលពីនៅក្នុងថ្នាក់រៀនគឺនាងរៀនបានទ្រឹស្តីខ្លះៗ។ប៉ុន្តែនៅពេលដែលនាងចូលមកបម្រើការនៅក្នុងសហគ្រាស VillageworksCambodia ក៏ចាប់ផ្តើមសិក្សាស្រាវជ្រាវបន្ថែមលើទ្រឹស្តីដែលបានរៀនពីសាលាមក។
កញ្ញា ស្រីនិច បានបន្តថា៖ «មុនកែច្នៃបានជាចានផលិតចេញពីដើមចេកនេះគឺខ្ញុំនិងសហការីខ្ញុំម្នាក់ទៀតត្រូវចំណាយពេលស្រាវជ្រាវប្រមាណជា៦ខែ។ប៉ុន្តែទោះជាបានចេញជាផ្លែផ្កាហើយក្តីក៏ពួកយើងខ្ញុំនៅតែស្រាវជ្រាវបន្តទៀតដើម្បីជាប្រយោជន៍សម្រាប់ខ្មែរ»។
ស្រីនិច បានលើកឡើងថា ដើមចេកដែលជាវត្ថុធាតុដើមនេះ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើងដាំច្រើនណាស់តែយើងបានត្រឹមតែយកដើមចេកទាំងនោះទៅធ្វើជាចំណីជ្រូកឬចំណីគោ និងយកមកធ្វើជាបន្លែបន្ទាប់បន្សំតែប៉ុណ្ណោះ។
អ៊ីចឹងហើយបន្ទាប់ពីនាងបានសិក្សាមកទើបដឹងថាការប្រើប្រាស់ដើមចេកនៅមិនទាន់អស់លទ្ធភាពនៅឡើយទេខណៈកាកសំណល់ដើមចេកមានច្រើន។
ដោយសារតែមើលឃើញពីអត្ថប្រយោជន៍របស់វាមានច្រើនទៀតទើបសហគ្រាសរបស់នាងយកដើមចេកមកធ្វើការកែច្នៃជាសម្ភារប្រើប្រាស់ដូចជាចាននេះជាដើម។
បើតាម ស្រីនិច ដើម្បីកែច្នៃបានជាចានគឺដំបូងឡើយនាងយកដើមចេកទៅដកយកសរសៃដោយប្រើម៉ាស៊ីន។ បន្ទាប់ពីនោះមកគឺត្រូវយកសរសៃចេកទៅហាលចន្លោះពី៣ទៅ៤ម៉ោងរួចហើយយកមកកាត់ជាកំណាត់ៗខ្លីៗហើយកិនឱ្យវាទន់។ បន្ទាប់មកទៀតត្រូវយកសរសៃចេកទាំងនោះទៅចូលម៉ាស៊ីនសម្ងួតដោយប្រើកម្ដៅពី១៨០ទៅ២០០សង្សារសេដើម្បីសម្លាប់មេរោគមួយចំនួននៅក្នុងសរសៃចេកនោះឬក៏ធ្វើឱ្យវាមានសុវត្ថិភាពនៅក្នុងការប្រើប្រាស់។ចំពោះចានចេកនេះអាចដាក់បានទាំងទឹកក្តៅនិងទឹកត្រជាក់ ហើយការកែច្នៃវិញគឺមិនរើសប្រភេទវត្ថុធាតុដើមទេពោលគឺឱ្យតែដើមចេកមានសរសៃអាចយកបានទាំងអស់គ្រាន់តែថាដើមចេកខ្លះមានសរសៃតិចនិងច្រើនតែប៉ុណ្ណោះ។ទោះបីសហគ្រាសVillageworksCambodiaអាចផលិតចានបានក្តីតែក៏វាស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលសាកល្បងនៅឡើយ(តេស្ត)។
កញ្ញា សឹង ស្រីនិចបានបញ្ជាក់ថា៖«គោលដៅរបស់យើងគឺរួមចំណែកកាត់បន្ថយការបំពុលបរិស្ថានដែលប្លាស្ទិកកំពុងត្រូវបានអ្នកប្រើប្រាស់បោះចោលពាសវាលពាសកាល។ហេតុដូច្នេះហើយការងារនេះបានជំរុញទឹកចិត្តពួកយើងឱ្យជ្រើសរើសកែច្នៃចានធ្វើពីដើមចេកនេះដើម្បីជួយបរិស្ថាន»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្គត់ផ្គង់នៅលើទីផ្សារវិញ កញ្ញាស្រីនិច បានប្រាប់ថាការងារនេះគឺខាងសហគ្រាសនៅមិនទាន់ធ្វើការចែកចាយដាក់លក់ទេពីព្រោះវាស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលគម្រោងសាកល្បងនៅឡើយ។ដូច្នេះហើយពេលនេះយើងសហការជាមួយអង្គការមួយចំនួននិងនៅតាមក្រសួងនានាដែរហើយនៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០២៣នេះចានផលិតពីដើមចេកនឹងដាក់លក់នៅផ្សារហើយ។ទៅថ្ងៃខាងមុខគឺផលិតផលពីដើមចេកនឹងធ្វើជាថង់យូរដៃ ចាន កែវ គ្រប់ប្រភេទ។
ដោយឡែកអ្នកស្រីណោម ប៊ុនណាក់ ជាប្រធានសហគ្រាសVillageworksCambodiaបានឱ្យដឹងដែរថា ថ្វីដ្បិតតែផលិតផលចានកែច្នៃពីដើមចេកទើបតែមានអាយុកាលប្រមាណតែ៦ខែក្តីក៏ប៉ុន្តែផលិតផលមួយនេះត្រូវបានក្រសួងឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ បានបញ្ជាក់ថា ចាននេះមានសុវត្ថិភាពក្នុងការដាក់ចំណីអាហារ។
ជាមួយគ្នានេះក៏មានការពិសោធពីមន្ទីរពិសោធន៍នានាផងដែរ ហើយក៏ធ្លាប់បានតាំងបង្ហាញនៅក្នុងវេទិកាថ្នាក់តំបន់អាស៊ីនិងប៉ាស៊ីហ្វិកលើកទី១១ ស្ដីពី 3R និងសេដ្ឋកិច្ចចក្រាដែលនិយាយអំពីផលប៉ះពាល់នៃកាកសំណល់ plastic ក៏ដូចជា ការប្រើប្រាស់សំណល់ឡើងវិញ កែច្នៃសំណល់ plasticដែរ ។
អ្នកស្រី ប៊ុនណាក់ បានប្រាប់ថា៖«ប្រជាជនយើងបច្ចុប្បន្នមានការយល់ដឹងច្រើនទាក់ទងនឹងផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាពនិងបរិស្ថានពីបញ្ហាប្លាស្ទិកនេះ។អ៊ីចឹងខ្ញុំសង្ឃឹមថាគាត់ងាកមកចាប់អារម្មណ៍មកលើចានក្រដាសឬចានចេកនេះដោយសារតែផលិតផលចានក្រដាសមានការនាំចូលដែរតែវាមានតម្លៃថ្លៃ។ដូច្នេះហើយការប្រើប្រាស់ក៏មិនទាន់ទូលាយដែរតែបើផលិតផលយើងមាននៅក្នុងស្រុកស្រាប់ខ្ញុំគិតថា គាត់ងាកមកប្រើរបស់ក្នុងស្រុកហើយ»។
អ្នកស្រី បានបញ្ជាក់ថា៖ «មូលហេតុនៃការកែច្នៃចានពីដើមចេកក៏ដោយសារខ្ញុំមើលឃើញមានកាកសំណល់ថង់ប្លាស្ទិកត្រូវបានគេបោះចោលគ្មានអ្វីជំនួសនៃការប្រើប្រាស់ឡើងវិញ។យើងមានក្រុមនិស្សិតដែលគាត់មានចំណេះជំនាញ និងដែលយើងទុកឱកាសឱ្យពួកគាត់ជាអ្នកដឹកនាំលើការងារនេះ»៕
