ដើមត្នោត និងដើមដូងត្រូវបានអ្នកភូមិក្នុងស្រុកបន្ទាយមាស រៀបចំធ្វើជាជម្រកសត្វប្រចៀវ។ រូបថត សហការី
កំពតៈ ប្រចៀវជាសត្វដែលរស់នៅជាហ្វូងទំលើដើមឈើ ដោយវាចេញរកស៊ីចំណីពេលយប់ និងដេកនៅពេលថ្ងៃ។ បច្ចុប្បន្នអ្នកស្រុកបន្ទាយមាសក្នុងខេត្តកំពតមួយចំនួន អាចរកប្រាក់ចំណូលបាន ពីសត្វប្រចៀវតាមរយៈការលក់អាចម៍ប្រចៀវទៅឱ្យឈ្មួញកណ្តាល ដែលគេទិញយកទៅលក់បន្តឱ្យកសិករដើម្បីធ្វើជាជីដាំដំណាំផ្សេងៗ។
ដើម្បីអាចកើបប្រមូលអាចម៍ប្រចៀវបានស្រួល អ្នកភូមិបានរៀបចំកន្លែងរស់នៅសម្រាប់សត្វប្រចៀវដោយចងស្លឹកត្នោតងាប់ៗ ត្រួតលើគ្នាជារង្វង់ៗព័ទ្ធជុំវិញនៅលើដើមត្នោតឬដើមដូង ឬក៏បង្គោលឈើឬថ្មដើម្បីឱ្យប្រចៀវចូលទៅរស់នៅ។
អ្នកស្រី ឈឹម ភឿន អាយុ ៤៧ ឆ្នាំរស់នៅភូមិស្រែថ្លុក ឃុំបន្ទាយមាសខាងកើត ស្រុកបន្ទាយមាស និយាយថា អ្នកស្រីមានកូនចំនួន ៣ នាក់ (ស្រី ២ នាក់) កូនប្រុសច្បងអាយុ ២០ ឆ្នាំហើយ។
អ្នកស្រីបានប្រកបរបរចិញ្ចឹមសត្វប្រចៀវនេះរយៈពេល ៥ ឆ្នាំមកហើយ។ បច្ចុប្បន្នអ្នកស្រីបានធ្វើសម្បុកប្រចៀវចំនួន ៤ នៅលើដើមត្នោតនៅក្នុងបរិវេណដីភូមិ សម្រាប់ឱ្យសត្វប្រចៀវចូលនៅ។ រីឯសម្បុកវិញត្រូវបានប្តីរបស់អ្នកស្រីផ្សារដែកជាទ្រនើររាង ៤ ជ្រុង ចងជុំវិញដើមត្នោត។ ដោយក្នុង ១ ជ្រុងៗប្រវែង ១ ម៉ែត្រកន្លះរួចយកស្លឹកត្នោតស្ងួត (ងាប់) ដែលជាប់ធាងត្នោតទៅចងភ្ជាប់នឹងក្រឡាដែកនោះដោយដាក់សំយុងស្លឹកចុះក្រោម។
អ្នកស្រីថា បន្ទាប់ពីធ្វើសម្បុករួចរាល់ហើយរំលងបាន ២ ទៅ ៣ ថ្ងៃ ក៏មានសត្វប្រចៀវនាំគ្នាចូលមករស់នៅពេញៗ ដោយមានមេហ្វូងរបស់វា ១ ក្បាលពណ៌សនាំមក។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីក៏មិនដឹងថា សត្វប្រចៀវទាំងនោះ ហើរមកពីទីណាដែរទេ គ្រាន់តែអ្នកស្រីដឹងថា នៅក្នុងភូមិស្រែថ្លុកដែលអ្នកស្រីកំពុងរស់នៅនេះមានអ្នកចិញ្ចឹមសត្វប្រចៀវចំនួន ១៦ គ្រួសារ។ ការចិញ្ចឹមនេះគឺដើម្បីយកអាចម៍របស់វាលក់ ហើយដើម្បីបានអាចម៍វា គេត្រូវក្រាលជាសំឡាញ់នៅលើដីព័ទ្ធជុំវិញគល់ត្នោត ចម្ងាយពីគល់ប្រវែងពី ២ ទៅ ២ ម៉ែត្រកន្លះ ធ្វើរបៀបនេះស្រួលការពារកុំឱ្យអាចម៍វាលាយដី។
អ្នកស្រីពោលថា៖ «ខ្ញុំចិញ្ចឹមសត្វប្រចៀវនេះ ដើម្បីយកអាចម៍វាទុកលក់។ ខ្ញុំដឹងគុណវាដែរ ពីព្រោះបានវានេះហើយ ជួយឱ្យខ្ញុំបានកូនរៀនក៏ដោយសារវាដែរ។ លុយបុណ្យទានការគេអីហ្នឹង ក៏ចាយលុយពីសត្វប្រចៀវ»។
បើតាមអ្នកស្រី ឈឹម ភឿន បើទោះជាអ្នកចិញ្ចឹមសត្វប្រចៀវ មិនបានឱ្យចំណីវាស៊ីក្តីតែក៏ត្រូវឧស្សាហ៍សម្អាតសម្បុករស់នៅរបស់វាដែរ។ ការសម្អាតសម្បុកនេះ អាចធ្វើក្នុង ១ សប្តាហ៍ម្តង ឬ ៤ ថ្ងៃម្តង មិនទៀងទាត់ទេ តែបើពេលដែលអ្នកស្រីរុះរើសម្បុក គឺសត្វប្រចៀវនាំគ្នាហើរចេញអស់ទៅនៅសម្បុកគេផ្សេង។ ការរើសម្បុកប្រចៀវនេះគ្រាន់តែយកស្លឹកត្នោតទៅលាងសម្អាតសត្វសង្កើចឱ្យអស់ ហើយហាលស្លឹកត្នោតឱ្យស្ងួត ទើបឡើងយកទៅបំពាក់វិញជាការស្រេច ព្រោះសត្វប្រចៀវខ្លាចសង្កើចបើមានសង្កើចនៅច្រើន គឺសត្វប្រចៀវនឹងហើរចេញអស់ហើយ។
អ្នកស្រីឱ្យដឹងថា សត្វប្រចៀវវាក៏ខ្លាចសត្វពស់ និងសត្វខ្លែងស្រាកផងដែរ ហើយពេលណាដែលមានសត្វទាំងនេះមកអុកឡុកនៅសម្បុករបស់វា គឺវានាំគ្នាហើរចេញលែងរស់នៅបន្តទៀតហើយ។ លុះត្រាតែអ្នកចិញ្ចឹមរុះរើសម្បុកចេញហើយផ្លាស់ប្តូរសម្បុកថ្មីទើបពួកវាមករស់នៅជាថ្មីទៀត។ សម្រាប់អ្នកស្រីដែលមានសត្វប្រចៀវ ៤ សម្បុកអាចប្រមូលអាចម៍ប្រចៀវបានពី ២ ទៅ ៣ ធុងប៉េត្រូក្នុង ១ ថ្ងៃ ហើយក្នុង ១ ធុងអ្នកស្រីលក់ឱ្យអ្នកដើរទិញបានថ្លៃ ២ ម៉ឺនរៀល។ ឈ្មួញកណ្តាលយកទៅលក់បន្តឱ្យអ្នកធ្វើចម្ការទៀត ព្រោះអាចម៍ប្រចៀវជាជីល្អសម្រាប់ដាក់ដំណាំហូបផ្លែ។
បើតាមអ្នកស្រី ឈឹម ភឿន ហ្វូងសត្វប្រចៀវតែងតែហើរចេញពីសម្បុកពីក្បាលព្រលប់ពោលម៉ោងជាង ៦ ល្ងាចគឺវាហើរចេញអស់ ហើយនៅម៉ោងប្រហែល៦ព្រឹក គឺវានាំគ្នាហើរចូលសម្បុកវិញ។
ប៉ុន្តែអ្នកស្រីមិនបានដឹងថា វាចេញទៅស៊ីចំណីនៅកន្លែងណាដែរទេ។ «ពេលហ្វូងវាហើរចេញទៅមើលទៅឱ្យឡើងខ្មៅដាស ១ ជួរ មើលទៅប្លែកម្យ៉ាងដែរ។ ប៉ុន្តែយើងថ្លង់បន្តិចពេលវាហើរចេញ និងពេលវានៅក្នុងសម្បុក តែពេលថ្ងៃវាដេកអស់រាងស្ងាត់បន្តិច»។
ដោយឡែកលោក ព្រីង សារ៉ាត់ អាយុ ៣៧ ឆ្នាំ ជាឈ្មួញកណ្តាលដែលប្រមូលទិញអាចម៍ប្រចៀវឱ្យដឹងថា លោកបានដើរទិញអាចម៍ប្រចៀវជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដោយរបរនេះ លោកបានបន្តពីឪពុកម្តាយរបស់លោក។ ចំពោះអាចម៍ប្រចៀវលោកទិញពីអ្នកចិញ្ចឹមក្នុង ១ ធុង ប៉េត្រូតម្លៃ ២ ម៉ឺនរៀល ហើយលោកលក់ទៅវិញលើសតម្លៃទិញបន្តិចនិងគ្រាន់តែបានផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពក្នុងគ្រួសារតែប៉ុណ្ណោះ។ អាចម៍ប្រចៀវនេះគឺលោកលក់ទៅឱ្យអ្នកធ្វើចម្ការដំណាំឈើហូបផ្លែនៅក្នុងខេត្តកំពត។ ទោះជាលោកមិនមែនជាអ្នកចិញ្ចឹមក្តី តែបើតាមអ្នកចិញ្ចឹមនិយាយប្រាប់គឺក្នុង ១ យប់ ១ ថ្ងៃ គេអាចប្រមូលអាចម៍វាបានពី ១ ធុងកន្លះ ទៅ ២ ធុងប៉េត្រូក្នុងដើមត្នោង ១ ដើម។
លោកបន្តថា ដោយសារអាចម៍ប្រចៀវមិនឆាប់ខូច ហេតុដូច្នេះ ក្នុង ១ សប្តាហ៍ លោកបើករថយន្តទៅប្រមូល ទិញម្តងដែលម្តងៗលោកទិញបានចន្លោះពី ១០០ ទៅ ១២០ ធុងប៉េត្រូ។ការចិញ្ចឹមដោយធ្វើសម្បុកដាក់សត្វប្រចៀវនេះ ក៏មិនចាំបាច់តែដើមត្នោត ទើបអាចចិញ្ចឹមបានទេ បើអត់ដើមត្នោត គេអាចធ្វើជាសសរឈើឬសសរបេតុងក៏បានដែរតែធ្វើយ៉ាងម៉េចឱ្យងាយស្រួលឡើងទៅសម្អាតសម្បុករបស់វា។
លោកថា៖ «សត្វប្រចៀវនេះ ជាទូទៅគេហៅថា ប្រចៀវស្លឹកត្នោតតែវាខុសពីប្រចៀវនៅតាមភ្នំ ហើយគេសម្គាល់វាដោយសារលក្ខណៈរបស់វាមានទំហំធំជាងប្រចៀវភ្នំបន្តិច»។
លោក កែវ ចាន់ធូ ជាមេឃុំ បន្ទាយមាសខាងកើត បានប្រាប់ថា នៅក្នុងឃុំបន្ទាយមាសខាងកើត មាន ៨ ភូមិក្នុងនោះមានប្រជាពលរដ្ឋ ៦ ភូមិ ប្រកបរបរចិញ្ចឹមសត្វប្រចៀវ។ ចំពោះភូមិស្រែថ្លុកមានចិញ្ចឹមសត្វប្រចៀវច្រើនជាងគេរហូតដល់ ១៦ គ្រួសារ បន្ទាប់មកភូមិពោធិ៍មាន ១០ គ្រួសារ នៅភូមិពេជ្ជនា មាន ២គ្រួសារ ភូមិធ្នុង ១ គ្រួសារ ភូមិត្រពាំងពោន ១ គ្រួសារ និងភូមិព្រៃបន្ទាំ ២ គ្រួសារ។
លោកថ្លែងថា៖ «អាចម៍ប្រចៀវនេះ គាត់លក់បានកម្រៃយកទៅ ដោះស្រាយជីវភាព របស់គាត់បានធូរធារដែរ រួមផ្សំនឹងការធ្វើស្រែព្រោះអាហ្នឹងគ្មានអស់ដើមច្រើនអីទេ។ អ្នកចិញ្ចឹមក៏ស្រួលលក់ដែរ ព្រោះមានឈ្មួញកណ្តាលគេដើរទិញ»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងការចិញ្ចឹមសត្វប្រចៀវយកអាចម៍ធ្វើជាជីនេះត្រូវបានលោក ចាន់ រិទ្ធិ ប្រធានមន្ទីរកសិកម្មរុក្ខាប្រមាញ់និងនេសាទខេត្តកំពតបានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ថា ជារួមជីដែលជាលាមកសត្វផ្ទាល់គឺវាល្អហើយ តែអ្វីដែលសំខាន់គឺជីកំប៉ុស ដែលផលិតពីលាមកសត្វលាយជាមួយរុក្ខជាតិ ទើបជាជីដែលឆ្អិនព្រោះថា ជីកំប៉ុសមិនមានមេរោគ។
ដោយឡែកជីលាមកសត្វផ្ទាល់ៗពិសេសជីអាចម៍ប្រចៀវ បើគេយកទៅដាក់ដំណាំស្លឹក[បន្លែឆៅ]គឺវាអាចមានហានិភ័យដល់អ្នកទទួលទាន។ ចំណែកឯជីកំប៉ុសវិញវាមានសីតុណ្ហភាពខ្ពស់មួយ ដែលធ្វើឱ្យមេរោគនៅក្នុងដីវាងាប់អស់។ អ៊ីចឹងជីដែលពុកផុយជាមួយលាមកសត្វរួមផ្សំនឹងស្លឹករុក្ខជាតិ ឬក៏បន្លែបង្ការនៅសល់ពីផ្ទះបាយគឺវាល្អជាង។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «បើយកជីអាចម៍ប្រចៀវដាក់ដំណាំហូបឆៅគឺភាគច្រើនមិនល្អព្រោះតាមការធ្វើបទបង្ហាញអីជាដើមហ្នឹងបញ្ជាក់ថា ការប្រើជីលាមកស្រស់ទៅដាក់ជាមួយបន្លែហើយយើងយកបន្លែនោះទៅពិនិត្យ ឃើញមានបញ្ហាដល់អ្នកហូប។ តែបើជីអាចម៍ប្រចៀវដាក់ដំណាំហូបផ្លែមិនអីទេដូចជាត្រប់អីជាដើមគឺអត់អីទេ»៕
