ភ្នំពេញ៖ នៅក្នុង​សាល​មួយ​​នៃ​ទីក្រុង San Jose រដ្ឋកាលីហ្វ័រ​ញ៉ា សំឡេង​​​ភ្លេង​​បុរាណខ្មែរ​​បាន​បន្លឺឡើង ​ជា​សក្ខីភាព​មួយនៃ​​ការ​ខិតខំ​ប្រឹង​ប្រែង​​របស់​បុរស​ម្នាក់​ចំពោះ​វប្បធម៌​របស់គាត់​។​

ក្នុង​វ័យ ៦៧ ឆ្នាំ លោក អៀង ស៊ី​ធុល ជាសិល្បករ​ជើង​ចាស់​ចំពោះ​​សិល្បៈ​ប្រពៃណី​ខ្មែរបាន​ក្លាយ​ជា​បុគ្គល​ដ៏​គួរ​ឱ្យ​គោរព​ចំពោះ​ការ​លះបង់​ និង​ការអភិរក្ស​វប្បធម៌​។​

លោក​បាន​សរសេរ​អម​វដេអូ​សម្ដែង​សិល្បៈ​បុរាណ​ខ្មែរ​នៅ​លើ​ហ្វេសប៊ុក​ថា ៖ «ការសម្តែង​យីកេ​រឿង​ម៉ាក់ថឹង (រូបភាព​ក្រៅឆាក) នៅ San Jose, California ថ្ងៃទី​២៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ (ព្រោះតែ​ខ្លាច​បាត់បង់​ទើប​ខំ​ទាំង​វ័យកាន់​តែ​ជរា) អរគុណ​ជន​រួមជាតិ​ទាំងអស់​ដែល​នៅ​គាំទ្រ»។

លោក ស៊ី​ធុល ដែល​សំឡេង​ចម្រៀង​ដ៏​ក្រអួន​ក្រអៅ​របស់​លោក​តែងតែ​​ឆក់​យក​បេះដូង​ប្រជាជន​ក្នុងប្រទេស​​ទាំង​​បទ​ចម្រៀងបែប​​ប្រពៃណី​ និង​ប្រជាប្រិយ​ បានបន្ដ​បណ្ដុះ​គ្រាប់​ពូជ​សិល្បៈ​បុរាណ​ដល់​ដែន​ដី​នាយ​សមុទ្រ​។​

ដំបូងឡើយ ការ​ធ្វើដំណើរ​ទៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ដើម្បី​ព្យាបាល និង​ទៅ​សួរ​សុខទុក្ខ​កូន ដំណើរ​របស់​លោក​ ស៊ីធុល បាន​ក្លាយជា​ទិដ្ឋភាព​ថ្មី​មួយ នៅ​ពេល​ដែល​លោក​​ត្រូវបាន​សមាគម​ខ្មែរ​អាមេរិក​ ទាក់ទង​ទៅ​បង្រៀន​​សិល្បៈ​ខ្មែរ​ដល់​ក្មេងៗ​។​

លោក​បាន​ឱ្យដឹងថា​៖ «ក្មេងៗ​ភាគច្រើន​មាន​អាយុ​ពី ៦ ឬ ៧ ឆ្នាំ ទៅដល់ ១៣ ឆ្នាំ និង​​ក្រុម​ក្មេងធំៗពី ១៣ ទៅ ១៦ ឆ្នាំ​មួយ​ចំនួន​ដែរ​។ ឪពុក​ម្ដាយ​របស់​ពួកគេ​មាន​បំណង​ចង់​ឱ្យ​កូនៗ​រៀន​រាំ រៀន​ច្រៀង និង​អក្សរ​សាស្ដ្រ​ខ្មែរ​ឱ្យចេះ។

លោក​បន្ដថា៖ «ខ្ញុំ​នឹក​ឃើញ​ថា បើ​រស់នៅ​ក្នុង​ជីវិត​ចូល​និវត្ដន៍​នេះ​ទទេៗ ជីវិត​កាន់​តែ​ថយ​ទៅៗ ឆ្លៀត​ឱកាស​នេះ ខិតខំ​ជួយ​បង្ហាត់​បង្រៀន​កុមារ​ ដែល​សមាគម​នៅ​ទីនេះ​យក​ចិត្ដ​ទុក​ដាក់​ក្នុង​ការ​អភិរក្ស​សិល្បៈ​ប្រពៃណី​បុរាណ រួមទាំង​សីលធម៌ គុណធម៌ និង​សម្ដែង​សិល្បៈ​ជា​បន្ដ​បន្ទាប់»។ 

ការ​បង្ហាត់​បង្រៀន​កុមារ​ខ្មែរ​នៅ​ឯនាយ​សមុទ្រ​នេះ​ផ្ដោតលើ​ការ​បណ្ដុះ​គំនិត​ស្រឡាញ់​សិល្បៈ​វប្បធម៌ និង​អក្សរសាស្ដ្រ​ខ្មែរ​ជាជាង​ការ​បង្វឹក​យក​អាជីព​ ឬជំនាញ​ណាស់​។ 

លោក ស៊ីធុល បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា ក្នុង​ការ​បង្រៀនវគ្គ​ទីមួយ លោក​បាន​បង្រៀន​កូន​ខ្មែរ​ទាំងនោះ​បាន​ចំនួន ៧ បទ​ចម្រៀង រួមទាំង​របាំ​ឆៃយ៉ាំ និង​របាំ​ផ្សេងៗ​។ 

ស្ថិត​ក្នុង​វ័យ​ជរា លោក ស៊ីធុល នៅតែ​ខិតខំ​រិះ​រក​វិធីសាស្ដ្រ​បណ្ដុះ​គំនិត​កុមារ​ចេះ​យក​ចិត្ដទុក​ដាក់​ ពីព្រោះ​ឆ្នាំ​ក្រោយ​នឹង​មាន​ព្រឹត្ដិការណ៍​ខួប​របស់​សមាគម​ធំ​ទាក់ទង​កំណើត​ខ្មែរ​ដែល​ទៅរស់​នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​។ 

លោក​បាន​បញ្ជាក់ថា​៖ «នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ ខ្ញុំ​បង្រៀន​​កូន​សិស្សម្ដង​ ៤៧ នាក់ និង ៦០ នាក់ ហើយ​យើង​បង្រៀន​ពួកគាត់​ទៅតាម​បំណង​របស់​យើង​ចង់​បណ្ដុះ​ពួកគាត់​។ ប៉ុន្ដែ​នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក វា​មាន​ការ​លំបាក​បន្ដិច​ទាំង​ពួកគាត់​ខ្លះ​មិន​សូវ​មាន​ចំណូល​ចិត្ដ ហើយ​ពួកគាត់​មិនសូវ​មាន​ពេល​មក​រៀន​ទៀត​ ដោយសារ​ចំណាយ​ពេល​ច្រើន​នៅ​សាលារៀន​»។

លោក​បាន​លើក​ឡើងថា អ្វីដែល​លោក​ខិតខំ​ទាំង​ឈឺ​ទាំង​ជា គឺ​ការ​មើល​ឃើញ​កុមារ​ទាំង​នោះ​មាន​ចិត្ដ​ស្រឡាញ់ និង​ត្រង​ត្រាប់​ស្ដាប់​ការ​ពន្យល់​ទាំង​ការ​រាំ លេង​ភ្លេង និង​ចេញ​សម្ដែង​ម្ដងកាល​។

ដោយ​ចាត់ទុក​កុមារ​ទាំង​នោះ​ជា​ទំពាំង​ស្នងឬស្សី ​​សហគមន៍​ខ្មែរ​ក៏​មាន​ក្រុម​សិល្បៈ​បុរាណ ដែល​អាច​សម្ដែង​របាំ​ជា​ទម្រង់ធំៗ​​ មិន​ខុស​ពី​សហគមន៍​ផ្សេងៗ​នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ ដូចជា ចិន វៀតណាម ថៃ សុទ្ធតែ​មាន​សិល្បៈរបស់​ពួកគេ​​។

ជាមួយ​ស្ថានភាពជំងឺ​រ៉ាំរ៉ៃ​ ដែល​លោក​ទទួល​ការ​ព្យាបាល​ដោយ​វះកាត់​បេះដូង​ និង​ជរា ដែល​ទាមទារ​ឱ្យ​ព្រឹទ្ធាចារ្យ​​សិល្បៈ​ត្រូវ​ការ​សម្រាក​ពីសម្ដែង លោក ស៊ីធុល បាន​និយាយ​ថា ដោយ​មាន​សំណូមពរ​ពី​សមាគម​ខ្មែរ​ថា តើ​លោក​អាច​ជួយ​មួយ​ថ្ងៃ​មួយ​ម៉ោង ឬ​​ មួយ​សប្ដាហ៍ ៣ ម៉ោង​ទៅតាម​លទ្ធភាព​ជាជាង​នៅ​ស្ងៀម​។ ដូច្នេះ លោក​សម្រេច​ចិត្ដ​ធ្វើ​កិច្ចការ​នេះ និង​បង្កើត​ស្នាដៃ​សម្រាប់​កុមារ​រស់​នៅ​ឯនាយ​សមុទ្រ។ 

សម្រាប់ក្រុម​របាំ​របស់​​សមាគមខ្មែរនៅ​អាមេរិក​នេះ​មិន​អាចក្លាយ​ទៅជា​ក្រុម​អាជីព​បាន​ទេ។ ប៉ុន្ដែ​សម្រាប់​ក្រុម Angkor Dance Troupe ជាក្រុម​របាំ​អាជីព​នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ដែល​លោក​បាន​ចូល​រួមមួយ​ចំណែក​​ដែរ ត្រូវ​បាន​បង្ហាត់​បង្រៀន​ដោយ​គ្រូ​មកពី​សាលា​វិចិត្រសិល្បៈ​។

លោក​ ស៊ីធុល បាន​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្ដិ៍ថា​៖ «​សមាគម​ខ្មែរ​នេះ មានតែ​ខ្ញុំ​ម្នាក់ និង​គ្រួសារ​ខ្ញុំ​ម្នាក់ គ្រាន់តែ​ពង្រឹង​ផ្នែក​ភាសា​ខ្មែរ ចម្រៀង​អប់រំខ្លីៗ​ដើម្បី​ក្មេងៗ​ស្គាល់​ពី​ខ្លួន​ឯង​ថាជា​នរណា​ មកពី​ណា ធ្វើអ្វី និង​ដើម្បី​អ្វី​»។ 

លោក​បាន​បន្ដថា សមាគម​ខ្មែរ​កំពុង​រៀបចំ​គម្រោង​មួយ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ស្នាដៃ​ដើម្បី​បង្ហាញ​ប្រជាជន​ខ្មែរ​នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​​ថា សិល្បៈ​​ខ្មែរមាន​អ្វី​ខ្លះ​ និង​ប្រារព្ធ​កម្មវិធី​ដង្ហែ​ដើម្បី​រំឭក​ដល់​ការ​មកដល់​របស់​ប្រជាជន​ខ្មែរ​លើ​ទឹក​ដី​អាមេរិក​កាល​ពី ៥០ ឆ្នាំ​មុន៕