លោកយាយ សាយ គា អាយុ ៧០ឆ្នាំ សមាជិកសមាគមមនុស្សចាស់អន្ដរជំនាន់ភូមិល្វា។ រូបថត HelpAge Cambodia
ភ្នំពេញ៖ នៅពេលដែលចំនួនប្រជាជនវ័យចំណាស់កាន់តែកើនឡើង ប្រទេសកម្ពុជាក៏ប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាជាច្រើនទាក់ទងនឹងសុខុមាលភាពសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់មនុស្ស ចាស់។
យោងតាមគេហទំព័រ Population Trends Asia Pacific បានឱ្យដឹងថា៖ «ចំនួនប្រជាជនសរុបរបស់កម្ពុជាដែលមានអាយុចាប់ពី ៦០ ឆ្នាំឡើងប្រហែល ១,៧ លាននាក់ ឬស្មើរនឹង ១០ភាគរយ នៃចំនួនប្រជាជនសរុបរបស់ប្រទេសក្នុងឆ្នាំ២០២៣»។
ខណៈចំនួនប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងកើនឡើងដល់ ២១,៩ លាននាក់នៅឆ្នាំ២០៥០ ជាមួយនឹងសមាមាត្រនៃបុគ្គលដែលមានអាយុចាប់ពី ៦០ ឆ្នាំកើនឡើងដល់២១ភាគរយ ឬជាង ៤លាននាក់ ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីនិន្នាការក្នុងតំបន់ទូលំទូលាយនៃប្រជាជនវ័យចំណាស់។
ក្នុងចំណោមអ្នកងាយរងគ្រោះបំផុតគឺស្ត្រីវ័យចំណាស់ ដែលភាគច្រើននៅតែបន្តប្រឈមអសន្តិសុខផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ភាពឯកោ និងការទទួលបានការថែទាំសុខភាព ក៏ដូចជាការគាំទ្រសង្គមមានកម្រិត។
សម្រាប់ស្ត្រីវ័យចំណាស់ជាច្រើននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា សន្តិសុខសេដ្ឋកិច្ចនៅតែពិបាកយល់ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) Aging Well in Asia: Asian Development Policy Report ស្ត្រីអាយុលើសពី ៦៥ ឆ្នាំត្រូវបានរងផលប៉ះពាល់ដោយភាពងាយរងគ្រោះផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ជាពិសេសនៅតំបន់ជនបទ។
របាយការណ៍នេះបានបន្តថា៖ «៩៤ ភាគរយនៃប្រជាជនអាយុចាប់ពី ៦៥ ឆ្នាំក្នុងប្រទេសកម្ពុជាធ្វើការក្នុងវិស័យក្រៅប្រព័ន្ធ ដោយមិនមានប្រាក់សោធននិវត្តន៍ ឬការគាំពារសង្គមពេញលេញ»។
ស្ថិតិនេះដែលត្រូវបានគូសបញ្ជាក់នៅក្នុងរបាយការណ៍បង្ហាញពីស្ថានភាពមិនច្បាស់លាស់របស់ស្ត្រីវ័យចំណាស់ជាច្រើនដែលខ្វះឯករាជ្យភាពផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ។
របាយការណ៍នេះបានកត់សម្គាល់ថា៖ «បុគ្គលធ្វើការក្រៅប្រព័ន្ធអាយុលើស ៦០ឆ្នាំត្រូវខាតបង់ប្រាក់ឈប់សម្រាក ការធានារ៉ាប់រង ឬការការពារផ្សេងទៀត ដូចជាថ្លៃព្យាបាលជំងឺ និងរបួស ប្រាក់ឧបត្ថម្ភពិការភាព ឬប្រាក់សោធននិវត្តន៍។ ស្ត្រីជារឿយៗមិនមានជម្រើសអ្វីក្រៅពីបន្តធ្វើការដរាបណាសុខភាពរបស់ពួកគេអំណោយផង»។
នៅពេលដែលរចនាសម្ព័ន្ធគ្រួសារបែបប្រពៃណីបានរលត់ទៅវិញ ហើយមនុស្សជំនាន់ក្រោយប្រឈមមុខនឹងសម្ពាធផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុកាន់តែខ្លាំង ការពឹងផ្អែកលើការចំណូលគ្រួសាររបស់ស្ត្រីវ័យចំណាស់ជាច្រើនក្លាយជាជនងាយរងគ្រោះចៀសមិនផុត។
លោក តូច ចាន់នី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា បានឱ្យដឹងថា ក្រសួងសហការជាមួយនាយកដ្ឋានមនុស្សចាស់ និងអតីតយុទ្ធជន បន្តយកចិត្តទុកដាក់លើការលើកកម្ពស់សុខុមាលភាពរបស់បុគ្គលចាស់ជរា តាមរយៈគំនិតផ្តួចផ្តើមផ្សេងៗ។
លោក ចាន់នី បានថ្លែងថា៖ «កម្មវិធីទាំងនេះរួមមានកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហគមន៍ ការពង្រឹងសមាគមមនុស្សចាស់ឃុំ សង្កាត់ និងការចែករំលែកបទពិសោធន៍រវាងមនុស្សចាស់ និងក្មេងជំនាន់ក្រោយ ដើម្បីត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ភាពចាស់»។
លោកបានបន្តថា កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីកៀរគរដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ និងសប្បុរសជនដើម្បីជួយដល់ជនចាស់ជរាក្រីក្រក្នុងសហគមន៍។
ក្រសួងគាំទ្រការអនុវត្តគោលនយោបាយជាតិមនុស្សចាស់ឆ្នាំ ២០១៧-២០៣០ និងផែនការសកម្មភាព ២០២១-២០២៥ ខណៈដែលបន្តធ្វើការកែសម្រួលគោលការណ៍ណែនាំសម្រាប់ការបង្កើត និងគ្រប់គ្រងសមាគមមនុស្សចាស់។
គំនិតផ្តួចផ្តើមដទៃទៀត ដូចជា សមាគមមនុស្សចាស់អន្តរជំនាន់ (IOPAs) មានបេសកកម្មជួយមនុស្សចាស់ ជាពិសេសស្ត្រី ឱ្យទទួលបានស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ច និងគាំពារពីសង្គម។
នៅក្នុងការផ្លាស់ប្តូរមួយ កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNDP) បានចាប់ដៃគូជាមួយក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា (MoSYV) និង HelpAge Cambodia ដើម្បីសាកល្បងកម្មវិធីគំរូថ្មីមួយក្នុងគោលបំណងលើកកម្ពស់មនុស្សចាស់នៅកម្ពុជា។
យោងតាមអង្គការ HelpAge Cambodia បានឱ្យដឹងថា៖ «គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ សមាគមមនុស្សចាស់អន្តរជំនាន់ (IOPAs) រួមបញ្ចូលសមាគមមនុស្សចាស់ (OPAs) ជាមួយស្ថាប័នសាសនា ជាពិសេសវត្តអារាម សហការគ្នាផ្ដល់សិទ្ធិអំណាច និងផ្ដល់ការគាំទ្រពីមនុស្សជំនាន់ក្រោយ»។
កម្មវិធីសាកល្បង ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងត្រូវបានអនុវត្តនៅក្នុងខេត្តផ្សេងៗ បានបង្ហាញលទ្ធផលដ៏ជោគជ័យ ជាពិសេសនៅតាមតំបន់ជនបទ ដែលមនុស្សចាស់ជាច្រើនប្រឈមមុខនឹងភាពងាយរងគ្រោះដោយសារភាពឯកោ ភាពក្រីក្រ និងការថយចុះនៃប្រព័ន្ធគាំទ្រគ្រួសារប្រពៃណី។
ការផ្តល់អំណាចដល់ស្ដ្រីចំណាស់តាមរយៈឯករាជ្យភាពផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ
រឿងជោគជ័យមួយគឺលោកយាយ សាយ គា អាយុ ៧០ឆ្នាំ សមាជិកសមាគមមនុស្សចាស់អន្ដរជំនាន់ភូមិល្វា បានចែករំលែកពីរបៀបដែលជីវិតរបស់លោកយាយបានផ្លាស់ប្តូរបន្ទាប់ពីបានចូលរួមជាមួយ OPA។
លោកយាយបានឱ្យដឹងក្នុងវីឌេអូបទសម្ភាសរបស់ UNDP Cambodia ដោយបាននិយាយថា៖ «អ្វីៗបានផ្លាស់ប្តូរនៅពេលដែលខ្ញុំក្លាយជាសមាជិកនៃសមាគមមនុស្សចាស់នៅក្នុងសហគមន៍»។
តាមរយៈ OPA លោកយាយ គា ទទួលបានមូលនិធិកម្ចីបង្វិល ដែលអ្នកស្រីប្រើប្រាស់ក្នុងការដាំដុះបន្លែដើម្បីលក់ដូរចិញ្ចឹមជីវិត។
ជំនួយហិរញ្ញវត្ថុដែលលោកយាយទទួលបានបានជួយដូនចាស់ និងប្ដីចំណាស់ឱ្យរីកចម្រើនអាជីវកម្ម បង្កើតប្រាក់ចំណូល និងធានាថា ពួកគេមានប្រាក់សន្សំសម្រាប់ទាំងការសង្គ្រោះបន្ទាន់ផ្នែកសុខភាព និងធ្វើបុណ្យធ្វើទានតាមជំនឿសាសនា។
សិក្ខាសាលាក្រៅអគារនៅថ្ងៃទី៣ ខែមករា UNDP និងរដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលីបានគាំទ្ររាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការលើកកម្ពស់សុខុមាលភាពមនុស្សចាស់។ រូបថត UNDP Cambodia
លោកយាយ គា បាននិយាយទាំងញញឹមថា៖ «ខ្ញុំមិនបារម្ភពេលខ្ចីលុយពីសមាគមទេ ព្រោះខ្ញុំអាចសងគេវិញបានយ៉ាងងាយក្រោយរយៈពេលប្រាំមួយខែ»។
យោងតាម HelpAge Cambodia លោកយាយ សុខ ខេង ស្ត្រីមេម៉ាយអាយុ ៧៤ ឆ្នាំ ដែលបានបាត់បង់ផ្ទះ និងដី ដើម្បីបង់ថ្លៃព្យាបាលប្តី ការគាំទ្រពីអង្គការ OPA គឺជាខ្សែជីវិតថ្មី។
រស់នៅក្រោមផ្ទះអ្នកជិតខាង និងរស់រានមានជីវិតដោយប្រាក់ឧបត្ថម្ភ OPA តិចតួច លោកយាយ ខេង អាចបំពេញតម្រូវការជាមូលដ្ឋាន រួមទាំងអាហារ ទីជម្រក និងការថែទាំសុខភាព។
លោកយាយបានឱ្យដឹងថា៖ «សមាជិក OPA មកជួបខ្ញុំជារៀងរាល់ថ្ងៃ ហើយសួរអំពីសុខភាពរបស់ខ្ញុំ។ ឥឡូវនេះជាមួយនឹង OPA ខ្ញុំមានលុយខ្លះដើម្បីទិញអាហារ កន្លែងរស់នៅ និងស្ថានភាពសុខភាពកាន់តែប្រសើរឡើង»។
ជំងឺមិនឆ្លង៖ វិបត្តិសុខភាពស្ងាត់
ខណៈពេលដែលបញ្ហាប្រឈមផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនៅតែបន្តកើតមាន សុខភាពរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាដែលមានវ័យចំណាស់ ជាពិសេសស្ត្រី នៅតែជាកង្វល់ធំមួយទៀត។
ជំងឺមិនឆ្លង (NCDs) មានចំនួន ៦៤ភាគរយនៃការស្លាប់ទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង មហារីក ជំងឺផ្លូវដង្ហើមរ៉ាំរ៉ៃ និងជំងឺទឹកនោមផ្អែម គឺជាមូលហេតុចម្បង។ នេះបើយោងតាមទិន្នន័យពីការិយាល័យប្រចាំតំបន់របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកប្រចាំតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកខាងលិច និង UNDP ក្នុងឆ្នាំ២០១៩។
របាយការណ៍បានឱ្យដឹងថា៖ «ជំងឺមិនឆ្លងប៉ះពាល់ដល់បុគ្គលនៅគ្រប់ក្រុមអាយុទាំងអស់ ប៉ុន្តែអ្នកដែលមានអាយុពី ៣០ ទៅ ៧០ ឆ្នាំប្រឈមនឹងហានិភ័យ ២៣ភាគរយ នៃការស្លាប់»។
កត្តាហានិភ័យសំខាន់ៗ រួមមានការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់ គ្រឿងស្រវឹងដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ របបអាហារមិនល្អ អសកម្មរាងកាយ និងបញ្ហាមេតាបូលីស ដូចជាសម្ពាធឈាមខ្ពស់ និងកូលេស្តេរ៉ុលជាដើម។
