ជាមួយស្នាមញញឹម លីតា និង លីកា ជិះកង់ទៅសាលារៀន។ សហការី
ខេត្ដបន្ទាយមានជ័យ៖ ព្រះអាទិត្យពណ៌លឿងទុំរះ ជះពន្លឺលើជញ្ជ្រាំងស្រូវបន្សល់ពីការច្រូតកាត់ប្រមូលផលរបស់កសិករនៅស្រុកថ្មពួក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។
ក្រៅពីមុខរបរធ្វើស្រែចម្ការ ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនត្រូវធ្វើចំណាកស្រុក ទៅប្រទេសជិតខាងដើម្បីស្វែងរកចំណូលផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពបន្ថែម។ នេះជាដើមចមសំខាន់មួយធ្វើឱ្យកុមារជាច្រើនបាត់បង់ឱកាសទទួលបានការអប់រំដ៏សំខាន់ក្នុងឆាកជីវិតរបស់ពួកគេ។
កុមារី លីតា និងលីកា ស្ថិតក្នុងចំណោមកុមារជាច្រើនទៀតដែលមិនបានរៀនជាប់លាប់ ដោយសារត្រូវធ្វើដំណើរតាមឪពុកម្ដាយឡើងចុះរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ។
បច្ចុប្បន្ននេះ កុមារីទាំងពីរបានត្រឡប់មកកាន់ថ្នាក់រៀនជាទៀងទាត់វិញតាមរយៈគម្រោងដៃគូរួមគ្នាផ្តល់ឱកាសអប់រំដល់កុមារបាត់បង់ឱកាសនៅកម្ពុជា (CCOSC) ដំណាក់កាលទីពីរ។
កុមារី លីតា រស់នៅជាមួយអ៊ំស្រី ខណៈឪពុកម្ដាយធ្វើការចំណាកស្រុក។ កុមារីរូបនេះ បានឱ្យដឹងថា ខ្លួនបានវិលចូលរៀនវិញនៅថ្នាក់ទីពីរ និងជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ៣ ប្រចាំថ្នាក់ ក៏ដូចជាប្រចាំសាលារៀន។
ក្នុងសំនៀងរណ្ដឺន លីតា បាននិយាយថា៖ «ពេលបានមករៀន ខ្ញុំពិតជាសប្បាយចិត្ដ និងចង់រៀនខ្លាំង»។
កុមារី លីតា ជាសិស្សថ្នាក់ទី ២ ដែលទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់លេខ ៣។ សហការី
អង្គការទស្សនៈពិភពលោក សហការជាមួយដៃគូអប់រំជាង ៣០ បានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយកុមារ ដូចជា លីតា និងលីកា យកឈ្នះលើឧបសគ្គនៃភាពក្រីក្រ ការធ្វើចំណាកស្រុក និងឱកាសសិក្សាមានកំណត់។
លោក ម៉ាត់ សុមីត ប្រធានគម្រោង CCOSC របស់អង្គការទស្សនៈពិភពលោក បានឱ្យដឹងថា គម្រោងនេះទទួលការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុពី Educate A Child (EAC) នៃមូលនិធិ Education Above All សម្របសម្រួលនៅកម្ពុជាដោយ អង្គការអេដ អេ អាក់ស្យុង (AeA) ផ្តោតលើការផ្តល់កុមារខ្វះខាតនូវលទ្ធភាពទទួលគុណភាពអប់រំនៅកម្រិតបឋមសិក្សា។
គោលបំណងសំខាន់របស់បេសកកម្មអង្គការទស្សនៈពិភពលោក ជំហានទីពីរនេះ ផ្ដោតលើកុមារបាត់បង់ឱកាសកាសិក្សា ប្រឈមហានិភ័យក្នុងការបោះបង់ការអប់រំដ៏សំខាន់របស់ពួកគេ។
លោក សុមីត បានបន្ដថា គម្រោងបានចូលរួមចំណែកក្នុងយុទ្ធសាស្រ្តអប់រំរបស់ក្រសួងអប់រំ ២០២៤-២០២៨ «ធានាឱ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាគ្រប់រូបទទួលបានការអប់រំប្រកបដោយគុណភាព សមធម៌ និងបរិយាបន្ន ពោរពេញដោយចំណេះដឹង បំណិន វិន័យ សីលធម៌ និងឥរិយាបថល្អ ព្រមទាំងសុខភាពល្អ កាយសម្បទារឹងមាំ និងការសិក្សាពេញមួយជីវិត» ដែលឆ្ពោះទៅរកការសម្រេចនូវអាទិភាពទី១នៃគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពទី៤ (SDG-4) ឆ្នាំ២០៣០។
ជីវិតតស៊ូរបស់ពលរដ្ឋរស់នៅទីជនបទដែលជួបបញ្ហាខ្វះខាត
លោកមេឃុំនៃស្រុកថ្មពួក អាន ឡាញ់ បានឱ្យដឹងថា ក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋក្នុងឃុំនៃស្រុកថ្មពួកសរុបចំនួន ២១៦៣ គ្រួសារ ឬជិត ៩ពាន់នាក់ កុមារធ្វើចំណាកស្រុកជាមួយឪពុកម្ដាយចំនួន ៥៤ នាក់ ដែលក្នុងនោះមានក្មេងស្រី ២៩ នាក់។
លោក ឡាញ់ បានឱ្យដឹងថា អាជ្ញាធរពិតជាត្រូវការការចូលរួមរបស់អង្គការទស្សនៈពិភពលោក ជាពិសេស កម្មវិធី (CCOSC) ដែលមិនត្រឹមតែជួយដល់វិស័យអប់រំ និងសហគមន៍មូលដ្ឋានប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្ដែវាពិតជាសម្រួលដល់កិច្ចការអាជ្ញាធរថែមទៀត។
អ្នកស្រី ឈាន ស្រីមុំ ជាអ៊ំស្រីរបស់កុមារី លីតា បាននិយាយថា លីតា បានធ្វើចំណាកស្រុកជាមួយឪពុកម្តាយតាំងពីអាយុ ៩ ខែមកម្ល៉េះ ហើយគ្មានឱកាសបានរៀនដូចកុមារដទៃទេ។
អ្នកស្រី បានថ្លែងថា៖ «ដោយសារម៉ែឪអវិជ្ជា និងស្រណោះកូនចង់រៀន ទាំងខ្ញុំ និងប្អូនៗ [ឪពុកម្ដាយ លីតា] ស៊ូលំបាកដោយត្រូវយកកូនមករៀន ដោយបារម្ភខ្លាចគាត់មិនចេះអី»។
ដោយឡែកអ្នកស្រី ទូច សុខជា ជាម្ដាយកុមារី លីកា ដែលមានជីវភាពខ្វះខាត និងរស់នៅក្រោមដំបូលផ្ទះរបស់ប្អូន សុខចិត្តឈប់ពីការងារពលករចំណាកស្រុកមកនៅផ្ទះជាមួយ លីកា ជាក្មេងស្រីម្នាក់ទៀតរស់នៅក្នុងភូមិជាមួយគ្នាដែលទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីគម្រោងនេះ។
អ្នកម្ដាយដែលបានឈប់រៀនត្រឹមថ្នាក់ទី ៦ រូបនេះបានសារភាពថា៖ «ខ្ញុំមានលទ្ធភាពត្រឹមជួយជំរុញឱ្យកូនខិតខំប្រឹងរៀន។ ខ្ញុំមិនបានជួយបង្រៀនគាត់ទេ ដោយសារខ្ញុំអត់ចេះអីទេ។ ខ្ញុំមិនចេះអីមួយអង្គ ទើបចង់ឱ្យកូនបានរៀន»។
អ្នកស្រី ទូច សុខជា ជឿជាក់ថា ការសិក្សានឹងអាចផ្លាស់ប្ដូរជីវិតកូនរបស់គាត់បាន។ សហការី
អ្នកស្រីធ្លាប់សាកសួរចិត្ដកូនថា៖ «បើសិនជាម៉ែចង់ទៅធ្វើការនៅថៃវិញ នាងទៅជាមួយម៉ែអត់? នាងឆ្លើយថា «ទេ! ខ្ញុំមិនបានទៅទេ! បើម៉ែឯងចង់ទៅ ទៅតែឯងទៅ។ ខ្ញុំនៅតែរៀន»។
ដោយផ្ដល់តម្លៃចំពោះការសិក្សា អ្នកស្រី សុខជា បាននិយាយទាំងអួលដើមកថា៖ «ខ្ញុំជឿជាក់ថា ការសិក្សានឹងអាចផ្លាស់ប្ដូរជីវិតរបស់គាត់បាន។ ខ្ញុំមិនចង់ឱ្យគាត់ទៅធ្វើការនៅស្រុកឆ្ងាយ។ ពេលគាត់ប្រឡងចប់ គាត់ធ្វើអ្វីក៏បាន»។
ក្តីសង្ឃឹមថ្មី៖ ដំណើរលើវិថីអប់រំរបស់កុមារីលីតា និងលីកា
រឿងរ៉ាវរបស់កុមារី លីតា គឺជាសក្ខីភាពចំពោះអំណាចនៃការអប់រំ។ ដោយមានការជួយជ្រោមជ្រែងពីអង្គការទស្សនៈពិភពលោក លីតា ពេលនេះមានអាយុ ១១ឆ្នាំ បានទទួលសម្ភារៈសិក្សា និងកង់មួយ ដើម្បីធ្វើឱ្យដំណើរទៅសាលារៀនកាន់តែងាយស្រួល។
អ្នកស្រី ស្រីមុំ បានអះអាងថា៖ «ដោយសារតែទឹកចិត្តស្រឡាញ់ការសិក្សា គាត់ (លីតា) ចំណាយពេលបំប៉នរយៈពេលខ្លីតែជាងមួយខែ គាត់អាចរៀនទាន់មិត្ដរួមថ្នាក់ និងមានចំណាត់ថ្នាក់ល្អថែមទៀត»។
ក្រោយពីការទទួលបានសម្ភារៈសិក្សាមួយចំនួន ដូចជា ប៊ិក សៀវភៅ និងកង់សម្រាប់ជាប្រយោជន៍ដល់ការសិក្សារបស់កុមារី លីតា អ្នកស្រី ស្រីមុំ បានឱ្យដឹងថា អ្នកស្រីបានចូលរួមសិក្ខាសាលាពីរដងក្នុងនាមជាអាណាព្យាបាលរបស់ លីតា ក្រោមការរៀបចំរបស់អង្គការទស្សនៈពិភពលោក។
អ្នកផ្ដល់សេវាការអប់រំរួមចំណែកយ៉ាងសកម្មដើម្បីជោគជ័យនៃគម្រោង CCOSC។ សហការី
តួនាទីរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងអ្នកអប់រំ
ភាពជោគជ័យនៃគម្រោង CCOSC អាចសម្រេចទៅបានដោយមិនត្រឹមតែអង្គការទស្សនៈពិភពលោកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏មានការចូលរួមយ៉ាងសកម្មពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងអ្នកផ្ដល់សេវាការអប់រំផងដែរ។
លោក ផុត រាត្រី នាយកសាលាបឋមសិក្សាក្នុងភូមិនៃស្រុកថ្មពួក បានសង្កត់ធ្ងន់ពីសារៈសំខាន់នៃការចូលរួមរបស់សហគមន៍ចំពោះគម្រោង។
លោកនាយកសាលាបានថ្លែងថា៖ «គម្រោង (CCOSC) ពិតជាល្អ ដែលមិនត្រឹមជួយដល់សិស្សប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្ដែវាបានដាស់ស្មារតីគ្រូឱ្យពង្រឹងការយកចិត្ដទុកដាក់ចំពោះសិស្សដែលប្រឈមការបាត់បង់ឱកាសសិក្សា និងសិស្សដែលបានបោះបង់ការសិក្សា ត្រឡប់មកសាលារៀនវិញ»។
លោកបានឱ្យដឹងថា សិស្សានុសិស្សដែលប្រឈមហានិភ័យការបោះបង់ឱកាសសិក្សា បានបន្ដរៀនជាប់លាប់មានចំនួន ៤៤នាក់ ខណៈកុមារ ៦ នាក់ដែលបានបោះបង់ការសិក្សាទៅហើយនោះ ដោយសារតែការធ្វើចំណាកស្រុកជាមួយឪពុកម្ដាយ បានត្រឡប់មកថ្នាក់រៀនវិញ។
លោកក៏ជាគ្រូបង្រៀនកុមារី លីតា ផ្ទាល់ បានឱ្យដឹងថា គម្រោង (CCOSC) ដែលចាប់ផ្ដើមអនុវត្ដពីឆ្នាំ២០២៣ បានផ្ដល់ជំនួយដល់កុមារនូវកាតាប សៀវភៅ ជាពិសេស កង់ដែលរហូតដល់ពេលនេះមានចំនួន ៣១ កង់។
លីកា ជូតសម្អាតកង់ ជាមធ្យោបាយធ្វើដំណើរទៅសាលារៀន ក្រោមជំនួយពីគម្រោង CCOSC របស់អង្គការទស្សនៈពិភពលោក។ សហការី
សាលាបឋមសិក្សានេះមានចំនួន ៧ថ្នាក់ សិស្សានុសិស្សទាំងកម្រិតបឋម និងមតេយ្យ ១១២នាក់ និងគ្រូចំនួន ៤នាក់រួមទាំងនាយកសាលា ដែលពួកគេបង្រៀនគួបពីរថ្នាក់ក្នុងពេលតែមួយ។
អ្នកគ្រូ រស់ ស៊ីណាត បង្រៀនថ្នាក់ទីបី និងថ្នាក់បួនគួបគ្នា បានឱ្យដឹងថា អ្នកគ្រូទើបជួបកុមារី លីកា នៅថ្នាក់ទីបីប៉ុន្មានខែប៉ុណ្ណោះ។
ប៉ុន្ដែការសិក្សារបស់ លីកា មានផ្លែផ្កាល្អ ខណៈសិស្សដែលធ្លាប់បោះបង់ការសិក្សាដទៃទៀតទាមទារការយកចិត្ដទុកដាក់ពិសេស និងការបន្ថែមម៉ោងបំប៉ន ដើម្បីឱ្យពួកគេរៀនទាន់ និងមិនខ្លាចសាលារៀន។
ក្នុងឯកសណ្ឋានសំពត់បត់ពណ៌ទឹកប៊ិក និងអាវពណ៌ផ្ទៃមេឃ អ្នកគ្រូ បានពន្យល់ថា៖ «យើងឧស្សាហ៍យកចិត្ដទុកដាក់ចំពោះគាត់ លើកទឹកចិត្ដគាត់ ដាក់កិច្ចការឱ្យគាត់ធ្វើនៅផ្ទះ ហើយតាមដានការសិក្សាគាត់ និងឆែកកិច្ចការគាត់ ជាពិសេសផ្ដល់ឱកាសឱ្យគាត់បានឆ្លើយសំណួរ ឬមេរៀនផ្សេងៗ»។
កុមារប្រឈម និងបានបោះបង់ការសិក្សានៅក្នុងស្រុកថ្មពួក
អ្នកស្រី ទុំ ចាន់លីណា ជាអនុប្រធានការិយាល័យនៃរដ្ឋបាលស្រុកថ្មពួក ខេត្ដបន្ទាយមានជ័យ បានឱ្យដឹងថា គម្រោង CCOSC របស់អង្គការទស្សនៈពិភពលោកក្នុងស្រុកថ្មពួក បានជួយដល់កុមារប្រឈមការបោះបង់ការសិក្សា និងបានប្រមូលមកវិញ មានចំនួន ២៧៤នាក់ ដោយមានស្រី ១៥០នាក់។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា៖ «ការបោះបង់ការសិក្សារបស់សិស្សមានកត្ដាជាច្រើន កើតឡើងពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ ដែលប្រជាពលរដ្ឋត្រូវធ្វើចំណាកស្រុក រួមទាំងអាជីវកម្មមិនជោគជ័យ និងត្រូវជំពាក់ប្រាក់ធនាគារ»។
អ្នកស្រីបានបន្ថែមថា៖ «កត្ដាសំខាន់បំផុត គឺកើតចេញពីបុគ្គលខ្លួនឯង ដោយគាត់រៀនមិនចេះ គាត់ចង់បោះបង់តែម្ដង ខណៈវាអាចកើតឡើងពីកត្ដាសង្គម គ្រូបង្រៀន ដែលមិនបានប្រើបច្ចេកទេសក្នុងការបង្រៀន និងកត្ដាសុខភាពរបស់កុមារផ្ទាល់»។
ការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈម
លោក សុមីត បានឱ្យដឹងថា មុនពេលនាំយកគម្រោង (CCOSC) បញ្ហាប្រឈមសំខាន់ៗមួយចំនួនដែលធ្វើឱ្យមានការរាំងស្ទះដល់ការអប់រំរបស់កុមារនៅបឋមសិក្សាជាពិសេសនៅទីជនបទ គឺការអានរបស់សិស្សថ្នាក់ទី៣ និងកង្វះលទ្ធភាពទទួលបានការអប់រំដោយសារភាពក្រីក្រ ការមិនយកចិត្តទុកដាក់ និងការធ្វើចំណាកស្រុក។
លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា កិច្ចអន្តរាគមន៍របស់គម្រោង រួមមាន ការបង្កើតថ្នាក់រៀន ការផ្តល់សម្ភារៈសិក្សា ការកសាងសមត្ថភាពគ្រូបង្រៀនជាង ៥ពាន់នាក់ និងការផ្តល់អាហារូបករណ៍ដល់កុមារដែលប្រឈមការបោះបង់ការសិក្សា ដូចជា កត្ដាក្រីក្រ អំពើហិង្សាទាំងក្នុងគ្រួសារ និងនៅសាលា ក៏ដូចជាបញ្ហាមួយចំនួនទៀត។
លោកបាននិយាយថា៖ «យើងសាងសង់សាលារៀនចំនួន ៨ខ្នង ស្មើ ៣៤បន្ទប់ និងបង្គន់អនាម័យចំនួន ២ខ្នង មាន១០បន្ទប់កំពុងដំណើរការសាងសង ហើយនឹងត្រូវបញ្ចប់នៅត្រីមាសទី១ឆ្នាំ២០២៥»។
វេទិការៀនសូត្រផ្នែកអប់រំបឋមសិក្សាថ្នាក់ខេត្តចំនួន២០ ត្រូវបានប្រារឰនៅក្នុងខេត្តទាំង១០ ដើម្បីរៀនសូត្រពីគ្នាទៅវិញទៅមក និងរកដំណោះស្រាយផ្សេងៗចំពោះបញ្ហាប្រឈមរបស់កុមារបាត់បង់ឱកាស និងកុមារងាយរងគ្រោះ។
អាណាព្យាបាល និងអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗមានការកើនឡើងរហូតដល់ជិត១ម៉ឺននាក់បានចូលរួមប្រជុំជាមួយលោកគ្រូអ្នកគ្រូ ដើម្បីជជែកពីលទ្ធផលនៃការសិក្សារបស់កូនៗ ហើយសហគមន៍ អជ្ញាធរបានចូលរួមបដិភាគរហូតដល់២០ភាគរយដើម្បីសាងសង់អគារសិក្សា។
សិស្សានុសិស្សតម្រង់ជួរគោរពទង់ជាតិ នៅសាលារៀនក្នុងស្រុកថ្មពួក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ សហការី
ចក្ខុវិស័យសម្រាប់អនាគត
គម្រោង CCOSC ផ្ដល់អត្ថប្រយោជន៍លើសពីការកៀរគរកុមារ ដែលបានបោះបង់ការសិក្សាត្រឡប់មកថ្នាក់រៀនវិញប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្ដែគម្រោងក៏បានផ្ដោតលើកុមារកំពុងសិក្សាដែលប្រឈមការបោះបង់ការសិក្សា ក៏ដូចជាសហគមន៍របស់ពួកគេផងដែរ។
អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន គ្រូបង្រៀន និងមាតាបិតាកំពុងធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីធានាថា ការអប់រំក្លាយជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃអនាគតប្រជាជនរស់នៅភូមិជនបទទាំងនេះ។
មេភូមិ ឆាម ឈឿ បានទទួលស្គាល់ថា៖ «គម្រោងរបស់អង្គការទស្សនៈពិភពលោកបានលើកកម្ពស់ការអប់រំ និងផ្នែកពាក់ព័ន្ធ ព្រមទាំងពង្រឹងបណ្តាញសហគមន៍ ដែលបានផ្តល់ការគាំទ្រដ៏មានតម្លៃដល់ប្រជាជន»។
ខណៈដែលគម្រោង CCOSC បញ្ចប់នៅឆ្នាំ២០២៥ លោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ការគាំទ្ររបស់គម្រោងនេះនៅតែមានសារៈសំខាន់ និងមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។
លោក សុមីត បាននិយាយថា ថ្វីដ្បិតតែវឌ្ឍនភាពកំពុងប្រសើរឡើងក្រោយវិបត្ដិកូវីដ-១៩ ដែលធ្វើឱ្យកុមារខាតបង់ពេលវេលាសិក្សា (ជាពិសេសកុមារក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះ)យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ឥទ្ធិពលរបស់វានៅតែបន្ដកើតមានជាច្រើនឆ្នាំទៅមុខទៀត។
លោកបានបន្ដថា បញ្ហាប្រឈម ដូចជា កង្វះខាតថ្នាក់រៀននៅខេត្តដាច់ស្រយាល បង្ហាញពីតម្រូវការគម្រោង CCOSC គួរត្រូវបានអនុវត្ដបន្ដដើម្បីគាំទ្រដល់កុមារដែលជួបការលំបាកផ្សេងៗ ក៏ដូចជាចូលរួមចំណែកជាមួយក្រសួងអប់រំក្នុងការស្ដា និងពន្លឿនលទ្ធផលនៃការសិក្សារបស់កុមារដែលត្រឡប់មកកាន់ថ្នាក់រៀនវិញ។
លោក សុមីត បានឱ្យដឹងថា៖ «យើងមិនទាន់ច្បាស់ថា គម្រោងនឹងបន្តដំណាក់កាលទី៣ទៀតនៅឡើយទេ។ យើងមើលឃើញថា ទំហំនៃការអន្តរាគមន៍នៅមានកម្រិតតិចតួចនៅឡើយបើធៀបទៅនឹងទំហំគោលដៅអប់រំថ្នាក់ជាតិរបស់ក្រសួងអប់រំ»៕
