រតនគិរីៈ សត្វខ្លាលឿងមាស ដែលជាប្រភេទសត្វកម្រនៅលើពិភពលោក បានបង្ហាញវត្តមានក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ ខេត្តរតនគិរី ខណៈថ្មីៗក្រសួងបរិស្ថាន រកឃើញជាបន្តបន្ទាប់នូវប្រភេទសត្វកម្រជិតផុតពូជជាច្រើន ទៀតដែលបានលេចវត្តមាននៅកម្ពុជាផងដែរ។ នេះបើតាមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងបរិស្ថាន។
រដ្ឋលេខាធិការ និងជាមន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា បានឱ្យដឹង កាលពីថ្ងៃទី ២៧ ខែមិថុនា ថា យោងតាមទិន្នន័យរូបភាពដែលមន្ត្រីជំនាញប្រមូលបានពីម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិពីឧទ្យានជាតិវីរជ័យក្នុងខេត្តរតនគិរី មានវត្តមានសត្វខ្លាលឿងមាសដែលជាប្រភេទសត្វខ្លាកម្រនៅលើពិភពលោក។
លោកនិយាយថា ឧទ្យានជាតិវីរជ័យ ដែលជាឧទ្យានបេតិកភណ្ឌធម្មជាតិ អាស៊ាន ជាតំបន់ដែលសម្បូរជីវចម្រុះក្នុងនោះប្រភេទសត្វព្រៃជាច្រើនដែលជាប្រភេទសត្វកម្រត្រូវបានថតតាមរយៈម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិដែលក្រុមការងារស្រាវជ្រាវនៃនាយកដ្ឋានអភិរក្សធម្មជាតិដីគោកខាងកើតទន្លេមេគង្គនៃក្រសួងបរិស្ថានបានដាក់រយៈពេល ៣ ខែ ពីខែមីនា ដល់ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២១។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា ថ្លែងថា៖ «ការសិក្សាស្រាវជ្រាវ (ដាក់ម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិ) គឺដើម្បីប្រមូលយកនូវទិន្នន័យសំខាន់ៗអំពីវត្តមានសត្វព្រៃ និងដើម្បីរៀបចំការបែងចែកតំបន់គ្រប់គ្រងក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ»។
ទាក់ទងនឹងកិច្ចការស្រាវជ្រាវប្រភេទសត្វព្រៃក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិនេះ លោក ភក្ត្រា ឱ្យដឹងថា វត្តមានខ្លាលឿងមាសត្រូវបានកត់ត្រាតិចតួចបំផុត ព្រោះជាប្រភេទសត្វកម្រក្នុងចំណោមត្រកូលសត្វខ្លាទាំង ៨ ប្រភេទ។
លោកថា៖ «គេធ្លាប់ឃើញវត្តមានសត្វខ្លាលឿងមាសនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពក ដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំព្រេច និងក្នុងតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញ ហើយចុងក្រោយនេះ គឺសត្វខ្លាលឿងមាសបានរកឃើញនៅឧទ្យានជាតិវីរជ័យដែលបង្ហាញថា សត្វខ្លាលឿងមាសបន្តមានវត្តមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»។
ប្រធានក្រុមការងារស្រាវជ្រាវនៃនាយកដ្ឋានអភិរក្សធម្មជាតិដីគោកខាងកើតទន្លេមេគង្គ លោក ពិន ច័ន្ទរតនា ថ្លែងថា ខ្លាលឿងមាសមានទម្ងន់ប្រមាណ ៩១៦ គីឡូក្រាម ហើយភាគច្រើនស៊ីពពួកសត្វដង្កេរ (ដូចជាកំប្រុក កណ្តុរ កង្ហិច កង្ហែន) សត្វស្លាប ល្មូន ក្តាន់ញ៉ែង ពពួកពានរ ហើយជួនកាលស៊ីសត្វឈ្លូសជាចំណី។
លោកនិយាយថា៖ «ខ្លាលឿងមាសភាគច្រើនរស់នៅក្នុងព្រៃស្រោង ព្រៃពាក់កណ្តាលស្រោង ព្រៃរបោះចម្រុះនៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិមួយចំនួននៅភូមិភាគឦសាន ភូមិភាគខាងជើង និងភូមិភាគនិរតីនៃប្រទេសកម្ពុជា»។
បើតាមមន្ត្រីរូបនេះ សត្វត្រកូលខ្លាទាំង ៨ ប្រភេទដែលធ្លាប់មានវត្តមាន និងកំពុងមានវត្តមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជារួមមាន ខ្លាធំ ឬខ្លាដំបង ខ្លារខិន ខ្លាពពក ខ្លាត្រី ខ្លាលឿងមាស ខ្លាភ្ញីថ្មកែវ ឆ្មាព្រៃ និងឆ្មាដាវ។
លោក ពិន ច័ន្ទរតនា បានឱ្យដឹងដែរថា ខ្លាលឿងមាស ជាប្រភេទមំសាសត្វមាឌតូចស្ថិតក្នុងត្រកូលខ្លាទាំង ៨ ហើយក៏ត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាប្រភេទសត្វជិតទទួលរងគ្រោះនៅក្នុងបញ្ជីក្រហមរបស់អង្គការសហភាពអន្តរជាតិ ដើម្បីអភិរក្សធម្មជាតិ។
សូមជម្រាបថា នាពេលថ្មីៗនេះក្រសួងបរិស្ថាន ក៏បានបង្ហាញប្រភេទសត្វកម្រ និងសត្វជិតផុតពូជច្រើនប្រភេទ លេចវត្តមាននៅកម្ពុជា រួមមាន សត្វខ្លាលឿងមាស ឈ្លូសយក្ស សត្វឆ្កែព្រៃ សត្វខ្លាពពក និងស្តេចកូលីត ជាប្រភេទសត្វស្លាបជាដើម។
បើតាមលោក នេត្រ ភក្ត្រា ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានអ្នកជំនាញស្រាវជ្រាវ រកឃើញថា ជាប្រទេសសម្បូរទៅដោយជីវចម្រុះដែលបានបង្ហាញវត្តមានប្រភេទថនិកសត្វចំនួន ១២៣ ប្រភេទ។ សត្វស្លាបចំនួន ៥៤៥ ប្រភេទ ឧរង្គសត្វចំនួន ៨៨ ប្រភេទ រុក្ខជាតិតូចៗ (vascular plants) ចំនួន ២ ៣០៨ ប្រភេទ ត្រីចំនួន ៨៧៤ ប្រភេទ ផ្កាថ្មរឹង ២៤ ប្រភេទ ផ្កាថ្មទន់ចំនួន ១៤ ប្រភេទ ស្មៅសមុទ្រចំនួន ១០ ប្រភេទ និងថលជលិក ៦៣ ប្រភេទ៕
វីដេអូ៖