កិច្ចប្រជុំតាមប្រព័ន្ធអនឡាញនៅថ្ងៃទី ២១ ខែមីនា។ រូបថត ក្រសួងយុត្តិធម៌
ភ្នំពេញៈ មន្ដ្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងយុត្តិធម៌ និងអ្នករាយការណ៍ពិសេស ទទួលបន្ទុកស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាជួបពិភាក្សាគ្នាពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងការធ្វើទំនើបកម្មច្បាប់នៅកម្ពុជា ស្របតាមស្តង់ដាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ និងលម្ហប្រជាធិបតេយ្យ សេរីភាព និងនយោបាយនៅកម្ពុជា ខណៈកម្ពុជាអះអាងថា លម្ហប្រជាធិបតេយ្យ និងសេរីភាពនៅកម្ពុជាគ្មានការរឹតត្បិត ឬរួមតូចនោះទេ។
លោក ជិន ម៉ាលីន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌ ថ្លែងប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្ដិ៍ នៅថ្ងៃទី ២២ មីនាថា កាលពីថ្ងៃទី ២១ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២២ លោកជាតំណាង លោក កើត រិទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្ដិធម៌បានទទួលជួបពិភាក្សាការងារជាមួយលោក Vitit Muntarbhorn អ្នករាយការណ៍ពិសេសទទួលបន្ទុកស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា តាមរយៈប្រព័ន្ធអនឡាញ។ ក្នុងជំនួបនេះក៏មានការចូលរួមពីលោក អាន សុខឿន ឯកអគ្គរាជទូត និងតំណាងអចិន្រៃ្តយ៍កម្ពុជាប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ និងលោកស្រី Claudia De La Fuente Barreda តំណាងការិយាល័យឧត្តមស្នងការទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាផងដែរ។
លោកបានឱ្យដឹងថា ក្នុងជំនួបរយៈពេលជិត ២ ម៉ោងជាមួយអ្នករាយការណ៍ពិសេស និងតំណាងការិយាល័យឧត្តមស្នងការទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជានេះ គឺបានពិភាក្សាលើរបៀបវារៈសំខាន់ចំនួន ៥ ក្នុងនោះមានទី ១ ការវិវត្ត និងការធ្វើទំនើបកម្មច្បាប់នៅកម្ពុជា ស្របតាមស្តង់ដាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ។ ទី ២ ការដោះស្រាយការកកស្ទះសំណុំរឿងនៅតុលាការ និងការអនុវត្តវិធានការមិនមែនឃុំខ្លួនរបស់តុលាការ។ ទី ៣ ការដោះស្រាយភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារអំពើទារុណកម្ម និងសិទ្ធិអ្នកជាប់ឃុំ។ ទី ៤ កម្មវិធីជំនួយផ្នែកច្បាប់ និងការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ តាមរយៈសន្ធានកម្ម និង ទី ៥ លម្ហប្រជាធិបតេយ្យ សេរីភាព និងនយោបាយនៅកម្ពុជាពាក់ព័ន្ធនឹងវិធានការច្បាប់លើសកម្មជន និងអ្នកនយោបាយមួយចំនួន។
លោកថ្លែងថា៖ «ការជជែកគ្នាលើរបៀបវារៈទាំងអស់នេះ គឺស្ថិតនៅក្នុងន័យស្ថាបនា ក្នុងនាមជាមិត្ដភក្ដិ ហើយអ្វីដែលគាត់ផ្ដល់ឱ្យនោះគឺក្នុងនាមជាអ្នកស្រាវជ្រាវ ឬក៏ជាអ្នកជំនាញការ។ ក៏ប៉ុន្ដែគ្រាន់តែយើងមានទស្សនៈមួយចំនួន ដូចគ្នានឹងមួយចំនួន ក៏មិនដូចគ្នាដែរ ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងស្ថានភាពប្រជាធិបតេយ្យ លម្ហសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាធិបតេយ្យ និងការអនុវត្ដច្បាប់»។
លោកបញ្ជក់ថា៖ «ពេលខ្លះគាត់បានទទួលព័ត៌មានដែលខុសពីអ្វីដែលពិតប្រាកដជាក់ស្ដែងនៅកម្ពុជា ដូច្នេះយើងបានផ្ដល់ទៅឱ្យគាត់វិញនូវព័ត៌មានពិតគួបផ្សំជាមួយវិធានការច្បាប់ ទិដ្ឋភាពច្បាប់ដែលកម្ពុជាមាន»។
លោកបានលើកឡើងនូវឧទាហរណ៍ក្នុងជំនួបនេះ ដែលអ្នករាយការណ៍ពិសេសលើកឡើងមានដូចជាទាក់ទងនឹងសំណុំរឿង ឬក៏វិធានការច្បាប់ទៅលើសកម្មជនមួយចំនួន ឬក៏ទៅលើអ្នកនយោបាយ គាត់ថា អាហ្នឹងវាជាការរឹតត្បិតសិទ្ធិ សេរីភាព ឬក៏ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ។ ក៏ប៉ុន្ដែកម្ពុជាមិនយល់បែបនេះទេ ការយល់ឃើញនេះដោយសារតែការវាយតម្លៃរបស់អ្នករាយការណ៍ពិសេស ឬក៏សង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន គឺវាយតម្លៃទៅលើរូបភាព។
លោកបានឱ្យដឹងទៀតថា អ្នករាយការណ៍ពិសេសចាត់ទុកថា ឱ្យតែអនុវត្តច្បាប់ទៅលើក្រុមគោលដៅដែលជាសកម្មជន ឬមួយក៏ជាអ្នកនយោបាយថា ករណីនោះ ជាការបំពានសិទ្ធិសេរីភាព ឬក៏ជាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្នែកសិទ្ធិនយោបាយ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់កម្ពុជាបានពន្យល់ប្រាប់ហើយថា មិនសំខាន់ថា អ្នកនោះជានរណា អ្នកនោះធ្វើអ្វីជាអ្នកនយោបាយ ឬក៏សកម្មជនទេ គឺកម្ពុជាអនុវត្ដដោយផ្អែកទៅលើទិដ្ឋភាពច្បាប់។ រាល់សកម្មភាពរបស់អ្នកដែលបង្កនូវភាពចលាចលហើយមានភ័ស្ថុតាងជាមូលដ្ឋានផ្លូវច្បាប់រឹងមាំដែលបញ្ជាក់ថា ជាបទល្មើស នោះនឹងមានការចោទប្រកាន់ ឬដំណើរការនីតិវិធីតាមផ្លូវតុលាការ។
លោក ជិន ម៉ាលីន បញ្ជាក់ទៀតថា៖ «យើងក៏បានបញ្ជាក់ពីអង្គហេតុ អង្គច្បាប់ មូលដ្ឋានដែលនាំឱ្យមានការចោទប្រកាន់ទៅលើសំណុំរឿងនីមួយៗ ដែលគាត់បានលើកឡើង ដែលជួនកាលគាត់ទទួលព័ត៌មានខុសពីអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលមាននិន្នាការប្រឆាំង ឬក្រុមប្រឆាំងនាពេលកន្លងមក»។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងបានបញ្ជាក់ប្រាប់គាត់ទៅលើអង្គហេតុវាយ៉ាងម៉េច អង្គច្បាប់វាយ៉ាងម៉េច ហើយហេតុអ្វីទើបបាននាំឱ្យមានការចោទប្រកាន់ ហើយដំណាក់កាលនីតិវិធីតុលាការវាយ៉ាងដូចម្ដេចដែរ? យើងបានធ្វើការផ្លាស់ប្ដូរយោបល់គ្នាយើងបានបញ្ជូនទៅឱ្យគាត់នូវអ្វីដែលជាព័ត៌មានពិត និងបង្ហាញអំពីអ្វីដែលជាទិដ្ឋភាពច្បាប់ វិធានការច្បាប់និងនីតិវិធីច្បាប់របស់កម្ពុជា»។
លោក ជិន ម៉ាលីន បញ្ជាក់ថា លម្ហប្រជាធិបតេយ្យ និងសេរីភាពនៅកម្ពុជាគ្មានការរឹតត្បិត ឬក៏រួមតូចអីទេ គឺបានបើកទូលាយ សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបទាំងអស់។ ក៏ប៉ុន្ដែមានករណីរួមតូច សម្រាប់តែមនុស្សមួយក្ដាប់តូច ដែលធ្វើសកម្មភាពបំពានច្បាប់ ក្រោមរបៀបវារៈកម្មវិធីនយោបាយ ដែលមានអង្គការចាត់តាំងច្បាស់លាស់ ហើយសមត្ថកិច្ចមានវត្ថុតាងបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់លាស់ថា ជាសកម្មភាពល្មើសត្រូវប្រឈមមុខតាមផ្លូវច្បាប់។ ក្រុមសកម្មជនទាំងនោះវិញទេ ដែលគ្មានមូលដ្ឋានផ្លូវច្បាប់ក្នុងការការពារខ្លួន ចូលរួមដំណើរការក្នុងនីតិវិធីតុលាការ ក្រៅតែប្រើវិធានការ ឬក៏យុទ្ធនាការផ្នែកនយោបាយក្នុងការចោទប្រកាន់តុលាការទៅវិញ។ លោកថ្លែងថា៖ «តាមរយៈការជួបពិភាក្សានេះ ជាទូទៅ អ្នករាយការណ៍ពិសេសហាក់ដូចជាទទួលយក និងចំណុចខ្លះទៀត ក៏នៅតែមិនយល់ស្របជាមួយគ្នា។ ក៏ប៉ុន្ដែជំនួបនេះជាការសន្ទនាក្នុងន័យស្ថាបនាប៉ុណ្ណោះ»។
ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា លោក ប៉ា ចន្ទរឿន ចាត់ទុកជំនួបរវាងតំណាងក្រសួងយុត្តិធម៌ និងអ្នករាយការណ៍ពិសេសទទួលបន្ទុកស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាថា ជាការល្អប្រសើរដែលតាមរយៈជំនួបនេះ អាចជាឱកាសមួយធ្វើឱ្យភាគីទាំង ២ បានស្វែងយល់ពីគ្នាឱ្យបានច្បាស់ ទាក់ទងនឹងស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ជាពិសេសសេរីភាពនៅមូលដ្ឋាន សេរីភាពផ្នែកនយោបាយ និងលម្ហ សម្រាប់អង្គការ សង្គមស៊ីវិល ដែលកំពុងតែរងនូវការគំរាមកំហែង និងរឹតត្បិត។
លោកថ្លែងថា៖ «វាជារឿងធម្មតាទេ ដែលជំនួបពិភាក្សានេះ មានរឿងខ្លះ មានការយល់ស្រប និងរឿងខ្លះ មានការយល់ឃើញខុសគ្នា។ ប៉ុន្ដែអ្វីដែលជារឿងសំខាន់នោះ គឺការជួបគ្នាក៏ជាឱកាសមួយ ដើម្បីឱ្យអ្នកតំណាងពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិបានយល់បន្ថែមទៀត អំពីជំហររបស់រដ្ឋាភិបាល និងយល់ដឹងបន្ថែម អំពីអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលបានធ្វើ និងអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលនឹងដោះស្រាយលើបញ្ហាការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស និងការរឹតត្បិតផ្នែកលម្ហសម្រាប់អង្គការសង្គមស៊ីវិល ក៏ដូចជាគណបក្សនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន»៕
