ព្រះវិហារៈ តាម​រយៈ​គម្រោង ​USAID ​ព្រៃឡង់​បៃតង ​បានរកឃើញ​សត្វព្រៃ​ចំនួន​ ៧៣ ប្រភេទ ​ក្នុង​ដែន​ជម្រក​សត្វព្រៃ​ភ្នំត្នោត-​ភ្នំពក ​នៅ​ខេត្ត​ព្រះវិហារ ​ក្នុងនោះ​ក៏ឃើញ​វត្តមាន​សត្វព្រៃ​ជិតផុត​ពូជ​នៅ​កម្ពុជា​ផងដែរ ​ប៉ុន្តែ​សត្វព្រៃ​ទាំងនោះ​កំពុង​រង​ការគំរាម​កំហែង​ពី​ការបរបាញ់ ​និង​ការទន្ទ្រាន​ដី​ព្រៃ។

គ្រោង ​USAID ​ព្រៃឡង់​បៃតង ​បានឱ្យដឹង​នៅ​ថ្ងៃទី ៧ ​ខែមិថុនាថា ​តាមរយៈ​លទ្ធផល​នៃ​ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ជីវចម្រុះ​ក្នុង​ដែនជម្រក​សត្វព្រៃ​ភ្នំត្នោត​-ភ្នំពក ​បានកត់ត្រា​សត្វ​ព្រៃ​ចំនួន​ ៧៣ ប្រភេទ ​ដែល​ក្នុងនោះ ​ប្រភេទ​ថនិក​សត្វ​មាន​ ២២ ប្រភេទ ​បក្សី​ ៤៩ ប្រភេទ ​និង​សត្វល្មូន​ចំនួន​ ២ ប្រភេទ។ ក្នុង​នោះ​ដែរ ​សត្វ​ ១២ ប្រភេទ​ត្រូវបាន​ចុះបញ្ជី​ដោយ ​IUCN ​ថា ​ជិត​ផុតពូជ ​ងាយ​រងគ្រោះ ​ឬ​ជិត​រង​ការគំរាម​កំហែង។ ការសិក្សា​បន្តថា ​ប្រភេទ​សត្វ​ជិត​ផុតពូជ​ដែល​ត្រូវបាន​គេ​កំណត់​អត្ត​សញ្ញាណ​ក្នុង​របាយការណ៍​នេះ ​រួមមាន ​ទន្សោង ​សត្វអាញី ​សត្វស្វា​ព្រាម ​និង​សត្វ​ក្ងោក​ជាដើម។

ជាមួយ​គ្នានេះ ​USAID​ ព្រៃឡង់​បៃតង ​បានសម្តែង​ការព្រួយ​បារម្ភ​ចំពោះ​ការបាត់បង់​សព្វ​ព្រៃ​ដែល​កំពុង​មាន​វត្ត​មាន​នៅ​កម្ពុជា ​ដោយ​កត្តា​គំរាម​កំហែង​មួយ​ចំនួន។

USAID ​បញ្ជាក់ថា​៖ «កត្តា​គំរាម​កំហែង​ចម្បង​ទៅលើ​ដែនជម្រក​សត្វព្រៃ​ភ្នំត្នោត ​ភ្នំពក ​គឺ​សក្តានុពល​នៃ​សម្បទាន​ដី​សេដ្ឋកិច្ច​ក្នុង​ការជីក​យក​រ៉ែ ​ការទន្ទ្រាន​យក​ដី​ធ្វើ​កសិកម្ម ​និង​ការបរបាញ់ ​ហើយ​ជម្លោះ​មនុស្ស ​និង​សត្វព្រៃ​ក៏​កំពុង​ក្លាយជា​កង្វល់​ផង​ដែរ»។

គម្រោង ​USAID ​ព្រៃឡង់​បៃតង ​ត្រូវបាន​បង្កើត​ឡើង​ដើម្បី​កំណត់ ​និង​ពិពណ៌នា​អំពី​ជីវចម្រុះ ​និង​តំបន់ ​ដែល​មាន​តម្លៃ​អភិរក្ស​ខ្ពស់ ​ដែល​មាន​ក្នុង​ដែនជម្រក​សត្វព្រៃ​នេះ ​ជាពិសេស​ក្នុង​ដែនជម្រក​សត្វព្រៃ​ភ្នំត្នោត​-ភ្នំពក ​នៅ​ខេត្ត​ព្រះវិហារ។

គម្រោង ​USAID ​ឱ្យដឹងថា​ ការវាយតម្លៃ​ជីវចម្រុះ (HCV 1) ​ត្រូវបាន​ធ្វើឡើង​ដោយ​ការវិភាគ​ទិន្នន័យ​កាមេរ៉ា​ស្វ័យ​ប្រវត្តិ ​ដែល​ទទួលបាន​ក្នុង​រយៈពេល​ពី​ឆ្នាំ២០២០-២០២១ ​ក៏ដូចជា​ការបញ្ចូល​និង​ពិនិត្យ​មើល​ទិន្នន័យ​សត្វព្រៃ​ដែល​មាន​ស្រាប់​របស់​អង្គការ​អនាគត​របស់​យើង​(OFO)។ គម្រោង​នេះ ​ក៏ជា​ការវាយតម្លៃនៃ ​HCV 2 ​(ប្រព័ន្ធ​អេកូ​ឡូ​ស៊ី​កម្រិត​តំបន់​ទេសភាព) ​និង​ HCV 3 ​(ប្រព័ន្ធ​អេកូឡូស៊ី​កម្រ ​គំរាមកំហែង ​និង​ជិត​ផុតពូជ ​និង​ទីជម្រក)​ ត្រូវបាន​ធ្វើឡើង​តាមរយៈ​ការពិនិត្យ​ឡើងវិញ​នូវ​ឯកសារ​ដែល​មាន​ស្រាប់។

លោក ​Ben Davis ​ជា​អ្នក​អភិរក្ស​ និង​ការពារ​ផ្ទាល់​ក្នុង​ដែន​ជម្រក​សត្វព្រៃ​ភ្នំត្នោត​-ភ្នំពក ​ថ្លែង​ថា ​ប្រភេទ​សត្វ​ព្រៃ​ដែល​ត្រូវបាន​រកឃើញ​នេះ​គឺជា​រឿងល្អ​មួយ ​ដែល​បង្ហាញថា​វត្តមាន​សត្វ​ព្រៃ​ជាច្រើន​ប្រភេទ​កំពុង​រស់នៅ​កម្ពុជា។ ប៉ុន្តែ​លោកថា ​បើ​ប្រៀបធៀប​ទៅ​៨ឆ្នាំ​មុន ​ប្រភេទ​សត្វព្រៃ​ក្នុង​តំបន់​នោះ​មាន​ការថយចុះ​តិចតួច​ផង​ដែរ។

លោក​បញ្ជាក់ថា​៖ «បើ ​៨ ឆ្នាំ​មុន​មាន ៨០ ប្រភេទ ​អ៊ីចឹង​មាន​ការថយចុះ​ប្រភេទ​សត្វ​ព្រៃ​ខ្លះ។​ ៨ ឆ្នាំ​មុន​មាន​ ប៉ុន្តែ​ឥឡូវ​អត់​មាន ​ដូចជា ​ឆ្កែព្រៃ ​ខ្លាំឃ្មុំ ​ខ្លាពពក ​ប្រហែលជា​វា​ដាច់ពូជ​នៅ​កន្លែង​នេះ។ ប៉ុន្តែ​ចំពោះ​អ្វី​ដែល​បានរកឃើញ ​ខ្ញុំ​សប្បាយ​ចិត្ត​ ហើយ​មាន​ទឹកចិត្ត ​និង​ព្យាយាម​រក​វិធីសាស្រ្ត​ការពារ​សត្វព្រៃ​ឱ្យ​បាន​ដិតដល់ ​ជាពិសេស​សត្វព្រៃ​ ប្រើស ​និង​ទន្សោង»។

ជាមួយ​គ្នានេះ ​លោកបាន​អំពាវនាវ​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ ​ជាពិសេស​ពលរដ្ឋ​ក្នុង​មូលដ្ឋាន ​បញ្ឈប់​ការដាក់​អន្ទាក់​សត្វ​ព្រៃ​ដែល​នឹង​ធ្វើឱ្យ​បាត់បង់​សព្វព្រៃ​នៅ​កម្ពុជា​នាពេល​អនាគត។

លោក​ថ្លែងថា​៖ «នៅ​ក្នុង​តំបន់​ស្នូល ​សព្វព្រៃ​ត្រូវបាន​ការការពារ​ខ្លាំង​ជាងមុន​ឆ្ងាយ ​ប៉ុន្តែ​សត្វ​មិននៅ​ស្ងៀម ​វា​ដើរ​ទៅ​ឆ្ងាយ​ទៅដល់​ចម្ការ ​ហើយ​ប្រជាជន​ដាក់​អន្ទាក់​ច្រើន​ជាង​មុន។ បើ​ពីដើម​អ្នកធ្វើ​ចម្ការ​វាតិច ​ឥឡូវ​អ្នកធ្វើ​ចម្ការ​ច្រើន។ ដូច្នេះ​ម្ចាស់​ចម្ការ​ម្នាក់ៗ​ភាគច្រើន​ដាក់​អន្ទាក់ ​អ៊ីចឹង​ពេល​សត្វ​ជាប់​អន្ទាក់​ភាគច្រើន​ងាប់»។

លោក​បន្តថា​៖ «សំខាន់​រឿង​អន្ទាក់ ​ជាបញ្ហា​ធ្ងន់​ណាស់ ​វា​ធូរ​ថ្លៃ ​ហើយ​ក្មេងៗ​ក៏ចេះ​ដាក់​អន្ទាក់​ដែរ ​អន្ទាក់​នេះ​អាច​សម្លាប់​សត្វ​ធំៗ​បាន ​ដូចជា ​ទន្សោង ​ប្រើស ​ទោះបី​សត្វនេះ​មាំ​ក៏ដោយ ​ប៉ុន្តែ​ជាប់​អន្ទាក់​ខូច​ជើង​វា​រស់​អត់​យូរ​ទេ»។

ទោះ​យ៉ាងណា ​លោក ​Ben ​បង្ហាញ​ក្តីសង្ឃឹម​ថា ​តាមរយៈ​យុទ្ធនាការ​អន្ទាក់​សូន្យ​ក្នុង​តំបន់​ការពារ​ធម្មជាតិ​នៅ​ខេត្ត​ព្រះហារ ​ដែល​ផ្តួចផ្តើម​ដោយ​ក្រសួង​បរិស្ថាន ​ដោយ​មាន​ការចូលរួម​ពី​អង្គការ​ដៃគូ​អភិរក្ស​នានា​នឹង​រួមចំណែក​ការពារ​សត្វព្រៃ​ទាំង​នោះ។

លោក​នេត្រ ភក្ត្រា ​អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​បរិស្ថាន​ថ្លែងថា​ ការងារ​ការពារ​អភិរក្ស​សត្វព្រៃ ​និង​ព្រៃឈើ​នេះ ​គឺ​ក្រសួង​បរិស្ថាន​ជាអ្នក​ដឹកនាំ ​ហើយ​គម្រោង​ព្រៃឡង់​បៃតង​ គឺជា​គម្រោង​មួយ ដែល​បាន​ចូលរួម​ជាមួយ​ក្រសួង​បរិស្ថាន​ ដែល​ធ្វើការងារ​រួមគ្នា​ ក្នុង​ការការពារ​ អភិរក្ស​នូវ​ធនធាន​ធម្មជាតិ។

លោក​ថា​៖«ក្នុង​កិច្ចការងារ​នេះ​ទី១ ​យើង​ពង្រឹង​ទៅលើ​ការអនុវត្ត​ច្បាប់ ​មានន័យ​ថា ​ចំពោះ​បទ​ល្មើស ​យើង​ទប់​ស្កាត់​និង​បង្ក្រាប ​និង​ពង្រឹង​ការអនុវត្ត​ច្បាប់​ចំពោះ​ជន​ល្មើស។ ជាមួយ​គ្នានេះ​ដែរ​ ពាក់ព័ន្ធ​ការបរបាញ់​សត្វព្រៃ​ដោយ​ខុសច្បាប់ ​គឺ​យើង​អនុវត្ត​ច្បាប់​បន្ថែម ​ទាក់ទង​ការបញ្ជូន​សំណុំរឿង​ទៅ​តុលាការ ​ក្នុង​ករណី​បរបាញ់​សត្វ​ប៉ះ​ពាល់​ជាមួយ​ប្រភេទ​សត្វកម្រ ​និង​ជិត​ផុត​ពូជ»។

លោក​បន្តថា ​ក្រសួង​បរិស្ថាន ​ក៏កំពុង​ដឹកនាំ​អង្គការ​ដៃគូ​គម្រោង​ធ្វើយុទ្ធនាការ​អន្ទាក់​សូន្យ​ដើម្បី​ដោះ​អន្ទាក់​ចេញពី​តំបន់​ការពារ​ធម្មជាតិ ​កាត់បន្ថយ​អន្ទាក់ ​ទប់ស្កាត់​ការបរបាញ់​ដោយ​ខុសច្បាប់​និង​មួយ​វិញ​ទៀត​ជំរុញ​លើ​ការបង្កើត​សេដ្ឋកិច្ច​មូលដ្ឋាន​សម្រាប់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្នុង​ការពឹង​អាស្រ័យ​ទាំងស្រុង​ទៅ​លើ​ធន​ធាន​ធម្មជាតិ។

សូម​ជម្រាបថា ​លទ្ធផល​ស្រាវជ្រាវ​ការវាយ​តម្លៃ​ជីវចម្រុះ ​នេះ​ត្រូវបាន​ប្រើប្រាស់​ជាមូលដ្ឋាន​សម្រាប់​គម្រោង​រេដ​បូក​ ហើយ​វា​នឹង​ត្រូវបាន​ធ្វើឡើង​រៀងរាល់​៣ឆ្នាំ​ម្តង ​ដើម្បី​តាមដាន​និន្នាការ​សត្វព្រៃ ​និង​ជីវចម្រុះ។ គម្រោង​រេដបូក​ (REDD+) ​នឹង​ជួយ​ផ្តល់​សុវត្ថិភាព​សម្រាប់​ប្រភេទ​សត្វ​សំខាន់ៗ​ទាំងនេះ​នា​ពេល​អនាគត ​និង​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ជីវភាព​សម្រាប់​សហគមន៍​ក្នុង​និង​ជុំវិញ​តំបន់​ការពារ​ធម្មជាតិ៕

វីដេអូ៖