ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកថតរូប នៅមុខសាលាដំបូងភ្នំពេញ។ ហុង មិនា
ភ្នំពេញ: លោក ប៊ុន លីម បានថ្លែងដោយបានរំឭកហេតុការណ៍គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ដោយបុកបង្គោលភ្លើងធ្លាក់រថយន្តចូលទៅក្នុងប្រឡាយទឹក នៅរាត្រីមួយកាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុន ពេលនោះមានអ្នកសារព័ត៌មានអនឡាញ ២ នាក់ នៅក្នុងអង្គភាពតែ ១ បានមកដល់ ហើយទាមទារប្រាក់ ១ ២០០ ដុល្លារ ជាថ្លៃខូចខាតបង្គោលភ្លើង តែត្រូវបានលោកបដិសេធ ព្រោះគិតថា ជាថ្នូរមិនធ្វើការឡាយព័ត៌មានពីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នេះ និងជាទង្វើមិនត្រឹមត្រូវតាមក្រមវិជ្ជាជីវៈអ្នកសារព័ត៌មាន។
លោក លីម បានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «កាលនោះ មានអ្នកសារព័ត៌មានអនឡាញ ២ នាក់ មកឃាត់ខ្ញុំមិនឱ្យស្ទូចរថយន្ដឡើង ដោយទាមទារប្រាក់ខូចខាតបង្គោលភ្លើងតាមដងផ្លូវតម្លៃ ១ ២០០ ដុល្លារជាមុនសិន។ ប៉ុន្ដែខ្ញុំមិនព្រម ពីព្រោះហេតុអ្វីត្រូវបង់លុយឱ្យអ្នកសារព័ត៌មាន។ ដោយខ្ញុំមិនព្រមបង់លុយ ព្រោះខ្ញុំគិតថា ជាការសូកពួកគេមិនផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន ទើបអ្នកសារព័ត៌មាននោះទូរស័ព្ទហៅនគរបាលមកដល់»។
យោងតាមប្រភពអ្នកសារព័ត៌មានវិជ្ជាជីវៈបានចាត់ទុកថា នេះជាទង្វើប្រាសចាកក្រមសីលធម៌ និងវិជ្ជាជីវៈអ្នកសារព័ត៌មាន ដែលធ្វើឱ្យស្ថាប័នព័ត៌មានរាប់ពាន់ធ្លាក់នៅក្នុងភាពខ្មៅងងឹតក្នុងអារម្មណ៍គិតរបស់មហាជនជាច្រើន ដោយចាត់ទុកអ្នកសារព័ត៌មានជាអ្នកកោសរូសលុយកាក់ និងប្រព្រឹត្ដលើសពីភារកិច្ចរបស់ខ្លួន។
លោក ប៉ែន បូណា ប្រធានក្លិបអ្នកកាសែតកម្ពុជាបានឱ្យដឹងថា៖ «នេះជាអ្វីដែលយើងខិតខំឱ្យអ្នកកាសែតយើងស្គាល់តួនាទីរបស់ខ្លួន និងស្គាល់ក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្លួន។ យើងជាអ្នកយកព័ត៌មាន យើងអត់មានសិទ្ធិទៅរារាំង ទៅរំខានដល់អាជ្ញាធរមានសមត្ថភាពធ្វើការនោះទេ»។
លោក បូណា ថ្លែងថា៖ «យើងអាចផ្ដិតយកទិដ្ឋភាពផ្សេងៗ និងសម្ភាសពាក់ព័ន្ធ កន្លែងកើតហេតុទាំងឡាយទាំងពួង យកមកចុះផ្សាយបាន។ ការធ្វើបែបនេះ ចូលដល់អ្វីដែលសម្ដេច លោកមានប្រសាសន៍ (បំពានសិទ្ធិអ្នកដទៃ បំភ្លៃការពិត)»។
បច្ចុប្បន្នអង្គភាពសារព័ត៌មានដែលបានចុះបញ្ជីនៅក្រសួងព័ត៌មានមានចំនួនជាង ២ ១០០ អង្គភាព ដែលក្នុងនោះអង្គភាពសារព័ត៌មានផ្សាយតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត (អនឡាញ) ចំនួន ៨៤៥ អង្គភាព គិតត្រឹមឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០២២។ នេះបើយោងតាម លោក មាស សុភ័ណ្ឌ អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងព័ត៌មាន។
លោកថា ការស្នើសុំចុះបញ្ជីរបស់អង្គភាពសារព័ត៌មាននៅក្រសួង អង្គភាពសារព័ត៌មានត្រូវបំពេញលក្ខខណ្ឌ មួយចំនួនដូចជាពាក្យស្នើសុំបើកអាជីវកម្មសារព័ត៌មាន កិច្ចសន្យាអាជីវកម្ម ប្រវត្តិរូបម្ចាស់អាជីវកម្ម លិខិតចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្ម និងឯកសារពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនទៀត។ ផ្អែកតាមច្បាប់របបសារព័ត៌មានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងជនបរទេសអាចបើកអាជីវកម្មសារព័ត៌មាន ឬធ្វើជាអ្នកសារព័ត៌មានបាននៅកម្ពុជាដោយពុំមានការកំណត់លក្ខណសម្បត្តិខាងវិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មានឡើយ។
លោក សុភ័ណ្ឌ ថ្លែងថា៖ «ប៉ុន្តែពួកគាត់ត្រូវគោរពឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួននូវច្បាប់ និងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តដែលមានជាធរមាន និងត្រូវគោរពនូវក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មាន ព្រមទាំងត្រូវខិតខំពង្រឹងសមត្ថភាពទាំងខាងជំនាញវិជ្ជាជីវៈ និងខាងជំនាញដទៃទៀតផងដែរ»។
លោកបន្ដថា កន្លងមកក្រសួងព័ត៌មានបានរៀបចំជាសិក្ខាសាលា និងវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលផ្សេងៗជូនដល់អ្នកសារព័ត៌មាន ដើម្បីបានយល់ដឹងអំពីច្បាប់ លិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តនានា ព្រមទាំងយល់ដឹងអំពីតួនាទីភារកិច្ច និងក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មាន។ សិក្ខាសាលា ឬការបណ្តុះបណ្តាលបែបនេះ នឹងត្រូវធ្វើឡើងជាបន្តបន្ទាប់ផងដែរ។
លោកស្រី ផេង សុខា បច្ចុប្បន្នជាអ្នកគ្រប់គ្រងអ្នកយកព័ត៌មានខាងក្រៅទាំងថ្ងៃ និងយប់នៅស្ថានីយទូរទស្សន៍ហង្សមាស បានរៀបរាប់អំពីភារកិច្ចរបស់ក្រុមការងារ ១០ នាក់ របស់អ្នកស្រីដោយផ្ដោតលើតួនាទី និងកាតព្វកិច្ចត្រូវបំពេញរបស់ពួកគេ។
លោកស្រីថ្លែងថា ក្រុមការងាររបស់លោកស្រីពង្រាយគ្នាធ្វើការទាំងថ្ងៃ និងយប់ ដោយបែងចែកជា ២ វេន ចំពោះបុគ្គលិកទាំង ១០ នាក់។ ពួកគេខ្លះនៅជុំគ្នាជាក្រុម ហើយអ្នកខ្លះទៀតនៅដាច់ដោយឡែក ដូចជានៅតាមប៉ុស្ដិ៍ប៉ូលិស និងនៅតាមខណ្ឌ ដោយទទួលព័ត៌មាន និងដំណឹងហេតុការណ៍បន្ទាន់តាមរយៈវិទ្យុទាក់ទង (អាយកូម) ជាពិសេស សម្រាប់ក្រុមការងារពេលយប់ ពួកគេបានត្រៀមខ្លួនជាស្រេចជាមួយ សម្ភារចាំបាច់ ដូចជា កុំព្យូទ័រយួរដៃ សៀវភៅ ប៊ិក កាមេរ៉ា និងទូរស័ព្ទ ត្រៀមជាស្រេចនៅក្នុងសម្ពាយ បើទោះជាឆ្លៀតពេលធ្មេចភ្នែកខ្លះក៏ដោយ។
លោកស្រី សុខា ថ្លែងថា៖ «ថ្វីដ្បិតតែខ្ញុំលែងចុះយកព័ត៌មានផ្ទាល់នាពេលនេះ តែកាលពី ១០ ឆ្នាំមុន ខ្ញុំ និងប្ដីខ្ញុំធ្លាប់ចុះសរសេររឿងទៅដល់កន្លែងកើតហេតុផ្ទាល់។ ដូច្នេះ ខ្ញុំពិតជាដឹងអំពីសុខទុក្ខពួកគាត់ ដែលកិច្ចការនេះដើម្បីលុយ ពីព្រោះខ្ញុំក៏ទទួលប្រាក់ខែដូចពួកគាត់ដែរ»។
ជាមួយបទពិសោធចាស់វស្សា ដែលចូលបម្រើការងារក្នុងវិស័យព័ត៌មានតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៩ អ្នកកាសែតរូបនេះ បាននិយាយពីបញ្ហាប្រឈមខ្លះៗថា ហេតុការណ៍គ្រោះថ្នាក់ចំពោះអ្នកយកព័ត៌មានតែងតែកើតឡើងចៀសមិនផុត មិនថាយប់ ឬក៏ថ្ងៃនោះទេ។ ដោយហេតុតែជីវភាពរបស់អ្នកសារព័ត៌មានមិនសូវជាធូរធារ ដោយពឹងលើប្រាក់ខែតិចតួច គ្រាន់តែគាត់អាចធ្វើការពេលយប់ និងឆ្លៀតរកស៊ីអីតិចតួចនៅពេលថ្ងៃខ្លះអ៊ីចឹងដែរ។ ប៉ុន្ដែអ្វីដែលពួកគេ
ត្រូវប្រកាន់ខ្ជាប់នោះ គឺវិជ្ជាជីវៈ និងក្រមសីលធម៌ ក៏ដូចជាតម្លៃមុខមាត់ក្រុមហ៊ុន។
លោកស្រីនិយាយថា៖ «ខ្ញុំទទួលស្គាល់ថា បានឃើញ និងបានឮអំពីបញ្ហាអ្នកកាសែតខ្លះគោះយកលុយគេ។ ប៉ុន្ដែចំពោះយើងជាអ្នកកាសែតត្រឹមត្រូវ មានវិជ្ជាជីវៈ ហើយយើងមានអាជ្ញាប័ណ្ណខ្ពស់ និងមានស្ថានីយត្រឹមត្រូវ យើងមិនហ៊ានធ្វើបែបនោះទេ។ ប៉ុន្ដែសម្រាប់អ្នកធ្វើទូរទស្សន៍អនឡាញមួយចំនួន ដែលបង្កើតទំព័រខ្លួនឯង ចាងហ្វាងខ្លួនឯង អ្នកធ្វើព័ត៌មានខ្លួនឯង ពួកគាត់ធ្វើអ៊ីចឹងមែន។ និយាយឱ្យចំ អ្នកកាសែតមានអាជ្ញាប័ណ្ណខុសគ្នាអ៊ីចឹង»។
លោកស្រីអះអាងថា៖ «ចំពោះពួកខ្ញុំមានប្រាក់ខែមិនច្រើនទេ តែពួកខ្ញុំគោរពវិជ្ជាជីវៈ។ បើសិនជាគេឱ្យ ១០-២០ ដុល្លារ យើងទទួលយក តែយើងមិនសរសេរអត្ថបទលម្អៀងម្ខាងៗនោះទេ។ ក្រុមការងារខ្ញុំតែងតែប្រាប់ខ្ញុំថា អ្នកសារព័ត៌មានអនឡាញ ដែលមិនមានប្រាក់ខែ ធ្វើអ៊ីចេះធ្វើអ៊ីចុះ។ ខ្ញុំប្រាប់ពួកគេថា គេធ្វើម៉េចធ្វើទៅ រឿងរបស់គេ»។
លោកស្រី សុខា ថ្លែងថា៖ «បើសិនបានចូលនៅក្នុងក្រុមរបស់គាត់ ១ ថ្ងៃៗ គាត់អត់សូវគិតរឿងធ្វើការ តែគិតដើរកោសរូសគេ រឿងល្បែង រឿងចាក់ឆ្នោត និងកន្លែងបើកអនឡាញជល់មាន់។ ទោះបីជាយើងជាអ្នកសារព័ត៌មានចេញយកព័ត៌មាននៅកន្លែងកើតហេតុតែមួយដូចគ្នា គេធ្វើអីធ្វើទៅសំខាន់យើងអត់ធ្វើ»។
លោកស្រី សុខា ថ្លែងថា៖ «ចំពោះបញ្ហាការអន្ដរាគមន៍ និងនិយាយបញ្ចេញបញ្ចូលជាមួយប្រភព វាប្រាកដជាខុសវិជ្ជាជីវៈ តែពួកគេធ្វើដើម្បីប្រយោជន៍។ ពេលខ្លះ វាជាព័ត៌មានគោះលុយ ដោយពួកគេគោះអាជ្ញាធរតិច គោះសមត្ថកិច្ចតិច ឬក៏ជនរងគ្រោះ ឬក៏អ្នកបង្ក ដែលមានលុយកាក់ ពោលគឺមើលលើភាពជាក់ស្ដែង។ ក្រៅពីបញ្ហាគោះយកលុយ អ្នកសារព័ត៌មានមួយចំនួនក៏ព្យាយាមផ្ដិតយកទិដ្ឋភាពជាក់ស្ដែង រួមទាំងការបង្ហាញមុខជនរងគ្រោះដោយការរំលោភបំពាន ចេញផ្សាយព័ត៌មានតិះដៀល និងតវ៉ាជាមួយអ្នកចូលចិត្តសរសេរមតិយោបល់ប្រឆាំងនឹងខ្លួន និងធ្វើការរារាំងសកម្មភាពផ្សេងៗថែមទៀត។
អ្នកសារព័ត៌មាន ២ នាក់ សម្ភាស៍ជនរងគ្រោះករណីបម្រុងលោតលើស្ពានជ្រោយចង្វារ កាលពីខែកក្កដា។ រូបថត ហ្វេសប៊ុក
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក បូណា បានថ្លែងថា ការលាក់បាំងអត្ដសញ្ញាណជនរងគ្រោះគឺជារឿងសំខាន់ណាស់ ថ្មីៗនេះ ក្លិបអ្នកកាសែតកម្ពុជា ជាមួយក្រសួងព័ត៌មាន និងក្រសួងកិច្ចការនារី បានរៀបចំក្រមប្រតិបត្ដិមួយចេញផ្សាយ និងផ្សព្វផ្សាយបានទូលំទូលាយដែរ ដើម្បីឱ្យអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានបានយល់ចំពោះសេចក្ដីរាយការណ៍ពាក់ព័ន្ធអំពើហិង្សាលើស្ដ្រី។
លោកថ្លែងថា៖ «តើយើងត្រូវរាយការណ៍យ៉ាងដូចម្ដេចដើម្បីកុំឱ្យជនរងគ្រោះរូបនោះ ក្លាយជាជនរងគ្រោះ ២ ដង។ ម្ដងដោយការរំលោភ ឬអំពើហិង្សាណាមួយទៅ ហើយម្ដងទៀតដោយសារតែសារព័ត៌មានផ្សព្វផ្សាយទៅ ដែលធ្វើឱ្យគាត់ខ្មាសគេ ខូចកិត្ដិយស និងប៉ះពាល់ខ្លាំង។ វាជាអំពើមួយខុសឆ្គង ដែលបងប្អូនអ្នកសារព័ត៌មានត្រូវតែយល់ដឹងអំពីបញ្ហានេះ និងត្រូវតែចៀសវាងកុំប្រព្រឹត្ដខុសបែបនេះទៀត»។
លោក អះអាងថា ដោយសារអ្នកកាសែតមួយចំនួនធំនៅក្នុងវិស័យអនឡាញ ទើបបង្កើតថ្មីៗ ប្រហែលជាពួកគេមិនទាន់បានទទួលការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈទេ ឬក៏បានដឹង តែនៅបំពានឬយ៉ាងណាមួយនោះ។ ដើម្បីឱ្យសារព័ត៌មានមានតម្លៃ អ្នកសារព័ត៌មានទាំងអស់ត្រូវតែគោរពឱ្យបាននូវសីលធម៌ វិជ្ជាជីវៈជាមុន។ ទាំងអ្នកគ្រប់គ្រងអ្នកកាសែត ទាំងប្រធានក្លិបអ្នកកាសែតកម្ពុជា សុទ្ធតែទទួលស្គាល់ថា វិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មានត្រូវបានជាន់ឈ្លី ដែលត្រូវបានមហាជនស្អប់ខ្ពើមដោយសារតែអ្នកកាសែតមួយក្ដាប់តូច។
យ៉ាងណាលោកស្រី សុខា បានថ្លែងថា៖ «ក្រសួងព័ត៌មានគួរតែមានវិធានការទៅលើអ្នកអនឡាញ ដើម្បីកុំឱ្យស្អុយឈ្មោះដល់អ្នកសារព័ត៌មានដទៃទៀត។ រាល់ថ្ងៃ អ្នកខ្លះ ដឹងថា យើងជាអ្នកសារព័ត៌មាន គេងាកមុខចេញ ឬក៏ស្ដោះទឹកមាត់ដាក់ទៀត ដោយសារគេស្អប់»។
ដោយប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនមិនចូលចិត្ដអ្នកសារព័ត៌មាន លោក បូណា ថ្លែងទទួលស្គាល់ថា៖ «ត្រឹមត្រូវហើយ! វាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់កិត្ដិយស សេចក្ដីថ្លៃថ្នូរសារព័ត៌មានខ្លាំង កាលណាយើងប្រព្រឹត្ដខុសវិជ្ជាជីវៈ ដោយវាយតម្លៃថា ពួកអ្នកកាសែតបែបនោះ គ្រាន់តែគេឃើញ គេខ្លាច គេខ្ពើមមុខ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ភ្នំពេញ ប៉ុស្ដិ៍ បានតាមដានសារព័ត៌អនឡាញតាមហ្វេសប៊ុក ស្ទើរតែរាល់ថ្ងៃ ក៏បានសង្កេតឃើញផលវិជ្ជមាននៃការផ្សាយផ្ទាល់ពីកន្លែងកើតហេតុ ក៏ជាដំណឹងដែលមានផលប្រយោជន៍សម្រាប់មហាជន និងបុគ្គលខ្លះក៏បានផ្ដល់មនុស្សធម៌ដល់សង្គមផងដែរ បើទោះបីជាមានភាពខ្វះចន្លោះនូវចំណុចខ្លះៗក៏ដោយ។
ជាក់ស្ដែង កាលពីយប់ថ្ងៃទី ៩ ខែ-សីហា កន្លងទៅ សារព័ត៌មានអនឡាញជាច្រើនបានផ្សាយបន្ដផ្ទាល់លើផេចរបស់ខ្លួនស្ដីអំពីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍រវាងម៉ូតូ និងម៉ូតូ ដែលអ្នកបើកបរទាំង ២ សុទ្ធតែសន្លប់។ ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានបានប្រកាស និងថតស្លាកលេខម៉ូតូដើម្បីផ្សព្វផ្សាយរកសាច់ញាតិ។ នេះជាករណីមួយ ដែលក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានប្រដេញទាន់ហេតុការណ៍តាមអនឡាញបានចូលរួមចំណែកក្នុងការផ្សព្វផ្សាយដំណឹងភ្លាមៗដល់មហាជន។
លោក សុភ័ណ្ឌ បានរំឭកថា ក្រសួងព័ត៌មានតែងតែអំពាវនាវដល់អ្នកសារព័ត៌មានទាំងអស់ត្រូវគោរពច្បាប់លិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តនានាព្រមទាំងក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មានឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន។
លោកបានលើកឡើងថា៖ «ក្នុងករណីដែលអ្នកសារព័ត៌មានប្រព្រឹត្តអំពើខុសច្បាប់ណាមួយពួកគេត្រូវទទួលខុសត្រូវតាមផ្លូវច្បាប់ជាធរមាន ហើយការអនុវត្តច្បាប់ចំពោះអ្នកសារព័ត៌មានដែលប្រព្រឹត្តអំពើខុសច្បាប់មិនអាចចាត់ទុកថាជាការគំរាមកំហែងតាមផ្លូវច្បាប់លើអ្នកសារព័ត៌មាននោះទេ»។
លោក សុភ័ណ្ឌ ថ្លែងថា អ្នកសារព័ត៌មានកុំធ្វើជាចៅក្រម ឬធ្វើជាសមត្ថកិច្ចក្នុងការកាត់សេចក្តី ឬដាក់ទោសទៅលើបុគ្គលណាមួយនោះ និងត្រូវបំពេញតួនាទីនិងសិទ្ធិទៅតាមច្បាប់៕
