.jpg)
ទឹកជំនន់នៅសង្កាត់ព្រៃស ខណ្ឌដង្កោ រាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងឆ្នាំ២០២១។ ហេង ជីវ័ន
អ្នកចរចា និងក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនៃសន្និបាតភាគីលើកទី ២៧ (COP27) នឹងមិនត្រឹមតែបញ្ចុះបញ្ចូលមេដឹកនាំប្រទេសឱ្យចំណាយលុយបន្ថែមទៅលើដំណោះស្រាយបញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងស្នើឱ្យដាក់ចេញនូវមធ្យោបាយថ្មីៗ ដើម្បីបង្កើតផលជះវិជ្ជមានបានលឿនជាងមុន។
ការវិវត្តយឺតយ៉ាវជាច្រើនទសវត្សរ៍លើដំណោះស្រាយបញ្ហាអាកាសធាតុ បានបន្តអូសបន្លាយដោយសារតែមេដឹកនាំនយោបាយតែងតែពន្យារពេលផែនការហិរញ្ញវត្ថុ ហើយសូម្បីពេលខ្លះ ការជជែកវែកញែកថាតើការប្រែប្រួលអាកាសធាតុពិតជាមានមែនឬក៏យ៉ាងណានោះ ក៏ធ្លាប់កើតមានឡើងដែរកន្លងមក។ អាកាសធាតុឡើងក្ដៅខ្លាំងក្នុងឆ្នាំនេះបានបង្ហាញពិភពលោកថា ស្ថានភាពបានឈានដល់ចំណុចកំពូលមួយចំនួនដែលអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាកាសធាតុបានព្រមានយើងកន្លងមក។
ការស្លាប់មនុស្សជាង ១ ៧០០ នាក់នៅក្នុងគ្រោះទឹកជំនន់នៅប្រទេសប៉ាគីស្ថាន ក៏ដូចជាការស្លាប់បាត់បង់ជីវិតចំនួន ៤ ០០០ នាក់ដែលបណ្តាលមកពីគ្រោះរាំងស្ងួត និងទឹកជំនន់នៅទូទាំងទ្វីបអាហ្វ្រិក គឺជាព្រឹត្តិការណ៍ដ៏អាក្រក់ ជាពិសេសបញ្ហាសំណងអាកាសធាតុផងដែរនឹងត្រូវបានលើកទៅពិភាក្សាក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអំពីអាកាសធាតុនៅប្រទេសអេហ្ស៊ីបចាប់ពីថ្ងៃទី ៦ ដល់ថ្ងៃទី ១៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២២ ។
លោក Saleemul Huq នាយកមជ្ឈមណ្ឌលអន្តរជាតិសម្រាប់ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងការអភិវឌ្ឍដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសបង់ក្លាដែស បានមានប្រសាសន៍ថា «ប្រសិនបើប្រទេសនានាបានខិតខំប្រឹងប្រែងកាត់បន្ថយការបំភាយកាបូនរបស់ពួកគេ និងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវយុទ្ធសាស្ត្របន្សាំខ្លួន នោះគ្រោះថ្នាក់មួយចំនួនអាចនឹងមិនត្រូវបានកើតឡើងនោះទេ»។ លោកបន្តថា៖ «ប៉ុន្តែជាអកុសល យើងមិនបានខិតខំឱ្យអស់ពីសមត្ថភាពនោះទេ។ នៅពេលដែលមនុស្សបាត់បង់ជីវិត បាត់បង់ជីវភាពរស់នៅ និងបាត់បង់ផ្ទះសម្បែងរបស់ពួកគេ នោះការសម្របខ្លួននឹងមិនអាចធ្វើទៅបានទៀតទេ»។
យោងតាមការស្រាវជ្រាវរបស់អង្គការ Oxfam តម្រូវការជំនួយហិរញ្ញវត្ថុ បន្ទាប់ពីគ្រោះមហន្តរាយអាកាសធាតុបានកើនឡើង ៨ ដងធៀបទៅនឹង ២០ ឆ្នាំមុន ការខ្វះខាតថវិកាគឺចេះតែកើនឡើងជាលំដាប់ផងដែរ។
អង្គការ Oxfam បានធ្វើការគណនាកង្វះថវិកាបានកើនឡើងរហូតដល់ ៣៣ ប៊ីលានដុល្លារក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ តួលេខនេះជាចំនួនតិចតួចនៅឡើយ បើធៀបទៅនឹងការចំណាយនៃការបាត់បង់ និងខូចខាត ដោយសារគ្រោះមហន្តរាយនាពេលថ្មីៗនេះ ដូចជាគ្រោះទឹកជំនន់នៅអឺរ៉ុបឆ្នាំ ២០២១ ដែលបណ្តាលឱ្យមានការខូចខាតស្មើនឹងតម្លៃ ៤៥ ប៊ីលានលានដុល្លារ និងព្យុះ Hurricane Maria ឆ្នាំ ២០១៧ ដែលបានបំផ្លិចបំផ្លាញស្មើនឹង ២២៦ ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) របស់ប្រទេសដូមីនីក។
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវនៅប្រទេសអេស្បាញបានប៉ាន់ប្រមាណថាគិតត្រឹមឆ្នាំ ២០៤០ តម្លៃនៃការបាត់បង់ និងការខូចខាត ដោយសារគ្រោះធម្មជាតិ នៅក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍អាចឈានដល់ ១ ទ្រីលានដុល្លារ។ តើអ្នកណាជាអ្នកទូទាត់ការចំណាយដ៏ច្រើនមួយនេះ? វាគឺជាសំណួរមួយដែលបណ្ដាប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចអ្នកមានត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះការបំភាយឧស្ម័នពុលនាពេលកន្លងមក ដែលធ្វើឱ្យមានការឡើងកំដៅផែនដីនាពេលបច្ចុប្បន្ន។
យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្វីៗអាចនឹងផ្លាស់ប្តូរនៅអំឡុងពេលកិច្ចប្រជុំកំពូលនៃសន្និបាតភាគីលើកទី ២៧ ។ កាលពីខែកញ្ញា តំណាងក្រុមអ្នកចរចាចំនួន ៣០ ក្រុម ក្រោមក្របខ័ណ្ឌបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បានបើកកិច្ចប្រជុំមួយផ្តោតលើបញ្ហា «ការបាត់បង់ និងការខូចខាត» ទាំងអស់នោះ។
ជាលទ្ធផល គណៈប្រតិភូបានទទួលជោគជ័យក្នុងការដាក់បញ្ចូលផែនការហិរញ្ញវត្ថុ សម្រាប់ការបាត់បង់ និងការខូចខាតនៅក្នុងរបៀបវារៈបណ្ដោះអាសន្នក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនៅឆ្នាំនេះ ដើម្បីពិភាក្សាអំពីទិដ្ឋភាពដូចជា ការកំណត់ពេលវេលា វិសាលភាព និងផែនការចំណាយហិរញ្ញវត្ថុ ព្រមទាំងប្រភពសក្តានុពល និងលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យសិទ្ធិទទួលបានជំនួយហិរញ្ញវត្ថុ។
គួររំឭកផងដែរថា កាលពីឆ្នាំមុន កិច្ចពិភាក្សាស្តីពីអាកាសធាតុដែលបានធ្វើឡើងនៅអង់គ្លេសបានបរាជ័យក្នុងការផ្តល់នូវមធ្យោបាយហិរញ្ញវត្ថុ ដែលក្រុមបណ្តាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ចំនួន ១៣៤ ប្រទេស ដែលគេស្គាល់ថាជាក្រុមប្រទេស G77 និងប្រទេសចិន ក្រោមការដឹកនាំរបស់ប៉ាគីស្ថាន បានទាមទារឱ្យប្រទេសអ្នកមានដាក់ចេញនូវមធ្យោបាយហិរញ្ញវត្ថុទាំងនោះ។
លោក Harjeet Singh ប្រធានយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយសកល និងអង្គការបណ្តាញសកម្មភាពអាកាសធាតុអន្តរជាតិ (CAN) បានពន្យល់ថាបញ្ហាហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់សំណងអាកាសធាតុមិនមាននៅក្នុងរបៀបវារៈរបស់កិច្ចប្រជុំកំពូលនៃសន្និបាតភាគីលើកទី ២៦ នោះទេ។ កន្លងមក ការបាត់បង់ និងការខូចខាតទាំងអស់ ត្រូវបានដោះស្រាយតាមរយៈការសម្របខ្លួន បើទោះបីជាកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសបានបញ្ជាក់ថាវាជាបញ្ហាដាច់ដោយឡែកក៏ដោយ។
លោក Singh បានបន្ថែមថា៖ «ប្រទេសទាំងនោះមានការមិនសប្បាយចិត្តជាមួយនឹងគំនិតនៃសំណងរូបិយវត្ថុនោះទេ ដែលសូម្បីតែការដាក់ពាក្យថា ការបាត់បង់ និងការខូចខាតលើគេហទំព័រ ក៏ពួកគេមិនអាចទទួលយកបានដែរ ហើយកំពុងប្រើលេសថាកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសមិនទាន់បានដំណើរការនោះទេ»។
លោក Singh បានបន្តថា៖ «បន្ទាប់ពីឆ្នាំមុនមក នៅពេលដែលសៀវភៅច្បាប់មួយត្រូវបានចុះហត្ថលេខា ដើម្បីណែនាំពីការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ការជំទាស់នឹងគ្មានប្រសិទ្ធភាពទៀតនោះទេ។ ដូច្នេះ ហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការបាត់បង់ និងការខូចខាតត្រូវបានគេរំពឹងទុកថានឹងលេចចេញរូបរាងឡើងជាលើកដំបូងនៅក្នុងរបៀបវារៈនៃសន្និបាតភាគីលើកទី ២៧ នេះ។
អ្នកស្រី Nisha Krishnan អ្នកជំនាញអាកាសធាតុ និងវិទ្យាស្ថានធនធានពិភពលោកនៅអាហ្វ្រិកបានលើកឡើងថា «ប្រសិនបើជំនួយហិរញ្ញវត្ថុត្រូវបានអនុម័តនៅឆ្នាំនេះ វានឹងអាស្រ័យលើភាគីនានាក្នុងការចរចាលើការអភិវឌ្ឍគម្រោងបន្ត ជាពិសេសប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍»។ អ្នកស្រីបន្តថា៖ «ខ្ញុំគិតថាដំណើរការប្រកបដោយបរិយាប័ន្នគឺជារឿងសំខាន់ ព្រោះបើមិនដូច្នេះទេ វានឹងមិនមានភាពស្របច្បាប់ចំពោះជំនួយនេះនោះទេ»។
គួរបញ្ជាក់ថា ខណៈដែលការទូតអាកាសធាតុអាចដំណើរការទៅមុខបានបន្តិចម្តងៗ ជាពិសេសគឺការមូលមតិគ្នា និងបង្កើតក្របខ័ណ្ឌគោលនយោបាយដ៏រឹងមាំ ភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃគ្រោះមហន្តរាយដោយអាកាសធាតុក៏កាន់តែកើនឡើងផងដែរ។
នេះហើយជាមូលហេតុដែលអ្នកចរចា និងក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនឹងមិនត្រឹមតែបញ្ចុះបញ្ចូលមេដឹកនាំប្រទេសឱ្យចំណាយលុយបន្ថែមទៅលើដំណោះស្រាយបញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងស្នើឱ្យដាក់ចេញនូវមធ្យោបាយថ្មីៗ ដើម្បីបង្កើតផលជះវិជ្ជមានបានលឿនជាងមុន។ ជាក់ស្ដែង ក្រុមការងារស្តីពីលទ្ធភាពទទួលបានហិរញ្ញប្បទានអាកាសធាតុគឺជាឧទាហរណ៍ដ៏ល្អមួយ។ ក្រុមការងារនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ ២០២១ ដើម្បីជួយសម្រួល និងបង្កើនល្បឿននៃការទទួលបានហិរញ្ញប្បទាន សម្រាប់ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។
ប្រទេសមួយចំនួនដូចជា បង់ក្លាដែស ហ្វីជី ហ្សាម៉ាអ៊ីក រវ៉ាន់ដា និង អ៊ូហ្គង់ដា បានស្ម័គ្រចិត្តចូលរួមក្នុងដំណាក់កាលពិសោធន៍នៃកម្មវិធីមួយនេះ។ គួរដឹងដែរថា អ្នកស្រី Krishnan ក៏បានលើកឡើងផងដែរអំពីបណ្តាញ Santiago ដែលបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ ក្នុងគោលបំណងជួយប្រទេសនានាឱ្យទទួលបានជំនួយបច្ចេកទេស ដើម្បីដោះស្រាយការបំផ្លិចបំផ្លាញអាកាសធាតុក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន។
នៅពេលនិយាយអំពីការចរចាជាផ្លូវការ ដើម្បីបន្ថែមពីលើគោលដៅសំខាន់នៃការបង្កើតផែនការជំនួយហិរញ្ញវត្ថុ អ្នកស្រី Krishnan ក៏បានលើកឡើងថា «វាគួរតែមានការបើកឱកាសឱ្យមានការប្រើប្រាស់មូលនិធិ ដែលមានស្រាប់កន្លងមក រួមទាំងពិនិត្យឡើងវិញនូវកិច្ចសន្ទនា Glasgow Dialogue»។ កិច្ចសន្ទនានេះជាវេទិកាដែលបានបង្កើតឡើងកាលពីឆ្នាំមុន ដើម្បីពិភាក្សាអំពីភាពរេចរឹលបរិស្ថានដែលមិនអាចជួសជុលបាន។ អ្នកស្រីបន្តថា៖ «តើមានលទ្ធផលដែលអាចត្រូវបានកំណត់ពេលវេលាជាក់លាក់ដែរឬទេ? តើអាចមានការពិភាក្សាឱ្យលម្អិតជាងនេះជាជាងការជួបគ្នាម្តងក្នុងមួយឆ្នាំឬទេ? នេះជារឿងមួយចំនួនដែលយើងចង់ឃើញចេញពីកិច្ចប្រជុំកំពូលនៃសន្និបាតភាគីលើកទី ២៧ (COP27)»៕
