ភ្នំពេញៈ តំណាង​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​-​ចិន បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​អនុស្សរណៈ​យោគយល់ (MoU) ក្នុងការ​អភិវឌ្ឍ​រួមគ្នា​បង្កើត​ឱ្យមាន​កម្មវិធី​សិក្សា​ភាសា​ចិន​សាកល្បង​នៅ​ក្នុង​សាលា​រដ្ឋ​មួយ​ចំនួន​ដែល​ជា​កិច្ចសហ​ប្រតិបត្តិការ​ទ្វេភាគី​លើ​វិស័យ​អប់រំ។ MoU នេះ ត្រូវបាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​ដោយ រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​អប់រំ យុវជន​និង​កីឡា​ លោក ហង់​ជួន ណារ៉ុន និង​លោក Wang Wentian ឯកអគ្គ​រដ្ឋទូត​ចិន​ប្រចាំ​កម្ពុជា កាលពី​ថ្ងៃទី ៩ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២២។​

​អនុស្សរណៈ​យោគយល់​គ្នា​នេះ គឺជា​ឯកសារ​មួយ​ក្នុងចំណោម​ឯកសារ​ចំនួន ១៨ ដែល​ត្រូវ​បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​ដោយ​លោក ហ៊ុន សែន នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​នៃ​ព្រះរាជា​ណាចក្រ​ កម្ពុជា និង​លោក លី កេឈាង នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ចិន នៅ​វិមាន​សន្តិភាព ក្នុង​ឱកាស​ដែល​លោក​បាន​មក​ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​លើកទី ៤០ និង ៤១ នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ។​

​លោក រស់ សុ​វាចា អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រសួង​អប់រំ យុវជន និង​កីឡាប្រាប់ ​ភ្នំពេញ​ ប៉ុស្តិ៍​ នៅ​ថ្ងៃទី ១០ ខែ​វិច្ឆិកា​នេះ​ថា អនុស្សរណៈ​នៃ​ការ​យោគយល់​គ្នា​រវាង​ក្រសួង​អប់រំ យុវជន និង​កីឡា នៃ​ព្រះរាជា​ណាចក្រ​ កម្ពុជា និង​ក្រសួង​អប់រំ​នៃ​សាធារណរដ្ឋ​ប្រជាមានិត​ចិន​ស្តីពី​ការអភិវឌ្ឍ​កម្មវិធី​អប់រំ​ភាសា​ចិន​រួមគ្នា​នៅ​តាម​សាលា​មធ្យម​សិក្សា បាន​ឈានដល់​ដំណាក់កាល​សាកល្បង​អនុវត្ត​កម្មវិធី​អប់រំ​ភាសា​ចិន នៅ​តាម​វិទ្យាល័យ​ចំនួន ២០ វិទ្យាល័យ នៅ​ក្នុង​ខេត្ត ២ ទៅ ៣ ប៉ុណ្ណោះ។​

​លោក​ថ្លែងថា ក្រសួង​អប់រំ​នឹង​បង្កើត​គណៈកម្មការ​ដើម្បី​បន្ត​ការសិក្សា​ការងារ​លម្អិត​ជាមួយ​ភាគី​ចិន​សម្រាប់​កិច្ចការ​បច្ចេកទេស​។​លោក ហង់​ជួន ណារ៉ុន បាន​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍ ផងដែរ​ថា ការចុះ​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការ​យោគយល់​គ្នា​នេះ សម្រាប់​បណ្តុះបណ្តាល​តែគ្រូ​ប៉ុណ្ណោះ។​

​លោកថ្លែងថា​៖ «​តាមពិត​យើង​មាន​សាលា​ចិន​ច្រើន (​យើង​) បណ្តុះបណ្តាល (​តែ​) គ្រូ​សម្រាប់​សាលា​រដ្ឋ​ចំនួន ២០ សាលា ព្រោះ​សាលា​ចិន (មាន) រាប់ពាន់​រាប់រយ​ឯណោះ»។​

​ប្រធាន​សមាគម​គ្រូបង្រៀន​ឯករាជ្យ​លោកស្រី អ៊ុក ឆា​យ៉ា​វី បាន​ថ្លែងថា ការ​បង្កើត​ឱ្យ​មាន​ការ​សិក្សា​ភាសា​បរទេស​គឺជា​រឿង​ល្អ ប៉ុន្តែ​ទន្ទឹម​នឹង​ភាព​វិជ្ជមាន អាច​នឹង​ជួប​ហានិភ័យ បើសិនជា​កម្ពុជា​បាត់បង់​ម្ចាស់ការ​នោះ។

​លោកស្រី​ថា​៖ «​យើង​ដឹង​ហើយ​ថា​ចិន​ជា​ប្រទេស​កុ​ម្មុយ​នីស្ត​គេ​ដាក់បញ្ចូល​ភាសា ចំណេះ ជំនាញ ​អ៊ីចឹង​នៅ ថ្ងៃ​អនាគត​ប្រទេស​យើង​នៅក្រោម​អាណានិគម​ចិន​។ ការសិក្សា ការចាប់​យក​ជំនាញ​ភាសា​ជាការ​ល្អ និង​យក​តម្រិះ​នោះ​ទៅ​បម្រើ​ជាតិ​មាតុភូមិ ប៉ុន្តែ​ធ្វើ​យ៉ាងណា​កុំឱ្យ​ខ្មែរ​យើង​ស្ថិត​នៅ​អាណានិគម​ចិន ធ្វើ​យ៉ាងណា​កុំឱ្យ​បាត់បង់​ម្ចាស់ការ​ខ្លួនឯង កុំឱ្យ​ជាន់​ដាន​ចាស់​ព្រោះ​កម្ពុជា​ធ្លាប់​នៅ​ក្រោម​អាណានិគម​បរទេស​កន្លងមក»។​

​អគ្គលេខាធិការ​នៃ​រាជបណ្ឌិត្យ​សភា​កម្ពុជា​លោក យង់ ពៅ ថ្លែងថា ការចុះ​អនុស្សរណៈ​ស្តីពី​ការបញ្ចូល​ភាសា​ចិន​នៅ​ក្នុង​កម្មវិធី​សិក្សា​គឺជា​ចំណុច​វិជ្ជមាន​សម្រាប់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ផ្ទាល់​។ ប៉ុន្តែ​ដើម្បីឱ្យ​ដំណើរ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ប្រកប​ដោយ​ផ្លែផ្កា គឺ​រដ្ឋាភិបាល​ចិន​ត្រូវតែ​គាំទ្រ បច្ចេកទេស​អប់រំ ឱ្យបាន​សម​ស្រប​ទៅ​តាម​សាលា​គោលដៅ​សាកល្បង​នោះ។​

​លោក​បាន​បន្តថា​៖ «​បើ​យើង​មើលទៅ​ចំណុច​ជ្រុង​មួយទៀត ការបណ្តុះ​បណ្តាល​ភាសា​ចិន​នៅ​មធ្យម​សិក្សា​នេះ មិនមាន​អ្វី​ចម្លែក​ទេ បើ​ក្រឡេក​មើល​ប្រទេស​សិង្ហបុរី មាន​សេដ្ឋកិច្ច​ទី១ នៅ​ក្នុង​អាស៊ាន ការ​ បណ្តុះបណ្តាល​ភាសា​ចិន​យូរ​មកហើយ ដែល​បាន​ដាក់ឱ្យ​សិស្ស​សិក្សា​នៅ​មធ្យម​សិក្សា​ព្រម​គ្នា​មាន ៣ ភាសា អង់គ្លេស ចិន និង​ភាសា​ម៉ាឡេស៊ី អ៊ីចឹង​ហើយ​ប្រទេស​គេ​ដើរ​លឿន រីក​ចម្រើន​លឿន ព្រោះ​យើង​ដឹង​ហើយ​ចិន​បច្ចុប្បន្ន មិនមែន​ចិន​នៅ​ក្នុង​សម័យ​សង្គ្រាម​ត្រជាក់ ឬ​សង្គ្រាម​លោក​លើកទី២ ដែលជា​ចិន​ក្រីក្រ​នោះទេ​។ ឥឡូវនេះ​ចិន​បាន​ពង្រីក​ខ្លួន​ក្លាយជា​មហាអំណាច​ទាំង​សេដ្ឋកិច្ច និង​នយោបាយ​លំដាប់​ទី២ ផងដែរ អ៊ីចឹង​ប្រាកដ​ណាស់​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​ភាសា​ចិន​នេះ មាន​ប្រយោជន៍​សម្រាប់​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា ទាំង​សេដ្ឋកិច្ច និង​នយោបាយ»។​

​លោក​បន្តថា ផ្អែក​តាម​ប្រវត្តិ​សាស្ត្រ កម្ពុជា​បានទទួល​យក​ភាសា​ចិន​នេះ តាមរយៈ​ប្រវត្តិ​ទំនាក់ទំនង​យូរលង់​ណាស់​មក​ហើយ និង​សង្កេត​ឃើញថា​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ រៀន​ភាសា​ចិន និង​មាន​សមាគម​ចិន ដែល​មិន​ផ្លូវការ​យូរ​មកហើយ​។ លោក​ថា​៖ «​អ៊ីចឹង​បើ​យើង​ទទួល​យក​ហើយ គឺ​ទទួល​យកបែប​ផ្លូវការ បែប​វិទ្យាសាស្ត្រ បែប​អប់រំ​តាមផ្លូវ​ការ វា​ល្អ​ជាជាង​អប់រំ​ដែល​មិន​ផ្លូវការ ដែល​យើង​ចេះ​មិន​សមស្រប​ទៅ​តាម​គរុកោសល្យ»។​

​លោក​បាន​បន្ថែមថា ១ ជ្រុង ទៀត កម្ពុជា​ក៏​ទទួលយក​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​ភាសា​បរទេស​ដាក់​បញ្ចូល​ទៅ​ក្នុង​កម្មវិធី​សិក្សា​របស់​រដ្ឋ​រួចទៅ​ហើយ ដូចជា បណ្តុះបណ្តាល​ភាសា​អង់គ្លេស បារាំង ជាពិសេស​អង់គ្លេស ដែល​បាន​បណ្តុះបណ្តាល​ដល់​ថ្នាក់​ទី ៤-១២ មក​ម្ល៉េះ។ លោក​ថា​៖ «​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​នេះ​គឺ​យើង​ទទួល​យក​តាំងពី​ក្រោយ​សម័យ​អ៊ុនតាក់​ចូលមក គឺ​យើង​រៀន​ដោយ​មិន​ផ្លូវការ​ច្រើន​ណាស់ យើង​ទទួល​យក​បណ្តុះបណ្តាល​អង់គ្លេស​បាន បារាំង​បាន អ៊ីចឹង​ការ​ទទួល​យក​បណ្តុះបណ្តាល​ភាសា​ចិន​ក៏​ត្រូវតែ​បាន មិន​មាន​បញ្ហា​នោះទេ គឺមាន​ប្រយោជន៍​ទៅវិញ​ទេ»។​

​កាលពីពេល​ថ្មីៗ​នេះ ក្រសួង​អប់រំ​បាន​ឯកភាព​ជា​គោលការណ៍​ឱ្យ​បង្កើត​ដេប៉ាតឺម៉ង់​ភាសា​វៀតណាម ឬ​ថ្នាក់​មូលដ្ឋាន​ភាសា​វៀតណាម ក្នុង​សាកល​វិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ ដើម្បី​ងាយស្រួល ក្នុងការ​ផ្លាស់ប្តូរ និស្សិត​អាហារូបករណ៍ ទៅវិញ​ទៅមក​រវាង​ប្រទេស ២។ បច្ចុប្បន្ន​នេះ កម្ពុជា​បានដាក់​បញ្ចូល​ភាសាបរទេស​ចំនួន ២ ជា​ផ្លូវការ នៅ​ក្នុង​កម្មវិធី​សិក្សា​របស់​រដ្ឋ ក្នុង​នោះ​មាន​ភាសា​អង់គ្លេស និង​បារាំង៕