លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងនៅក្នុងពិធីបិទកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ថ្ងៃទី ១៣ វិច្ឆិកា ២០២២។ ហុង មិនា
ភ្នំពេញៈ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា អាស៊ានសម្រេចបាននូវកិច្ចសន្ទនាប្រកបដោយផ្លែផ្កា ដើម្បីពង្រឹងមជ្ឈភាពអាស៊ាន ក្នុងកិច្ចទំនាក់ទំនងជាមួយដៃគូខាងក្រៅ ស្របពេលសកលលោក កំពុងជួបប្រទះនឹងបញ្ហាស្មុគស្មាញក្នុងតំបន់ និងជាអន្តរជាតិ។
លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងក្នុងពិធីបិទកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននាថ្ងៃទី ១៣ ខែវិច្ឆិកាថា ខណៈដែលអាស៊ានបាននិងកំពុងខិតខំស្តារឡើងវិញ ពីផលប៉ះពាល់នៃជំងឺកូវីដ ១៩ និងដោះស្រាយវិបត្តិនៅមីយ៉ាន់ម៉ានោះ ស្ថានភាពមិនរំពឹងទុក ក៏បានកើតមានឡើង ដែលមានផលប៉ះពាល់ ធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី អាស៊ានបានគ្រប់គ្រង និងសម្របសម្រួលលើបញ្ហាប្រឈមទាំងនោះ រហូតទទួលបានលទ្ធផលជាច្រើនគួរជាទីគាប់ចិត្ត។ អាស៊ានពិតជាបាន អនុវត្តតាមមូលបទនៃភាពជាប្រធានអាស៊ានរបស់កម្ពុជាក្នុងឆ្នាំនេះ «អាស៊ានរួមគ្នាធ្វើ៖ ដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងអស់គ្នា»។
លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថា៖ «ក្នុងរយៈពេល ៤ ថ្ងៃនេះ យើងសម្រេចបាននូវកិច្ចសន្ទនាគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងប្រកបដោយផ្លែផ្កាលើកិច្ចការបន្តទៅមុខ ដើម្បីពង្រឹងមជ្ឈភាពអាស៊ាន និងគុណតម្លៃរបស់យើង ក្នុងកិច្ចទំនាក់ទំនងជាមួយដៃគូខាងក្រៅជាពិសេសនៅពេលដែលសកលលោក កំពុងជួបប្រទះនឹងបញ្ហាស្មុគស្មាញ ក្នុងតំបន់ និងជាអន្តរជាតិ ដែលប្រែប្រួលយ៉ាងឆាប់រហ័ស»។
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះអាស៊ានបានអនុម័ត និងកត់សម្គាល់នូវឯកសារសមិទ្ធផល និងសេចក្តីប្រកាសចំនួន ៧០ ដែលគ្របដណ្តប់ទៅលើសសរស្តម្ភទាំង ៣ របស់សហគមន៍អាស៊ាន និងបានអនុម័តក្របខ័ណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមួយចំនួន ជាមួយនឹងដៃគូសន្ទនារបស់អាស៊ាន។ អាស៊ានបានចេញនូវសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម នៃខួបអនុស្សាវរីយ៍លើកទី២០ នៃសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីការប្រតិបត្តិរបស់បណ្តាភាគីនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង (DOC) ដើម្បី ប្រារព្ធពិធីរំឭកខួបអនុស្សាវរីយ៍លើកទី២០ នៃការចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីការប្រតិបត្តិនេះនាឆ្នាំ ២០០២។
អាស៊ានបានអនុម័តសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចក្ខុវិស័យរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ាន ស្តីពីអាស៊ានរួមគ្នាធ្វើ៖ ដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងអស់គ្នាសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ាន ស្តីពីខួបលើកទី៥៥ របស់អាស៊ាន និងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ាន ស្តីពីរបៀបវារៈនៃការតភ្ជាប់អាស៊ានក្រោយឆ្នាំ ២០២៥។ អាស៊ានក៏បានអនុម័តសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីការកសាងអនាគតប្រកបដោយចីរភាព បរិយាប័ន្ន និងភាពធន់ តាមរយៈការបំផុសសហគ្រិនភាពស្ត្រីអាស៊ាន។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងទៀតថា៖ «ការបញ្ចប់នូវកិច្ចប្រជុំកំពូល ចំនួន ១៦ ក្នុងរយៈពេលត្រឹម ៤ ថ្ងៃ គឺជារឿងដ៏លំបាកមួយ ជាពិសេសនៅចំពេលដែលពោរពេញដោយបញ្ហាប្រឈម។ ដូចនេះ ខ្ញុំសូមធ្វើការវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនៃក្រុមការងារយើងដើម្បីធានាដល់ភាពងាយស្រួល និងផាសុកភាព សម្រាប់ យើងរាល់គ្នា និងដើម្បីការបញ្ចប់ភាពជាប្រធានអាស៊ានប្រកបដោយជោគជ័យ»។ ក្នុងឱកាសនោះលោក ហ៊ុន សែន ក៏បានថ្លែងអញ្ជើញថ្នាក់ដឹកនាំនៃបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន ដើម្បីមកចូលរួម បើកកម្មវិធីប្រកួតកីឡាស៊ីហ្គេមជាផ្លូវការ លើកទី៣២ នៅថ្ងៃទី ៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២៣ និងពិធីបើកកម្មវិធីប្រកួតកីឡាប៉ារ៉ាហ្គេមអាស៊ាន លើកទី១២ នៅថ្ងៃទី ៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៣ ដែលលោកចាត់ទុកថា ជាសមិទ្ធផលមួយទៀតសម្រាប់សាមគ្គីភាព កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង និងមិត្តភាពរបស់អាស៊ាន។
លោក ថុង ម៉េងដាវិត អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវនៅមជ្ឈមណ្ឌលមេគង្គ សម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រនៃវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី (AVI) ថ្លែងថា កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននេះ គឺជាកិច្ចប្រជុំដោយជោគជ័យទទួលបានលទ្ធផលផ្លែផ្កា និងប្រកបដោយការស្ថាបនា ដែលមេដឹកនាំពិភពលោក និងអង្គការអន្តរជាតិកំពូលៗជាច្រើនបានចូលរួម និងដោះស្រាយបញ្ហារបស់ពិភពលោកជាមួយគ្នា។
លោកបានថ្លែងថា៖ «នេះគឺជាកិច្ចប្រជុំទល់មុខគ្នាជាលើកដំបូង ចាប់តាំងពីការផ្ទុះឡើងនៃជំងឺកូវីដ ១៩ កាលពីដើមឆ្នាំ ២០២០ ហើយកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះត្រូវបានរៀបចំបានយ៉ាងល្អ និងមិនមានឧប្បត្តិហេតុនៃ «ភាពតានតឹងខ្ពស់» នោះទេ នៅក្នុងចំណោមប្រទេសមហាអំណាចពិភពលោក ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិនជាដើម»។
លោក ម៉េងដាវិត បន្ថែមថា កម្ពុជាបានបំពេញការងារដ៏អស្ចារ្យតាមរយៈយុទ្ធសាស្ត្រដ៏ឆ្លាតវៃ និងអាចបត់បែនបាន រួមទាំងកិច្ចប្រជុំអមទ្វេភាគីផ្សេងៗ ដែលនឹងជួយពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា និងប្រទេសដទៃទៀត។
លោក Joko Widodo ទទួលញញួរប្រធានអាស៊ានពីលោក ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី១៣ វិច្ឆិកា។ ហុង មិនា
បន្ទាប់ពីបានទទួលញញួរអាស៊ានពីលោក ហ៊ុន សែន ជានិមិត្តរូបនៃការធ្វើជាប្រធានអាស៊ាននៅឆ្នាំ ២០២៣ លោក Joko Widodo ប្រធានាធិបតីប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី បានថ្លែងថា ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាននៅឆ្នាំ ២០២៣ នឹងធ្វើឱ្យអាស៊ាន ក្លាយជាតំបន់ដែលមានកំណើន។ អាស៊ានត្រូវតែក្លាយជាតំបន់សន្តិភាព និងជាអង្គការតំបន់សម្រាប់ស្ថិរភាពពិភពលោក ដោយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវច្បាប់អន្តរជាតិ និងមិនមែនជាកូនជឹងរបស់មហាអំណាចណាមួយឡើយ។
លោកថ្លែងថា៖ «អាស៊ានត្រូវតែជាតំបន់មួយ ដែលមានសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងលើកតម្កើងតម្លៃនៃមនុស្សជាតិ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ អាស៊ានមិនគួរជាទីតាំងសម្រាប់ភូមិសាស្ត្រនយោបាយក្នុងការប្រែក្លាយទៅជាសង្គ្រាមត្រជាក់ថ្មីក្នុងតំបន់របស់ខ្លួនឡើយ។ អាស៊ានក៏ត្រូវតែជាតំបន់ដែលមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរឹងមាំ ប្រកបដោយនិរន្តរភាព»។
លោក Widodo បានបញ្ជាក់ថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចតែងតែជាកិច្ចការរបស់អាស៊ាន។ សមត្ថភាពអាស៊ានក៏ត្រូវពង្រឹងផងដែរ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហាប្រឈម ២០ ឆ្នាំខាងមុខ ក្នុងការត្រៀមខ្លួនក្នុងការសម្របខ្លួន ឆ្លើយតប និងការប្រកួតប្រជែង។
លោកបន្ថែមថា៖ «យើងត្រូវតែព្យាយាមសម្រេចឱ្យបាននូវអ្វីៗទាំងអស់នេះ តាមរយៈវិធីសាស្ត្ររបស់អាស៊ាន ស្របតាមស្មារតីនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងអនុវត្តយ៉ាងពេញលេញនូវធម្មនុញ្ញអាស៊ាន»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងក្នុងសន្និសីទកាសែតបន្ទាប់ពីបិទបញ្ចប់កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានថា អាស៊ានបានគូសបញ្ជាក់ពីសារៈសំខាន់នៃការរក្សានិងលើកកម្ពស់សន្តិភាព សន្តិសុខ សុវត្ថិភាព ស្ថិរភាព និងសេរីភាពនៃការធ្វើនាវាចរណ៍ ការហោះហើរលើសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងតម្រូវការនៃការអនុវត្តឱ្យបានពេញលេញ និងមានប្រសិទ្ធភាពនៃសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ស្ដីពីការប្រតិបត្តិរបស់បណ្តាភាគីនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
លោកបន្តថា៖ «ចំពោះស្ថានការណ៍នៅអ៊ុយក្រែន ខ្ញុំអាចនិយាយបានថា ជាដុំថ្មក្ដៅបំផុត ដែលអាចមើលឃើញថា មានជំហរផ្សេងៗគ្នាជាពិសេសក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីបូព៌ា។ ខ្ញុំពិតជារីករាយណាស់ ដែលកម្ពុជាអាចធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំកិច្ចប្រជុំនេះដែលភាគីមានជំហរផ្សេងៗគ្នា អាចផ្លាស់ប្តូរទស្សនៈដ៏ស្មោះត្រង់លើបញ្ហានេះ»។ លោកបន្តថា អាស៊ានបានបញ្ជាក់ឡើងវិញនូវការគោរពចំពោះអធិបតេយ្យភាព ឯករាជភាព និងបូរណភាពទឹកដី។
អាស៊ានបានបញ្ជាក់ពីសារៈសំខាន់ នៃការបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់ នូវអរិភាព និងការបង្កើតបរិយាកាសអំណោយផលសម្រាប់ការដោះស្រាយជម្លោះដោយសន្តិវិធី។ អាស៊ានក៏អំពាវនាវឱ្យមានការជួយសម្រួលដល់ការទទួលបាននូវជំនួយមនុស្សធម៌យ៉ាងឆាប់រហ័សសុវត្ថិភាពដោយគ្មានការរារាំង ទៅដល់ប្រជាជនដែលត្រូវការជំនួយនៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ចំពោះបញ្ហាឧបទ្វីបកូរ៉េ យើងមានការព្រួយបារម្ភចំពោះការបាញ់មីស៊ីលបាលីស្ទិករំលងប្រទេសជប៉ុន ហើយបានចាត់ទុកសកម្មភាពបែបនេះ ជាការគំរាមកំហែងដល់សន្ដិសុខនៅក្នុងតំបន់។ យើងបានអំពាវនាវឱ្យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតប្រជាធិបតេយ្យកូរ៉េ គោរពសេចក្ដីសម្រេច ពាក់ព័ន្ធនានារបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិនិងចៀសវាងការសាកល្បងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរបន្ថែមទៀត»។
លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថា អាស៊ានបានទទូចឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ចៀសវាងការធ្វើឱ្យស្ថានការណ៍កាន់តែតានតឹង និងបន្តអត់ធ្មត់បំផុតដើម្បីបង្កើតបរិយាកាសអំណោយផលដល់កិច្ចសន្ទនាដោយសន្តិវិធី៕
វីដេអូ៖
