រូបប្រឌិត ដែលបង្ហាញពីសកម្មភាពស្លដែកកាលពីសម័យអង្គរ។ រូបថត ឯកសារបារាំង
ព្រះវិហារៈ ក្រុមអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្នែកបុរាណវិទ្យាបារាំង បាននិងកំពុងធ្វើពិសោធន៍ឡើងវិញលើរបៀបនៃការផលិតដែករបស់ខ្មែរកាលពីសម័យអង្គរ ដែលការធ្វើពិសោធន៍នោះ គឺធ្វើឡើងនៅលើទីតំាងតំបន់ផលិតដែកដ៏ធំកាលពីសម័យអង្គរ នៅក្នុងស្រុករវៀង។
ក្រុមអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវបានរកឃើញនិងធ្វើពិសោធន៍ពីការកំណត់តំបន់មានរ៉ែដែកដ៏ធំល្វឹងល្វើយនៅខេត្តព្រះវិហារកាលពីឆ្នាំ២០១០ និងមានការផ្សព្វផ្សាយកាលពីឆ្នាំ២០១២ និងឆ្នាំ២០១៣។
លោកសាស្ត្រាចារ្យ ធុយ ចាន់ធួន នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវដែលមកតាមរយៈមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវបារាំងចុងបូព៌ា បានធ្វើពិសោធន៍លើការងារស្រាវជ្រាវពីលោហធាតុនៅទីតាំងស្រុករវៀងនេះ ដែលបង្ហាញពីវត្តមាននៃរ៉ែដែកនិងរបៀបនៃការផលិតដែករបស់ខ្មែរបុរាណ។
យោងតាមការផ្សាយរបស់មន្ទីរព័ត៌មានខេត្តសៀមរាប អ្នកជំនាញផ្នែកលោហ:នៃមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវបារាំងចុងបូព៌ា កញ្ញា Stepharie Leroy បានឱ្យដឹងនៅក្នុងពេលដែលធ្វើពិធីតាំងពិព័រណ៍ឡស្លដែកបុរាណខ្មែរ នៅក្នុងសាលាបារាំងចុងបូព៌ាប្រចាំខេត្តសៀមរាប កាលពីពេលថ្មីៗនេះថា តំបន់ភ្នំដែកនៃស្រុករវៀង ខេត្តព្រះវិហារ គឺជាកន្លែងដ៏សំខាន់បំផុត ក្នុងការផ្គត់ផ្គង់ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ ដែលធ្វើអំពីដែកផ្គត់ផ្គង់ដល់ក្រុងអង្គរ នាសម័យអាណាចក្រខ្មែរ។
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបារាំង បានរកឃើញថា នៅអំឡុងសតវត្សរ៍ទី១១នៃគ្រិស្ដសករាជ ទីក្រុងអង្គរមានរបស់ប្រើប្រាស់ផលិតអំពីដែកជាច្រើន ដែលដែកទាំងនោះត្រូវបានគេយកមកពីតំបន់ផ្សេងៗ មិនទាន់ដឹងប្រភពពីទីណានៅឡើយ ប៉ុន្តែចាប់ពីអំឡុងសតវត្សរ៍ទី១២ នៃគ្រិស្ដសករាជមក វត្ថុប្រើប្រាស់ធ្វើអំពីដែកជាច្រើន ដែលគេយកមកប្រើប្រាស់ក្នុងអាណាចក្រអង្គរ ហើយមានគុណភាពល្អគឺមានប្រភពមកពីតំបន់ភ្នំដែក នៃខេត្តព្រះវិហារទាំងអស់។
ទោះយ៉ាងណាលោក ធុយ ចាន់ធួន ហាក់រិះគន់ខ្លះថា ការធ្វើពិសោធន៍នោះគឺវាទំនើបពេកដោយមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីវិធីសាស្រ្តបុរាណ ដែលគ្មានការប្រើប្រាស់ឧស្ម័នសម្រាប់ដុតឡើយ។
យោងតាមព័ត៌មានរបស់មន្ទីរព័ត៌មានដែលលាតត្រដាងដោយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន កញ្ញា Stepharie Leroy បានលើកឡើងថា ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបារាំង បានរកឃើញថា នៅជុំវិញតំបន់ភ្នំដែកភាគខាងត្បូង គឺមានឡស្លដែកបុរាណប្រមាណជាង ២ ០០០កន្លែង ដែលផលិតជាវត្ថុប្រើប្រាស់មកផ្គត់ផ្គង់ឱ្យក្រុងអង្គរ និងខេត្តដទៃទៀត។
កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០១៧ ក្រុមការងារស្រាវជ្រាវរបស់បារាំង បានរកឃើញឡស្លដែកសំខាន់ៗចំនួន៣កន្លែង នៅតំបន់ទន្លេបាក់ នៃទឹកដីខេត្តព្រះវិហារ។
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវទាំងខ្មែរ និងបរទេស បានយល់ស្របដូចគ្នាថា អាណាចក្រខ្មែរអង្គរ សម័យបុរាណដែលរុងរឿង និងមានឥទ្ធិពលខ្លាំងបំផុតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ទាំងមូលទៅបាន គឺដោយសារតែខ្មែរចេះបច្ចេកទេសខ្ពស់ក្នុងការទាញយករ៉ែដែកមកស្ល ធ្វើជាសម្ភារប្រើប្រាស់ច្រើនយ៉ាង ដូចជាយកដែកធ្វើជាឧបករណ៍បម្រើឱ្យវិស័យកសិកម្ម ឧបករណ៍សម្រាប់ធ្វើជាងសំណង់ ប្រាសាទ ព្រមទាំងផលិតជាគ្រឿងសាស្ត្រាវុធចម្បាំងជាដើម៕
