សត្វខ្ទីង ២ ក្បាល ដែលប្រទះឃើញនៅជាមួយហ្វូងគោរបស់អ្នកភូមិ ក្នុងតំបន់អភិរក្សនៅខេត្តព្រះវិហារថ្មីៗនេះ ។ រូវថត សហការី
ព្រះវិហារៈ សត្វខ្ទីងចំនួន ២ ក្បាល ត្រូវបានប្រទះឃើញជាថ្មីនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រតំបន់ព្រៃឡង់ខេត្តព្រះវិហារ ដែលបានចូលមកស៊ីចំណីជាមួយហ្វូងគោរបស់អ្នកភូមិ ខណៈមន្ត្រីជំនាញបានអំពាវនាវឱ្យមានការការពារសត្វទាំង ២ ក្បាលនេះ ដោយមិនត្រូវប៉ះពាល់ ឬសម្លាប់នោះឡើយ។
កាលពីថ្ងៃទី ១៣ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៣ មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សនៅក្នុងតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់ក្នុង ខេត្តព្រះវិហារ បានប្រទះឃើញសត្វខ្ទីងចំនួន ២ ក្បាល (មេ ១ កូន ១) ក្នុងពេលកំពុងចុះល្បាតគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ បន្ទាប់ពីបានប្រទះឃើញម្តងរួចមកហើយ កាលពីថ្ងៃទី ៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំមុននៅចំណុចភ្នំ ១០០ ស្ថិតនៅភូមិស្រែវាល ឃុំធ្មា ស្រុកជ័យសែន ខេត្តព្រះវិហារ។
លោក ស្រី ថី បណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់នៅខេត្តព្រះវិហារ ដែលបានសហការឃ្លាំមើល និងការពារសត្វខ្ទីងនេះបានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ នៅថ្ងៃទី២៣ មករា ថា ប្រជាសហគមន៍បានប្រទះឃើញជាថ្មីទៀតនៅចំណុចភ្នំ ១០០ ស្ថិតនៅភូមិស្រែវាល ឃុំធ្មា ស្រុកជ័យសែន។ លោកបានរៀបរាប់ថា ប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ ពួកវាបានដើររកស៊ីចំណីជាមួយហ្វូងគោរបស់អ្នកភូមិដែលហាក់មើលទៅដូចជាសត្វស្រុកដែរ។លោកបានអះអាងថា សត្វនេះនឹងមានសុវត្ថិភាព ប្រសិនបើពួកវារស់នៅជាមួយហ្វូងគោដោយមិនជួបប្រទះនឹងពួកព្រានព្រៃឬអន្ទាក់។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «រាល់ថ្ងៃពួកវានៅនឹងវាលស្រែជាមួយហ្វូងគោ។សត្វទាំង២ក្បាលនេះបានបណ្តើរគ្នា និងរស់នៅជាមួយហ្វូងគោអ្នកស្រុកដូចជាជម្រកប្រចាំថ្ងៃដែលពីមុនៗពួកវាដើរនៅនឹងចម្ការស្វាយចន្ទីតែឥឡូវវាចេញមកនៅវាលស្រែវិញ ខ្ញុំឃើញពីថ្ងៃម្សិលមិញ»។
បើទោះជាបានប្រទះឃើញបែបនេះ លោក ស្រី ថី បានអះអាងថា ប្រជាសហគមន៍មិនហ៊ានទៅជិតវាពេកទេ ព្រោះបារម្ភពីសុវត្ថិភាព និងដឹងថា វាជាប្រភេទសត្វដែលកាចខ្លាំង ហើយវាតែងតែផ្អើលឬរត់ចូលព្រៃនៅពេលឃើញមនុស្ស ប៉ុន្តែអ្នកភូមិមានការងឿងឆ្ងល់នៅពេលវាមករស់នៅជាមួយហ្វូងគោ ហើយមិនផ្អើលនឹងសកម្មភាពមនុស្ស។
លោកបានរៀបរាប់ថា៖ «តាំងពីកើតមក ខ្ញុំមិនដែលឃើញសត្វនេះវាសាំងនោះទេ។ កន្លងមកគ្រាន់តែឃើញយើង វារត់ចូលព្រៃបាក់ទឹកបាក់ព្រៃបាត់ទៅហើយ។ ដល់ពេលនេះ ដូចសត្វគេចិញ្ចឹម វាមិនដែលឃើញ ព្រោះសត្វនេះ ធ្លាប់តែឃើញក្នុងព្រៃ ហើយធុំក្លិនមនុស្សរត់ប៉ផាប់ពភីង។ ដល់ពេលនេះ យើងមកឃើញនឹងស្រែ ហើយអ្នកភូមិទាំងចាស់ ទាំងក្មេងដើរទៅមើលបានគ្រប់គ្នា»។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍នៅថ្ងៃទី២៣ មករាថា ការប្រទះឃើញសត្វទាំង២ក្បាលនេះគឺមិនមែនជាលើកទី១ នោះទេព្រោះពួកវាបានផ្ស៊ាំខ្លួនទៅនឹងការរស់នៅជាមួយនឹងហ្វូងគោអ្នកភូមិមួយរយៈពេលធំមកហើយ។
លោកបានអះអាងថា ស្ថានភាពបែបនេះគឺបង្ហាញថា សត្វព្រៃនិងសត្វស្រុកដែលរកស៊ីក្នុងព្រៃគឺបានផ្ស៊ាំជាមួយគ្នាទៅហើយដែលករណីនេះ គឺមានតែទាមទារឱ្យមានការចូលរួមថែរក្សានិងអភិរក្សសត្វព្រៃទាំងនេះដោយ
កុំធ្វើសកម្មភាពបរបាញ់ និងធ្វើអ្វីដែលបណ្តាលឱ្យប៉ះពាល់ ឬគ្រោះថ្នាក់ដល់ពួកវា។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «យើងត្រូវចូលរួមថែរក្សា អភិរក្សសត្វព្រៃ កុំបរបាញ់ និងធ្វើអ្វីទៅដល់សត្វហ្នឹង។ បើពួកវារកស៊ី ដើរជាមួយហ្វូងគោ ជាមួយហ្វូងក្របីអីហ្នឹងបាន គឺឱ្យពួកវាបន្តរស់នៅបន្តទៀត ហើយកន្លែងតំបន់ទាំងអស់ហ្នឹង គឺជាតំបន់ដែនជម្រករបស់វាទេ។ អ៊ីចឹងសូមធ្វើម៉េចការពារកុំឱ្យបាត់បង់»។
យោងតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់អ្នកជំនាញ បច្ចុប្បន្ននេះចំនួនប្រជាសាស្ត្រនៃសត្វខ្ទីងនៅលើពិភពលោកត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាមានចន្លោះពី ១៥ ០០០ ទៅ ៣៥ ០០០ ក្បាល ក្នុងនោះបើយោងតាមទិន្នន័យទីវាល ចំនួនសត្វខ្ទីងពេញវ័យអាចមានចន្លោះពី៦ ០០០ ទៅ ២១ ០០០ ក្បាលប៉ុណ្ណោះ។
ចំនួនសត្វខ្ទីងត្រូវបានសិក្សាថាមានការថយចុះជាង៨០ភាគរយក្នុងរយៈពេល១សតវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ ហើយសត្វខ្ទីងនៅលើពិភពលោកបានថយចុះប្រមាណ៩០ភាគរយចាប់ពីពាក់កណ្តាលសតវត្សរ៍ទី២០មក។ តាមការសិក្សារបស់អ្នកជំនាញ សត្វខ្ទីងនៅកម្ពុជាមានការធ្លាក់ចុះប្រមាណជាង៥០ភាគរយនៅក្នុងអំឡុងពេលចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៦០ មកដល់ដើមឆ្នាំ១៩៩០។
បច្ចុប្បន្ននេះខ្ទីងកំពុងមានវត្តមាននៅក្នុងប្រទេសប៊ូតង់ កម្ពុជា ចិន ឥណ្ឌា ឡាវ ម៉ាឡេស៊ី មីយ៉ាន់ម៉ា នេប៉ាល់ ថៃនិងវៀតណាម ប៉ុន្តែបានផុតពូជនៅក្នុងប្រទេសស្រីលង្កានិងប្រទេសបង់ក្លាដែស។សម្រាប់វត្តមានសត្វខ្ទីងនៅកម្ពុជាវិញមិនទាន់មានទិន្នន័យច្បាស់លាស់ថាមានចំនួនប៉ុន្មានឡើយ។ប៉ុន្តែយោងតាមទិន្នន័យទទួលបានពីម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិនិងការរាយការណ៍ពីមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សដែលបានចុះល្បាតសត្វខ្ទីងមានវត្តមាននៅតាមតំបន់ការពារធម្មជាតិនានា។នេះបើតាមការអះអាងរបស់លោក នេត្រ ភក្ត្រា។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «នៅក្នុងហ្វូងខ្ទីងដែលថតបានដោយម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិគឺមានវត្តមានកូនខ្ទីងនិងសត្វខ្ទីងជំទង់ជាច្រើនដែលនេះបង្ហាញថាសត្វខ្ទីងនៅតែបន្តមានវត្តមាននៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិនៅកម្ពុជានិងបានបន្តពូជបង្កើតកូនតូចៗជាច្រើនដែលជាផ្នែកមួយនៃការរក្សាបានប្រភេទពូជសត្វដ៏កម្ររបស់ពិភពលោកនៅកម្ពុជានិងការថែរក្សាបាននូវទីជម្រកប្រកបដោយសុវត្ថិភាពសម្រាប់ពួកគេរស់នៅ ហើយវត្តមាននៃកូនសត្វខ្ទីងជាច្រើន គឺជាក្តីសង្ឃឹមថ្មីមួយសម្រាប់ក្រុមអ្នកអភិរក្ស និងសម្រាប់ជីវចម្រុះពិភពលោក»។
ដើម្បីធានានិរន្តរភាពសត្វខ្ទីងក៏ដូចជាប្រភេទសត្វកម្រដទៃទៀតនៅកម្ពុជាក្រសួងបរិស្ថាន បានប្រកាសថានឹងបន្តពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់លើកិច្ចការពារនិងគ្រប់គ្រងអភិរក្សជីវចម្រុះសត្វព្រៃគ្រប់ប្រភេទ ការការពារឱ្យបានល្អប្រសើរនៅតំបន់ការពារធម្មជាតិដែលជាទីជម្រករបស់សត្វព្រៃ និងថែរក្សាប្រភពទឹក និងប្រភពចំណីអាហាររបស់សត្វព្រៃ។
ជាមួយគ្នានេះក៏មានការអប់រំផ្សព្វផ្សាយពីច្បាប់និងសារៈសំខាន់នៃការថែរក្សាព្រៃឈើសត្វព្រៃដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យជីវចម្រុះជាពិសេសសត្វកម្រដែលជិតផុតពូជនៅលើពិភពលោកបន្តរស់នៅនិងបន្តពូជបន្សល់ទុកជាសម្បត្តិធម្មជាតិសម្រាប់មនុស្សរាប់ជំនាន់ទៅមុខទៀត។
ក្រៅពីនេះ ក្រសួងបរិស្ថានក៏បានអះអាងដែរថា នឹងបន្តសហការជាមួយអង្គការដៃគូនានាក្នុងកិច្ចការពារនិងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិនៅកម្ពុជាដើម្បីថែរក្សាការពារឱ្យបានគង់វង្សនូវធនធានធម្មជាតិ ព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃ ដោយអំពាវនាវដល់ជនរួមជាតិត្រូវចូលរួមការពារនិងអភិរក្សសត្វព្រៃជាពិសេសសត្វព្រៃកម្រៗនៅលើពិភពលោកដែលមាននៅកម្ពុជាសម្រាប់ឱ្យកូនចៅជំនាន់ក្រោយបានស្គាល់និងបានឃើញដោយបញ្ឈប់ទាំងការ
បរិភោគសាច់សត្វព្រៃផងដែរ៕
