ស្រ្តីបរទេសម្នាក់ កំពុងថតរូបស្នាដៃសិល្បៈដែលត្រូវបានដាក់តាំងនៅសារមន្ទីរជាតិ។ ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញ: សារមន្ទីរជាតិកម្ពុជាកំពុងរៀបចំការតាំងពិព័រណ៍ស្នាដៃសិល្បៈវប្បធម៌ខ្មែរដ៏គួរឱ្យទាក់ទាញដែលបង្ហាញពីទម្រង់អប្សរាប្រពៃណីរបស់កម្ពុជា។
ចាប់ពីថ្ងៃទី ៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣ ដល់ថ្ងៃទី ៣១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ ពិព័រណ៍ «ទេពអប្សាមរតកខ្មែរ» បង្ហាញស្នាដៃសិល្បករចំនួន ១៤ នាក់ ដែលបង្កើតឡើងដោយសហគមន៍សិល្បករ និងរៀបចំដោយវិចិត្រករអ្នកនាង ឆន ឌីណា។
សិល្បករ ឆន ឌីណា បានឱ្យដឹងថា «ខ្ញុំចង់ឱ្យសិល្បករខ្មែរ និងបរទេសមើលឃើញថា វិស័យសិល្បៈ វប្បធម៌ខ្មែរយើងមានសារៈសំខាន់កម្រិតណា។ ជនបរទេសនៅស្រុកខ្មែរ បានយល់អ្វីខ្លះពីសិល្បៈ វប្បធម៌ខ្មែរ ក៏ដូចជាបានធ្វើអ្វីខ្លះទាក់ទងនឹងសិល្បៈ វប្បធម៌ទាំងនេះ តាមរយៈការគូរគំនូរបែបសហសម័យរបស់ពួកគេ»។
អប្សរាជាភាវៈអរូបីរឺទេវៈដែលគេស្គាល់ថាជាស្ត្រីក្មេងមានសម្រស់ដ៏អស្ចារ្យ។ ពាក្យ «អប្សរា» មកពីភាសាសំស្ក្រឹត មានន័យថា «ចលនាក្នុងទឹក» ឬ ជាព្រលឹង ដួងវិញ្ញាណស្ត្រីនៃពពក និងទឹក។ ទេវៈសួគ៌ាទាំងនេះច្រើនតែជាប់ទាក់ទងនឹងទឹក ហើយត្រូវបានគេជឿថារស់នៅក្នុងឋានទេវលោក។
ក្បាច់អប្សរានៃរបាំជូនពរតំណាងឱ្យការស្វាគមន៍ដល់អ្នកមានកម្មវិធីក្នុងការសម្ពោធនិងបដិសណ្ឋារកិច្ចដល់ភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិឱ្យមានភាពកក់ក្តៅនឹងស្និទ្ធស្នាល។
អ្នកនាង ឌីណា បានឱ្យដឹងថា៖ «តាមរយៈកញ្ចក់នៃទំនៀមទម្លាប់ និងប្រធានបទសិល្បៈខ្មែរ យើងមានគោលបំណង ក្នុងការបង្កើតបណ្ដុំសិល្បៈសហសម័យចម្រុះដែលមានតែ១គ្មាន២»។
អ្នកនាងបន្តថា សិល្បករខ្មែរ ៧ នាក់ និងសិល្បករបរទេស ៧ នាក់ ដែល ពីសហរដ្ឋអាមេរិក អ៊ីតាលី បារាំង ហ្វីលីពីន អេស្ប៉ាញ ព័រទុយហ្គាល់ ថៃ នូវែលសេឡង់ និងអូស្ត្រាលី បញ្ចេញគំនិតច្នៃប្រឌិតរៀងៗខ្លួនលើប្រធានបទ «ទេពអប្សរាមរតកខ្មែរ» ក្រោមការគាំទ្រពីក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ និងសារមន្ទីរជាតិ។
ស្នាដៃមួយនៃការតាំងពិព័រណ៍គឺសិល្បៈដំឡើងចម្រុះដែលមានចំណងជើងថា «សរសៃសូត្រមាស» ដោយលោក កាឡូ សាន់តូរ៉ូ។
សិល្បៈដំឡើងដែលធ្វើឡើងនៅឆ្នាំ ២០២៣ នេះ មានអំបោះកប្បាសប្រហែល ១០០ ក្រាម លាបពណ៌មាសធម្មជាតិ ដែលត្រូវបានបរិច្ចាគដោយសប្បុរស និងផលិតដោយសហគមន៍ ត្រុំអង្គរបាន ក្នុងខេត្តកំពង់ចាម។
លោក សាន់តូរ៉ូ និយាយាថា៖ «វត្ថុសិល្បៈដំឡើងនេះ ស្ថិតនៅលើវីសដែក ជាបំណែកនៃមកុដបុរាណអប្សរា ត្រូវបានបង្ហាញនៅលើក្រណាត់សំយោគពណ៌ខ្មៅ ហើយត្រូវបានភ្ជាប់នៅលើបន្ទះខ្សែតម្រង់ទិស ដែលស៊ុមដោយដែករាងអក្សរ L»។
បើយោងតាម លោក សាន់តូរ៉ូ ស្ថាបនិកនៃ Metaestetica Lab បានឱ្យដឹងថា អ្វីដែលធ្វើឱ្យសិល្បៈដំឡើងនេះកាន់តែគួរឱ្យកត់សម្គាល់គឺអត្ថន័យរបស់វា។
លោកបាននិយាយថា វានឹងត្រូវបានបរិច្ចាគដល់សហគមន៍ត្រុំអង្គរបាន សម្រាប់បង្ហាញជាសាធារណៈអចិន្ត្រៃយ៍ ក្នុងការអភិរក្សចំណេះដឹងប្រពៃណីខ្មែរអំពីការជ្រលក់ពណ៌ធម្មជាតិ។
លោក សាន់តូរ៉ូ បាននិយាយថា អ្នកទនានៅស្សសារមន្ទីរជាតិត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យអ្នកគាំទ្រដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ស្ត្រីដែលឧទ្ទិសដល់ការអភិរក្សចំណេះដឹងប្រពៃណីនេះ។
លោកបានលើកឡើងថា៖ «ស្ត្រីសហគមន៍ទាំងនេះបានខិតខំថែរក្សានូវប្រពៃណីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ដ៏សម្បូរបែបរបស់ប្រទេសកម្ពុជា»។
យ៉ាងណាមិញ សិល្បករនិយមសិល្បៈសហសម័យរូបនេះ បានទទួលស្គាល់ថា ការបង្ហាញស្នាដៃសិល្បៈទាក់ទងនឹងវប្បធម៌ពិតជាមានការលំបាក ដែលទាមទារឱ្យសិល្បករនីមួយៗទាំងខ្មែរ និងបរទេសត្រូវសិក្សាស្រាវជ្រាវ មុនពេលបង្កើតគំនិត រំលេចជារូបភាពនៅលើផ្ទាំងក្រណាត់។
ចំពោះស្នាដៃចម្រុះជាតិនេះ អ្នករៀបចំពិព័រណ៍នៅសារមន្ទីរជាតិ ឌីណា បាននិយាយថា ការដាក់គំនិត និងបង្កើតអត្ថន័យទៅក្នុងរូបភាព គឺជាទេពកោសល្យរបស់អ្នកសិល្បៈនីមួយៗ។ ដូច្នេះ រាល់ស្នាដៃទាំងនោះ អាចដើរតួនាទីជាឯកសារបង្ហាញដល់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយៗទៀត អំពីមោទនភាពសិល្បៈ វប្បធម៌ខ្មែរ។
ក្រៅពីនេះ អ្នកនាង ឌីណា ចង់មើលឃើញប្រទេសកម្ពុជាមានសារមន្ទីរបែបសិល្បៈសហសម័យខ្នាតអន្ដរជាតិដើម្បីផ្ដល់ក្ដីសង្ឃឹមខ្ពស់ដល់អ្នកសិល្បៈក្នុងស្រុក។ ថ្វីដ្បិតតែអាជីពជាអ្នកសិល្បៈគំនូរមិនអាចធ្វើឱ្យម្ចាស់ស្នាដៃមានជីវភាពធូរធារបានយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏វិចិត្រករស្ដ្រីរូបនេះបានអះអាងថា វាផ្ដើមចេញពីការស្រឡាញ់ ទើបជំរុញចិត្ដសិល្បករនីមួយៗធ្វើកិច្ចការនេះ។
អ្នកនាង បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ឆ្នាំ២០២៤ យើងនឹងអ្វីប្លែកដើម្បីបញ្ចេញស្នាដៃដោយមានការគាំទ្រលើសិល្បៈខ្មែរ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រីយើង គាត់បានឃើញ និងគាំទ្រសិល្បៈកាន់តែច្រើនឡើង»៕
