ពិធីបើក-បិទការប្រកួតស៊ីហ្គេមនៅពហុកីឡដ្ឋានជាតិមរតកតេជោកាលពីខែឧសភា។ ហុង មិនា
ការប្រកួតកីឡាស៊ីហ្គេម និងប៉ារ៉ាហ្គេមនៅកម្ពុជាបន្ទាប់ពីខកខានអស់ ៦៤ ឆ្នាំ កម្ពុជាបានបើកការប្រកួតកីឡាស៊ីហ្គេមលើកទី ៣២ នៅថ្ងៃទី ៥ ខែឧសភា ដល់ថ្ងៃទី ១៧ ខែឧសភា និងប្រកួតកីឡាប៉ារ៉ាហ្គេមពីថ្ងៃទី ៣ ខែមិថុនា ដល់ថ្ងៃទី ៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៣ នៅពហុកីឡដ្ឋានជាតិមរតកតេជោ ក្រោមអធិបតីភាពអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោកហ៊ុន សែន និងភរិយាក្រោមប្រធានបទ «កីឡារស់ក្នុងសន្ដិភាព»។
ការប្រកួតកីឡាទាំងនេះមានការចូលរួមពីប្រតិភូកីឡាមកពីប្រទេសអាស៊ានទាំង ១០ និងប្រទេសទីម័រខាងកើតហើយពុំមានការគិតថ្លៃសំបុត្រចូលទស្សនាទេ ខណៈការស្នាក់នៅ និងការហូបចុករបស់ប្រតិភូកីឡាទាំងអស់ត្រូវបានរ៉ាប់រងដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ពិធីប្រកួតកីឡានេះមានការរៀបចំសម្ដែងផ្ទាំងទស្សនីយភាពធំៗជាច្រើនដូចជាប្រវត្ដិនៃកកើតទឹកដីកម្ពុជា ការរីកចម្រើនក្នុងសម័យអង្គរដោយមានទាំងការផ្សព្វផ្សាយពីវប្បធម៌ អរិយធម៌ សិល្បៈ ក្បាច់គុនល្បុក្កតោជាដើម។ល។
ជាមួយគ្នានេះ ក៏មានការរំលេចពីការធ្លាក់ចុះជាបន្ដបន្ទាប់នៃដំណើរជាតិកម្ពុជារហូតឈានដល់ដំណាក់កាលស្ដារប្រទេសជាតិឡើងវិញ ក្រោយថ្ងៃរំដោះ ៧ មករា ឆ្នាំ ១៩៧៩ ផងដែរ។
ជាលទ្ធផលនៃការប្រកួតនោះ កីឡាករកម្ពុជាឈ្នះបានមេដាយជាច្រើនលើសពីការរំពឹងទុកដោយការប្រកួតស៊ីហ្គេមបានមេដាយ ២៨២ គ្រឿង (ចំណាត់ថ្នាក់ទី៣)ក្នុងនោះមេដាយមាស ៨១ គ្រឿង (ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ៤) មេដាយប្រាក់ ៧៤ គ្រឿង និងមេដាយសំរឹទ្ធ ១២៧ គ្រឿង។
រីឯកីឡាប៉ារ៉ាហ្គេមបានចំណាត់ថ្នាក់ទី៨ ដោយទទួលបានមេដាយសរុប ៧០ គ្រឿង ក្នុងនោះមេដាយមាស ៩ គ្រឿង ប្រាក់ ១៨ គ្រឿង និងមេដាយសំរឹទ្ធ ៤៣ គ្រឿង។ តាមរយៈការរៀបចំប្រកួតកីឡានេះបានធ្វើឱ្យកិត្យានុភាពកម្ពុជាកាន់តែល្បីរន្ទឺដោយមានប្រទេសជាច្រើនបានកោតសរសើរពីការរៀបចំបានល្អឥតខ្ចោះហើយមានប្រទេសខ្លះចង់យកធ្វើជាគំរូ ស្របពេលដែលលោកហ៊ុន សែន បានចាត់ទុកព្រឹត្ដិការណ៍នោះថា ជាកំណត់ត្រាប្រវត្ដិសាស្ត្រដ៏សំខាន់មិនអាចកាត់ថ្លៃបានសម្រាប់ទុកឱ្យមនុស្សជំនាន់ក្រោយបានដឹង។
ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រអាណតិទី៧
ប្រទេសកម្ពុជា បានរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ដ្រអាណតិ្តទី៧ នៅថ្ងៃទី ២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៣ ដូចដែលបានចែងនៅក្នុងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាដោយមានគណបក្សចំនួន ១៨ ចូលរួម លើកលែងតែគណបក្សចំនួន ២ ត្រូវបាន គ.ជ.ប. បដិសេធដោយសារពុំបានបំពេញតាមលក្ខខណ្ឌតម្រូវក្នុងច្បាប់បោះឆ្នោត។
បន្ទាប់ពីគណបក្សនីមួយៗបានចេញឃោសនាអស់ពេល ៣ សប្ដាហ៍ គឺមានពលរដ្ឋកម្ពុជាជាង ៨៤ ភាគរយ បានចេញទៅបោះឆ្នោតក្រោមការឃ្លាំមើលពីអ្នកសង្កេតការណ៍ជាតិ និងអន្ដរជាតិរាប់ម៉ឺននាក់ ថ្វីបើមានការអំពាវនាវពីអតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងមិនឱ្យពលរដ្ឋទៅបោះឆ្នោតឬបើទៅត្រូវគូសសន្លឹកឆ្នោតបំផ្លាញចោលក៏ដោយ។
ជាលទ្ធផលប្រកាសដោយគ.ជ.ប.គឺមានគណបក្សតែ ២ ប៉ុណ្ណោះដែលបានឈ្នះអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភាគឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបានការគាំទ្រជាង ៨២ ភាគរយនៃអ្នកទៅបោះឆ្នោតដោយទទួលបាន ១២០ អាសនៈនៃសមាជិករដ្ឋសភាសរុប ១២៥ រូប។ ចំណែក ៥ អាសនៈទៀតបានទៅលើគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិចដែលដឹកនាំដោយព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្ដម ចក្រាវុឌ្ឍ ជាបុត្រារបស់សម្ដេចក្រុមព្រះ នរោត្ដម រណឫទ្ធិ។
តាមរយៈលទ្ធផលនេះ មានប្រទេសជាមិត្តកម្ពុជាជាច្រើនបានចេញសារអបអរសាទរជាបន្ដបន្ទាប់ចំពោះជ័យជម្នះគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិងបានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះការរៀបចំការបោះឆ្នោតនេះថាបានប្រព្រឹត្ដទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្ដិធម៌ ដូចការវាយតម្លៃពីអ្នកសង្កេតការណ៍ផងដែរ ខណៈគណបក្សដែលមិនបានឈ្នះអាសនៈក៏បានប្រកាសទទួលយកលទ្ធផលនេះ ថ្វីបើមានប្រទេសលោកសេរីខ្លះបង្ហាញការខកចិត្ដចំពោះការបោះឆ្នោតលើកនេះក្ដី។
ព្រះមហាក្សត្រចេញព្រះរាជក្រឹត្យតែងតាំងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី
បន្ទាប់ពីមានសំណើដោយផ្អែកតាមមាត្រា ១១៩ (ថ្មី) នៃរដ្ឋធម្មនុញពីលោកហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលឈ្នះឆ្នោត ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជាព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមនាថ នរោត្ដម សីហមុនី បានចេញព្រះរាជក្រឹត្យនៅថ្ងៃទី ៧ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០២៣ ត្រាស់បង្គាប់តែងតាំងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីដើម្បីឱ្យរៀបចំសមាសភាពរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្ដិទី៧ ដើម្បីសុំការទុកចិត្ដពីរដ្ឋសភា។
រីឯមួយថ្ងៃក្រោយមក ពោលគីនៅថ្ងៃទី ៨ ខែសីហា លោកក៏ត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រផ្ដល់គោរមងារកិត្ដិយសពិសេសដ៏ឧត្ដុង្គឧត្ដមបំផុតនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាជា «កិត្តិទេសាភិបាលបណ្ឌិត» មុនពេលព្រះអង្គត្រាស់បង្គាប់ផ្ដល់គោរមងារដល់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជា«សម្ដេចមហាបវរធិបតី» នៅថ្ងៃទី ២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៣ ស្របពេលដែលលោកស្រី ឃួន សុដារី ប្រធានរដ្ឋសភាក៏ទទួលបានគោរមងារជា «សម្តេចមហារដ្ឋសភាធិការធិបតី» ផងដែរ។
ការប្រជុំសភាអាណត្ដិទី៧ ជាលើកដំបូង
រដ្ឋសភាអាណត្តិទី៧ បានបើកសម័យប្រជុំដំបូងរបស់ខ្លួននៅថ្ងៃទី ២១ សីហា ឆ្នាំ ២០២៣ ក្រោមព្រះរាជាធិបធីអង្គព្រះមហាក្សត្រព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមនាថនរោត្តម សីហមុនី និងមានវត្ដមានបណ្តាតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតទាំង ១២៥ រូប មកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិងគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច។
ក្រៅពីនោះក៏មានបណ្តាអង្គទូតនៃបណ្ដាប្រទេសប្រមាណ ៣០ រួមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក ចក្រភពអង់គ្លេស អូស្ត្រាលីបារាំងនិងជប៉ុនដែលធ្លាប់បានរិះគន់ពីការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាលើកនេះក៏វត្ដមានក្នុងនាមជាភ្ញៀវកិត្ដិយសក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋសភាជាលើកដំបូងនោះផងដែរ។
តាមរយៈវត្តមានបណ្ដាអង្គទូតក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋសភាអាណត្តិទី៧ លើកដំបូងនោះ ត្រូវបានអ្នកវិភាគមើលឃើញថាគឺជាតម្លៃទាំងបែបការទូតផង តម្លៃជានយោបាយផង និងតម្លៃនៃផ្លូវច្បាប់ផង ហើយក៏ជាសារបង្ហាញពីការត្រៀមធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិបាលថ្មីដឹកនាំដោយលោកហ៊ុន ម៉ាណែត ផងដែរ បើទោះបីស្ថានទូតប្រទេសខ្លះធ្លាប់បានរិះគន់ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាក្តី។
ការបង្កើតរាជរដ្ឋាភិបាលថ្មីអាណត្ដិទី៧ នៃរដ្ឋសភា
១ ថ្ងៃបន្ទាប់ពីបើកកិច្ចប្រជុំដំបូងរបស់ខ្លួនពោលគឺនៅថ្ងៃទី ២២ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០២៣ សមាជិកសភាជាតិបានបោះឆ្នោតគាំទ្រលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃរាជរដ្ឋាភិបាលថ្មីអាណត្ដិទី៧ ដោយសំឡេងច្រើនលើសលប់ ១២៣ ក្នុងចំណោម ១២៥ រូប ខណៈនៅថ្ងៃដដែលនោះ ព្រះមហាក្សត្រក៏បានចេញព្រះរាជក្រឹត្យតែងតាំងរាជរដ្ឋាភិបាលថ្មីនេះដែលមានសមាសភាពជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីចំនួន ១០ រូប ព្រមទាំងទេសរដ្ឋមន្ត្រី និងរដ្ឋមន្ដ្រីជាង ៤០ រូបផងដែរ។
ដោយយក «កម្មវិធីនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល»ដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានសន្យាមុនការបោះឆ្នោត លោកហ៊ុន ម៉ាណែត បានដាក់កម្មវិធីនេះបង្ហាញជូនរដ្ឋសភា ហើយតាមរយៈរដ្ឋសភាជូនដល់ជនរួមជាតិនិងសាធារណៈមតិទូទៅដោយកម្មវិធីគោលនយោបាយនោះផ្ដោតលើអាទិភាពចំនួន ៦ ដែលត្រូវអនុវត្តភ្លាមៗនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣។
វិធីគោលនយោបាយទាំងនោះរួមមាន ទី១-ការពង្រីកសេវាថែទាំសុខភាពឆ្ពោះទៅរកការគ្របដណ្តប់សុខភាពជាសកលទី២-ការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញវិជ្ជាជីវៈនិងបច្ចេកទេសជូនដល់យុវជនមកពីគ្រួសារក្រីក្រនិងគ្រួសារងាយរងហានិភ័យនៅទូទាំងប្រទេស, ទី៣-ការធ្វើស្ថាបនូបនីយកម្មកម្មវិធីជាតិជំនួយសង្គមសម្រាប់គ្រួសារក្រីក្រ,ក្រុមជនងាយរងគ្រោះនៅក្នុងគ្រួសារក្រីក្រនិងគ្រួសារងាយរងហានិភ័យនៅក្នុងគ្រាមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចនិងគ្រាមានគ្រោះអាសន្ន, ទី៤-ការដាក់ចេញ និងការជំរុញអនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធឱ្យមានលទ្ធភាពចូលរួមក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រព័ន្ធ និងអាចទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីប្រព័ន្ធគាំពារសង្គមផ្លូវការ,ទី៥-ការដាក់ចេញនូវយន្តការសម្របសម្រួលនិងកម្មវិធីហិរញ្ញប្បទានសំដៅលើកស្ទួយផលិតកម្ម,រកទីផ្សារនិងរក្សាលំនឹងថ្លៃកសិផលសំខាន់ៗក្នុងកម្រិតសមរម្យ និងទី៦-ការដាក់ពង្រាយមន្ត្រីបច្ចេកទេសកសិកម្មទៅគ្រប់ឃុំ-សង្កាត់ដែលមានសកម្មភាពកសិកម្មនៅទូទាំងប្រទេស និងការរៀបចំឱ្យមានសមាគមកសិករនៅតាមទីជនបទ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដឹកនាំប្រតិភូទៅចូលរួមប្រជុំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ
បន្ទាប់ពីបានដឹកគណៈប្រតិភូទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៤៣ និងកិច្ចប្រជុំកំពូលពាក់ព័ន្ធពីថ្ងៃទី ៤-៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៣ នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី និងទៅទស្សនកិច្ចប្រទេសចិននៅពាក់កណ្ដាលខែកញ្ញាក្នុងនាមជានាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោកហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានដឹកនាំគណៈប្រតិភូកម្ពុជាទៅចូលរួមក្នុង «មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិលើកទី៧៨» នៅទីក្រុងញូវយ៉កសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ ចាប់ពីថ្ងៃទី ២១-២៥ កញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៣។
នៅឯ UN លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងសុន្ទរកថាផ្ដោតលើទិដ្ឋភាពសំខាន់ៗមួយចំនួនរួមមានបរិបទពិភពលោក វឌ្ឍនភាពសង្គមសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានិងការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់កម្ពុជាចំពោះសកម្មភាពបដិវត្តកម្មនៃគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ដោយចីរភាព (SDGs)។
នៅក្នុងឱកាសនោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីក៏បានប្រកាសដែរថា កម្ពុជាមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធាបរទេសនៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួនឡើយដូចមានចែងច្បាស់នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយកម្ពុជាក៏មិនអនុញ្ញាតឱ្យប្រទេសណាមួយឬក្រុមណាមួយប្រើប្រាស់ទឹកដីកម្ពុជាប្រឆាំងនឹងប្រទេសផ្សេងទៀតផងដែរ។
ជាមួយគ្នានេះលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានអះអាងថា កម្ពុជានឹងខិតខំបន្ថែមទៀតដើម្បីពង្រឹងនិងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយប្រជាជាតិទូទាំងពិភពលោកតាមរយៈក្របខ័ណ្ឌទ្វេភាគី តំបន់ និងអន្ដរជាតិ ដើម្បីរួមចំណែកដល់សន្ដិភាព សន្ដិសុខ ស្ថិរភាព ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពនិងវិបុលភាពរួម។
ចំពោះនយោបាយការបរទេសវិញលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបញ្ជាក់ថា កម្ពុជានឹងបន្ដដើរលើមាគ៌ាឯករាជ្យ អព្យាក្រឹត ផ្អែកលើវិធានច្បាប់ គោរពគ្នាទៅវិញទៅមកដោយស្មើភាពនិងប្រកាន់ខ្ជាប់គោលការណ៍នៃធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីលើកកម្ពស់ផលប្រយោជន៍ជាតិពង្រឹងមិត្តភាពដែលមានស្រាប់និងកសាងមិត្តភាពបន្ថែមទៀត។
ក្រៅពីការថ្លែងសុន្ទរកថានោះលោកបានជួបជាមួយអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ, អនុរដ្ឋមន្ត្រីស្តីទីនៃក្រសួងការបរទេសអាមេរិក, រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអូស្ត្រាលី, រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌា និងប្រធានាធិបតីប្រទេសទីម័រខាងកើត ព្រមទាំងអ្នកវិនិយោគមួយចំនួននិងបានជួបពលរដ្ឋខែ្មរនៅអាមេរិកប្រមាណ ២ ០០០ នាក់ មុនពេលលោកនិងគណៈប្រតិភូវិលមកកម្ពុជាវិញនៅថ្ងៃទី ២៥ ខែកញ្ញា៕
