សិស្សដើរឆ្លងកាត់បដាជំងឺរបេងនៅខណ្ឌចំការមន។ រូបថត ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍
ភ្នំពេញ៖ លោកស្រី ផូវើ សាម៉ាន់ថា នាយិកាគ្រប់គ្រងទីភ្នាក់ងារជំនួយអាមេរិក (USAID) បានលើកឡើងពីភាពជាដៃគូកាន់តែស៊ីជម្រៅរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងកម្ពុជា ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺរបេង និងគ្រុនចាញ់ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានកាលពីម្សិលមិញនៅសណ្ឋាគារ Raffles Hotel Le Royal។
ក្នុងតំណែងជានាយិកា (USAID) រយៈពេលជាង ៣ ឆ្នាំកន្លះ លោកស្រីបានបង្ហាញពីក្តីរំភើបចំពោះការមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ដើម្បីធ្វើជាសក្ខីភាពលើកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងពីមុនរបស់ USAID និងពីប្រជាជនអាមេរិកពិតជាទទួលបានលទ្ធផលគួរឱ្យកត់សម្គាល់បែបនេះ។
លោកស្រី សាម៉ាន់ថា បានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំបានលើកឧទាហរណ៍នៃការលុបបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់។ ការងារដែលបានធ្វើដើម្បីលុបបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់ត្រូវបានធ្វើដោយប្រជាជនកម្ពុជាផ្ទាល់។ គោលដៅជិតបានសម្រេចហើយ។ ខ្ញុំគួរនិយាយថា ការសម្រេចបានសមិទ្ធផលនេះមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ជាមួយការគាំទ្រពី USAID ដែលមានវត្តមានក្នុងរយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍»។
ក្នុងនាមជានាយិកាទីភ្នាក់ងារ USAID ដំបូងគេដែលមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាក្នុងតួនាទីនេះ លោកស្រីបានសម្តែងការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការគាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមផ្នែកសុខភាពសាធារណៈរបស់កម្ពុជា ដោយសង្កត់ធ្ងន់ថា កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងនេះផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសទាំងពីរក្នុងរយៈពេលវែង។
លោកស្រី សាម៉ាន់ថា បានកត់សម្គាល់ថា៖ «ការត្រឡប់មកទីនេះ និងពិភាក្សាអំពីការចូលរួមកាន់តែស៊ីជម្រៅរវាងប្រទេសទាំងពីររបស់យើង សហរដ្ឋអាមេរិក និងកម្ពុជា បានបង្ហាញឱ្យខ្ញុំឃើញយ៉ាងច្បាស់។ ភាពជាដៃគូនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ បង្កើតបាននូវការវិនិយោគជាច្រើនទសវត្សរ៍ដោយ USAID ក្នុងការគាំទ្រសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងវិបុលភាពរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា»។
ប្រទេសកម្ពុជាបានបោះជំហានអភិវឌ្ឍខ្លួនក្នុងវិស័យសុខភាពសាធារណៈក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ ជាពិសេសក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់។
លោកស្រី សាម៉ាន់ថា បាននិយាយថា ប្រទេសកម្ពុជាគ្មានអ្នកស្លាប់ដោយជំងឺគ្រុនចាញ់រយៈពេល ៦ឆ្នាំជាប់គ្នា និងស្ថិតលើវិថីនៃការសម្រេចបាននូវគោលដៅក្នុងការលុបបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់ពីប្រទេសនេះ។
លោកស្រីបានសរសើរវីរៈបុរសផ្នែកសុខភាពសាធារណៈ ដូចជា លោក យៀង ឈាង ជាជំនាញផ្នែកបាណកសាស្ត្រ ដែលបានសង្គ្រោះជីវិតមនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់ដោយចែកចាយថ្នាំប្រឆាំងជំងឺគ្រុនចាញ់ក្នុងអំឡុងពេលរបបខ្មែរក្រហមដ៏សាហាវនៅពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍ ១៩៧០ ហើយបន្ទាប់មកបានជួយស្តារកម្មវិធីជំងឺគ្រុនចាញ់ជាតិកម្ពុជា។
លោកស្រី បានអបអរសាទរលោក ឈាង ចំពោះការទទួលបានពានរង្វាន់វីរៈជនលាក់មុខ ឬ Unsung Hero នៅសន្និសីទកំពូលអាកាសធាតុអង្គការសហប្រជាជាតិ (COP28)នៅទីក្រុងឌូបៃ ក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣ សម្រាប់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់គាត់ក្នុងការបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់ និងបានបង្ហាញការសរសើររបស់លោកស្រីចំពោះការរួមចំណែកដ៏មានតម្លៃរបស់លោកចំពោះគម្រោងប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺគ្រុនចាញ់របស់ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក (PMI)។
ជាមួយនឹងការគាំទ្ររបស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក នៅក្រោម PMI ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងចំណោមប្រទេសដែលអនុវត្តកម្មវិធីទ្វេភាគីនេះ ដែលអាចបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់បាននៅត្រឹមឆ្នាំ២០២៥។
លើសពីជំងឺគ្រុនចាញ់ លោកស្រី សាម៉ាន់ថា បានសង្កត់ធ្ងន់ចំពោះការយកចិត្តទុកដាក់របស់ USAID លើការលុបបំបាត់ជំងឺរបេង។ កម្ពុជាកំពុងធ្វើការឆ្ពោះទៅរកគោលដៅលុបបំបាត់ជំងឺរបេងនៅឆ្នាំ២០៣០ ហើយ USAID បានសន្យាផ្តល់ប្រាក់បន្ថែមចំនួន ៤ លានដុល្លារ ដើម្បីគាំទ្រដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់សហគមន៍មូលដ្ឋាន។
លោកស្រីបានបន្ដថា៖ «កាលពីម្សិលមិញ ខ្ញុំបាននៅខេត្តសៀមរាប បានឃើញការខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងស្វាហាប់ក្នុងការជួយដល់ប្រជាជនកម្ពុជាមួយចំនួនដែលមានជំងឺរបេង។ ប៉ុន្តែជាទូទៅ ពួកគេមិនដឹងថាពួកគេមានជំងឺរបេងទេ ទោះវាមិនយឺតក្នុងការព្យាបាល តែវាយឺតពេល ពីព្រោះវាបានចម្លងទៅអ្នកដទៃ»។
ការវិនិយោគរបស់ទីភ្នាក់ងារ USAID មានគោលបំណងនាំយកបច្ចេកវិទ្យារោគវិនិច្ឆ័យទៅកាន់សហគមន៍ ដោយកាត់បន្ថយតម្រូវការសម្រាប់បុគ្គលក្នុងការធ្វើដំណើរផ្លូវឆ្ងាយសម្រាប់ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជំងឺរបេង។
លោកស្រី សាម៉ាន់ថា បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃការវិនិយោគទាំងនេះ ដោយពន្យល់ថា ជំនួយរបស់ USAID លើសពីការផ្តល់មូលនិធិ ពោលគឺវាជំរុញទំនាក់ទំនងរយៈពេលវែងជាមួយសហគមន៍មូលដ្ឋាន។
នាយិកា USAID បានលើកឡើងថា៖ «រឿងមួយអំពី USAID ដែលមិនត្រូវបានគេស្គាល់ច្បាស់ ហើយសូម្បីតែខ្ញុំមិនបានដឹងមុនពេលខ្ញុំចូលធ្វើការនៅ USAID គឺថា បីភាគបួននៃបុគ្គលិករបស់យើងកំពុងធ្វើការ គឺជាជនជាតិនោះតែម្ដង»។
នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នេះមានន័យថា បុគ្គលិករបស់ USAID ភាគច្រើនគឺជាប្រជាជនខ្មែរ ដែលយល់ពីបញ្ហាប្រឈមពិសេសដែលសហគមន៍របស់ពួកគេជួបប្រទះ។
ខណៈពេលដែលសុខភាពនៅតែជាចំណុចសំខាន់នោះ លោកស្រីក៏បានលើកឡើងពីប្រព័ន្ធអប់រំរបស់កម្ពុជា ដោយលើកឡើងពីតួនាទីរបស់ USAID ក្នុងការបង្កើនការចុះឈ្មោះចូលរៀនថ្នាក់មត្តេយ្យទ្វេដងចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៧ និងការកែលម្អអំណាននៅទូទាំងប្រទេស។
លោកស្រីបានចង្អុលបង្ហាញថា ការគាំទ្ររបស់ទីភ្នាក់ងារ USAID បានអនុញ្ញាតឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្រអប់រំប្រកបដោយជោគជ័យ ជំរុញការរីកចម្រើនរបស់ប្រទេសឆ្ពោះទៅរកលទ្ធភាពទទួលបានការអប់រំបឋមជាសកល។
បន្ថែមពីលើការបន្តប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺរបេង និងគ្រុនចាញ់ លោកស្រី សាម៉ាន់ថា បានប្រកាសពីគំនិតផ្តួចផ្តើមថ្មីមួយដើម្បីដោះស្រាយការពុលសំណក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ទីភ្នាក់ងារជំនួយអាមេរិក USAID នឹងវិនិយោគ ១ លានដុល្លារក្នុងការស្ទង់មតិថ្នាក់ជាតិ ដើម្បីវាយតម្លៃកម្រិតសំណក្នុងឈាមក្នុងចំណោមកុមារ ដោយជួយកំណត់ប្រភពនៃការពុលសំណ និងណែនាំកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនាពេលអនាគតដើម្បីលុបបំបាត់វា។
លោកស្រីបានបញ្ជាក់ថា៖ «មានការពុលសំណដ៏សំខាន់ក្នុងចំណោមកុមារក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ជាច្រើន រួមទាំងកម្ពុជាផងដែរ។ ការយល់ដឹងអំពីប្រភពនៃការពុលសំណគឺពិតជាមានសារៈសំខាន់ក្នុងការលុបបំបាត់វាទៅ»៕
