សៀមរាប៖ នៅពេលដែលការរឹតបន្តឹងការធ្វើដំណើរអន្តរជាតិត្រូវបានដកចេញ ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានមើលឃើញថា មានការកើនឡើងយឺតៗពីវត្ដមានភ្ញៀវទេសចរ។ ខណៈពេលដែលចំនួនភ្ញៀវទេសចរបរទេសមិនទាន់បានស្ទុះងើបឡើងវិញពេញលេញដល់កម្រិតមុនការរាតត្បាតនៃជំងឺរាតត្បាត ទេសចរណ៍ក្នុងស្រុកបានក្លាយជាខ្សែជីវិតថ្មី ដែលមិននឹកស្មានដល់។
ប្រាសាទសំខាន់ៗរួមទាំងប្រាសាទអង្គរវត្ត អង្គរធំ និងបាយ័នជាដើម បានបង្ហាញទិដ្ឋភាពមគ្គុទ្ទេសក៍អមដំណើរភ្ញៀវក្នុងស្រុកដោយការរៀបរាប់អំពីប្រវត្ដិសាស្ដ្រ ស្ថាបត្យកម្មសំណង់ និង ទម្រង់សិល្បៈយ៉ាងរស់រវើក។
លោក មាស សុវណ្ណារ័ត្ន មគ្គុទ្ទេសក៍ទេសចរណ៍មានមូលដ្ឋាននៅខេត្តសៀមរាប បានឆ្លៀតចាប់យកការងារផ្សេងៗដើម្បីជីវភាព នៅពេលដែលជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ បានបំផ្លាញវិស័យទេសចរណ៍។
លោកបានចូលប្រឡូកក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ និងការលក់គ្រឿងចក្រកសិកម្ម ប៉ុន្តែចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់លោកក្នុងអាជីពមគ្គុទេសក៍មិនបោះបង់ឡើយ។ នៅឆ្នាំ២០២២ ពេលដែលទេសចរណ៍ចាប់ផ្តើមកម្រើកឡើងវិញ លោកបានត្រឡប់មកនាំភ្ញៀវទៅឲ្យស្គាល់អតីតកាលដ៏រុងរឿងរបស់កម្ពុជាវិញ។
ប៉ុន្ដែមគ្គុទេសក៍តែមួយមុខមិនអាចធ្វើឱ្យលោក សុវណ្ណារ័ត្ន ទ្រទ្រង់គ្រួសារបានឡើយ ដោយលោកបានបន្ថែមការងារក្រៅម៉ោងជាអ្នកបើកបរ Grab។
លោកបានចែករំលែកថា៖ «ខែវិច្ឆិកាបាននិងកំពុងតែផ្ដល់ក្ដីសង្ឃឹមឱ្យយើងឡើងវិញខ្លះៗ។ យើងទទួលការកក់បានច្រើនគួរសមពីភ្ញៀវមកពីបរទេស»។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មគ្គុទេសក៍ជាច្រើនដែលមិនមានមុខរបរបន្ថែម ពួកគេនៅតែក្រាញននាលការអាជីពនាំភ្ញៀវមើលប្រាសាទនេះ តាមរយៈការស្វែងរកមធ្យោបាយថ្មីៗ ដោយតម្រង់ទិសទៅរកភ្ញៀវទេសចរជាតិ។
ការកើនឡើងនៃចំណាប់អារម្មណ៍របស់ភ្ញៀវដែលមានបំណងចង់ដឹងចង់យល់អំពីប្រវត្ដិរឿងរ៉ាវនៅតាមប្រាសាទនេះ បានផ្ដល់អត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់ទាំងមគ្គុទ្ទេសក៍ និងអ្នកទេសចរក្នុងស្រុក។
ធ្លាប់តែមានភ្ញៀវបរទេសទទួលយកសេវាកម្មមគ្គុទេសក៍ ឥឡូវនេះ ភ្ញៀវទេសចរក្នុងស្រុកកាន់តែចាប់អារម្មណ៍ពីប្រវត្ដិសាស្ដ្រដ៏សម្បូរបែបរបស់ប្រទេសជាតិខ្លួន។
លោក គា ស៊ីម៉ុន មគ្គុទ្ទេសក៍ដែលមានបទពិសោធន៍ ១៧ ឆ្នាំ សង្កេតឃើញការចង់ដឹងចង់ឃើញថ្មីក្នុងចំណោមប្រជាជនកម្ពុជា។
លោកបានពន្យល់ថា៖ «ភ្ញៀវក្នុងស្រុកជាច្រើនឥឡូវចង់យល់ពីរឿងរ៉ាវនៅពីក្រោយចម្លាក់ប្រាសាទរបស់យើង។ ពួកគេចាប់អារម្មណ៍លើប្រវត្តិសាស្ត្រ វប្បធម៌ និងបេតិកភណ្ឌស្ថាបត្យកម្មរបស់យើង ដែលធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងរបស់ពួកគេកាន់តែស៊ីជម្រៅទៅរមណីយដ្ឋានប្រវត្ដិសាស្ដ្រ»។
លោកបន្ដថា៖ «ដើម្បីឱ្យបានការងារធ្វើ និងផ្សព្វផ្សាយចំណេះដឹងខ្លះដល់ភ្ញៀវខ្មែរយើង ភាគច្រើនមិនសូវបាននិយាយរឿងតម្លៃទេ។ ចំពោះពេលវេលានៃការដើរផ្ដល់មគ្គុទេសក៍នេះ វាអាស្រ័យទៅលើទីតាំងប្រាសាទដែរដោយប្រាសាទធំត្រូវការបរិយាយច្រើន ខណៈប្រាសាទខ្លះតូចមិនសូវសម្បូរឯកសាររៀបរាប់»។
ជាមួយបទពិសោធមគ្គុទេសក៍ជាច្រើនឆ្នាំ លោក ស៊ីម៉ុន បានឱ្យដឹងថាកន្លងមក កម្រមានភ្ញៀវខ្មែរត្រូវការមគ្គុទេសក៍ទេសចរណ៍ណាស់ ដោយពួកគេអាចមិនសូវចាប់អារម្មណ៍រឿងប្រវត្ដិសាស្ដ្រ និងបញ្ហាថវិកា។
យ៉ាងណាមិញ អំឡុងឆ្នាំ២០២២ ក្រោយវិបត្ដិកូវីដ-១៩ ទេសចរខ្មែរហាក់មានការចាប់អារម្មណ៍លើរឿងប្រវត្ដិសាស្ដ្រវប្បធម៌ សំណង់ សាសនា និងសិល្បៈជាដើម។
លោកបាននិយាយថា៖ «ពួកគាត់ក្លាយជាចំណែកមួយក្នុងការថែរក្សាវប្បធម៌យើង ពេលពួកគាត់ចង់ចេះចង់ដឹងច្រើនពីប្រាសាទ។ បើសិនជាពួកគាត់មកតែរូបថត ពួកគាត់មិនបានដឹងស៊ីជម្រៅចំពោះទិដ្ឋភាពជាក់ស្ដែងនោះទេ ទោះបីជាពួកគាត់បានសិក្សាពីសៀវភៅយ៉ាងណាក៏ដោយ»។
មគ្គុទេសក៍ទេសចរណ៍ លោក ស៊ីម៉ុន ទទួលស្គាល់ថា លើសពីការទទួលបាននូវចំណេះដឹងផ្សេងៗ វត្ដមានរបស់ភ្ញៀវទេសចរក្នុងស្រុកក៏ជួយដល់ជីវភាពរបស់មគ្គុទេសក៍វិញផងដែរ។
លោកបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ជាធម្មតា ពេលខ្ញុំប្រចាំការនៅប្រាសាទបាយ័ន ការដើរភ្ញៀវខ្មែរមួយម៉ោង ឬជិតមួយម៉ោង ពួកគាត់ផ្ដល់ឱ្យពី ៥ម៉ឺនទៅ ៦ម៉ឺនរៀល។ ភ្ញៀវខ្លះចិត្ដល្អអាចផ្ដល់ឱ្យដល់ពី ២០ ទៅ ៣០ ដុល្លារដែរ។ បើយើងជូនបរទេស យើងត្រូវនិយាយពីតម្លៃមុន។ ប៉ុន្ដែភ្ញៀវខ្មែរយើង ខ្ញុំគិតថា ពួកគាត់ដៃទូលាយជាង ដោយពួកគាត់យល់ពីយើង ពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់យើង»។
លោក ខៀវ ធី ប្រធានសមាគមន៌មគ្គុទេសក៏ទេសចរណ៍អង្គរ បានឱ្យដឹងថា ស្ថានភាពរបស់មគ្គុទេសក៍នៅតែមានការលំបាក និងលំបាកជាងឆ្នាំមុនទៅទៀត។
លោកបាននិយាយថា៖ «តាមពិតទៅ នៅខែ១០នេះ យើងរំពឹងថា high season ចាប់ផ្ដើម។ ប៉ុន្ដែវាយ៉ាប់ទៅវិញ high season ខែ១០ឆ្នាំខ្សោយ។ មគ្គុទេសក៍ទេសចរណ៍ជាច្រើនបានទទួលការកក់ទុកដូច low season ខែ៨ និងខែ៩ ដែរ។ ទាល់តែខែ១១ យើងមានការកក់ច្រើនគួរសមបន្ដិច»។
លោក ធី បានបន្ដថា ឆ្នាំនេះ ស្ថានភាពទេសចរណ៍មកខ្សោយមែនទែនហើយស្ថានភាពល្អបំផុត គឺមានតែវិច្ឆិកាមួយប៉ុណ្ណោះ ខណៈវានឹងថយចុះទៅវិញចាប់ពីខែធ្នូ និងមករាតទៅ ដែលជាស្ថានភាពមិនល្អសម្រាប់មគ្គុទេសក៍។ ធៀបនឹងឆ្នាំ២០២៣ ដែលទទួលបានភ្ញៀវទេសចរជាង ២០ថ្ងៃក្នុងមួយខែ លោក ធី បានបញ្ជាក់ថា ឆ្នាំ២០២៤នេះ លោកទទួលភ្ញៀវបានតែ ១២ថ្ងៃក្នុងមួយខែ។ ស្ថានភាពនេះ មានប្រហាក់ប្រហែលគ្នាសម្រាប់មគ្គុទេសក៍ដទៃទៀត។
ជាមួយការលើកឡើងអំពីទិដ្ឋភាពជាក់ស្ដែង ក្រៅពីការងារជូនភ្ញៀវទេសចរទស្សនាប្រាង្គប្រាសាទតិចតួច ប្រធានសមាគមន៍ទេសចរណ៍អង្គរ ដែលមានសមាជិកជាង ២០០នាក់រូបនេះ បានឱ្យដឹងថា នៅតាមផ្សារចាស់ ភោជនីយដ្ឋាន សណ្ឋាគារ និងផ្ទះសំណាក់ មានចំនួនភ្ញៀវតិចតួចជាងឆ្នាំមុន។
លោក ធី បាននិយាយថា៖ «ចំនួនមគ្គុក៍ទេសមានការថយចុះចាប់តាំងពីកូវីដ-១៩មក ដោយអ្នកខ្លះផ្លាស់ប្ដូរមុខរបរថ្មី។ មគ្គុក៍ទេសយើងមួយក្រុមឈរចាប់ភ្ញៀវទាំងបរទេស និងខ្មែរនៅមុខអង្គរតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន»។
ដោយមិនមានការកក់សម្រាប់ដំណើរជូនភ្ញៀវ ទីផ្សារមគ្គុទេសក៍តូចចង្អៀត ពួកគេត្រូវចេញដើររកភ្ញៀវដោយខ្លួនឯងនៅតាមប្រាង្គប្រាសាទនានា ជាពិសេស ប្រាសាទអង្គរវត្ដ។ កត្ដានេះ បានក្លាយជាឱកាសទាំងសម្រាប់ភ្ញៀវជាតិ និងមគ្គុទេសក៍ខ្លួនឯងក្នុងការចាប់យកផលប្រយោជន៍រៀងៗខ្លួន ដោយភ្ញៀវជាតិ ដែលធ្លាប់តែមិនខ្វល់ខ្វាយរឿងការរៀបរាប់អំពីដំណើររឿងប្រវត្ដិសាស្ដ្រទទួលបានការយល់កាន់តែច្បាស់អំពីចម្លាក់ប្រាសាទ ខណៈមគ្គុទេសក៍នៅតែអាចរក្សាអាជីពរបស់ខ្លួន។
លោក ធី បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថា វិស័យទេសចរណ៍យើងអាចកើនមកវិញ។ ប៉ុន្ដែមានការវិភាគខុសដែរ ដោយថា ឆ្នាំ២០២៥ អាចកើនដូចឆ្នាំ២០១៩។ ជាក់ស្ដែង ឆ្នាំ២០២៥ នៅស្អែកខានស្អែកហើយ ដូចជាអត់ឃើញកើនសោះ»។
លោកបានបន្ដថា៖ «មគ្គុទេសក៍ប្រមាណ ៥០នាក់នោះទេអង្គុយនៅមុខអង្គរ ដោយសារតែអត់មានលុយកាក់ ទើបពួកគាត់សុខចិត្ដធ្វើបែបនេះ ទោះដឹងថា ខុសវិជ្ជាជីវៈ និងមិនសមរម្យដែរ»។
គោលបំណងរបស់ពួកគេអាចទាក់ទាញទាំងភ្ញៀវជាតិ និងភ្ញៀវអន្ដរជាតិ ជាប្រភេទភ្ញៀវទេសចរសម្ពាយ។ ថ្វីបើមានការកើនឡើងទាំងនេះក៏ដោយ ក៏ភ្ញៀវទេសចរស្រុកកំពុងបំពេញចន្លោះប្រហោងកាន់តែច្រើនឡើង ដោយជំរុញឧស្សាហកម្មតាមរយៈការចង់ដឹងចង់ឃើញពីប្រវត្តិសាស្ត្រ និងមោទនភាពជាតិ។
លោក ធិម សេរីវុឌ្ឍ ប្រធានមន្ទីរទេសចរណ៍ខេត្ដសៀមរាប បានឱ្យដឹងថា លោកគិតថា វាជារឿងល្អ ដែលមគ្គុទេសក៍ទេសចរណ៍ផ្ដល់សេវាកម្មជូនដល់ភ្ញៀវក្នុងស្រុក ជាពិសេស សិក្សានុសិស្សមកពីបណ្ដាខេត្ដផ្សេងៗ។
លោកបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ពេលប្អូនៗសិស្ស-និស្សិតទទួលបានការពន្យល់ពីមគ្គុទេសក៍ល្អៗ ពួកគេអាចបង្កើនចំណេះដឹងពីប្រវត្ដិសាស្ដ្ររបស់យើងពិតប្រាកដ ដូចជា រឿងរ៉ាវមហាក្សត្រកាន់លទ្ធិព្រហ្មញ្ញសាសនា ព្រះពុទ្ធសាសនា រចនាប័ទ្មប្រាសាទ ស្ថាបត្យកម្ម រឿងទេវកថា និងបញ្ហាសង្គ្រាមផ្សេងៗ ដែលមានចារនៅក្នុងប្រាសាទនីមួយៗ»។
លោកបានបន្ដថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកាន់តែយល់ច្បាស់ និងស្រឡាញ់វប្បធម៌របស់ខ្លួនកាន់តែខ្លាំង។ បច្ចុប្បន្ននេះ មគ្គុទេសក៍ទេសចរណ៍ប្រកបរបររបស់ពួកគេឡើងវិញច្រើន ហើយខណៈពេលចំនួនភ្ញៀវទេសចរកើនឡើងមិនទាន់ខ្លាំង ពួកគេងាកទៅរកភ្ញៀវក្នុងស្រុក ដែលធ្វើឱ្យការងាររបស់ពួកគេល្អប្រសើរ។
ផលវិបាកនៃជំងឺរាតត្បាត និងការស្តារវិស័យទេសចរណ៍ឡើងវិញ
វិស័យទេសចរណ៍របស់កម្ពុជា ដែលធ្លាប់បានចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ដល់កំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប បានប្រឈមនឹងការធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង នៅពេលដែលជំងឺរាតត្បាតបានវាយប្រហារ។
ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ វត្ដមានរបស់ភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិមានលើសពី ៦,៦ លាននាក់ ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ ២០២១ ចំនួននេះបានធ្លាក់ចុះមកនៅក្រោម ២០ម៉ឺននា់ ដោយសារតែការរឹតបន្តឹងការធ្វើដំណើរ និងការព្រួយបារម្ភអំពីសុខភាពពិភពលោក។
ការបិទខ្ទប់បានជះឥទ្ធិពលខ្លាំងបំផុតលើអាជីវកម្មសណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន និងអាជីវកម្មទេសចរណ៍ ដែលបង្ខំឱ្យមគ្គុទ្ទេសក៍ទេសចរណ៍ត្រូវស្វែងរកប្រភពចំណូលថ្មីជំនួស។
យ៉ាងណាក៏ដោយ នៅឆ្នាំ២០២៣ វិស័យទេសចរណ៍របស់កម្ពុជាចាប់ផ្តើមស្ទុះងើបនៅពេលដែលការធ្វើដំណើរបានចាប់ផ្តើមឡើងវិញ ដោយទាញភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិឱ្យត្រឡប់ទៅកាន់ទីតាំងល្បីៗ ដូចជាប្រាសាទអង្គរវត្ត។
របាយការណ៍របស់ក្រសួងទេសចរណ៍បង្ហាញថា ភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិកើនឡើង ៣២ភាគរយ នៅដើមឆ្នាំ ២០២៤ បើធៀបនឹងឆ្នាំមុន។
យុទ្ធនាការ «ព្រះរាជាណាចក្រអច្ឆរិយៈ» រួមជាមួយនឹងគោលនយោបាយទិដ្ឋាការថ្មីរបស់កម្ពុជា បានបង្ហាញពីភាពជោគជ័យក្នុងការរុញច្រានប្រទេសនេះជាគោលដៅទេសចរណ៍ប្រកបដោយសុវត្ថិភាព និងវប្បធម៌ ដែលទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរទូទាំងពិភពលោក។
ការបើកព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរនាពេលថ្មីៗនេះបានជំរុញទេសចរណ៍ក្នុងតំបន់បន្ថែមទៀត។ក្នុងឆ្នាំដំបូង អាកាសយានដ្ឋានបានគ្រប់គ្រងអ្នកដំណើរជាង ១,៣ លាននាក់ រួមជាមួយនឹងការបង្កើនហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងជម្រើសកន្លែងស្នាក់នៅថ្មីៗ បានធ្វើឱ្យខេត្តសៀមរាបកាន់តែមានភាពទាក់ទាញសម្រាប់ភ្ញៀវបរទេស និងភ្ញៀវក្នុងស្រុក៕