អ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធ ដូចជា អ្នកលក់តាមចិញ្ចើមផ្លូវ អ្នកបើករ៉ឺម៉ក កម្មករសំណង់ និងកសិករខ្នាតតូច ច្រើនតែធ្វើការដោយគ្មានកិច្ចសន្យា ម៉ោងកំណត់ ឬប្រាក់ចំណូលមានស្ថិរភាព មានចំនួនជាង ៨៨ ភាគរយនៃកម្លាំងពលកម្មក្នុងស្រុកសរុប។ រូបថត ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍
ភ្នំពេញ៖ អ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធកម្ពុជា មានប្រមាណជាង ៨០ភាគរយនៃកម្លាំងពលកម្មសរុប ដែលរួមទាំងអ្នកលក់ដូរតាមចិញ្ចើមផ្លូវ កម្មករសំណង់ និងអ្នកបើកស៊ីក្លូ រ៉ឺម៉ក បង្កើតបានជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់នៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេស។
ទោះបីជាមានការរួមចំណែករបស់ពួកគេក៏ដោយ ក៏អ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធទាំងនេះតែងតែខ្វះការការពារសំខាន់ៗដែលធានាសុវត្ថិភាពការងារ ការថែទាំសុខភាព និងការគាំទ្រសង្គម ដែលទុកឱ្យពួកគេងាយរងគ្រោះក្នុងគ្រាមានវិបត្តិ។
ដោយទទួលស្គាល់ពីតម្រូវការនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានាពេលថ្មីៗនេះបានបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីបិទគម្លាតនេះ ដោយជួយដល់អ្នកប្រឈមមុខនឹងភាពមិនច្បាស់លាស់នៃសេដ្ឋកិច្ចជាច្រើនឆ្នាំ។
លោក កត្ដា អ៊ន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ បានថ្លែងថា៖ «រាជរដ្ឋាភិបាលបានចេញគោលនយោបាយលើកកម្ពស់សុខមាលភាពបងប្អូនក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធតាមរយៈកិច្ចជំនួយគាំពារសង្គមក្នុងការស្តាសេដ្ឋកិច្ច និងជីវភាពបងប្អូនឱ្យប្រសើរឡើង ជាពិសេសចាប់តាំងពីសម័យកូវីដ-១៩»។
យុទ្ធសាស្ត្ររបស់រដ្ឋាភិបាលរួមមានការចុះឈ្មោះបុគ្គលដែលមានការងារធ្វើដោយខ្លួនឯងនៅក្នុងរបរក្រៅប្រព័ន្ធក្រោមបេឡាជាតិសន្ដិសុខសង្គម (ប.ស.ស.)។
លោក កត្ដា អ៊ន បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា៖ «អ្នកសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធដែលជាបុគ្គលស្វ័យនិយោជន៍ក៏ទទួលបានការចុះឈ្មោះជាសមាជិក (ប.ស.ស.) ផងដែរ។ គិតត្រឹមដើមខែ វិច្ឆិកានេះ មានសមាជិក (ប.ស.ស.) ជាបុគ្គលស្វ័យនិយោជន៍ចំនួន ៤០៨ ៦៦៨ នាក់»។
គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះមិនត្រឹមតែស្វែងរកការកាត់បន្ថយភាពងាយរងគ្រោះរបស់អ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ដើម្បីកសាងភាពធន់នៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ ពេលសំដៅលើការងើបឡើងវិញ និងបញ្ហាប្រឈមនៃកំណើននាពេលអនាគត។
ឆ្អឹងខ្នងនៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា
បុគ្គលរាប់លាននាក់ត្រូវបានចាត់ទុកជាអ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធ ហើយតំបន់អាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិក មានប្រហែល ២ភាគ ៣ នៃអ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធក្នុងពិភពលោកប្រមាន ១,៣ ពាន់លាននាក់។
នៅអាស៊ីខាងត្បូង សមាមាត្រនៃអ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធគឺ ៨៧ ភាគរយ ហើយសូម្បីតែនៅអាស៊ីបូព៌ាក៏មាន ៥០ ភាគរយដែរ។ នៅប្រទេសតុងហ្គា មានចំនួន ៩៧ ភាគរយ តែនៅសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ មានតែ ២៧ ភាគរយ។
«នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ភាគរយនៃអ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធគិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៩ គឺ ៨៨ភាគរយ»។ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍អភិវឌ្ឍន៍មនុស្សក្នុងតំបន់ឆ្នាំ២០២៨ ការបង្កើតអនាគតរបស់យើង៖ ទិសដៅថ្មីសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍មនុស្សនៅអាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិក ផ្ដោតលើប្រទេសកម្ពុជា។
របាយការណ៍របស់អង្គការពលកម្មអន្ដរជាតិ (ILO) ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៤ បានបង្ហាញថា ៨៨,៣ ភាគរយនៃកម្លាំងការងាររបស់ប្រទេសកម្ពុជា ប្រហែល ៦,៩ លាននាក់ នៃកម្លាំងការងារសរុប ៧,៩ លាននាក់ ត្រូវបានជួលក្រៅផ្លូវការ និងមិនរួមចំណែកដល់បេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម ដែលថយចុះបន្តិចពី ៩៣ ភាគរយក្នុងឆ្នាំ ២០១២។
អ្នកលក់ដូរតាមដងផ្លូវ អ្នកបើករ៉ឺម៉ក កម្មករសំណង់ និងកសិករខ្នាតតូចតែងតែធ្វើការដោយគ្មានកិច្ចសន្យា ម៉ោងកំណត់ ឬប្រាក់ចំណូលដែលអាចព្យាករណ៍បាន។
សម្រាប់បុគ្គលទាំងនេះ «ថ្ងៃធ្វើការទៀងទាត់» គឺជាឱកាសមាសសម្រាប់ពួកគេ។ ប៉ុន្ដែពួកគេពឹងផ្អែកយ៉ាងខ្លាំងលើប្រាក់ចំណូលប្រចាំថ្ងៃ ដែលត្រូវបានរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដោយជំងឺរាតត្បាត និងការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ចជាបន្តបន្ទាប់។
ដូចដែលបានរៀបរាប់នៅក្នុងកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNDP) ២០២៤ របាយការណ៍អភិវឌ្ឍន៍មនុស្សក្នុងតំបន់ អ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធនៅអាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិក រួមទាំងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ ប្រឈមមុខនឹងឧបសគ្គចំពោះកិច្ចការពារសង្គម និងសន្តិសុខសេដ្ឋកិច្ច។
អ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធនៅកម្ពុជា ដែលដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការរក្សាភាពរឹងមាំនៃសេដ្ឋកិច្ច ជារឿយៗខ្វះអត្ថប្រយោជន៍សុខភាព ផែនការប្រាក់សោធននិវត្តន៍ ឬការការពារផ្លូវការដែលនឹងផ្តល់សំណាញ់សុវត្ថិភាពក្នុងពេលមានជំងឺ ឬចូលនិវត្តន៍។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ មានគំនិតផ្តួចផ្តើមដ៏ជោគជ័យ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ។ ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ បាននិងកំពុងធ្វើសកម្មភាពយ៉ាងសកម្មក្នុងការចុះឈ្មោះកម្មករនិយោជិតខ្លួនឯង ទៅក្នុងបេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម (ប.ស.ស.)។
កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនេះស្របតាមនិន្នាការក្នុងតំបន់ឆ្ពោះទៅរកការបញ្ជ្រាបការអភិវឌ្ឍន៍មនុស្ស និងយុទ្ធសាស្ត្រកំណើនឡើងវិញ ដូចដែលបានណែនាំនៅក្នុងរបាយការណ៍ UNDP។
របាយការណ៍នេះបានគូសបញ្ជាក់ពីតម្រូវការក្នុងការការពារអ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធដែលជាផ្នែកនៃយុទ្ធសាស្ត្រទូលំទូលាយដើម្បីគាំទ្រដល់ភាពធន់នឹងសេដ្ឋកិច្ចរយៈពេលវែង និងសមភាពសង្គមនៅទូទាំងអាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិក។
ការទទួលបានការការពារសង្គមក្នុងចំណោមអ្នកធាក់ស៊ីក្លូ
ក្នុងចំណោមក្រុមដែលមើលឃើញអត្ថប្រយោជន៍ជាក់ស្តែងពីការផ្លាស់ប្តូរគោលនយោបាយនាពេលថ្មីៗនេះ គឺអ្នករត់ស៊ីក្លូក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ជាមុខរបរសម្បូរបុរសវ័យចំណាស់ដែលពឹងផ្អែកលើការដឹកជញ្ជូនភ្ញៀវទេសចរបរទេស។
អ្នកធាក់ស៊ីក្លូ៨០ភាគរយចំណោមសមាជិកសមាគមស៊ីក្លូជាង ៣០០នាក់ ទទួលបានសេវាកម្មពិសេស តាមរយៈប័ណ្ណសមធម៌ពីរាជរដ្ឋាភិបាល។ រូបថត ហុង រស្មី
លោក អ៊ីម សម្បត្ដិ ប្រធានសមាគមស៊ីក្លូកម្ពុជា បានឱ្យដឹងថា សមាជិកភាគច្រើននៃអ្នកប្រកបរបរធាក់ស៊ីក្លូក្នុងសមាគម បានទទួលកិច្ចគាំពារសង្គមពីរាជរដ្ឋាភិបាល។
សមាជិកស៊ីក្លូជាង ៣០០នាក់ ដែលពឹងអាស្រ័យលើការដឹកជញ្ជូនភ្ញៀវទេសចរបរទេស ភាគច្រើនជាបុរសវ័យចំណាស់ ដែលផុតអាយុប្រើប្រាស់សេវាកម្មបេឡាសន្ដិសុខសង្គម (បសស)។ ប៉ុន្ដែពួកគេទទួលបានសេវាកម្មពិសេស តាមរយៈប័ណ្ណសមធម៌។
លោក សម្បត្ដិ បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ពួកគាត់ទទួលបានប័ណ្ណសមធម៌ជាង ៨០ភាគរយពីរាជរដ្ឋាភិបាល»។
ប័ណ្ណសមធម៌ទាំងនេះអាចឱ្យពួកគេស្វែងរកការថែទាំសុខភាព និងសេវាមូលដ្ឋានផ្សេងទៀត ជាជំហានតូចមួយតែសំខាន់ឆ្ពោះទៅរកការធានានូវជីវភាពរស់នៅរបស់អ្នកធាក់ស៊ីក្លូ។
សម្រាប់អ្នកធាក់ស៊ីក្លូវ័យចំណាស់ អត្ថប្រយោជន៍ទាំងនេះផ្តល់នូវរង្វាស់សុវត្ថិភាព ដែលអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេទទួលបានសេវាថែទាំសុខភាពដែលពួកគេប្រហែលជាមិនមានលទ្ធភាពទិញ។
ដោះស្រាយភាពងាយរងគ្រោះដែលមានរយៈពេលយូរ
ទោះបីជាមានការជឿនលឿនទាំងនេះក៏ដោយ ក៏អ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធជាច្រើននៅតែប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាមួយចំនួន។ កង្វះក្របខ័ណ្ឌរចនាសម្ព័ន្ធសម្រាប់ពួកគេ មានន័យថា បរិមាណដ៏ច្រើននៅតែត្រូវបានដកចេញពីសំណាញ់សុវត្ថិភាពផ្លូវការ។
ជាឧទាហរណ៍ ខណៈពេលដែលមានវឌ្ឍនភាពក្នុងការចុះឈ្មោះបុគ្គលដែលមានការងារធ្វើដោយខ្លួនឯង ឬ ស្វ័យនិយោជន៍ ក្រោម (ប.ស.ស.) អ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធភាគច្រើននៅតែបន្តដំណើរការដោយគ្មានការចុះឈ្មោះជាផ្លូវការ ឬអត្ថប្រយោជន៍សន្តិសុខសង្គម។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់ UNDP បានឱ្យដឹងថា៖ «នៅពេលស្វែងរកការដោះស្រាយបញ្ហាគម្លាតនេះ កម្ពុជាគយរមើលពីមេរៀននៃប្រទេសជិតខាង ក្នុងការពង្រីកកិច្ចការពារដល់អ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធ»។
របាយការណ៍នេះ បានឱ្យដឹងថា ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី និងហ្វីលីពីន បានត្រួសត្រាយផ្លូវដែលអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុ ការថែទាំសុខភាព និងមូលនិធិសោធននិវត្តន៍។
របាយការណ៍បានពន្យល់ថា៖ «ការរួមបញ្ចូលបច្ចេកវិទ្យា និងសេវាធនាគារតាមទូរស័ព្ទអាចមានប្រសិទ្ធភាពជាពិសេសនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានអត្រាប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទចល័តកម្រិតខ្ពស់ ហើយការទូទាត់តាមប្រព័ន្ធឌីជីថលបានក្លាយជារឿងធម្មតា»។
មាគ៌ាឆ្ពោះទៅរកការរីកចម្រើនរួម
ចំណាត់ការរបស់កម្ពុជាក្នុងការបញ្ចូលអ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធទៅក្នុងគម្រោងគាំពារសង្គមរបស់ខ្លួនតំណាងឱ្យជំហានឆ្ពោះទៅរកកំណើនប្រកបដោយបរិយាប័ន្ន។
កាលពីខែតុលាឆ្នាំមុន រដ្ឋាភិបាលបានដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រជាតិសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ២០២៣-២០២៨ ដែលមានគោលបំណងលើកកម្ពស់ការការពារ ផលិតភាព និងភាពធន់នៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ។ រូបថត ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍
តាមរយៈការធានាសុខុមាលភាពនៃកម្លាំងពលកម្មក្រៅប្រព័ន្ធ រដ្ឋាភិបាលមិនត្រឹមតែការពារផ្នែកដ៏សំខាន់នៃសេដ្ឋកិច្ចប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងជួយលើកកម្ពស់សង្គមប្រកបដោយសមធម៌ថែមទៀត។
របាយការណ៍របស់ UNDP សង្កត់ធ្ងន់ថា យុទ្ធសាស្ត្រកំណើនបរិយាប័ន្ន ដែលផ្តល់អាទិភាពដល់ប្រជាជន និងពង្រីកលទ្ធភាពទទួលបានសេវាសង្គម មានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពនៅក្នុងតំបន់។
លើសពីនេះ ការពង្រីកការការពារដល់អ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធអាចមានអត្ថប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងទូលំទូលាយ។
របាយការណ៍នេះបានបង្ហាញថា៖ «ឧទាហរណ៍ការផ្តល់ការថែទាំសុខភាព និងការគាំទ្រប្រាក់ចំណូល កាត់បន្ថយលទ្ធភាពនៃកម្មករនិយោជិតដែលធ្លាក់ចូលទៅក្នុងភាពក្រីក្រដោយសារជំងឺ ឬការធ្លាក់ចុះនៃសេដ្ឋកិច្ច រួមចំណែកដល់សេដ្ឋកិច្ចដែលមានភាពធន់ជាងមុន»។
ក្នុងរយៈពេលវែង គំនិតផ្តួចផ្តើមទាំងនេះក៏អាចគាំទ្រដល់ផលិតភាព និងស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ច ដោយបង្កើតកម្លាំងពលកម្មដែលមានសុខភាពល្អ និងមានសុវត្ថិភាពផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុជាងមុន។
កាលពីខែតុលាឆ្នាំមុន រដ្ឋាភិបាលបានដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រជាតិសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ២០២៣-២០២៨ ដែលមានគោលបំណងលើកកម្ពស់ការការពារ ផលិតភាព និងភាពធន់នៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ។
គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះស្វែងរកការលើកទឹកចិត្ត និងពន្លឿនការធ្វើសមាហរណកម្មអ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធទៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចផ្លូវការ ស្របតាមចក្ខុវិស័យនៃការអភិវឌ្ឍន៍ពេញលេញ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងក្នុងពិធីដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រជាតិថា គោលបំណងគឺជំរុញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធមកចុះឈ្មោះឱ្យមានលក្ខណៈផ្លូវការ ដើម្បីឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលអាចគ្រប់គ្រងទិន្នន័យបានច្បាស់លាស់ និងដាក់ចេញអន្តរាគមន៍ឱ្យបានឆាប់រហ័ស និងមានប្រសិទ្ធភាព ទាន់ពេលវេលា និងចំគោលដៅ។
យុទ្ធសាស្ត្រជាតិសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធឆ្នាំ ២០២៣-២០២៨ របស់រាជរដ្ឋាភិបាលបានគូសបញ្ជាក់ផែនទីបង្ហាញផ្លូវដែលមានគោលដៅសំខាន់ចំនួន ៤ ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធរបស់កម្ពុជាទៅជាប្រព័ន្ធផ្លូវការ។
គោលដៅទី១ បង្កលក្ខណៈងាយស្រួលដល់ការឈានចូលក្នុងតំបន់នៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ឬនិយាយម្យ៉ាងទៀត ឈានចូលក្នុងប្រព័ន្ធអភិវឌ្ឍន៍អន្តរកាលមួយ (Into the System) មុន នឹងអាចចូលរួមបានពេញលេញក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រព័ន្ធ។
គោលដៅទី២ ផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់អ្នកដែលបានឈានចូលក្នុងប្រព័ន្ធ ដើម្បីធានាថា មិនធ្លាក់ចូលទៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធវិញ ទោះបីក្នុងករណីមិនអាចចូលរួមពេញលេញក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រព័ន្ធក៏ដោយ។
គោលដៅទី៣ ថែបំប៉នអ្នកដែលបានឈានចូលក្នុងប្រព័ន្ធឱ្យរីកធំធាត់ ដើម្បីអាចចូលរួមពេញលេញក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រព័ន្ធ។
គោលដៅទី៤ លើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីគោលនយោបាយនិងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ព្រមទាំង អត្ថប្រយោជន៍នៃការឈានចូលក្នុងប្រព័ន្ធ ក៏ដូចជាការលើកកម្ពស់ការចូលរួមរបស់គ្រប់តួអង្គពាក់ព័ន្ធ៕
