កិច្ចពិភាក្សាតុមូលស្តីពី »ការបង្កើតចលនាតស៊ូនយោបាយក្រៅស្រុក» រៀបចំដោយរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤។ AKP
អ្នកវិភាគលើកឡើងថា ស្ថានភាពនៅកម្ពុជាមិនអាចនាំឲ្យចលនាប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេសទទួលបានជោគជ័យទេ ប្រសិនបើវាមិនវិវត្តទៅកាន់តែអាក្រក់ជាងនេះ បន្ទាប់ពីចលនាមួយចំនួនត្រូវបានបង្កើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់ដោយក្រុមអតីតគណបក្សប្រឆាំង។
រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នៅព្រឹកថ្ងៃទី៦ ខែធ្នូនេះ បានរៀបចំវេទិកាតុមូល ក្រោមប្រធានបទ «ការបង្កើតចលនាតស៊ូនៅក្រៅប្រទេស»។ ទោះបីជាប្រធានបទនេះលើកឡើងពីការតស៊ូ ឬ ការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌នៅប្រទេសមួយចំនួន ក៏ដោយក៏វេទិកានេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោក សម រង្ស៊ី អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង និងសកម្មជនផ្សេងទៀត បានបង្កើតចលនាតស៊ូជាបន្តបន្ទាប់ ដូចជាចលនាសង្គ្រោះជាតិ ហើយចុងក្រោយនេះគឺចលនា «ផ្ការីក»។
លោក សម រង្ស៊ី បានសរសេរនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកនៅនេះថា៖ «រាល់ចលនាជាតិតស៊ូ តែងប្រើយុទ្ធសាស្ត្រផ្ការីក។ ក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រនេះ មិនចាំបាច់លើកកម្លាំងទៅវាយយកទីតាំងណាមួយពីក្រៅទេ តែត្រូវប្រើវិធីឲ្យកម្លាំងបង្កប់ផ្ទុះពីខាងក្នុងមកវិញ»។
លោកសរសេរបន្តថា៖ «ត្រូវរៀបចំនិងបង្កើនកម្លាំងបង្កប់ ដោយលើកទឹកចិត្តអ្នកតស៊ូ ដែលស្រឡាញ់ជាតិ និងស្រឡាញ់យុត្តិធម៌ ហើយស្អប់ខ្ពើមអំណាចផ្តាច់ការ អំពើពុករលួយ ភាពអយុត្តិធម៌ វប្បធម៌គ្រួសារនិយម និងទង្វើក្បត់ជាតិ»។
លោក គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានថ្លែង ចលនាតស៊ូរបស់អតីតគណបក្សប្រឆាំង បានច្បាប់ផ្ដើមជាបន្តបន្ទាប់តាំងពីក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣ និងក្រោយការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅឆ្នាំ២០១៧។
លោកថា ជាទូទៅ ទាំងនៅកម្ពុជា និង នៅប្រទេសផ្សេងៗទៀត ឬសគល់ដែលធ្វើឲ្យមានការក្រោកឈរពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋ ឬ ឫសគល់នៃចលនាបដិវត្តន៍កើតចេញមកអំពើអយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គម បូកនឹងកត្តារួមផ្សំពីខាងក្រៅ ដូចជា ការដណ្ដើមភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់មហាអំណាចជាដើម។
លោក មាស នី អ្នកស្រាវជ្រាវនិងអ្នកឃ្លាំមើលសង្គម ថ្លែងនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។ AKP
ហេតុដូច្នេះ ដើម្បីពន្លត់ភ្លើងទាំងអស់បាន អ្នកដែលមានទំនូរខុសត្រូវ ជាពិសេសរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវចាត់ទុកបញ្ហានានានៅក្នុងសង្គមជារឿងសំខាន់ ហើយត្រូវរកដំណោះស្រាយសម្រាប់បញ្ហាទាំងនោះ។
ស្រដៀងគ្នានេះ លោក មាស នី ឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គម ថ្លែងនៅក្នុងវេទិកាតុមូលនេះថា ក្រុមអតីតគណបក្សប្រឆាំងបង្កើតចលនាតស៊ូ ដោយសារពួកគេគិតថា វាមានភាពចាំបាច់ ដោយផ្នែកលើស្ថានភាពនៅក្នុងប្រទេស និងព័ត៌មានដែលពួកគេទទួលបាន ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើអយុត្តិធម៌នានា។
លោកថ្លែងថា៖ «ក៏ប៉ុន្តែ បើយើងមើលពីស្ថានភាពនៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ បើសិនជាក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើងមិនមានអីជាការប្រែប្រួលនូវនយោបាយកាន់តែអាក្រក់ជាងនេះទៀតទេ ខ្ញុំគិតថា ការតស៊ូវាគ្រាន់តែនិមិត្តរូបមួយសម្រាប់យកសំឡេងអីទៅផ្សព្វផ្សាយនៅខាងក្រៅដើម្បីឲ្យមានឥទ្ធិពល ប៉ុន្តែមិនមានអ្វីលើសនេះទេ។ ប៉ុន្តែ បើស្ថានការណ៍ក្នុងស្រុកខ្មែរកាន់តែដុនដាប អាហ្នឹងវាអាចនឹងធ្វើឲ្យកម្លាំងហ្នឹងរឹតតែខ្លាំង វាដូចជាការហុចដាវទៅឲ្យគូបដិបក្ខ»។
លោកបន្តថា មិនដែលមានរដ្ឋណាមួយទទួលថា ការបង្កើតចលនានៅក្រៅប្រទេស គឺជារឿងស្របច្បាប់នោះទេ គឺសុទ្ធតែក្រៅច្បាប់ទាំងអស់។ យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកខាងក្រៅក៏មានសិទ្ធិក្នុងការបង្កើតដែរ។ អ្វីដែលសំខាន់គឺស្ថិតនៅលើការវិវត្តនៃស្ថានការណ៍សង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទស។
បើយើងរក្សាបានល្អយើងដោះស្រាយបានល្អ ហើយពលរដ្ឋគាំទ្រ ទោះបីអ្នកខាងក្រៅបង្កើតចលនា ១០០ក្រុមទៀតក៏នៅតែធ្វើអ្វីមិនកើត។ ខាងក្នុងប្រទេសរៀបចំឲ្យកាន់តែល្អ ខាងក្រៅយូរៗទៅខ្សោះអស់កម្លាំងគ្មានធនធានឈប់លេងនិយាយលេងអីទាំងអស់»។
លោក សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានរៀបរាប់ពីការខាតបង់កើតចេញពីការបែកបាក់ផ្ទៃក្នុង ដូចជាការបាត់បង់ខេត្តរាប់សិបទៅវៀតណាម និងថៃ ដោយារតែការជម្លោះផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា។
លោក សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។ AKP
លោកថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត មិនគួរឲ្យបណ្ដោយឲ្យមានការបង្កើតបដិវត្តន៍ប្រឆាំងនឹងកម្ពុជាណាមួយនោះទេ ហើយលោកគួរប្ដឹងទៅប្រទេសណាដែលអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមប្រឆាំងបង្កើតចលនាបែបនេះ។
លោកបន្តថា ចលនាបែបនេះមិនបាននាំភាពរីកចម្រើនដល់កម្ពុជានោះទេ ហើយថែមទាំងធ្វើឲ្យក្រុមអ្នកគាំទ្រចលនានេះរងវិធានការផ្លូវច្បាប់ ជាប់ពន្ធនាគារទៀតផង។
លោកថា៖ «អ្នកឯងគិតមើលទៅ អ្នកឯងស្រែកមួយម៉ាត់ជាប់គុកប៉ុន្មាននាក់»។ លោកលើកឡើងបែបនេះ សំដៅទៅលើវិធានការផ្លូវច្បាប់លើសកម្មជនប្រឆាំងដែលធ្លាប់បានចូលរួមក្នុងចលនានានាកាលពីកន្លងទៅ។
លោក វណ្ណ ប៊ុនណា ប្រធានផ្នែកស្រាវជ្រាវ និងតស៊ូមតិ នៃសមាគមបណ្តាញយុវជន (CYN) បានថ្លែងថា អ្នកនយោបាយនៅតែបន្តរកការប្រកួតប្រជែងនយោបាយតាមវិធីនានាដែលអាចធ្វើបាន។
ក្នុងករណីអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ វិធីមួយដើម្បីប្រលូកក្នុងសង្វៀននយោបាយគឺការបង្កើតចលនានានាដើម្បីរក្សាសំឡេង ឬ តស៊ូមតិលើរឿងអ្វីមួយ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកក៏លើកទឹកចិត្តឲ្យមានលំហមួយដែលគ្រប់អ្នកនយោបាយអាចប្រកួតប្រជែងដោយស្មើភាពគ្នា៕
