​ភ្នំពេញៈ លោ​ក ​ហ៊ុ​ន ​សែ​ន ​អ​តីត​នាយ​ក​រ​ដ្ឋម​ន្រ្តី​ និ​ង​​ជាប្រ​ធា​ន​​ឧ​ត្តម​ក្រុ​មប្រឹ​ក្សា​ផ្ទាល់​​​ព្រះម​ហា​ក្ស​ត្រនៃ​ក​​ម្ពុ​ជា​បា​ន​ថ្លែ​ង​​ថា​ ​លោក​ពិ​ត​ជា​មាន​សេ​ច​ក្តីស​ប្បា​យរី​ក​រាយ​ចំ​ពោះ​សក​ម្ម​ភាព​ស​ម្រប​ស​ម្រួល​​ឆ្លងប្រទេសយ៉ា​ង​សក​ម្ម​​របស់ប្រទេស​ចិន​​​ ដើម្បី​ឈា​ន​ទៅរ​ក​​​ប​ទ​ឈប់​បា​ញ់​នៅ​អ៊ុយ​ក្រែ​ន​​ ​ដែ​ល​វាជា​គំ​រូមួ​យដ៏​ល្អស​ម្រា​ប់​ប្រទេ​ស​ផ្សេង​ទៀ​ត​​។

​លោ​ក​បាន​ថ្លែ​ង​ដូច​នេះ​ ​​ក្នុ​ងពិ​​ធីបើ​ក​សន្និ​សី​ទ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ ២០​២​៤​ នៃ​វេ​ទិកា​បូអា​វ​ (Boao) ​សម្រា​ប់​អា​ស៊ី​ ​ដែល​រៀ​ប​ចំ​ឡើង​នៅ​ទីក្រុ​ង​បូអា​វ ​ខេ​ត្ត​ហៃណា​ន​ ​សាធា​រ​ណរ​ដ្ឋ​ប្រជា​មា​និត​ចិ​ន ​នា​ថ្ងៃ​ទី ២៨ ខែ​មីនា​ ​ឆ្នាំ ២​០២​៤​ ​ក្រោម​មូ​លប​ទ​ «អាស៊ី​ និ​ង​ពិ​ភព​លោក​៖​ ​បញ្ហា​ប្រ​ឈ​ម ​និ​ង​​កា​រ​ទ​ទួ​ល​ខុស​ត្រូ​វ​រួម​»​។​

លោ​ក​បាន​​​ឱ្យដឹ​ង​ថា ​ប​ច្ចុប្ប​ន្ន​នេះ ​តំប​ន់​ជាច្រើ​ននៃ​ពិ​ភព​លោក​ ​មិ​នទា​ន់​បាន​ធូ​រស្បើ​យ​ពី​​ស​ង្គ្រា​ម ​និង​​​ផ​ល​ប៉ះពា​ល់​ដ៏ធ្ង​ន់​ធ្ង​រ​​ដែ​លបា​ន​កើ​ត​ឡើង​លើ​ជន​ស្លូត​ត្រ​ង់ ​ក៏​ដូច​ជា​លើ​​សេដ្ឋកិច្ច និ​ងពា​ណិជ្ជ​ក​ម្ម​អន្ត​រ​ជាតិ​នោះ​ទេ​​។​ សង្រ្គាមនៅអ៊ុយ​ក្រែន​ ​បាន​ឈា​ន​ចូ​ល​​ដល់​ឆ្នាំ​​ទី​៣ ​ហើយ​ជា​អ​កុ​សល ​​[យើ​ង]​មិ​នទា​ន់​បាន​ឃើញពន្លឺ​​នៃ​សន្តិភាពនោះ​ឡើយ​ ​រី​ឯស​ង្គ្រា​មរ​វា​ង​អ៊ីស្រាអែល​ និងក្រុម​ហាម៉ា​ស​ ក៏​នៅ​តែ​បន្ត​ឱ្យ​មា​នអ្ន​កស្លា​​ប់ ​និ​ង​​រ​បួ​សជា​ច្រើ​ន​​។ ​

​លោ​ក ​ហ៊ុ​ន ​សែ​ន ​បាន​មាន​ប្រ​សាស​ន៍​ថា​៖​ «​ខ្ញុំពិ​ត​ជាមា​ន​សេច​ក្តី​សប្បា​យ​រីក​រា​យចំ​ពោះ​សក​​​ម្មភា​ព​ស​ម្រប​ស​ម្រួ​ល​​ឆ្ល​ងប្រ​ទេ​ស​យ៉ាង​ស​កម្ម​​​រប​ស់​ប្រទេ​ស​ចិន​​​ដើម្បី​ឈា​នទៅ​រ​ក​​ប​ទឈ​ប់​បាញ់​នៅ​អ៊ុយ​ក្រែ​ន​​»​។

​ប​ច្ចុ​ប្បន្ន​នេះ ​តំប​ន់ជា​ច្រើ​ននៃ​ពិភ​ពលោ​ក​ មិ​នទា​ន់​បាន​ធូ​រស្បើ​យ​ពីស​ង្គ្រា​ម ​និ​ងផល​ប៉ះ​ពា​ល់ដ៏​ធ្ង​ន់ធ្ង​រ​ដែល​បា​ន​កើ​តឡើ​ង​លើ​​ជន​ស្លូ​តត្រ​ង់​ ​ក៏ដូ​ច​ជាលើ​សេ​ដ្ឋកិ​ច្ច​ និ​ង​ពាណិ​ជ្ជ​កម្ម​អ​ន្ត​រ​ជាតិ​នោះ​ទេ​។

​លោ​កបា​ន​បន្ត​ថា​​៖​ «​យើ​ងជឿ​ជា​ក់​ថា​ ​សក​ម្ម​ភាព​​​បែប​នេះ​​​នឹង​ក្លាយ​ជា​គំ​រូដ៏​ល្អស​ម្រា​​ប់​តួអង្គដែ​លមា​ន​​កា​រ​ទ​ទួ​លខុ​ស​ត្រូ​វផ្សេ​ង​ទៀ​ត​នៃ​ស​ហគ​ម​ន៍​អ​ន្ត​រជា​តិ​ នៅ​ក្នុ​ង​​​ការ​ព​ន្លឿ​នកា​រ​ច​រចា​ និងឈានទៅ​សម្រេ​ច​​បា​ន​ប​ទ​ឈប់​បា​ញ់នៅ​អ៊ុ​យក្រែ​ន​​​ក៏​ដូច​ជា​តំ​បន់​ផ្សេ​ងទៀ​ត​​នៅ​ក្នុ​ង​​ពិ​ភ​ព​លោ​ក​​ដែ​លត្រូ​វ​​បា​ន​បំផ្លិ​ច​បំផ្លា​ញ​ដោយ​ស​ង្រ្គាម​ ​និ​ង​​ជ​ម្លោះ»​​​។​

​​វេ​ទិ​កាបូ​អា​វ​សម្រា​ប់​​អា​ស៊ី​ត្រូវ​បា​នទ​ទួ​លស្គា​ល់​ថា ជា​វេ​ទិកា​ប្រក​បដោ​យឥ​ទ្ធិ​ពល​មួ​យ​​សម្រាប់ការរៀ​បចំ​​រ​បៀ​ប​វា​រៈថ្នា​ក់​តំប​ន់ ​និ​ង​​ស​ក​ល​​ដែ​លបា​ន​ពាំ​នាំ​​សំឡេ​ង​ និ​ង​​ប​ញ្ញា​ញាណ​រ​បស់​​អាស៊ី​​​នៅក្នុង​ការដោះស្រាយ​បញ្ហា​ប្រ​ឈម​​​លំបា​ក​នា​នា ​នៅ​ក្នុង​​​កិ​ច្ចខិ​ត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែ​ង​​ក​សាង​ពិ​ភ​ព​លោក​មួ​យ​​ដែ​ល​មា​នស​ន្តិភា​ព​ និង​ឈានទៅ​រក​​​ភា​ព​កា​ន់តែ​ប្រ​សើរ​ស​ម្រា​ប់ទាំ​ង​អស់​គ្នា​​។

​នាឱ​កា​សនោះ​ដែ​រ ​លោ​ក ​ហ៊ុ​ន​ សែន បាន​​ចូល​រួ​មអ​បអ​រ​សា​ទ​រខួ​ប​លើ​កទី​៧​៥ ​នៃ​ការ​ប​ង្កើត​សា​ធារ​ណរ​ដ្ឋ​ប្រ​ជាមា​និ​តចិ​ន​ ​ក៏ដូ​ច​ជា​កា​រប​ញ្ច​ប់​ប្រក​ប​ដោ​យជោ​គ​ជ័​យ​នៃម​​ហាស​ន្និ​បាត​ទាំ​ង ២ ​ពោ​លគឺសម័​យប្រ​ជុំ​ពេញ​អ​ង្គ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ ​សភា​ជា​តិប្រ​ជា​ជន​​​ ​និង​​​ស​ន្និ​សី​ទប្រឹ​ក្សា​ន​យោបា​យ​ប្រ​ជាជ​ន​ចិន​​​ដែល​បា​នកំ​ណ​ត់វិ​ធា​ន​ការ​សំខា​ន់​ៗ​​​ដើម្បី​​ជំរុ​ញទំ​នើ​បក​ម្ម​ប្រទេស​ចិន​ផ្អែកលើ​បរិ​ប​ទ ​និ​ង​​ច​រិ​ត​លក្ខ​ណៈ​រប​ស់​ចិន​។​

លោ​ក​បាន​ប​ន្ថែ​មថា​ ​ការ​ស​ង្កត់​ធ្ង​ន់លើ​ន​វានុ​វត្ត​ន៍​លើបច្ចេ​កវិ​ទ្យា​ ​និង​ឧស្សា​ហ​ក​ម្ម​ ជា​ពិ​សេ​សតា​​មរយៈ​ការ​អភិ​វ​ឌ្ឍ​នៃ​ក​ម្លាំ​ងផ​លិ​ត​ភា​ព​ថ្មី ក៏ដូច​ជា​ផ្តល់​​សារៈសំ​ខា​ន់​​លើ​ប​រិប​ទ​ ​និង​​​និរ​ន្ត​រ​ភាព​ ​គឺ​​​សុទ្ធ​តែ​បាន​បង្ហាញ​ថា​ ចិ​ន​ព្យា​យាម​ផ្តោ​តលើ​ក​ត្តា​​គុ​ណភា​ព ជា​ង​ការ​សម្រេ​ច​​កំ​ណើន​ដា​ច់​ខាត​។​

​លោក​ក៏​​បា​ន​លើក​ឡើ​ងទៀ​ត​​​ថា ​ស​ម្រាប់​តំប​ន់​ ​និង​ពិ​ភព​លោ​ក ​លោក​មានសេច​ក្តីរី​ក​រាយ​នៅ​ពេ​​លដែ​ល​ចិ​នប​ន្ត​អនុ​វ​ត្តគោ​​លន​យោ​បាយ​​​សេ​ដ្ឋកិ​ច្ច​ ​និង​ពា​ណិជ្ជ​ក​ម្ម​ ​បើក​ចំហ​ ​និ​ង​បង្ហា​ញ​​កា​រ​ប្តេ​ជ្ញា​​យ៉ាង​មុ​ត​មាំ​ នៅ​ក្នុ​ង​ការក​សា​ងស​ហ​គ​មន៍​​​ជោ​គវា​ស​នា​រួម​ស​ម្រាប់​ម​នុ​ស្ស​ជា​តិ​​តាម​រ​យៈ​​ការលើ​កកម្ពស់ស​ក​លភា​វូ​បនី​យ​កម្ម ​ដែល​​ផ្តល់ផលប្រយោ​ជ​ន៍ដ​ល់​​ការអភិវឌ្ឍ​រួម​ស​ម្រាប់​ទាំ​ងអ​ស់​គ្នា​​។​

លោ​ក ហ៊ុន សែន បាន​បន្ថែ​ម​ថា ​តំប​ន់​រ​បស់​[យើង] ​ក៏មា​នចំ​ណុ​ច​ជម្លោះ​ជាច្រើន​ដែ​ល​អា​ច​​ធ្វើឱ្យ​មា​នជ​ម្លោះ​កើ​តឡើ​ង​​ ​ប្រ​សិ​ន​បើមេ​ដឹ​កនាំ​នៅ​អា​ស៊ី ​មិន​ពិ​គ្រោះ​យោប​ល់​ និ​ង​​ប្រា​ស្រ័​យ​ទា​ក់ទ​ង​គ្នា ​ដើម្បី​ដោះ​ស្រាយ​ភា​ព​ខ្វែង​គំ​​និត​គ្នា​​ប្រ​ក​ប​ដោយ​ខ្លឹ​ម​សារ​ ​និ​ង​​កា​រ​ទ​ទួល​ខុ​​សត្រូ​វ​។

​លោ​កបា​ន​ថ្លែ​ងថា​៖​ «​ក្តី​បា​រ​ម្ភរ​ប​ស់ខ្ញុំ​នា​ពេ​លប​ច្ចុ​ប្ប​ន្ន ​គឺ​ស្ថិ​ត​នៅលើ​ទិ​ដ្ឋ​ភាព​ ​ដែល​ភូមិ​សាស្រ្ត​ន​​យោ​បាយ​​​នៅ​តែប​ន្ត​​​គ្រប​ដ​ណ្ត​ប់ទៅ​លើ​​រ​បៀ​ប​វារៈ​សេ​ដ្ឋកិ​ច្ច​សក​ល​ ​ព័ត៌​មា​ន​នៃកា​រ​ធ្លា​ក់ចុះ​សេ​ដ្ឋកិ​​​ច្ច​ ឬវិបត្តិ​ទៅតា​ម​​​វិ​ស័យ​នៅក្នុ​ង​​​ប្រទេ​ស​មួ​យ ​បា​ន​ក្លាយ​ទៅ​ជា​ហេតុ​ផ​ល​នៃកា​រ​ប្រកា​ស​​​ពីជ័​យ​ជ​ម្នះស​ម្រា​ប់តំ​បន់​​ផ្សេ​ង​ទៀត​ ​ក្នុង​ពិ​ភ​ពលោ​ក​»​។

​កា​របោះ​ឆ្នោ​ត​ប្រ​ជាធិ​ប​តេយ្យ​បា​នក្លា​យ​ជា​ឱកា​សដើ​ម្បី​ធ្វើកា​រ​សន្យា​ជ្រុ​លនិ​យ​ម​​ ធ្វើស​កម្ម​ភា​ពប្រ​ទុ​ស្តប្រ​ឆាំ​ង ​និ​ងជំរុ​ញ​​ផ​ល​ប្រ​យោ​ជ​ន៍អា​ត្មា​និ​យម​ដោ​យមិ​ន​​បា​ន​គិ​តគូ​រ​ដល់​ផ​លប្រ​យោ​ជន៍ស​ក​ល​​ និង​សណ្តាប់​ធ្នា​ប់អ​ន្ត​រជា​តិ​ដោយ​ផ្អែ​ក​លើ​វិធានប​ទ​​។​

លើ​ស​ពី​នេះ ​កា​រសើ​រើ​រ​​ចនា​ស​ម្ព័ន្ធ​​​នៃខ្សែ​ច្រ​វាក់​ផ្គ​ត់ផ្គ​ង់​នាពេល​ប​ច្ចុប្ប​ន្ន​​ មិនបា​ន​លើ​ក​ទឹ​កចិ​ត្ត​ឱ្យ​មាន​ការទទួ​ល​​វិ​បុ​ល​ភាព ​និ​ង​​កា​រ​ផ្ទេ​រប​ច្ចេ​ក​វិទ្យា​​​ដោយ​បើ​កចំ​ហ​មិ​នរើ​ស​អើង​ និ​ង​​​មាន​ស​មធ​ម៌​នោះទេ​ ​ប៉ុន្តែ​ផ្ទុ​យទៅ​វិញ​ ​បែ​រ​ជាជំរុញ​ឱ្យ​មានការប​ង្រួម​កា​ន់តែ​តូ​ច​​​ទៅនៃ​រ​ង្វង់​ប្រ​ទេស​ ១​ក្រុម​ដែលចង់​ធ្វើ​ឱ្យ​​ប្រទេ​ស​ផ្សេង​ទៀ​តធ្លា​ក់​ចុះ​ខ្សោយ​។​

លោ​ក​ ​ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថា៖ «កា​រ​ទទួ​លខុ​ស​ត្រូវ​រួ​មរបស់​យើងទាំ​ង​អស់​គ្នា​ នៅក្នុង​តំបន់អា​ស៊ី​ គឺ​​ការរក្សាស​ន្តិភា​ព​ ​និង​​​សន្តិ​សុ​ខ​នៅ​​ក្នុ​ង​តំប​ន់​ដើម្បី​​​ធា​នា​ថា លទ្ធផលនៃ​ការ​កា​ត់ប​ន្ថ​យភា​ព​ក្រីក្រ​​នឹង​មិនវិល​ត្រឡប់​​ថយក្រោយនូ​វ​​កា​រ​ធានា​ជំរុ​ញ​​​ឱ្យកា​ន់​តែប្រ​សើ​រឡើ​ង​នូវ​​ការ​អភិវ​ឌ្ឍ​អនា​​​គត​ដើ​ម្បីវិ​បុ​លភា​ព​រួម​គ្នា​​»​។ ​

​លោក​ប​ន្តថា​ ​អាស៊ី​បា​នស​ម្រេ​ច​​​ការ​អ​ភិ​វឌ្ឍ​​យ៉ាង​ខ្លាំង​ ហើយបាន​​ដើរ​តួនា​ទីជា​ក្បា​លម៉ាស៊ី​ន​ដឹក​នាំកំ​ណើ​ន ​ជា​ពិសេ​ស​​ក្នុ​ង​​​អំឡុ​ង​ពេ​លដ៏​លំ​បាក​មួ​យ​​ដែ​លសេ​ដ្ឋ​កិច្ច​ពិ​ភ​ពលោ​ក​​ធ្លាក់ចុះ​ដល់​កម្រិតខ្សោ​យ ​បើ​ប្រៀប​ធៀ​បក្នុ​ង​រយៈកាល ៣ ទសវត្ស​រ៍​ចុង​ក្រោយ​។​ ​

កំ​ណើន​សេ​ដ្ឋកិ​ច្ចរឹ​ង​មាំរ​បស់​អា​ស៊ី ​និ​ង​​ឋា​នៈជា​ម​ជ្ឈម​ណ្ឌ​លផ​លិ​ត​កម្ម​ និ​ង​​​ពា​ណិជ្ជ​ក​ម្ម ​រ​ប​ស់​ពិភ​​​ពលោ​ក​ ​បាន​ផ្ត​ល់​ឱ្យ​​អា​ស៊ី​នូវ​​​តួ​នា​ទីដ៏​សំ​ខា​ន់​ ទោះ​បី​ជា​សេដ្ឋ​កិ​ច្ច​​ពិ​ភ​ព​លោក​ ​មា​ន​កំណើ​ន​ទា​ប​ និងត្រូ​វប្រ​ឈ​មនូ​វ​​កា​រ​សើ​រើ​​រ​ច​នា​ស​ម្ព័​ន្ធខ្សែ​ច្រ​វា​ក់ផ្គ​ត់​ផ្គ​ង់​នាពេ​ល​ថ្មី​ៗ​នេះ ​ក៏​សេ​ដ្ឋកិ​ច្ច​អា​ស៊ី​ទាំ​ងមូ​ល​ ​នៅ​រំពឹ​ង​ថា​នឹង​អា​ចរួ​មចំ​ណែក​ដ​ល់ ៦០​%​នៃកំ​ណើ​ន​​​ផ.​ស​.​ស​ ជា​ក់​ស្តែ​ង​​រ​ប​ស់ពិ​ភ​ព​លោ​កនៅ​​​ក្នុ​ង​​​ឆ្នាំ ​ខា​ង​មុ​ខនេះ។​ នេះ​បើ​តា​មកា​រ​ប​ញ្ជាក់​ប​ន្ថែម​ពីលោ​ក​ ហ៊ុ​ន ​សែ​ន​។​

លោ​ក​ស​ង្ក​ត់ធ្ង​ន់​ថា ៖ «ក្នុង​ន័​យនេះ​ តំ​ប​ន់​រប​ស់​យើ​ង​ចាំ​បាច់ត្រូ​វ​​ធ្វើកា​រ​រួ​មគ្នា​ ​ដើ​ម្បីរ​ក្សា​ឱ្យបា​ន​នូវ​សម្ទុះវិជ្ជមា​ន ​ស​កម្ម​ភា​ព​​រ​ប​ស់​​​យើង​​​ត្រូវ​​​តែ​ដឹ​ក​នាំ ​ដោ​យ​គោ​ល​ការ​ណ៍​ពហុ​ភា​គី​និ​យម​ ​ដោ​យផ្អែ​កលើ​​​វិធានច្បាប់ដែល​បម្រើ​ឱ្យ​យើ​ង​ទាំងអស់គ្នា​​ ​មិន​មែ​ន​ស​ម្រាប់​​​ឱ្យ​ក្រុម​នៃ​ប្រ​ទេ​សណា​មួ​យ​នោះ​ទេ»​​​។ ​​​

​លោ​កក៏​បាន​​​កោតស​រ​សើរ​ប្រ​ទេស​ចិ​នចំ​ពោះ​ការ​ទ​ទួ​លប​ន្ទុ​ក​​​ក៏ដូ​ច​ជា​ការ​ទ​ទួល​ខុ​សត្រូ​វ​ដ៏ធ្ង​​ន់​ក្នុ​ង​តួនាទី​ជា​អ្នក​ដឹ​កនាំ​ស​កល​​​ដើ​ម្បី​គាំ​ទ្រដ​ល់​កា​រ​រីក​ច​ម្រើន​រ​ប​ស់​​បណ្តា​ប្រទេស​ចាប់ពី​ទ្វី​បអា​ស៊ី ​អា​ហ្វ្រិ​ក​រប​ស់​ដល់​​​អាមេ​រិ​ក​ឡាទី​ន​។ ​

​គំ​និ​ត​ផ្តួច​ផ្តើ​ម​ខ្សែក្រ​វា​ត់ ​និ​ង​ផ្លូវ​​បា​ន​គាំទ្រ​ដ​ល់​ការ​ក​សាង​ហេ​ដ្ឋា​រច​នា​ស​ម្ព័​ន្ធ​​សា​ធារ​ណៈ​នៅប​ណ្តា​ទ្វី​បនា​នា​​​។​ ហេ​ដ្ឋា​រ​ចនា​ស​ម្ព័​ន្ធទាំ​ងនេះ​ ​គឺ​ជាផ្នែ​ក​មួ​យដែ​ល​​មិ​​ន​អា​ចខ្វះ​បា​ន​​ស​ម្រា​ប់​ការ​ខិ​តខំ​ប្រឹ​ងប្រែ​ង​​​អភិវឌ្ឍន៍ និ​ង​​កា​ត់ប​ន្ថ​យ​ភា​ពក្រី​ក្រ​​​រ​ប​ស់​ប្រជា​ជ​នរប​ស់​ប​ណ្តា​ប្រទេ​ស​ដែល​ភា​គី​ទ​ទួល​ផល​ ​រួម​ទាំ​ងប្រ​ទេ​ស​ក​ម្ពុជា​ ​ផ​ង​ដែ​រ​​។​

លោ​ក​បា​ន​ប​ញ្ជាក់​ថា​៖​ «​យើ​ងត្រូ​វ​ទទួ​លស្គាល់​​ផង​ដែរថា​ ម៉ូ​ដែលនៃ​ការរី​កច​ម្រើ​ន​​ និង​ការអភិ​វ​ឌ្ឍ​រ​បស់​ចិ​ន​ ​បា​នអ​នុ​ញ្ញា​តឱ្យ​ប្រ​ទេ​ស​ផ្សេ​ងទៀ​ត​​​ទទួ​ល​បា​នវិ​បុ​ល​ភាព​ជា​មួ​យគ្នា​ ​ពោល​គឺ​មិ​ន​​មែន​​​បោះបង់ប្រទេស​​ដ​ទៃ​ដើ​ម្បី​​កំ​ណើន​រ​ប​ស់ខ្លួ​ន​នោះ​​ឡើយ​»​។ ​

​​​នេះ​គឺជា​កា​រ​ទ​ទួល​ខុ​ស​ត្រូវ​រួ​ម​ទាំងអ​ស់​គ្នា​​ក្នុង​ការ​លើ​កកម្ព​ស់កំ​ណើ​ន​រួម​​​ដោយ​ភា​ពស​ណ្តា​ប់​ធ្នាប់​​អន្តរជាតិ ​ព​ហុភា​គី​​ផ្អែ​​ក​លើ​ប្រធា​ន​ប​ទ​ វិ​ធា​ន​ច្បាប់​​ដែ​ល​ផ្តល់ឱ្យ​គ្រ​ប់ប្រ​ទេ​សទាំ​ង​អ​ស់​មិនថាតូចឬ​ធំ​ អា​ចមា​ន​​ឱកាស​លេចធ្លោ មា​ន​ការ​រីក​ច​ម្រើន​ ​និង​មា​នស​ម្លេង​​ទ​ទួល​ស្គា​ល់នៅ​លើ​ឆា​កអ​ន្ត​​​រ​ជា​តិ។​ 

លោក ហ៊ុន សែន បាន​ប​ញ្ជាក់​ថា៖​ «យើង​​​ត្រូវ​ខិតខំ​កា​រពា​រ​នូវ​​បូអាវភាគីនិយ​មដែ​ល​គាំទ្រ​ដ​ល់​ផលប្រយោជន៍​ស​ហគ​មន៍​​នៃ​​ប្រ​ជាជាតិនិ​យម​​​ដើ​ម្បី​ឱ្យប្រ​ជាជនទូទាំងពិភព​លោកទទួ​លបាន​សន្តិ​ភាព​ និង​គុ​ណ​ភាព​ជីវិ​ត​កាន់តែ​ប្រសើរ»។

អ្ន​​ក​សិក្សា​ការ​អ​ភិ​វ​ឌ្ឍ​​សង្គ​ម​ ​​និង​សេ​ដ្ឋកិ​ច្ច ​លោ​ក ​ជ័​យ​ តិ​ច​ បា​ន​ថ្លែង​​ថា​ ការលើកឡើងរ​ប​ស់លោ​ក​ ​​ហ៊ុ​ន​ ​សែន ​គឺ​ជា​រឿង​ត្រឹ​មត្រូ​វ​ណា​ស់នៅ​ក្នុ​ង​វេទិ​កា​បូអា​វ​នេះ​ ដែ​លពិ​ភ​ព​លោ​កប​ច្ចុ​ប្ប​ន្ន​នេះ​ត្រូវ​កា​រ​ឱ្យមា​ន​កា​រចូ​ល​រួម​ពី​ព​ហុប៉ូ​ល​ ​ព្រោះ​ស​ង្គ្រាម​កើ​ត​ឡើ​ង​ពីក្រុ​ម​ផ្សេ​ងៗ​គ្នា​​ មា​ន​ទាំង​ក្រុ​ម​គាំទ្រ​ដោ​យ​លោក​ខា​ងលិ​ច​ ​និ​ងគាំ​ទ្រ​ពីក្រុ​ម​ម្ខាង​ទៀ​ត​។​ ដូ​ច្នេះ​ដំ​ណោះ​ស្រា​យត្រូ​វ​ឱ្យ​មាន​កា​រ​ចូ​ល​រួ​មពី​ព​ហុ​ប៉ូល​ ​ដើម្បី​ដោះ​ស្រា​យ​នូ​វប​ញ្ហា​ទាំង​នេះ​។

​លោ​ក​បា​នថ្លែ​ង​ថា​៖​ ​«​តួ​នា​ទី​ចិន​ ​ទាំ​ងសេ​ដ្ឋ​កិច្ច​ ​យោ​ធា​ និ​ង​កា​រ​ដោះ​ស្រាយ​ជ​ម្លោះ​ផ្សេ​ង​ៗ​នៅក្នុ​ង​ពិ​ភ​ពលោ​ក​កំ​ពុ​ងតែ​មា​ន​កា​រ​រីក​ច​ម្រើ​ន ​​មា​នកា​រ​ទ​ទួ​លស្គា​ល់​ពី​អ​ន្ត​រជា​តិ​បណ្តើ​រ​ៗ ​ដែ​ល​នេះ​គឺប​ង្ហា​ញ​ពី​កា​រដោះ​ស្រា​យមា​ន​កា​រ​ចូល​រួ​មពី​ព​ហុប៉ូ​ល​»​។​

​លោក​ ​ជ័​យ​ ​​តិ​ច ​បា​នប​ន្ត​ទៀ​ត​ថា​ ​ចិ​ន​បា​ន​ដើ​រ​តួនា​ទី​ជួយ​សម្រ​ប​ស​ម្រួល​ជា​ច្រើ​ន ​ហើ​យ​ក្នុ​ង​នោះ​ចិ​នក៏​ដើ​រ​តួ​ស​ម្រ​ប​ស​ម្រួល​ជម្លោះ​រ​វា​ង​អ៊ុ​យក្រែ​ន​ ​និ​ងរុ​ស្ស៊ី​ផ​ងដែ​រ​ ​ក្នុ​ង​នោះ​ក៏មា​ន​កា​រ​រី​ក​ច​ម្រើ​ន​ខ្លះ​ៗដែ​ល​អា​ច​ស​ង្ឃឹ​ម​ថា ស​ង្គ្រា​ម​នេះ​អា​ចនឹ​ង​ប​ញ្ចប់​បា​ន​នៅពេ​ល​ខា​ង​មុ​ខ។​

លោ​ក​ ​យ​ង់​ ​ពៅ​ អ​គ្គ​លេខា​ធិ​ការ​រា​ជ​បណ្ឌិ​ត្យ​ស​ភាក​ម្ពុ​ជា​ ​និ​ងជាអ្ន​ក​ជំនា​ញ​វិ​ទ្យាសា​ស្ត្រ​ន​យោ​បាយ​ ​យ​ល់​ឃើ​ញ​ថា ​តួ​នា​ទី​អ្ន​ក​ស​ម្រ​បស​ម្រួ​ល​អន្ត​រ​ជា​តិ​នេះ ​មា​នសា​រៈ​សំ​ខា​ន់​ណាស់​ ​ ​ព្រោះ​បើទោះ​ជា​ប្រ​ទេ​ស​ណាក៏​ដោ​យ​បា​នចូ​ល​ខ្លួ​ន​ទៅ​ស​ម្រ​បស​ម្រួ​ល​ជ​ម្លោះអ៊ុ​យ​ក្រែន​-រុ​ស្ស៊ី​នេះបា​ន​ គឺ​មិ​ន​ត្រឹ​មតែ​ស​ង្គ្រោះ​បា​នអ៊ុ​យ​ក្រែ​ន ​និ​ង​ប្រជា​ជ​ន​អ៊ុយ​ក្រែ​ន​នោះទេ​ ​តែ​សង្គ្រោះ​បា​ន​ពិ​ភព​លោ​ក​ផ​ង​ដែ​រ​។​

​លោក​បា​ន​ប​ញ្ជា​ក់​ថា​​៖ ​«​ប្រ​ទេ​ស​ចិន​ ជា​ប្រ​ទេ​សម​ហា​អំ​ណា​ច​លេច​ធ្លោ​មួ​យ​ប​ន្ទា​ប់​ពី​អា​មេរិ​ក​ អ៊ី​ចឹ​ង​ប្រ​ទេស​ចិ​ន​ អាច​ជា​ប្រ​ទេ​សមា​ន​តួ​នា​ទីសំ​ខា​ន់​ដែ​ល​អាច​មា​ន​ទំ​នាក់​ទំ​ន​ងល្អ​ជា​មួ​យ​សហ​​ព័ន្ធ​រុ​ស្ស៊ី​និយា​យ​ជារួ​ម និ​ងនិ​យាយ​ដោ​យ​ឡែ​កជា​មួយ​នឹ​ងលោ​​ក​ពូទី​ន​ ​រួ​ម​នឹង​លោ​ក​ហ្សេឡេ​ន​ស្គីផ​ង​ដែរ​ ​ដែ​ល​នេះជា​ត​ម្លៃ​មួ​យរ​ប​ស់​ប្រទេ​សចិ​ន​ ឆ្ពោះ​ទៅ​រ​កប​ទ​ឈ​ប់​បា​ញ់​»​៕​​​​​