បាត់ដំបងៈ អ្នក​ផ្ទុក​មេរោគ​អេដស៍​ចំនួន ២៦០​នាក់​ទៀត​កំពុង​តែ​រស់​នៅ​ក្នុង​ភូមិ​ចំនួន ៤ នៃឃុំ​រកា ស្រុក​សង្កែ ក្រោយ​ពីអ្នក​ឆ្លង​ជំងឺ​នេះ​ជាង ៥០​នាក់​បាន​ស្លាប់​ជា​បន្តបន្ទាប់​ចាប់​តាំង​ពី​មាន​ការ​ផ្ទុះ​ការ​ឆ្លង​អស់​រយៈជិត ១០​ឆ្នាំ​មក​នេះ កាល​ពីចុង​ឆ្នាំ​ ២០១៤ តាម​រយៈការ​ចាក់ថ្នាំ​ធ្វេស​ប្រហែស​ពី​គ្រូពេទ្យ​ភូមិ​ឈ្មោះ យ៉ែម ជ្រិន។

មេឃុំ​រកា អ្នកស្រី ស៊ឹម ពៅ បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា អ្នក​ស្លាប់​ចុងក្រោយ​គឺ​កាល​ពី​អំឡុង​ខែ​មេសា​កន្លងមក ដែល​ជា​បុរស​ចំណាស់ម្នាក់​អាយុ​ជិត ៧០ឆ្នាំ។ អ្នក​ដែល​នៅ​សល់​កំពុង​តែ​ផ្ទុក​ជំងឺ​នេះ​ចំនួន ២៦០​នាក់​នោះ ភាគច្រើន​មាន​អាយុ​ក្រោម ៦០ឆ្នាំ និង​ភាគច្រើន​ជា​ស្រ្តី​ផងដែរ។ 

ក្នុង​ចំណោម​អ្នក​ផ្ទុក​ទាំង ២៦០​នាក់​នោះ មាន​មួយ​ចំនួន​តូច​ជា​អ្នក​ផ្លាស់ប្តូរ​ទីលំនៅ​មក​ពី​ឃុំ​ផ្សេង​មក​រស់​នៅ​ក្នុង​ឃុំរកាផងដែរ។ ហេតុនោះ លោកស្រី​មិនបាន​ដឹង​ពី​មូលហេតុ​នៃ​ការ​ឆ្លង​ជំងឺ​របស់​ពួកគេ​នោះ​ទេ។ ប៉ុន្តែ​តួលេខ​អ្នក​តេស្ត​រកឃើញ​ជំងឺ​នេះ​សរុប​ក្នុង​ឃុំរកា​មាន​ចំនួន ២៩៥នាក់។

លោកស្រី​មេឃុំ​បាន​ថ្លែង​ដូច្នេះ​ថា៖ «ស្លាប់​ភាគច្រើន​កន្លងមក​ហ្នឹង​គឺ​ចាស់ៗ ដែល​មាន​អាយុ​ចាប់​ពី ៦០ ទៅ ៧០​ឆ្នាំ​ជាង។ អ្នក​ផ្ទុក​នៅ​ប្រើប្រាស់​ថ្នាំ​ជា​ប្រចាំ​ធម្មតា ដែល​អាច​ជួយ​ការពារ​សុខភាព​ពួកគាត់។ គាត់ប្រើ​ថ្នាំ​មិនដាច់​ទេ ខ្លាច​មានបញ្ហា»។ 

លោកស្រី​បាន​បន្ថែម​ថា ពួក​គាត់​តម្រូវ​ឱ្យ​ទៅ​បើក​ថ្នាំពន្យារ​ដើម្បី​លេប​ដោយ​ខ្លួនឯង ពី​មន្ទីរពេទ្យ​បង្អែក​រកា​ជា​រៀងរាល់​ខែ ដែល​អ្នក​ផ្សេង​មិនអាច​ទៅ​បើក​ជំនួស​បាន​នោះ​ទេ ព្រោះ​សំខាន់​មាន​ការ​បារម្ភ​ថា ខ្លាច​ពួកគាត់​មិន​បាន​ប្រើប្រាស់​ថ្នាំ និងទៅ​ពិនិត្យ​សុខភាព​ជា​ទៀងទាត់។

លោក អេង សំណាង ប្រធាន​មន្ទីរពេទ្យ​បង្អែករកា​ជាប់​រវល់​មិន​អាច​មាន​ប្រសាសន៍​បាន​ទេ កាល​ថ្ងៃទី​៣១ ខែ​ឧសភានេះ។ 

សព្វថ្ងៃនេះ អ្នក​ផ្ទុក​ជំងឺ​នេះ ខ្លះ​ធ្វើការ​ស្រែ​ចំការ​ជា​ធម្មតា ធ្វើ​សំណង់​ជិតៗ​ផ្ទះ ហើយ​ខ្លះទៀត​នៅ​ផ្ទះ​មើល​កូន ឬ​លក់​ដូរបន្តិច​បន្តួច។ ពួកគាត់​មិនអាច​ទៅ​ប្រកប​របរ​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ឆ្ងាយ​ពីផ្ទះ ឬ​ធ្វើ​ចំណាក​ស្រុក​បាន​នោះ​ទេ ព្រោះ​ត្រូវ​តម្រូវ​ឱ្យ​នៅបើក​ថ្នាំ​លេបជា​ប្រចាំ​ក្នុង​មួយ​ខែម្តងៗ។

អ្នកផ្ទុក​ជំងឺ​ទាំងអស់​សុទ្ធតែ​ទទួល​បាន​ប័ណ្ណ​សមធម៌​ពី​រដ្ឋាភិបាល ដើម្បី​បើក​ប្រាក់​ឧបត្ថម្ភ​ជា​ប្រចាំ។ ក្រៅ​ពីនោះ​ក៏​មានអង្គការ​សប្បុរសធម៌​ជួយ​ឧបត្ថម្ភ​ជា​ហូរហែ​ផងដែរ ដូចជា​បាន​ផ្តល់​ជា​អង្ករម្នាក់ៗ​ ៤០​គីឡូក្រាម មី នំធុង ប្រេងឆា និង​នំបុ័ង​ជាដើម។

លោក​បាន​សង្កេត​ឃើញ​ថា ពេលវេលា​កន្លង​ផុត​ទៅ​ជា​ច្រើន​ឆ្នាំ​មក​នេះ បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ការ​រើសអើង​ចំពោះ​ឃុំរកា​មាន​ការ​កាត់បន្ថយ​ស្ទើតែ​ទាំងស្រុង។ នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ ពលរដ្ឋ​ក្នុង​សហគមន៍​មាន​ការ​ប្រាស្រ័យ​ទាក់ទងគ្នា​ក្នុង​ការ​ប្រកប​ការងារ និង​កម្មវិធី​ផ្សេងជា​ធម្មតា ដែល​ខុស​ប្លែក​កាល​ពី​កាល​មាន​ការ​ផ្ទុះ​ឆ្លងជំងឺ​នេះ កាល​ពី​ចុង​ឆ្នាំ ២០១៤ និង​ដើម​ឆ្នាំ ២០១៥ ដែល​មាន​ការ​រើសអើង​ខ្លាំង​បំផុត។ 

អ្នកស្រី ស៊ឹម ពៅ បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា៖ «កាល​ផ្ទុះ​ដំបូង​កាល​ពី​ចុង​ឆ្នាំ ២០១៤ រហូត​ដល់​ឆ្នាំ ២០១៥ មាន​ការរើសអើង​ខ្លាំងណាស់។ ឃុំរកា​ឡើង​ស្ងាត់ឈឹង។ ពេលខ្ញុំ​ទៅ​ញាំអី​ជាមួយ​គេ គេ​រើសអើង។ គេហៅ​ខ្ញុំ​ថា​មេឃុំ​អេដស៍ មេឃុំ​អេដស៍។ ខ្ញុំថា​ត្រូវ​ដឹង​ពី​ហេតុផល​ឱ្យ​ច្បាស់លាស់ ការ​ឆ្លងមេរោគ​អេដស៍​នេះ​មិនមែន​មក​ពី​ការ​ញាំ​អាហារ​អី​រួមគ្នាទេ។ តែ​លូវ​មិន​រើសអើង​ដូចមុនទេ»។ 

លោកស្រី​ក៏​តែងតែ​ពន្យល់​ប្រាប់​ពលរដ្ឋ ​ពី​វិធាន​ការ​ការពារការ​ឆ្លងអេដស៏ និង​ជំងឺ​ផ្សេងៗ​ជា​ហូរហែ​ដែរ ដូចជា ក្នុង​ការបរិភោគ​អាហារ​រួមគ្នា​ត្រូវ​ដាក់​ស្លាបព្រា​ការពារ ការ​ធ្វើ​អនាម័យខ្លួន ការ​ហាត់ប្រាណ​ជា​ប្រចាំ និង​ការ​រួមភេទ​ត្រូវ​ប្រើស្រោម​អនាម័យ​ជាដើម។

លោកស្រីក៏​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ផងដែរ​ថា ដំបូង​ឡើយ អ្នក​ជំងឺ​ដែល​នៅ​លីវ​មាន​ជាង ១០នាក់ តែ​មក​ដល់​នឹង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះពួកគេ​មាន​ប្តី​ប្រពន្ធ​ប្រមាណ​ជា ៥ ទៅ ៦​នាក់​ហើយ។ អ្នក​រៀបការ​ហើយ​ចង់​បាន​កូន​បាន​ទៅ​ពិគ្រោះ​ជាមួយ​នឹង​គ្រូពេទ្យជំនាញ​ពីការ​យកកូន ដើម្បី​យល់​ដឹង​ពី​វិធីសាស្រ្ត កុំឱ្យ​ឆ្លង​ជំងឺ​នេះ​ដល់កូន។ ជាលទ្ធផល អ្នក​ខ្លះ ពេល​មាន​កូន​មក ក៏​មិនមាន​ឃើញ​ផ្ទុក​ជំងឺ​នេះដែរ។ 

លោក​គ្រូពេទ្យ យ៉ែម ជ្រិនត្រូវ​បាន​តុលាការ​កាត់ទោស​ឱ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​ចំនួន ២៥​ឆ្នាំ កាល​ពី​ឆ្នាំ​ ២០១៩​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​​ការ​ចម្លង​មេរោគ​អេដស៍ ហើយ​ក៏​ត្រូវ​បង្គាប់​ឱ្យ​បង់​ប្រាក់​ពិន័យ និង ជំងឺ​ចិត្ត​ជាច្រើនលាន​រៀល​ទៀត​ផងដែរ៕