សាមណេរនី រិទ្ធី ព្រះជន្ម ១០វស្សាឱបម្ដាយនៅវត្តសេរីវឌ្ឍនារាម ស្ថិតនៅភូមិព្នៅ ឃុំស្នាម ព្រះស្រុកបាកាន ខេត្ត ពោធិ៍សាត់ កាលពីថ្ងៃទី១ ខែមិថុនា។ ហ្វេសប៊ុកព្រះតេគុណ រ៉ិល ណៃ
ខណៈដែលការធ្វើចំណាកស្រុករបស់ពលរដ្ឋខ្មែរទៅធ្វើការរកប្រាក់នៅប្រទេសជិតខាងបន្តកើនឡើង ចំនួនក្មេងៗនៅតាមវត្តអារាមមួយចំនួនក៏មានការកើនឡើងដែរ ដោយសារតែពួកគេភាគច្រើនគឺជាកូនៗរបស់ពលករចំណាកស្រុកដែលភាគច្រើនទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃ។
ទិដ្ឋភាពគួរឲ្យសង្វែកចុងក្រោយគឺនៅពេលដែលសាមណេរក្មេងមួយអង្គបានយំឱបម្ដាយ នៅពេលម្ដាយយកមកបំបួស ហើយបានលាដើម្បីចាកចេញទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃ កាលពីថ្ងៃទី១ ខែមិថុនាកន្លងទៅ។ ករណីនេះបានកើតឡើងនៅវត្តសេរីវឌ្ឍនារាម ស្ថិតនៅភូមិព្នៅ ឃុំស្នាមព្រះ ស្រុកបាកាន ខេត្តពោធិ៍សាត់។
នេះគឺជាឧទាហរណ៍មួយក្នុងចំណោមករណីជាច្រើនទៀតដែលម្ដាយឪពុកត្រូវចាកចេញទៅធ្វើការជាពលករចំណាកស្រុកក្រៅប្រទេស ជាពិសេសប្រទេសថៃ ដែលបច្ចុប្បន្ននេះមានពលករខ្មែរប្រមាណជាង ១លាននាក់កំពុងធ្វើការនៅទីនោះ។
ព្រះតេជគុណ រ៉ិល ណៃ ព្រះចៅអធិការវត្តសេរីវឌ្ឍនារាម មានសង្ឃដិកាប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍នៅថ្ងៃនេះថា សាមណេរអង្គនេះមានឈ្មោះ នី រិទ្ធី ព្រះជន្ម ១០ វស្សា មកពីភូមិទួលធ្នា ឃុំបឹងបត់កណ្ដោល ស្រុកបាកាន។ បច្ចុប្បន្ននេះឪពុករបស់សាមណេរអង្គនេះកំពុងធ្វើការនៅប្រទេសថៃ ចំណែកម្ដាយដែលបានលាកូនទៅថៃ ទើបតែត្រូវបានមជ្ឈមណ្ឌលមែកឈើទទួលឲ្យធ្វើការដើម្បីកុំឲ្យធ្វើចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅថៃ។
បើតាមព្រះតេជគុណ រ៉ិល ណៃ បច្ចុប្បន្ននេះ មានក្មេងៗដែលម្ដាយឪពុកយកមកផ្ញើរនឹងវត្តហើយបានបួសជាសាមណេរចំនួន ៦ អង្គ។ នៅពេលព្រឹកសាមណេរទាំងនេះចូលរៀននៅក្នុងសាលាបឋមសិក្សាដែលនៅក្បែរវត្ត ពេលថ្ងៃរៀនធម៌ ហើយពេលល្ងាចរៀនភាសាអង់គ្លេសដើម្បីជាទុនទៅថ្ងៃមុខ។
ព្រះតេជគុណមានសង្ឃដិកាថា៖ «សម្រាប់ការចំណាយទៅលើការផ្គត់ផ្គង់ដល់ក្មេងដែលគ្មានឪពុកម្ដាយ អាត្មាភាពបិណ្ឌបាតពីញាតិញោមពុទ្ធបរិស័ទ្ទ»។
វត្តប្រាសាទនាងខ្មៅ ដែលស្ថិតនៅភូមិចារ ឃុំរវៀង ស្រុកសំរោង ខេត្តតាកែវ ក៏មានករណីម្ដាយឪពុកយកកូនទៅបួស ឬផ្ញើរនឹងវត្តដើម្បីចាកចេញទៅធ្វើការនៅប្រទេសជិតខាងដែរ។
យោងតាមព្រះតេជគុណ ថន ប៊ុនសុង ដែលគង់នៅវត្តព្រះអង្គនាខ្មៅ បច្ចុប្បន្ននេះមានសាមណេរចំនួន ៤១៥ អង្គ ហើយក្មេងៗចំនួន ៣៨ នាក់ទៀតកំពុងត្រៀមបួសជាសាមណេរ។
ព្រះតេជគុណ ប៊ុនសុង មានសង្ឃដិកាថា៖ «ពួកគាត់មកបួសនេះដោយសារតែជីវភាពគ្រួសារទីទាល់ក្រ រស់នៅដាច់ស្រយាល ឬអត់មានឱកាសរៀនសូត្រ ចឹងគាត់មកផ្ញើរខ្លួនជាមួយនឹងវត្តអារាម ដើម្បីបានឱកាសសិក្សា និងបួសជាសង្ឃ»។
ព្រះតេជគុណមិនបានកំណត់ថាមានសាមណេរ ឬ កូនសិស្សតូចប៉ុន្មានអង្គឬនាក់ទេដែលមានឪពុកម្ដាយធ្វើចំណាកស្រុក គ្រាន់តែថាករណីបែបនេះមានចំនួនភាគច្រើននៅវត្តនេះ។ ក្រៅពីនេះ ក៏មានក្មេងៗដែលឪពុកម្ដាយបានលែងលះគ្នា ហើយត្រូវបានជីដូនជីតាយកមកនៅវត្តនេះពីខេត្តផ្សេងៗ។
ចំណែកនៅវត្តប្រាសាទស្រះកណ្ដាលខ្ចាស់ ស្ថិតនៅឃុំបុសស្បូវ ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យវិញ ក៏មានស្ថានភាពស្រដៀងគ្នាដែរ។ បើតាមព្រះតេជគុណ ចាន់ សុជន ព្រះចៅអធិការវត្តបានឲ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ននេះ មានសាមាណេរក្មេងៗជាង២០០អង្គនៅវត្តនេះ ដោយខ្លះជាក្មេងកំព្រា ខ្លះឪពុកម្ដាយបានធ្វើចំណាកស្រុកទៅប្រទេសថៃ ហើយត្រូវជីដូនយកមកបំបួស។
សាមណេរកំពុងរៀនអក្សរខ្មែរនៅវត្តស្រះកណ្ដាលខ្ចាស់ នៅឃុំបុសស្បូវ ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ រូបថត ព្រះតេជគុណ ចាន់ សុជន
ក្រៅពីនៅវត្តនេះក៏មានក្មេងៗនៅ មជ្ឈមណ្ឌលកុមារកំព្រាវិសាខានៃក្ដីសង្ឃឹមវត្តខ្ចាស់ ចំនួនជាង ១០០នាក់ទៀត។ មជ្ឈមណ្ឌលនេះទទួលបានដីសម្បទានពីវត្ត ដោយមានលោក ស សុខា បច្ចុប្បន្នជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃជាស្ថាបនិក។
នៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលនេះមានការបង្រៀនកុំព្យូទ័រ បង្រៀនធម៌អប់រំចរិយានិងសីលធម៌ ប៉ុន្តែក្មេងៗក៏ទៅរៀននៅសាលាបឋមសិក្សាក្បែរមជ្ឈមណ្ឌល និងនៅអនុវិទ្យាល័យឆ្ងាយពីទីនោះ។
ការធ្វើចំណាកស្រុកទៅថៃ
ការធ្វើចំណាកស្រុករបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជាទៅធ្វើការនៅប្រទេសផ្សេង ដូចជាថៃ ម៉ាឡេស៊ី និងប្រទសជាច្រើនទៀត កើតមានជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ហើយចំនួនចំណាកស្រុកចុងក្រោយនេះក៏មិនមានការថមថយដែរ។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់លោក មឿន តុលា នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្សហៅ កាត់ថា សង់ត្រាល់។
លោកនិយាយថា៖ «ការធ្វើចំណាកស្រុករបស់ពលរដ្ឋខ្មែរអត់មានថយទេ មានតែកើន ទាំងទៅថៃ និងទៅម៉ាឡេស៊ី កូរ៉េខាងត្បូង ជប៉ុន ចិន។ ថ្មីៗនេះមានការចាប់បញ្ជូនពលរដ្ឋខ្មែរពីថៃជាង ៦០០នាក់។ ដូច្នេះការធ្វើចំណាកស្រុកទៅថៃនៅតែកើន ទាំងមានឯកសារ និងគ្មានឯកសារ»។
លោកថា បញ្ហាដែលបណ្ដាលឲ្យពួកគេធ្វើចំណាកស្រុកគឺកត្តាគ្មានការងារធ្វើគ្រប់គ្រាន់ ឬមានការងារដែរប៉ុន្តែមិនអាចបានចំណូលគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីសងបំណុល។ បញ្ហានេះធ្វើឲ្យពួកគេត្រូវតែចំណាកស្រុកដោយខ្លះមានឯកសារត្រឹមត្រូវដែលទទួលបានការធានាខុសត្រូវ ប៉ុន្តែខ្លះទៅដោយគ្មានឯកសារដែលធ្វើឲ្យពួកគេប្រឈមជាមួយបញ្ហាមួយចំនួនដូចជាការចាប់បញ្ជូនត្រឡប់មកវិញជាដើម។
វត្តអារាមមានបន្ទុកកាន់តែធ្ងន់
លោក ឈត ប៊ុនថង មន្ត្រីស្រាវជ្រាវផ្នែកទំនាក់ទំនង វប្បធម៌ អប់រំ និងទេសចរណ៍ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានថ្លែងថា តាំងពីដើមរៀងមក វត្តអារាមដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអប់រំទាំងផ្នែកព្រះពុទ្ធសាសនា និងផ្លូវលោក និងធ្លាប់ជាកន្លែងព្យាបាលជំងឺ និងកិច្ចការសង្គមកិច្ច។
លោកបន្តថា វត្តអារាមក៏កំពុងរ៉ាប់រងបញ្ហាសង្គមជាច្រើនទៀត នៅពេលចំនួនមនុស្សកាន់តែកើនឡើង រួមផ្សំជាមួយនឹងបញ្ហាក្នុងសង្គមកាន់តែស្មុគស្មាញ។ ដោយសារបញ្ហាទាំងនេះ វត្តអារាមត្រូវរ៉ាប់រងទំនួលខុសត្រូវមិនប្រពៃណីមួយទៀតគឺទទួលយកក្មេងកំព្រា ឬ ក្មេងដែលឪពុកម្ដាយធ្វើចំណាកស្រុក។
លោក ប៊ុនថង យល់ថា ក្រសួងពាក់ព័ន្ធដូចជាក្រសួងអប់រំ ក្រសួងធម្មការនិងសាសនា ក្រសួងសង្គមកិច្ច គួរពិនិត្យមើលលទ្ធភាពធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីជួយគាំទ្រដល់វត្តអារាមក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានេះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគិតថា ក្រសួងសង្គមកិច្ច ក្រសួងកិច្ចការនារី ជាដើម គួរតែជួយគាំទ្រ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនដឹងពីគោលការណ៍ ភារកិច្ចនិងតួនាទីរបស់ក្រសួងនីមួយៗជាក់ស្ដែងយ៉ាងម៉េចទេ»។
លោកបន្តថា៖ «នៅពេលក្មេងៗអត់មានឪពុកម្ដាយ ឬឪពុកម្ដាយក្រីក្រត្រូវទៅរកការងារនៅឆ្ងាយ ហើយគាត់អត់ទីពឹង អ្នកណាទៅជួយគាត់? បើពឹងលើវត្តអារាម គឺអាចជួយបាន តែមិនមែនជាកាតព្វកិច្ចបែបប្រពៃណីរបស់វត្តទេ។ បើនិយាយពីកាតព្វកិច្ច គួរតែមានក្រសួងជាក់លាក់ដើម្បីជួយលើកិច្ចការទាំងអស់នេះ។ នេះគ្រាន់តែជាការយល់ឃើញរបស់ខ្ញុំ»៕
