កម្លាំងចម្រុះគយចល័តតំបន់៦ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ បានចុះឆែកឆេរទីតាំងលក់គ្រឿងអេឡិចត្រូនិក នៅផ្សារមេមត់។ រូបថត ហ្វេសប៊ុក
បន្ទាប់ពីការចុះប្រមូលទូរស័ព្ទពីហាងលក់ទូរស័ព្ទមួយចំនួន នៅស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំនៅសប្ដាហ៍មុន អាជីវករដែលមានទូរស័ព្ទត្រូវបានប្រមូលយក កំពុងរង់ចាំការបញ្ជូនត្រឡប់មកវិញនូវទូរស័ព្ទមួយទឹក និងស្នើសុំឲ្យក្រុមហ៊ុនដែលនាំចូលទូរស័ព្ទថ្មីអត់បានបង់ពន្ធ ជួយដោះស្រាយរឿងពន្ធឲ្យបានលឿន។
កាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែឧសភា មានការផ្ទុះព័ត៌មានអំពីតម្លៃពន្ធទូរស័ព្ទ Nokia សេរីទាប ដែលពលរដ្ឋតែងហៅថា អិនចុចពិល ដោយអ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមនិយាយថា ពន្ធសម្រាប់ទំនិញនេះមានតម្លៃរហូតដល់ទៅ ៩៣ដុល្លារអាមេរិក ហើយមន្ត្រីគយបានប្រមូលយកទូរស័ព្ទទាំងចាស់ទាំងថ្មីយកទៅពិនិត្យអនុលោមភាព។
គិតត្រឹមថ្ងៃចន្ទ ទី៣ ខែឧសភានេះ មិនទាន់មានដំណោះស្រាយលើការរឹបអូសទូរស័ព្ទមួយទឹក ដែលមន្ត្រីគយបានប្រមូលទៅទេ។ នេះបើតាមអ្នកស្រី រដ្ឋា ដែលជាម្ចាស់ហាងរដ្ឋាមេមត់។
អ្នកស្រីធ្លាប់បានប្រាប់សារព័ត៌មានហ្វ្រេសញូវដែរថា ទូរស័ព្ទចំនួន ៦៥២គ្រឿងទាំងចាស់និងមួយទឹក ត្រូវបានគយប្រមូលយកទៅត្រួតពិតិត្យថាតើទូរស័ព្ទទាំងនោះបានបង់ពន្ធត្រឹមត្រូវឬអត់។ ក្នុងនោះ មានទូរស័ព្ទថ្មីតែ ៦៤គ្រឿងប៉ុណ្ណោះ ចំណែកទូរស័ព្ទមួយទឹកមានចំនួន ៥៨៨គ្រឿង។
អ្នកស្រីនិយាយថា ពេលទិញទំនិញទាំងនោះពីក្រុមហ៊ុន អ្នកស្រីមិនដឹងរបស់ទាំងនោះបានបង់ពន្ធរួចហើយ ឬយ៉ាងណាទេ ព្រោះទិញពីក្រុមហ៊ុនផ្ទាល់។ ចំណែកមួយទឹក គឺជាការទិញដូរពីអ្នកប្រើប្រាស់ផ្ទាល់ ហើយមិនដឹងថា ទំនិញទាំងនោះមានពន្ធឬអត់ទេ។
អ្នកស្រីថា ហាងអ្នកស្រីមិនមានលក់ទូរស័ព្ទ Nokia ចុចពិល ដែលមានការចែកចាយព័ត៌មានថាត្រូវបង់ពន្ធ ៩៣ដុល្លារនោះទេព្រោះលក់អត់ដាច់។
ឆ្លើយតបបញ្ហានេះ អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា មន្ត្រីគយក្នុងតំបន់ប្រមូលទូរស័ព្ទថ្មីចំនួន ៣៦៥គ្រឿង និងទូរស័ព្ទប្រើរួចចំនួន ៩៥៥គ្រឿង ដែលពុំមានបិទត្រាពន្ធគយ និងគ្មានឯកសារបញ្ជាក់ពីប្រភពស្របច្បាប់។ ទំនិញថ្មីដែលមិនបានបង់ពន្ធនឹងត្រូវរក្សាទុកដោះស្រាយតាមនីតិវិធី ចំណែកទំនិញទិញលក់ក្នុងស្រុក ឬទូរស័ព្ទមួយទឹកនឹងត្រូវប្រគល់ឲ្យអាជីវករវិញ។
ម្ចាស់ហាងលក់ទូរស័ព្ទដែលពាក់ព័ន្ធបានស្នើសុំដំណោះស្រាយចំពោះទូរស័ព្ទដែលទិញពីអ្នកប្រើប្រាស់ក្នុងស្រុកឲ្យបានឆាប់ដើម្បីបានរបស់ទាំងនោះមកលក់បន្តទៀត។ ពួកគេក៏ចោទជាចម្ងល់ដែរថា តើពួកគេត្រូវធ្វើដូចម្ដេចនៅពេលទិញទូរស័ព្ទមួយទឹក។
ម្ចាស់ហាងលក់ទូរស័ព្ទ រដ្ឋា និយាយថា៖ «ខ្ញុំសុំបញ្ជាក់ថា ធ្វើយ៉ាងម៉េចដើម្បីដឹងថា ទូរស័ព្ទមួយទឹកបង់ពន្ធហើយ ឬមួយមិនទាន់បង់។ ព្រោះខ្ញុំអ្នកលក់ ខ្ញុំលក់ជាង១០ឆ្នាំហើយ តែអត់ដឹងសោះ។ បើថ្មី យើងឃើញនៅលើប្រអប់មានបិទតែមពន្ធ តែមួយទឹក ខ្ញុំអត់ដឹងថាមួយណាដែលបង់ពន្ធរួច ហើយមួយណាអត់ទាន់បង់»។
អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករកម្ពុជា ក៏បានចេញសេចក្ដីពន្យល់អំពីកាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធ និងរាយការណ៍អំពីទំនិញនាំចូលទាំងអស់ ដោយទំនិញនាំចូលត្រូវប្រកាសដោយម្ចាស់ទំនិញទៅតាមចំណាត់ថ្នាក់តាមតារាងពន្ធគយ និងត្រូវរក្សាទុកឯកសាររយៈពេល ១០ឆ្នាំ។
សម្រាប់អាជីវករ ពួកគេត្រូវតែចែកចាយតែរបស់ដែលបានបង់ពន្ធត្រឹមត្រូវ ហើយត្រូវទាមទារឯកសារបង់ពន្ធត្រឹមត្រូវ និងមានត្រាបិទនៅលើកេសសំបកវេចខ្ចប់។
ចំណែកអ្នកទិញទៅប្រើប្រាស់ត្រូវទិញតែទំនិញនាំចូលស្របច្បាប់ដែលមានបិទត្រាគយច្បាស់លាស់។
អគ្គនាយកដ្ឋានគយ ក៏បញ្ជាក់ដែរថា សម្រាប់អ្នកដឹកនិងចែកចាយទំនិញ ត្រូវមានឯកសារបញ្ជាក់ថា ទំនិញដែលពួកគេកំពុងធ្វើចរាចរគឺជាទំនិញស្របច្បាប់ ដោយមានឯកសារពន្ធគយ។
អគ្គនាយកដ្ឋានបញ្ជាក់ដូច្នេះ៖ «ត្រូវយល់ថា ការកាន់កាប់ លក់ ទិញ ផ្ទេរ ឬទទួលទំនិញនាំចូលមិនស្របច្បាប់ ដោយគ្មានការអនុញ្ញាតពីរដ្ឋបាលគយ ត្រូវចាត់ទុកថាជាការប្រព្រឹត្តបទល្មើសដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់ស្ដីពីគយ»។
លោក មាស សុខសេនសាន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុដែលជាក្រសួងគ្រប់គ្រងទៅលើអគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ បានថ្លែងថា អគ្គនាយកដ្ឋានគយនិងពន្ធដារ បានពន្យល់ច្បាស់ហើយ ហើយការចុះពិនិត្យលើអនុលោមភាពរបស់មន្ត្រីគយសុទ្ធតែមានការអនុញ្ញាតទៅតាមច្បាប់។
លោក ហុង វណ្ណៈ អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ច នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានថ្លែងថា ចំពោះទូរស័ព្ទមួយទឹក អាជ្ញាធរគួរតែប្រគល់ទៅឲ្យអាជីវករវិញឲ្យបានឆាប់ ព្រោះទំនិញទាំងនោះបានបាត់ឯកសារពន្ធ ឬឯកសារទិញលក់អស់ហើយ។
លោកថា៖ «ទូរស័ព្ទមួយទឹកឬចាស់ដែលគាត់យកមកលក់ ឬដូរសេរីអីនោះ គួរតែមានវិធានការដោះស្រាយជូនអាជីវករទៅ ជៀសវាងការទុកបង្កករបស់គាត់ ហើយទម្រាំធ្វើឯកសារ ធ្វើការដោះស្រាយរួច ធ្វើឲ្យពួកគាត់ (អាជីវករ) មានការអាក់អន់ចិត្ត ហើយក៏មិនមែនជាមធ្យោបាយសម្រាប់មន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចទេ ព្រោះវាប៉ះពាល់ដល់ការលក់ដូរប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគាត់»។
លោកបន្តថា ករណីនៅស្រុកមេមត់ខេត្តត្បូងឃ្មុំ អាចជាករណីសិក្សាមួយដែលគួរតែឈានដល់ការតម្រូវឲ្យមានសំបុត្រទិញលក់របស់មួយទឹក ដើម្បីជៀសវាងការទិញរបស់បានពីផលនៃចោរកម្ម។
ចំពោះទូរស័ព្ទ ឬទំនិញថ្មី លោក វណ្ណៈ ស្នើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋអ្នកប្រើប្រាស់ អាជីវករ អ្នកនាំចូលទាំងអស់គោរពច្បាប់ ដូចជាអាជីវករត្រូវពិនិត្យមើលឯកសារបង់ពន្ធនៅពេលពួកគេទិញទំនិញទៅលក់បន្ត ចំណែកអ្នកទិញយកទៅប្រើប្រាស់ត្រូវពិនិត្យថារបស់នោះបានបង់ពន្ធឬអត់ ដូចជាពន្ធតម្លៃបន្ថែម (VAT)។
លោកបន្តថា៖ «ប៉ុន្តែចំណុចដែលសំខាន់នោះគឺ តើហេតុអ្វីបានជាទំនិញទាំងនេះអាចរួចពន្ធ ហើយនាំចូលតាមណា ពីប្រភពណា ដឹកតាមណា ចូលមកកម្ពុជាយើង។ យើងមានច្រកព្រំដែនគោក ទឹក អាកាស តែត្រូវមានការគ្រប់គ្រងឲ្យបានម៉ឺងម៉ាត់ ជាពិសេសសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធដូចជាប៉ូលិស គយ ជាដើម ថាតើទំនិញនេះចេញពីកន្លែងណា»។
លោកថា ទំនិញគេចពន្ធនេះគឺជាការទទួលខុសត្រូវរួមគ្នា ទាំងអាជ្ញាធរគ្រប់គ្រងផ្នែកគយ និងពលរដ្ឋ អាជីវករ និងអ្នកនាំចូលដែលមានកាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធ។
លោកថា៖ «ប្រសិនបើរដ្ឋអំណាចយើងគ្រប់គ្រងបានល្អ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេសគយ និងអាជ្ញាធរតាមច្រក គ្រប់គ្រងជាប់ និងបិទបានល្អ ផលិតផលទាំងនោះមិនធ្លាក់ដល់ទីផ្សារទេ។ ហើយបើអាជីវករយល់ថា របស់រួចពន្ធគាត់មិនទិញ ពួកគយ អាជ្ញាធរ និងអ្នកមានឧបាយផ្សេងៗក៏មិនហ៊ានយកមកលក់ដែរ ព្រោះអាជីវករអត់ទិញ»។
លោក ស៊ិន ចន្ធី អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុន ឡាញហល អិចប្រេស និងជាប្រធានសមាគមភស្តុភារកម្មកម្ពុជា បានថ្លែងថា រាល់ទំនិញដែលត្រូវបង់ពន្ធ ដោយមិនគិតពីទំនិញដែលមានការលើកលែងពន្ធ ឬវត្ថុធាតុដើមហើយត្រូវនាំចេញទៅវិញដោយការអនុគ្រោះពន្ធនោះ គ្រាន់តែត្រូវការលិខិតអនុញ្ញាតនាំចូលនាំចេញប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តេ សម្រាប់ទំនិញបង់ពន្ធ ជាទូទៅគឺត្រូវបង់ពន្ធនៅមាត់ច្រកចូលតែម្ដង។
លោកថ្លែងថា៖ «ឧទាហរណ៍ បើទំនិញនាំចូលតាមកំពង់ផែ យើងត្រូវបង់ពន្ធនៅកំពង់ផែ បើទំនិញនោះចូលតាមមាត់ច្រកព្រំដែន ទំនិញនោះត្រូវបង់នៅព្រំដែន។ បើនាំចូលតាមព្រលានយន្តហោះ គឺត្រូវបង់នៅព្រលានយន្តហោះតែម្ដង»៕
ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍មិនទាន់អាចសុំការបញ្ជាក់ពីមន្ត្រីគយ ថាតើពេលណាពួកគេនឹងប្រគល់ទូរស័ព្ទប្រើរួចដែលបានរឹបអូសនោះទៅឲ្យអាជីវករវិញទេ៕
