រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិលោក សុខ ចិន្តាសោភា ចូលរួមកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មការតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍គ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ (SEANWFZ) នៅទីក្រុងវៀងច័ន្ទ ប្រទេសឡាវ នាថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា។ ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ លោក សុខ ចិន្តាសោភា បានអំពាវនាវឱ្យបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ដើម្បីសហការជាមួយរដ្ឋមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ (NWS) ដើម្បីជំរុញការចុះហត្ថលេខាលើពិធីសារនៃសន្ធិសញ្ញាតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍គ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ (SEANWFZ) ក្នុងគោលបំណងរក្សាតំបន់នេះគ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។
លោក សុខ ចិន្តាសោភា ដែលជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីផងដែរនោះ បានអំពាវនាវដូច្នេះក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មការ SEANWFZ កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ក្នុងឱកាសនៃកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាននៅទីក្រុងវៀងច័ន្ទ ប្រទេសឡាវ។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានក្រសួងការបរទេសបញ្ជាក់ថា៖ «ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានគូសបញ្ជាក់ពីភាពចាំបាច់ក្នុងការបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទ្វេដង ក្នុងការធ្វើការជាមួយរដ្ឋអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ដើម្បីជំរុញការចុះហត្ថលេខាលើពិធីសារនៃសន្ធិសញ្ញាតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍គ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ និងបានស្វាគមន៍រដ្ឋអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ដែលមានបំណងចុះហត្ថលេខាលើពិធីសារនេះដោយគ្មានការដាក់បម្រុង ដោយឈរលើមូលដ្ឋានមកមុនទទួលមុន»។
កិច្ចប្រជុំបានបញ្ជាក់សាជាថ្មីនូវការប្តេជ្ញាចិត្ត ក្នុងការរក្សាតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាតំបន់គ្មានអាវុធ នុយក្លេអ៊ែរ និងអាវុធមហាប្រល័យផ្សេងទៀត ដូចមានចែងក្នុងធម្មនុញ្ញអាស៊ាន និងសន្ធិសញ្ញាតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍គ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។
កិច្ចប្រជុំបានសង្កត់ធ្ងន់ពីសារសំខាន់នៃការអនុវត្តសន្ធិសញ្ញានេះឱ្យបានពេញលេញ និងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព តាមរយៈផែនការសកម្មភាពឆ្នាំ ២០២៣-២០២៧។
កិច្ចប្រជុំបានកោតសរសើរកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមរបស់ប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន ដែលសម្រេច បានការអនុម័តសេចក្តីសម្រេចចិត្តពីរឆ្នាំម្តងរបស់មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ដីពីសន្ធិសញ្ញតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍គ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរនៅឆ្នាំ២០២៣ ដែលបញ្ជាក់ពីសារសំខាន់នៃសន្ធិសញ្ញមួយនេះក្នុងការរួមចំណែកដល់សន្តិភាព និង សន្តិសុខអន្តរជាតិ។
កិច្ចប្រជុំក៏បានបញ្ជាក់ឡើងវិញនូវការគាំទ្រដល់ ទីម័រខាងកើត ក្នុងការចូលជាភាគីនៃសន្ធិសញ្ញាតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍គ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ និងទន្ទឹងរង់ចាំ ទីម័រខាងកើត ចូលជាភាគីនៃសន្ធិសញ្ញានេះ នាពេលខាងមុខ។
លោក ឯក ប៊ុនលី អ្នកស្រាវជ្រាវនៃមជ្ឈមណ្ឌលខ្មែរសិក្សាកិច្ចការតំបន់ (CCRS) ថ្លែងថា ការអំពាវនាវរបស់ប្រមុខការទូតកម្ពុជានេះ ធ្វើឡើងស្របគ្នានឹងការកើនឡើងនៃភាពតានតឹងនៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយរវាងរដ្ឋ NWS បច្ចុប្បន្ន និងរដ្ឋគ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ (NNWS) មិនថានៅអាស៊ីឦសាន មជ្ឈិមបូព៌ា ឬនៅអ៊ុយក្រែននោះទេ។ ការគំរាមកំហែងនុយក្លេអ៊ែរកំពុងក្លាយជាយុទ្ធសាស្ត្រចិត្តវិជ្ជាដ៏ពេញនិយមដែលប្រើប្រាស់ដោយរដ្ឋ NWS ដើម្បីបន្តផលប្រយោជន៍ជាតិរបស់ខ្លួន ជាពិសេស នៅពេលប្រឈមនឹងរដ្ឋ NNWS។
លោកថ្លែងថា ការអំពាវនាវនេះបង្ហាញ ៣ ចំណុចសំខាន់ៗ។ ទីមួយ វាជាការក្រើនរំឭកដល់រដ្ឋ NWS ថា អាស៊ីអាគ្នេយ៍គឺជាតំបន់ដែលគាំទ្រគោលជំហរមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ហើយគំនិតផ្តួចផ្តើមណាមួយរបស់រដ្ឋ NWS ដែលចង់ផ្លាស់ប្តូរគោលជំហរនេះនឹងមិនត្រូវបានស្វាគមន៍ឡើយ។
លោក ឯក ប៊ុនលី បញ្ជាក់ថា៖ «ទីពីរ ការអំពាវនេះក៏ជាការក្រើនរំឭកដល់ប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ទាំងអស់ថាក្នុងពេលដែលការគំរាមកំហែងនុយក្លេអ៊ែរកំពុងក្លាយជាយុទ្ធសាស្ត្រដ៏សំខាន់កាន់តែខ្លាំងឡើងសម្រាប់រដ្ឋ NWS អាស៊ីអាគ្នេយ៍គួររួបរួមគ្នាបង្កើតវិធីសាស្រ្តពហុភាគីរួមឱ្យបានឆាប់រហ័សក្នុងការទប់ស្កាត់រដ្ឋ NWS មិនឱ្យមានការប្រើប្រាស់ការគំរាមកំហែងបែបនេះមកលើប្រទេសណាមួយនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍»។
ចំណុចទី៣ លោកពន្យល់ថា ប្រសិនបើការអំពាវនាវនេះក្លាយជាការពិត វាក៏អាចជាវិធីសាស្រ្តសាកល្បងមួយដល់រដ្ឋ NWS ដែលកំពុងមានការសហការជាមួយប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដើម្បីដឹងថាតើរដ្ឋមួយណាប្តេជ្ញាចិត្តមុតមាំចំពោះអាស៊ីអាគ្នេយ៍ថា ខ្លួនមានឆន្ទៈក្នុងការចូលរួមប្រែក្លាយតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នេះឱ្យទៅជាតំបន់ដែលមានស្ថិរភាព គ្មានវត្តមានអាវុធប្រល័យលោក។
លោក ឯក ប៊ុនលី ថ្លែងថា៖ «ប្រសិនបើពិធីសារនេះអាចក្លាយជាការពិតមែននោះ ខ្ញុំពិតជាចង់ដឹងថាតើរដ្ឋ NWS មួយណានឹងចុះហត្ថលេខាមុនគេ។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ថាតើការអំពាវនាវរបស់ប្រមុខការទូតកម្ពុជាចំពោះពិធីសារនេះនឹងក្លាយជាការពិត ឬយ៉ាងណា យើងមិនទាន់អាចនិយាយបាននៅឡើយទេនៅពេលនេះ»។
លោកបញ្ជាក់បន្ថែមថា ខណៈប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយចំនួនកំពុងប្រឈមបញ្ហាប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយបច្ចុប្បន្ន ការអំពាវនាវនេះអាចជាការរារាំង និងការពារតំបន់នេះជាមុនមិនឱ្យមានការសាយភាយនូវការប្រើប្រាស់អាវុធប្រល័យលោកពីរដ្ឋ NWS នៅក្នុងតំបន់៕
