ក្រុមការងារចុះបញ្ជីដីធ្លីលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធកំពុងវាស់វែងដីនៅឃុំផ្សារ ស្រុកបរិបូរ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំ កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែសីហា ២០២៤។ រូបថត ក្រុមចុះបញ្ចីដីធ្លី លក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ ស្រុកបរិបូណ៌
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលសាទរផែនការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការវាស់វែង និងចែកប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីឲ្យចប់សព្វគ្រប់នៅឆ្នាំ២០២៥ខាងមុខនេះ ដែលគ្រោងនឹងចំណាយទឹកប្រាក់ចំនួន ១០០លានដុល្លារ។ សង្គមស៊ីវិលយល់ថា ការបញ្ចប់កិច្ចការនេះនឹងបញ្ចប់ជម្លោះដីធ្លីដែលបានកើតមានជាញឹកញាប់។
ផែនការចំណាយ និងការបញ្ចប់ការវាស់វែងដីធ្លីនេះត្រូវបានប្រកាសដោយលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែសីហា កន្លងទៅដែលជាថ្ងៃខួបមួយឆ្នាំនៃការកាន់អំណាចរបស់លោកជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។ លោកថា កាលពីអាណត្តិកន្លងទៅ រាជរដ្ឋាភិបាលបានវាស់វែងនិងចុះបញ្ជីដីជាង ៧,៧លានក្បាលដី និងបានចេញប័ណ្ណប្រមាណ ៧លានប័ណ្ណ។
លោកបន្តថា៖ «សម្រាប់រយៈពេល ១២ ខែចុងក្រោយ រាជរដ្ឋាភិបាលបានវាស់វែងនិងចុះបញ្ជីដីបន្ថែមបានចំនួនជាង ២ លានក្បាលដី និងបានចេញប័ណ្ណជិត ៥៩ ម៉ឺនប័ណ្ណ ហើយរំពឹងថានឹងបញ្ចប់ការវាស់វែងក្បាលដីនៅសេសសល់ប្រមាណ ២,៥ លានក្បាលដី នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៥ ដោយប្រើប្រាស់កម្លាំងសរុបជាង ៥ពាន់នាក់ និងគ្រោងចំណាយថវិកា១០០លានដុល្លារ»។
លោកសន្និដ្ឋានថា ក្រោយពីការចុះបញ្ជី និងចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ រាជរដ្ឋាភិបាលសង្ឃឹមថា ទំនាស់ដីធ្លីនឹងត្រូវបានកាត់បន្ថយ និងឈានទៅរកការលុបបំបាត់នាពេលខាងមុខ។ ចំពោះដីរដ្ឋ ដីព្រៃ លោកថា រដ្ឋាភិបាលក៏រំពឹងថានឹងឈានទៅបញ្ចប់ការចុះវាស់វែង នាពេលខាងមុខផងដែរ។
លោក យ៉ង់ គឹមអេង ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍និងសន្ដិភាព ថ្លែងថា តាមការអង្កេតរបស់លោក បច្ចុប្បន្ននេះមានដីជាច្រើនដែលមិនទាន់បានចុះបញ្ជី ដូចជាស្រុកខ្លះទើបចុះបានប្រមាណ ១៥ភាគរយប៉ុណ្ណោះ ខណៈដែលតំបន់ព្រៃសហគមន៍ជាច្រើនក៏មិនទាន់បានចុះបញ្ជី។
លោកចង់ឲ្យធ្វើការវាស់វែងនិងចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិឲ្យបានលឿនដើម្បីឲ្យពលរដ្ឋមានសិទ្ធិស្របច្បាប់។
បើតាមការអង្កេតរបស់លោក នៅកន្លែងខ្លះដីត្រូវបានធ្វើប្លង់រឹងរួចហើយ ប៉ុន្តែមានប្លង់រឹងពីរជាន់គ្នាដែលបញ្ហានេះបណ្ដាលមកពីកង្វះអភិបាលកិច្ចល្អ។ ករណី រដ្ឋមិនគួរអធ្យាស្រ័យទេ គួរតែមានការស៊ើបអង្កេតហើយដាក់ទោសអ្នកចេញប្លង់។
លោកថ្លែងដូច្នេះថា៖ «អីចឹង ការជំរុញការធ្វើប្លង់ឲ្យបាននៅឆ្នាំក្រោយ ខ្ញុំអបអរសាទរចំពោះរឿងនេះ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា យ៉ាងហោចណាស់ពលរដ្ឋកម្ពុជាគឺជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិនៅលើដីដែលខ្លួនបានរស់នៅរាប់ឆ្នាំមកហើយ»។
តាមការអង្កេតរបស់លោក គឹមអេង ភាពយឺតយ៉ាវក្នុងការសម្រេចបាននូវការធ្វើប្លង់ គឺដោយសារទំនាស់ដែលអូសបន្លាយ។ ដូច្នេះលោកស្នើឲ្យគណៈកម្មការដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លីប្រឹងដោះស្រាយ ឲ្យបានលឿនដើម្បីឲ្យក្រុមការងារចុះវាស់វែងដីធ្លីធ្វើការវាស់វែងនិងចេញកម្មសិទ្ធិ ដោយមិនគួរទុកដីនោះចោលសិនឡើយ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ការប្ដេជ្ញាចិត្តនេះនឹងកើតមានយ៉ាងពិតប្រាកដ នៅដំណាច់ឆ្នាំក្រោយ ហើយប្រជាពលរដ្ឋនឹងទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិគ្រប់ៗគ្នា។ ផ្ទុយទៅវិញ ហើយមិនអាចធ្វើបានដូចការប្ដេជ្ញាចិត្តនេះ នឹងធ្វើឲ្យពលរដ្ឋលោកលែងមានទំនុកចិត្ត និងលែងមានភាពរីករាយ»។
លោក អំ សំអាត នាយកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការលីកាដូ យល់ថា ផែនការរបស់រដ្ឋាភិបាលគឺសំដៅទៅលើការចុះបញ្ជីដីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលអាចកាត់បន្ថយជម្លោះបានច្រើន ប៉ុន្តែ អ្វីដែលជាកង្វល់ដែរនោះគឺការចុះបញ្ជីដីសហគមន៍ ដូចជាសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចជាដើមដែលមានភាពស្មុគស្មាញ។
លោកបន្តថា ការចុះបញ្ជីដីធ្លីសហគមន៍សម្រាប់ជនជាតិដើមភាគតិច មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការទទួលស្គាល់អត្តសញ្ញាណដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ក្រសួងមហាផ្ទៃ ក្រសួងបរិស្ថាន។
លោកថា បញ្ហាទំនាស់ដីធ្លីនៅកម្រិតសហគមន៍នៅមានច្រើនដែលមិនទាន់បានដោះស្រាយ។
លោកសន្និដ្ឋានថា នៅពេលដីធ្លីត្រូវបានចុះបញ្ជី វានឹងកាត់បន្ថយ ឬលុបបំបាត់ជម្លោះ ឬអាចនៅមានតិចតួចប៉ុណ្ណោះពាក់ព័ន្ធនឹងព្រំដី ដែលខុសពីជម្លោះរឿងកម្មសិទ្ធិដីទាំងមូល៕
