លោកស្រី ចម និម្មល រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម (រូបកណ្ដាល) និង លោកស្រី Alissar Chaker តំណាងអង្គការ UNDP ប្រចាំកម្ពុជា (រូបខាងស្ដាំ) ក្នុងសិក្ខាសាលាផ្ទៀងផ្ទាត់ ស្តីពី «ការវាយតម្លៃ និងការអភិវឌ្ឍផែនទីបង្ហាញផ្លូវសម្រាប់ ស្តង់ដាពាណិជ្ជកម្មបៃតង វិធានដើមកំណើតទំនិញ និងបរិវត្តកម្មទ្វេដង» ធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី២០ ខែមករា។ រូបថត UNDP Cambodia
ភ្នំពេញ៖ កម្ពុជាដែលមានទំហំពាណិជ្ជកម្មជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប ៤,៩ពាន់លានដុល្លាររយៈពេល ១១ខែ កំពុងត្រៀមខ្លួនអនុវត្តពាណិជ្ជកម្មស្តង់ដាបៃតងរបស់សហភាពអឺរ៉ុប (EU) ដ៏តឹងរ៉ឹង ខណៈរៀបចំចាកចេញពីប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច (LDC) នៅឆ្នាំ ២០២៩។
ក្នុងសិក្ខាសាលាផ្ទៀងផ្ទាត់ ស្តីពី «ការវាយតម្លៃ និងការអភិវឌ្ឍផែនទីបង្ហាញផ្លូវសម្រាប់ ស្តង់ដាពាណិជ្ជកម្មបៃតង វិធានដើមកំណើតទំនិញ និងបរិវត្តកម្មទ្វេដង» ធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី២០ ខែមករា អ្នកជំនាញ និងមន្ត្រីបានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃការអនុវត្តពាណិជ្ជកម្មប្រកបដោយនិរន្តរភាពក្នុងការធានាអនាគតសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា។
យោងតាមក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានឱ្យដឹងថា៖ «លោកជំទាវរដ្ឋមន្ត្រីបានគូសបញ្ជាក់ថាផែនទីបង្ហាញផ្លូវនេះ នឹងក្លាយជាមគ្គុទ្ទេសក៍ប្រកបដោយភាពជាក់ស្តែង សម្រាប់ការពង្រឹងការត្រៀមខ្លួនលើវិស័យពាណិជ្ជកម្មដែលផ្តោតលើការលើកកម្ពស់ការអនុវត្តពាណិជ្ជកម្មប្រកបដោយចីរភាព ការដំទ្បើងកម្រិតខ្សែច្រវាក់តម្លៃ និងការធានាបាននូវច្រកចូលទីផ្សារសម្រាប់ការនាំចេញផលិតផលកម្ពុជា»។
សិក្ខាសាលាដែលរៀបចំឡើងដោយកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNDP) និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានផ្តោតលើការវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់នៃគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មរបស់សហភាពអឺរ៉ុបលើការនាំចេញរបស់កម្ពុជា។
សហភាពអឺរ៉ុប គឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំបំផុតមួយរបស់កម្ពុជា ជាមួយនឹងទំហំពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីប្រមាណ ៤,៩ ពាន់លានដុល្លារក្នុងរយៈពេល ១១ ខែដំបូងនៃឆ្នាំ ២០២៤។ ក្នុងនោះ ការនាំចេញរបស់កម្ពុជាទៅសហភាពអឺរ៉ុបមានតម្លៃ ៤ ពាន់លានដុល្លារ ខណៈការនាំចូលពី EU មានតម្លៃ ៩ លានដុល្លារ។
លោកស្រី Alissar Chaker តំណាងអង្គការ UNDP ប្រចាំកម្ពុជា បានថ្លែងថា៖ «ទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជាជាមួយសហភាពអឺរ៉ុបគឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនដែលរួមចំណែកដល់ការបង្កើតការងារ ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងការវិនិយោគពីបរទេស»។
លោកស្រីបានឱ្យដឹងថា៖ «នៅពេលដែលយើងខិតជិតដល់ការបញ្ចប់ LDC បញ្ហាប្រឈម និងឱកាសថ្មីៗកើតឡើង។ ការរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រគឺមានសារៈសំខាន់ណាស់ដើម្បីធានាភាពប្រកួតប្រជែងរបស់ប្រទេសក្នុងទិដ្ឋភាពពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកដែលមានការវិវត្តន៍យ៉ាងឆាប់រហ័ស»។
លោកស្រីបាននិយាយថា ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់សហភាពអឺរ៉ុបចំពោះនិរន្តរភាពបរិស្ថានបានណែនាំគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មថ្មីដែលតម្រូវឱ្យមានការអនុលោមតាមស្តង់ដាបៃតង។
ទាំងនេះ រួមមាន យន្តការកែតម្រូវព្រំដែនកាបោន (CBAM) ប្រព័ន្ធពាណិជ្ជកម្មការបំភាយឧស្ម័នរបស់សហភាពអឺរ៉ុប (EU ETS) និងការណែនាំអំពីនិរន្តរភាពសាជីវកម្ម Due Diligence Directive (CSDD)។
លោកស្រី Chaker បានថ្លែងថា៖ «ឧស្សាហកម្មកម្ពុជាត្រូវតែសម្របតាមវិធានការទាំងនេះដែលមានគោលបំណងកាត់បន្ថយការបញ្ចេញកាបោន និងលើកកម្ពស់ការអនុវត្តផលិតកម្ម និងធនធានប្រកបដោយនិរន្តរភាព»។
លោកស្រីបានបន្ដថា អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ ប្រទេសកម្ពុជាបានទទួលផលប្រយោជន៍ពីគំនិតផ្តួចផ្តើម EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុប ដោយផ្តល់សិទ្ធិចូលទីផ្សារអឺរ៉ុបដោយគ្មានពន្ធ និងគ្មានកូតា។
លោកស្រី និម្មល បាននិយាយថា ការប្រឈមនឹងការបាត់បង់ភាពអនុគ្រោះច្រកចូលទីផ្សារ ការអនុលោមតាមច្បាប់ពាណិជ្ជកម្មដ៏តឹងរ៉ឹង និងភាពផុយស្រួយនៃប្រព័ន្ធពាណិជ្ជកម្មសកល តម្រូវឱ្យកម្ពុជា រៀបចំអភិក្រមប្រកបដោយយុទ្ធសាស្ត្រ នវានុវត្តន៍ និងការសម្លឹងឆ្ពោះទៅមុខ ជាពិសេស ស្របពេលដែលពិភពលោកកំពុងឆ្ពោះទៅសម្រេចបាននូវរបៀបវារៈឆ្នាំ២០៣០ សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព រួមទាំងដៃគូពាណិជ្ជកម្មសំខាន់ៗរបស់កម្ពុជាផងដែរ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការអនុគ្រោះពន្ធនេះនឹងបញ្ចប់បន្ទាប់ពីកម្ពុជាចាកចេញពីប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិតួច (LDC) ដោយបង្ខំឱ្យកម្ពុជាគោរពយ៉ាងពេញលេញនូវច្បាប់ពាណិជ្ជកម្មរបស់អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក (WTO) និងស្តង់ដាបរិស្ថានយ៉ាងម៉ត់ចត់របស់សហភាពអឺរ៉ុប។
លោកស្រី Chaker បានថ្លែងថា៖ «EBA គឺជាឆ្អឹងខ្នងនៃពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជាជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប ដែលធ្វើឱ្យមានកំណើនការនាំចេញដ៏រឹងមាំ។ នៅពេលយើងផ្លាស់ប្តូរទៅកាន់យុគសម័យថ្មី បញ្ហាប្រឈមស្ថិតនៅក្នុងការស្តារឡើងវិញនូវគំរូកំណើនរបស់យើង ដើម្បីតម្រឹមតាមស្តង់ដាពាណិជ្ជកម្មបៃតង ខណៈ រក្សាបាននូវលទ្ធភាពទទួលបានទីផ្សារ»។
សិក្ខាសាលាបានបង្ហាញពីការវាយតម្លៃ និងផែនទីបង្ហាញផ្លូវក្នុងគោលបំណងរៀបចំប្រទេសកម្ពុជាសម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរទាំងនេះ។
ផែនទីបង្ហាញផ្លូវនេះក៏នឹងរួមចំណែកដល់យុទ្ធសាស្ត្រផ្លាស់ប្តូរដោយរលូនរបស់រដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ការចាកចេញ LDC និងក្របខ័ណ្ឌគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មឆ្នាំ ២០៣០។
លោកស្រី និម្មល បានថ្លែងថា ការចាកចេញរបស់កម្ពុជាពីឋានៈជាក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច (LDC) និងការកើនឡើងនៃលក្ខខណ្ឌតម្រូវនៃការអនុវត្តប្រកបដោយចីរភាព ក៏បាននាំមកនូវកាលានុវត្តភាពផងដែរ ជាពិសេស ក្នុងការពិនិត្យផ្លាស់ប្តូរគំរូសម្រាប់កំណើន (Growth Model) ដែលមានចីរភាព បរិយាប័ន្ន និងភាពធន់។
លោកស្រីបន្ដថា កម្ពុជាមិនត្រឹមតែបានត្រៀមខ្លួនរួចរាល់សម្រាប់អនាគតប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងរក្សាជំហដ៏ប្រសើរក្នុងការរីកលូតលាស់ក្នុងសេដ្ឋកិច្ចសកលប្រកបដោយថាមវន្តនិងវិវត្តទៅមុខជាប់ជានិច្ច ដោយឈរលើស្មារតីការប្រែក្លាយបញ្ហាប្រឈមឱ្យទៅជាឱកាស។
លោកស្រី Chaker បាននិយាយថា UNDP និងដៃគូរបស់ខ្លួនបានប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការជួយដល់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការផ្លាស់ប្តូរនេះ។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគេ រួមមានការសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់សក្តានុពលនៃការចាកចេញ LDC និងការវាយតម្លៃនៃការអនុវត្តអាជីវកម្មប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវនៅក្នុងបរិបទនៃការធ្វើសមាហរណកម្មពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក។
លោកស្រីបានលើកឡើងថា៖ «ការកែទម្រង់កំណើនឡើងវិញរបស់ប្រទេសកម្ពុជាឆ្ពោះទៅរកសេដ្ឋកិច្ចបៃតងគឺមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការទាញយកឱកាស និងពង្រឹងការប្រកួតប្រជែង»។
លោកស្រីបាននិយាយថា ការផ្លាស់ប្តូរនេះនឹងដាក់មូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់ការសម្រេចបាននូវចក្ខុវិស័យរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាឆ្នាំ ២០៥០ និងការដាក់ឱ្យប្រទេសកម្ពុជាជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវនៅលើឆាកពិភពលោក។
