ភ្នំពេញៈ កម្ពុជា និងប្រទេសចំនួន៦ ដែលភាគច្រើននៅមានវត្តមានសត្វត្មាត កំពុងតែជួបពិភាក្សាគ្នាជាលើកដំបូង ដើម្បីពង្រឹងការអភិរក្សសត្វត្មាតនៅក្នុងពិភពលោក ខណៈពេលដែលកម្ពុជាមានវត្តមានប្រភេទសត្វជិតផុតពូជបំផុតនេះរហូតដល់ទៅជាង១០០ក្បាល។

ជំនួបនេះធ្វើឡើងក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំ ស្តីពីការអភិរក្សសត្វត្មាត ចាប់ពីថ្ងៃទី១៧ ដល់ថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈនេះ ដែលជាឱកាសមួយសម្រាប់ក្រុមអ្នកអភិរក្សបរិស្ថានជាតិ និងអន្តរជាតិ រៀបចំផែនការសកម្មភាព ដើម្បីដោះស្រាយ ការគំរាមកំហែងដល់សត្វត្មាត។

ចំពោះកម្ពុជា វាក៏ជាឱកាសមួយ សម្រាប់ចែករំលែកការអភិរក្សសត្វត្មាតជូនគណៈប្រតិភូតំណាងប្រ​ទេស ដែលនៅ​មានវត្ត​មាន​សត្វ​ត្មាតដូចជា បង់ក្លាដេស ឥណ្ឌា នេប៉ាល់ ប៉ាគីស្ថាន និងមីយ៉ាន់ម៉ា។

កិច្ចប្រជុំនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយ ក្រុមការងារអភិរក្សសត្វត្មាតកម្ពុជា (CVWG) និងក្រសួងបរិស្ថាន នៅសណ្ឋាគារភ្នំពេញអ៉េរា ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។

រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថាន លោកជា សំអាង បានចាត់ទុកវេទិកានេះថា ជាឱកាសដ៏សំខាន់មួយ សម្រាប់អ្នកជំនាញ បានបង្ហាញពីវឌ្ឍនភាព បញ្ហាប្រឈម និងយុទ្ធសាស្រ្តនានា ដើម្បីធានាបាននូវអនាគតដ៏មានសុវ​ត្ថិភាព សម្រាប់សត្វត្មាត ដែលជិតផុតពូជនៅក្នុពិភពលោក។

លោករដ្ឋលេខាធិការលើកឡើងថា៖«កម្ពុជា គឺជាក្តីសង្ឃឹមចុងក្រោយ សម្រាប់ប្រភេទសត្វត្មាតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ខណៈចំនួនបានធ្លាក់ចុះពាក់កណ្តាល ក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ​អស់រយៈពេលជិត​២ទសវត្សរ៍មកហើយ ដែលក្រសួងបរិស្ថាន និងក្រុមការងារសត្វត្មាតកម្ពុជា បានធ្វើការក្នុងភាពជាដៃគូជិតស្និទ្ធ ដើម្បីការពារសត្វត្មាតរស់នៅទាំង៣ប្រភេទរបស់កម្ពុជា»។

លោកបានបន្ថែមថា តាមរយៈកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងអភិរក្សសត្វត្មាតភ្លើង ត្មាតផេះ និងត្មាតត្នោត រួមគ្នានេះ កម្មវិធីជាច្រើន ត្រូវបានអនុវត្ត នៅទូទាំងតំបន់ការពារជាច្រើន ដើម្បីដោះស្រាយការគំរាមកំហែងសំខាន់ៗ តាមដានចំនួនប្រជាសាស្ត្រ និងធានា​ការរស់រានមាន​ជីវិតរយៈ​ពេល​វែងរបស់ពួកវា។

នាយកអង្គការជីវិតធម្មជាតិនៅកម្ពុជា (NatureLife Cambodia Organization) លោក ប៊ូ វរសក្ស បានថ្លែងថា ប្រទេសកម្ពុជាជាប្រទេសមួយ​ក្នុង​ចំណោមប្រទេសឥណ្ឌូចិន ដែលនៅមានសត្វត្មាតជិតផុតពូជទាំង៣ប្រភេទនេះ។

លោកបញ្ជាក់ថា «ជាមួយនឹងការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ក្រុមការងារ យើងអាចបញ្ជាក់បានថា ចំនួន​ប្រជាសាស្ត្រ​សត្វត្មាតនៅកម្ពុជា ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពថេរ ដោយ​តាមទិន្នន័យ​ជំរឿនចុងក្រោយ​នេះ ចំនួន​របស់​ពួកវា​ទាំងបី​ប្រភេទ មានប្រហែល១៣០ក្បាល»។

អ្នកជំនាញបានលើកឡើងថា សត្វត្មាត កំពុងតែរងការគំរាមកំហែងពីកត្តាជាច្រើន។ ក្នុងនោះរួមមាន ការបំពុល កង្វះចំណីអាហារ ការបាត់​បង់​ជម្រក និងសកម្មភាព រំខានដោយមនុស្ស ដែលនេះ ត្រូវតែមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពីបណ្តាអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់។

ប្រទេសជិតខាងកម្ពុជា ដូចជាវៀតណាម និង ថៃ សត្វត្មាត បាន​ផុតពូជ​អស់​ទៅហើយ។ ក្នុងឱកាសនេះ ក៏មានអ្នកជំនាញមកពីប្រទេសថៃ ដែលមានគម្រោងសិក្សាពីការត្រៀមបង្កាត់ពូជសត្វត្មាត ដើម្បីបង្កើតឱ្យមានវត្តមាននៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួនផងដែរ។

លោកស្រី Jemima Parry-Jones ប្រធានសមាគម នៃអង្គការមកពីប្រទេសចំនួន៦សម្រាប់ការសង្គ្រោះសត្វត្មាតអាស៊ីពីការផុតពូជ (SAVE) បានអំពាវនាវឱ្យមានការចូលរួមអភិរក្ស និងការពារសត្វត្មាត ដោយសារវាជាអ្នកដែលសម្អាតបរិស្ថាន ដោយស៊ីគម្រង់ សាកសពសត្វផ្សេងទៀតជាអាហារ។

លោកស្រីថ្លែងដូច្នេះថា៖«ការការពារ និងអភិរក្សសត្វត្មាត បានគង់វង្ស វាជាការថែរក្សាមរតកធម្មជាតិដ៏ មានតម្លៃមហាសាលសម្រាប់កម្ពុជា និងពិភពលោកទាំងមូល ព្រមទាំងជាតម្លៃសម្រាប់ការអភិរក្សជីវចម្រុះ និងការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ»។

SAVE គឺជាសម្ព័ន្ធ នៃដៃគូស្ថាប័នអភិរក្សមកពីប្រទេសជាច្រើនជុំវិញអាស៊ីខាងត្បូង និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលខិតខំប្រឹងរួមគ្នា ដើម្បីការពារការរស់រានមានជីវិតរបស់សត្វត្មាតនៅទ្វីបអាស៊ី។

ត្មាតត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាប្រភេទសត្វជិតផុតពូជបំផុត ក្នុងបញ្ជីក្រហមនៃអង្គការសហភាពអន្ដរជាតិដើម្បីការអភិរក្សធម្មជាតិ(IUCN)។

សត្វត្មាត គឺជា​សត្វ​ដែល​ស៊ី​សាកសព​សត្វ​ដទៃ​ជា​ចំណី ហើយ​វា​ដើរ​តួនាទី​ជា​អ្នក​សម្អាតភាព​កខ្វក់​ទាំងនោះ​ចេញ​ពី​ធម្មជាតិ ដោយ​ការ​ស៊ីសាច់​សត្វ​ដែល​ស្លាប់ និង​ជួយ​រក្សា​តុល្យភាព​បរិស្ថាន។ វាក៍ត្រូវចាត់ទុក ជាសត្វមានតម្លៃសម្រាប់វិស័យទេសចរណ៍ធម្មជាតិ។

ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ ចំនួន​របស់​ពួកវាបាន​ធ្លាក់ចុះ​យ៉ាង​ខ្លាំង​នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក​ក្នុង​រយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ទសវត្សរ៍​ចុងក្រោយ​នេះ រួម​ទាំង​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជាផងដែរ ដោយសារ​មូលហេតុ​ចម្បង​ព២គឺ កង្វះ​អាហារ និង ការ​ស្លាប់​បណ្តាល​មក​ពី​ការ​ស៊ី​សាកសព​សត្វពុល​ ដែល​បង្កដោយ​មនុស្ស។

ក្រុមការងារអភិរក្សសត្វត្មាតនៅកម្ពុជា ត្រូវបានបង្កើតឡើង ក្នុងគោលបំណង ទប់ស្កាត់ការផុតពូជរបស់សត្វត្មាតនៅកម្ពុជា។

ក្នុងនោះរួមមាន សមាសភាពបច្ចេកទេសចូលរួមពី នាយកដ្ឋានជំនាញ នៃក្រសួងបរិស្ថាន និងក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ រួមជាមួយនឹងអង្គការអភិរក្សនានារួមមាន ACCB, NatureLife Cambodia, Rising Phoenix, WCS, WWF, CBGA, SVC-Tours និងមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់អភិរក្សជីវចម្រុះ។

ក្នុងរយៈពេល២ថ្ងៃបន្ទាប់ អ្នកចូលរួម នឹងទទួលបានព័ត៌មានពីការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពពីក្រុមការងារអន្តរជាតិមកពី៦ប្រទេស ការពិភាក្សា ស្វែងយល់អំពីប្រធានបទសំខាន់ៗមួយចំនួន រួមទាំងការប្រ​យុទ្ធប្រឆាំងនឹងការគំរាមកំហែងជាបន្ទាន់ចំពោះសត្វត្មាត ការរួមចំណែករបស់ក្រុមការងារ និងផែនការសកម្មភាពជាតិ ក៏ដូចជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឆ្លងដែនផងដែរ។

ក្រៅពីនោះ គណៈប្រតិភូនឹងមានឱកាសស្វែងយល់ បន្ថែមទៀត ពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង អភិរក្សសត្វត្មាតរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងអំឡុងពេលទស្សនកិច្ចសិក្សា នៅដែនជម្រកសត្វព្រៃសៀមប៉ាង ក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង។

នៅទីនោះ ពួកគេនឹងស្វែងយល់អំពីសារៈសំខាន់ នៃភោជនីយដ្ឋានសត្វត្មាត និងលទ្ធផលនៃវេទិកាសំបុកសិប្បនិម្មិត។

អង្គការជិវិតធម្មជាតិនៅកម្ពុជា បានឱ្យដឹងថា ចាប់តាំងពីខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៤ មក អង្គការ និងឧទ្យានុរក្សនៃដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ ដោយមានការគាំទ្រហិរញ្ញវត្ថុពី Mandia Nature និង BirdLife International – Asia បានរៀបចំអាហារដ្ឋានត្មាតចល័តប្រចាំខែ ដើម្បីតាមដានវត្តមានសត្វត្មាតភ្លើងនៅក្នុងតំបន់ទេសភាពនៃដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់។

ទីតាំងសក្តានុពលចំនួន៤ នៃតំបន់ទេសភាពនេះត្រូវបានជ្រើសរើសសម្រាប់រៀបចំជាទីតាំងសំរាប់ផ្តល់ចំណីនេះ។ រហូតមកដល់ពេលនេះ សត្វត្មាតភ្លើងត្រូវបានកត់ត្រានៅទីតាំងអាហារដ្ឋានត្មាតចំនួន២ក្នុងចំណោមទាំង៤ ដែលនេះជាកត្តាលើកទឹកចិត្តសម្រាប់ការអភិរក្សប្រភេទសត្វដែលជិតផុតពូជបំផុតនេះ។

អាហារដ្ឋានសត្វត្មាតចល័ត២ចុងក្រោយនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅខែកុម្ភៈ និងខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៥។ លទ្ធផលពេញលេញនៃការធ្វើជំរឿន នឹងត្រូវចែករំលែកនៅពេលបញ្ចប់។

ការធ្វើ​ជំរឿន​សត្វត្មាត​កាល​ពី​ឆ្នាំ ២០២៣ កន្លងមក បាន​រកឃើញ​សត្វត្មាត​ចំនួន ១៣១ ក្បាល​នៅ​កម្ពុជា។ ក្នុង​នោះ​រួមមាន​ត្មាត​ភ្លើង​ចំនួន ១២​ក្បាល ត្មាតផេះ ៧៧ក្បាល និង ត្មាតត្នោត​ចំនួន ៤២ក្បាល៕