កម្លាំងវរសេនាតូចនគរបាលការពារព្រំដែនគោកលេខ៧០២-៩០៥ ចំណុះស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្ដឧត្ដរមានជ័យ ល្បាតត្រួតពិនិត្យបង្គោលសីមាតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ រូបថត សហការី
ភ្នំពេញ៖ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានព្រមានពីការកើនឡើងកម្ដៅបញ្ហាព្រំដែន ដែលបង្កឡើងដោយអ្នកនយោបាយជាតិនិយមនៅកម្ពុជា និងថៃ ដោយលើកឡើងថា ការជ្រៀតជ្រែកផ្នែកនយោបាយក្នុងបញ្ហាព្រំដែនអាចបង្កើនភាពតានតឹងរវាងប្រទេសជិតខាងទាំងពីរ។
សុន្ទរកថារបស់លោកដែលបានថ្លែងក្នុងពិធីប្រគល់សញ្ញាបត្រនៅថ្ងៃទី ១៩ ខែកុម្ភៈនេះ បានបង្ហាញពីសារៈសំខាន់នៃដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនតាមយន្ដការគណកម្មការថ្នាក់ជាតិ ការចរចាបច្ចេកទេស និងក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ជាប្រវត្តិសាស្ត្រ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រីបានថ្លែងថា៖ «ប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ ចលនាជាតិនិយម ឬចលនាអ្នកនយោបាយជំរុញស្មារតីជាតិនិយម ទាំងនៅកម្ពុជា និងថៃបាននិងកំពុងតែរុញស្ថានភាពនេះ។
បង្គោលព្រំដែនរវាងកម្ពុជា និងថៃ ពីជាំទៅដល់ចាំយាមមាន ៧៤បង្គោល ដោយពីមុំបីមកដល់ចាំយាមមិនមានបង្គោលព្រំដែននោះទេ តែមានផែនទីឆ្នាំ១៩០៨ ដែលធ្វើឡើងដោយក្រុមគណកម្មការកំណត់ព្រំដែនរបស់ឥណ្ឌូចិន និងសៀម។
លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រីបានថ្លែងថា៖ «រឿងព្រំដែនត្រូវការពេលវេលាក្នុងការដោះស្រាយ ដោយតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៨ យើងបន្ដធ្វើកិច្ចការងារនេះ។ យើងរកបានបង្គោលហើយ តែនៅកន្លែងខ្លះ នៅបាត់ មិនទាន់ត្រូវ យើងចរចា។ ជាក់ស្ដែង បង្គោល ៧៣ យើងមិនទាន់ត្រូវគ្នាផង ដោយយោងតាមផែនទីឆ្នាំ១៩០៧ វានៅកន្លែងនោះ ឥឡូវ វាមកនៅកន្លែងនេះ យើងអត់ឯកភាព ទុកបន្ដចរចាគ្នាទៀត»។
លោកបន្ដថា នៅមានប្រទេសជាច្រើនទៀតដែលមិនទាន់ដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនដាច់ស្រឡះ ដូចជា ថៃ និងម៉ាឡេស៊ី ចិន និងឥណ្ឌា ជប៉ុន និងរុស្ស៊ី រួមទាំងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
លោកថា នរណាក៏ស្នេហាជាតិដែរ តែរាជរដ្ឋាភិបាលមានការទទួលខុសត្រូវចំពោះប្រវត្ដិសាស្ដ្រ។ អ្នករិះគន់នៅកម្ពុជា និងថៃកំពុងតែជំរុញរឿងប្ដឹងដូចគ្នា តែរដ្ឋាភិបាលមានយន្ដការក្នុងការដោះស្រាយ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រីបានលើកឡើងថា៖ «អ្វីដែលយើងដោះស្រាយ ត្រូវផ្អែកលើមូលដ្ឋានបច្ចេកទេស មានផែនទី ក្រុមការងារបច្ចេកទេស លិខិតតុបករណ៍ច្បាស់លាស់ ដោយយកផែនទីព្រំដែនឆ្នាំ១៩០៨ ជាគោលក្នុងការចរចា»។
លោកបានផ្តាំទៅអ្នកនយោបាយទាំងអស់ ទាំងខ្មែរ និងថៃ សូមកុំយករឿងនយោបាយ ទៅលូកលាន់លើកិច្ចការងារ បច្ចេកទេសរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលកំពុងអនុវត្តការងារ ទាំងអស់ គឺលើគោលការបច្ចេកទេស ផែនទី និងច្បាប់អន្តរជាតិ ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងព្រំដែននេះ។
លោកថា អ្នកនយោបាយថៃ កុំជំរុញរឿងនេះយកចំណេញនយោបាយ ដោយសម្អាងលើហេតុផល ដែលមិនទាន់ឯកភាពគ្នា។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «កម្ពុជាចង់រដោះស្រាយតាមសន្តិវិធី ប៉ុន្តែកម្ពុជាក៏រក្សាសិទ្ធិការពារគ្រប់មធ្យោបាយ រួមទាំងការប្រើប្រាស់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ បើប្រទេសណាមួយហ៊ានប្រើប្រាស់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធមកឈ្លានពានកម្ពុជា។
លោកបានរំឭកហេតុការណ៍កើតឡើងកាលពីឆ្នាំ២០០៨ នៅពេលប្រជាជនមួយក្រុមរត់ចូលវត្តកែវសិក្ខាគិរីស្វារៈ ដែលនាំឱ្យមានជម្លោះប្រដាប់អាវុធរយៈពេល ៣ឆ្នាំ។ នេះជាមូលហេតុដែលការយកបញ្ហានយោបាយមកលូកលាន់បញ្ហាព្រំដែន។
លោកស្នើឱ្យភាគីថៃ និងកម្ពុជារក្សាស្ថានភាពទំនាក់ទំនងល្អដូចដើម ដោយទុកភារកិច្ចដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែននេះឱ្យគណកម្មការថ្នាក់ជាតិទាំងពីរតាមជំនាញព្រំដែន និងយន្ដការច្បាប់។
លោកបានលើកឡើងពីការកោតសរសើរលើបណ្ដាញសង្គមចំពោះភាពក្លាហានរបស់មេបញ្ជាការប្រចាំព្រំដែនប្រាសាទតាមាន់ លោក នាក់ វង្ស កើតចេញពីការប្រកួតបង្រួបបង្រួមរវាងខ្មែរ និងខ្មែរ ដើម្បីការពារបូរណភាពទឹកដី។
សម្ដីម៉ាត់ៗរបស់លោក នាក់ វង្ស និយាយទៅកាន់នាយទាហានថៃលើប្រាសាទតាមាន់ថា «បើចង់បាញ់គ្នា បាញ់» បានក្លាយជាចំណុចចាប់អារម្មណ៍របស់មហាជនចំពោះទឹកចិត្ដអង់អាច នៅពេលកងទាហានថៃចេញមករារ៉ាំងការច្រៀងបទគោរពទង់ជាតិរបស់ទេសចរខ្មែរ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា៖ «យើងរួមគ្នាជាខ្មែរតែមួយ កងទ័ពតែមួយ រួមគ្នាការងារទឹកដី គឺដោយសារកត្ដានយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ បញ្ចប់សង្គ្រាម ហើយសំខាន់បំផុត កុំឱ្យមានការបែកបាក់ផ្ទៃក្នុង»។
លោកបាននិយាយថា ទាំងនេះបានប្រែក្លាយ លោកឧត្តម សេនីយ៍ត្រី នាក់ វង្ស មេបញ្ជាការកងពលតូចថ្មើរជើងលេខ៤២ ពីអតីតទាហានខ្មែរក្រហមទៅជាមេបញ្ជាការកងយោធពលខេមរភូមិន្ទមួយរូប ប្រចាំការនៅតំបន់ប្រាសាទតាមាន់។
អភិបាលខេត្ដឧត្ដរមានជ័យ លោក មាន ចាន់យ៉ាដា បានឱ្យដឹងនៅថ្ងៃទី១៩ ខែកុម្ភៈនេះថា ពលរដ្ឋខ្មែរអាចសេរីភាពក្នុងការបង្កើតសកម្មភាពសប្បាយ និងច្រៀងបទភ្លេងជាតិតាមធម្មតា។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ទោះបីជាជួបឧប្បត្ដិហេតុបែបនេះក៏ដោយ ក៏អាជ្ញាធរយើងមិនមានការរារ៉ាំងសកម្មភាពច្រៀងបទគោរពទង់ជាតិ និងបទចម្រៀងពង្សាវតាខ្មែរ។ វាជារឿងធម្មតា ហើយវាក៏មិនមែនជាលើកទីមួយដែរ»។
លោកបានឱ្យដឹងថា ឧប្បត្ដិហេតុតិចតួចបែបនេះឧស្សាហ៍កើតមានដែរ តែរៀងរាល់ក្រោយពេលជួបបញ្ហាភាគីកងទ័ពព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរធ្វើការសម្របសម្រួល និងពិភាក្សាគ្នាទៅតាមយន្ដការការងាររបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
លោក ចាន់យ៉ាដា បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ជាធម្មតា ប្រាសាទតាមាន់ជាទីតាំងប្រាសាទបុរាណរបស់ខ្មែរ ដែលប្រជាពលរដ្ឋតែងតែទៅទស្សនាជាញឹកញាប់ ហើយពេលខ្លះពួកគេមានសកម្មភាពផ្សេងៗ ដូចជា ការច្រៀងបទគោរពទង់ជាតិ និងពង្សាវតាខ្មែរជាដើម»៕
