លោក ពូ សុធារៈ ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់នៃមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាសម្រាប់ការសិក្សាថ្នាក់តំបន់ (រូបឆ្វេង) និងលោក Horinouchi Hidehisa ចៅក្រមនៃតុលាការអន្តរជាតិសម្រាប់ច្បាប់សមុទ្រ (ITLOS) និងជាអតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតជប៉ុនប្រចាំនៅកម្ពុជា ក្នុងសុន្ទរកថាសាធារណៈស្តីពីការវិវត្តន៍ UNCLOS ឆ្ពោះទៅរកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែនសមុទ្រ ដែលធ្វើឡើងនៅសណ្ឋាគារ Raffles Hotel Le Royal Phnom Penh ថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា។ រូបថត ហុង រស្មី
ភ្នំពេញ៖ សមាជិកភាពរបស់កម្ពុជានៅក្នុងអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ (UNCLOS) អាចជួយពង្រឹងដល់សិទ្ធិ និងអធិបតេយ្យភាពដែនសមុទ្ររបស់ប្រទេស។
ពេលកម្ពុជាប្រឈមមុខនឹងជម្លោះដែនសមុទ្រ ជាពិសេសជាមួយប្រទេសថៃលើតំបន់កោះគុត អនុសញ្ញា UNCLOS អាចបម្រើជាក្របខ័ណ្ឌច្បាប់សម្រាប់ការដោះស្រាយភាពតានតឹង និងធានាផលប្រយោជន៍ដែនសមុទ្ររបស់កម្ពុជា។
UNCLOS ជាឧបករណ៍ច្បាប់ដ៏ទូលំទូលាយដែលគ្រប់គ្រងជម្លោះដែនសមុទ្រ ដែនទឹក និងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខ (EEZs) នៃរដ្ឋជាប់ឆ្នេរសមុទ្រ ផ្តល់សិទ្ធិ និងកាតព្វកិច្ចច្បាស់លាស់សម្រាប់ប្រទេសជាសមាជិក។
អនុម័តក្នុងឆ្នាំ ១៩៨២ និងចូលជាធរមាននៅឆ្នាំ ១៩៩៤ វាគឺជាអនុសញ្ញាអន្តរជាតិដែលបង្កើតក្របខ័ណ្ឌច្បាប់សម្រាប់ការប្រើប្រាស់ និងការអភិរក្សធនធានមហាសមុទ្រ និងសមុទ្ររបស់ពិភពលោក។
UNCLOS ត្រូវបានទទួលយកយ៉ាងទូលំទូលាយថាជា «ធម្មនុញ្ញនៃមហាសមុទ្រ» ដែលមានប្រទេសជាង ១៦០ ជាសមាជិក។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រទេសមួយចំនួន រួមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក បានចុះហត្ថលេខា ប៉ុន្តែមិនបានផ្តល់សច្ចាប័ននៅឡើយ។
ក្នុងសុន្ទរកថាសាធារណៈស្តីពីការវិវត្តន៍ UNCLOS ឆ្ពោះទៅរកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែនសមុទ្រ ដែលធ្វើឡើងនៅសណ្ឋាគារ Raffles Hotel Le Royal Phnom Penh ថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា លោក Horinouchi Hidehisa ចៅក្រមនៃតុលាការអន្តរជាតិសម្រាប់ច្បាប់សមុទ្រ (ITLOS) និងជាអតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតជប៉ុនប្រចាំនៅកម្ពុជា បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃអនុសញ្ញាសម្រាប់ប្រទេសដែលកំពុងប្រឈមនឹងជម្លោះដែនសមុទ្រ។
លោក Horinouchi បានថ្លែងថា៖ «បច្ចុប្បន្នកម្ពុជាកំពុងប្រកាន់ជំហរថា អនុសញ្ញានេះត្រូវបានទទួលស្គាល់យ៉ាងទូលំទូលាយទៅហើយ។ ដូច្នេះវាមិនចាំបាច់ផ្តល់សច្ចាប័នដើម្បីទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីវានោះទេ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការក្លាយជាសមាជិកនឹងផ្តល់សិទ្ធិ និងកាតព្វកិច្ចច្បាស់លាស់ជាង ទាក់ទងនឹងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខ (EEZ) របស់កម្ពុជា»។
លោកបានពន្យល់ថា ដូចជា សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលមិនមែនជាសមាជិក ប៉ុន្តែនៅតែអនុវត្តតថភាពជាច្រើននៃ UNCLOS ជាច្បាប់អន្តរជាតិ។ កម្ពុជាអាចទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីជំហរផ្លូវច្បាប់កាន់តែច្បាស់នៅក្នុងបញ្ហាដែនសមុទ្រជាមួយប្រទេសជិតខាង ជាពិសេសប្រទេសដែលជាសមាជិកនៃអនុសញ្ញារួចហើយ។
នៅពេលដែលកម្ពុជាបន្តដោះស្រាយជាមួយប្រទេសថៃលើបញ្ហាកោះគុត អនុសញ្ញានឹងផ្តល់នូវច្រកចេញដែលមានរចនាសម្ព័ន្ធឆ្ពោះទៅរកដំណោះស្រាយការទូត។
ក្របខណ្ឌច្បាប់ដែលផ្តល់ដោយអនុសញ្ញា UNCLOS នឹងផ្តល់ឱ្យកម្ពុជានូវឧបករណ៍ចាំបាច់សម្រាប់ដោះស្រាយជម្លោះទឹកដីដោយផ្អែកលើស្តង់ដាអន្តរជាតិ ដោយពង្រឹងសមត្ថភាពការពារផលប្រយោជន៍ដែនសមុទ្ររបស់ខ្លួន។
បន្ថែមពីលើការដោះស្រាយការទាមទារទឹកដី ឆ្នេរសមុទ្រប្រវែង ៤០០ គីឡូម៉ែត្ររបស់កម្ពុជា និងជីវចម្រុះសមុទ្រដ៏សម្បូរបែបក៏ត្រូវបានការពារពីសមាជិកភាព UNCLOS។
លោក ពូ សុធារៈ ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់នៃមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាសម្រាប់ការសិក្សាថ្នាក់តំបន់ បានគូសបញ្ជាក់ថា ធនធានសមុទ្ររបស់កម្ពុជា រួមទាំងប្រភេទត្រីកម្រ និងស្រទាប់កាបូនដែលមានសក្តានុពលនៅក្រោមបាតសមុទ្រ អាចត្រូវបានការពារតាមរយៈផ្លូវច្បាប់ដែលផ្តល់ដោយអនុសញ្ញា UNCLOS។
លោក សុធារៈ បានថ្លែងថា៖ «UNCLOS គឺដូចជាក្រុមហ៊ុនធានារ៉ាប់រងមួយ អ្នកសម្រេចចិត្តយករឿងនេះទៅ UNCLOS អ្នកអាចប្រាកដថា កម្ពុជានឹងត្រូវបានការពារល្អបំផុត តាមផ្លូវច្បាប់។ គេអះអាងថា ជារបស់គេ ហើយយើងអះអាងថា វាជារបស់យើងដែរ តែច្បាប់នឹងវិនិច្ឆ័យដោយផ្អែកលើភស្តុតាងថា តើវាពិតជាជារបស់នរណា»។
សក្តានុពលក្នុងការការពារព្រំដែនសមុទ្ររបស់កម្ពុជារហូតដល់ ២០០ ម៉ាយក្នុងសមុទ្រ ((ប្រហែល ៣៧០ គីឡូម៉ែត្រ ពីខ្សែបន្ទាត់មូលដ្ឋានរបស់ប្រទេសមួយ) អាចផ្តល់ឱ្យប្រទេសនូវលទ្ធភាពទទួលបានធនធានសមុទ្រយ៉ាងសំខាន់ ដែលធ្វើឱ្យសមាជិកភាពក្នុង UNCLOS កាន់តែមានសារៈសំខាន់។
លោកបានបន្ដថា ផ្លូវច្បាប់អន្តរជាតិក៏នឹងការពារជីវចម្រុះរបស់កម្ពុជាផងដែរ ជាមួយនឹងលទ្ធភាពនៃការរកឃើញប្រភេទសត្វដែលមាននៅក្នុងទឹកតែមួយគត់។
នៅពេលដែលប្រទេសកម្ពុជាបន្តស្វែងរកផ្លូវឆ្ពោះទៅកាន់សមាជិកភាពអនុសញ្ញា UNCLOS វាច្បាស់ណាស់ថា វាមានអត្ថប្រយោជន៍លើសពីការដោះស្រាយវិវាទទឹកដី។
អនុសញ្ញានេះផ្តល់នូវក្របខ័ណ្ឌមួយសម្រាប់កម្ពុជាដើម្បីការពារអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួន ទទួលបានធនធានសំខាន់ៗ និងធានានូវការគ្រប់គ្រងប្រកបដោយនិរន្តរភាពនៃបរិស្ថានសមុទ្ររបស់ខ្លួន។
លោក Horinouchi បាននិយាយថា ដំណើរការរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីក្លាយជាសមាជិកអនុសញ្ញា UNCLOS មានមធ្យោបាយជាច្រើន ឧទាហរណ៍ ចូលរួមតាមរយៈការផ្តល់សច្ចាប័ន និងតាមរយៈការចូលជាសមាជិក។
លោកថា ប៉ុន្តែសម្រាប់ការសន្និដ្ឋាននៃច្បាប់អន្តរជាតិ វាមានសារៈសំខាន់សម្រាប់កម្ពុជាក្នុងដំណើរការច្បាប់ក្នុងស្រុក ដើម្បីធ្វើច្បាប់ថ្មីសម្រាប់តំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខ និងខ្លឹមសារនៃទឹកដែលប្រកាន់ខ្ជាប់ដោយខ្លួនឯង។
លោក Horinouchi បានថ្លែងថា៖ «ដំណើរការផ្លូវច្បាប់ក្នុងស្រុកក៏ត្រូវការផងដែរ ហើយបន្ទាប់មកមានការងារជាច្រើនសម្រាប់សភា និងក្រសួងផងដែរ»។
លោកថ្លែងបន្ទាប់ពីរដ្ឋសភាកម្ពុជាបានផ្តល់សច្ចាប័នលើអនុសញ្ញានេះ ប្រហែលជា៣០ថ្ងៃ វានឹងចូលជាធរមាន។ ប្រសិនបើការសម្រេច ហើយការចូលជាសមាជិកត្រូវបានផ្តល់ឱ្យអង្គការសហប្រជាជាតិ វាត្រូវការតែពីរបីខែប៉ុណ្ណោះ ហើយអ្នកនឹងក្លាយជាសមាជិកដំបូងរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។
លោក Ermenegildo Kupa Lopes ឯកអគ្គរដ្ឋទូតនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យទីម័រខាងកើត នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានចែករំលែកការយល់ដឹងអំពីដំណោះស្រាយប្រកបដោយជោគជ័យរបស់ប្រទេសរបស់លោកអំពីជម្លោះព្រំដែនសមុទ្រដ៏យូរអង្វែងជាមួយប្រទេសអូស្ត្រាលី ដោយផ្តល់នូវគំរូសក្តានុពលសម្រាប់កម្ពុជាក្នុងបញ្ហាដែនសមុទ្រនាពេលអនាគត។
លោក Lopes បានលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃដំណើរការផ្សះផ្សាជាកំហិតក្រោមអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ (UNCLOS) ដែលបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការដោះស្រាយវិវាទទីម័រខាងកើត និងអូស្ដ្រាលី ជុំវិញធនធានប្រេង និងឧស្ម័នរបស់ទីម័រ។
ដំណើរការនេះបាននាំទៅដល់ការចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាមួយក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ ដែលត្រូវបានផ្តល់សច្ចាប័នជាផ្លូវការក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ ដោយមានការគាំទ្រពីអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ។
លោក Lopes បាននិយាយថា៖ «នេះគឺជាការផ្សះផ្សាជាកំហិតលើកដំបូងដែលត្រូវបានប្រើរវាងទីម័រខាងកើត និងអូស្ត្រាលី ហើយវាគឺជាជោគជ័យមួយ។ រ៉ែប្រេងរបស់ទីម័រត្រូវបានទាមទារដោយប្រទេសទាំងពីរ ប៉ុន្តែតាមរយៈការតស៊ូ ទីម័រខាងកើតទទួលបានភាពច្បាស់លាស់លើបញ្ហានេះ»។
លោក Lopes បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃសន្ធិសញ្ញាដែលបានត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់ទីម័រខាងកើត និងអូស្ត្រាលីក្នុងការរួមគ្នាអភិវឌ្ឍតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសក្នុងគោលបំណងជំរុញកំណើនឧស្សាហកម្មនាពេលអនាគត។
លោក Lopes បានផ្តល់បទពិសោធន៍នេះជាសក្តានុពលសម្រាប់កម្ពុជា ដោយលើកឡើងថា ការដោះស្រាយជម្លោះដែនសមុទ្រតាមរយៈមធ្យោបាយការទូត និងក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ ដូចជា អនុសញ្ញា UNCLOS អាចជាមេរៀនដ៏មានតម្លៃសម្រាប់ព្រះរាជាណាចក្រក្នុងការគ្រប់គ្រងកង្វល់ដែនសមុទ្ររបស់ខ្លួន៕
.jpg)
