ភ្នំពេញ៖ ​កម្ពុជា​កំពុងហោះ​ជំហាន​ទៅ​រក​គោលដៅ​ឆ្នាំ២០៣៥ ចំពោះ​ផែន​ការ​​សេដ្ឋកិច្ច​ឌីជីថល​ពេញលេញ ដោយបានសម្រេច​បាន​មួយ​ភាគបី​នៃ​ដំណើរ​របស់ខ្លួន ដូចដែល​បានបង្ហាញ​នៅក្នុង​សិក្ខាសាលា​នាពេល​ថ្មីៗ​នេះ​ស្តីពី​ក្របខណ្ឌ​ការត្រួតពិនិត្យ និង​វាយតម្លៃ (M&E) សម្រាប់​ក្របខ័ណ្ឌ​គោលនយោបាយ​សេដ្ឋកិច្ច​ឌីជីថល និង​សង្គម​។​

សិក្ខាសាលា​​នេះ​ត្រូវបាន​ប្រារព្ធ​ធ្វើឡើង​នៅ​ថ្ងៃទី២៥ ខែមេសា នៅ​ទីស្តីការក្រសួង​ប្រៃសណីយ៍ និង​ទូរគមនាគមន៍ ​​ក្នុង​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​កសាង​សេដ្ឋកិច្ច​ឌីជីថល​ប្រកបដោយ​និរន្តរភាព និងបរិយាប័ន្ន​​ជាមួយនឹង​ក្របខ័ណ្ឌ M&E ចុងក្រោយ​បាន​ត្រៀមលក្ខណៈ​ដើម្បី​តាមដាន និង​ព​ន្លឿ​ន​វឌ្ឍនភាព​ឆ្ពោះទៅរក​សង្គម​ដែល​ផ្លាស់ប្តូរ​ដោយ​ឌីជីថល​។​

​លោកស្រី Alissar Chaker តំណាង​អ្នកតំណាង​កម្មវិធី​អភិវឌ្ឍន៍​អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNDP) ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា បាន​សម្តែង​ការកោតសរសើរ​ចំពោះ​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​រួមគ្នា​រវាង UNDP និង​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ក្នុងការ​ជំរុញ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ឌីជីថល​ទៅមុខ​។

លោកស្រី​បាន​សង្កត់ធ្ងន់ថា ក្របខណ្ឌ M&E នឹង​ដើរតួនាទី​យ៉ាងសំខាន់​ក្នុងការ​តាមដាន​វឌ្ឍន​ភាព​នៃ​ក្របខ័ណ្ឌ​គោលនយោបាយ​សេដ្ឋកិច្ច និង​សង្គម​ឌីជីថល ដែលមាន​គោលបំណង​ដាក់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ជា​អ្នកដឹកនាំ​នៅក្នុង​ពិភព​ឌីជីថល​នៅ​ឆ្នាំ ២០៣៥​។

លោកស្រី Chaker បាន​និយាយ​នៅក្នុង​សុន្ទរកថា​ថា៖ «​យើង​បានសម្រេច​មួយ​ភាគបី​នៃ​ការធ្វើដំណើរ​ឆ្ពោះទៅរក​ការផ្លាស់ប្តូរ​ឌីជីថល​ពេញលេញ​នៅ​ឆ្នាំ ២០៣៥»។​

សមិទ្ធផល​សំខាន់ៗ ​រួមមាន​ការកសាង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ឌីជីថល ការចាប់ផ្តើម​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម ​ដូចជា verify.gov.kh សម្រាប់​សេវាកម្ម​រដ្ឋាភិបាល​ឌីជីថល និង​កា​រព​ន្លឿ​ន​កំណើន​អាជីវកម្ម​ឌីជីថល ជាពិសេស​ក្នុងអំឡុងពេល​ជំងឺ​រាតត្បាត​កូ​វីដ​-១៩​។​

លោកស្រីបាន​ឱ្យ​ដឹងថា​៖ «​​នេះ​គឺជា​ពេលវេលា​ដ៏​សំខាន់​មួយ​។ វា​ដល់​ពេលដែល​ត្រូវ​ចាប់យក​ដំណើរការ ត្រួត​ពិនិត្យមើល​ចំណុច​ត្រូវ​កែតម្រូវ និង​កំណត់​ទីតាំង​ដែល​ត្រូវ​បង្កើន​ល្បឿន​»។​​

សិក្ខាសាលា​នេះ​គឺជា​ចំណុច​សំខាន់​មួយ​នៅក្នុង​គោលនយោបាយ​ឌីជីថល​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា ដោយសារ​វាបាន​កំណត់​សូចនាករ​ច្បាស់លាស់​លើ​គ្រប់​វិមាត្រ​នៃ​ការអភិវឌ្ឍន៍​ឌីជីថល រួមទាំង​អភិបាលកិច្ច សេវាកម្ម​ឌីជីថល សុវត្ថិភាព និង​បរិយាប័ន្ន​ឌីជីថល​។

លោកស្រី Alissar Chaker តំណាងអ្នកតំណាងកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNDP) ប្រចាំនៅកម្ពុជា បានកត់សម្គាល់ក្នុងពិធីបើកសិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់ស្តីពីសេចក្តីព្រាងការត្រួតពិនិត្យ និងវាយតម្លៃសម្រាប់គោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល និងសង្គម ក្របខណ្ឌឆ្នាំ ២០២១ ដល់ឆ្នាំ ២០៣៥។ រូបថត UNDP Cambodia

សេចក្តីព្រាង​ក្របខ័ណ្ឌ M&E នឹង​អនុញ្ញាតឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​តា​ម​ដាន​ផ្នែក​ទាំងនេះ វាយតម្លៃ​ចន្លោះប្រហោង និង​កែសម្រួល​គោលនយោបាយ​។​

ប្រធានបទ​ចម្បង​មួយ​ក្នុងចំណោម​ប្រធានបទ​សំខាន់ៗ​ដែល​លេច​ចេញពី​ការពិភាក្សា​សិក្ខាសាលា​គឺ​បរិយាប័ន្ន​​ឌីជីថល ដោយ​ផ្តោត​ជាពិសេស​លើ​ការផ្សារភ្ជាប់​ការបែងចែក​ឌីជីថល​ទាក់ទង​នឹង​យេនឌ័រ និង​ភូមិសាស្ត្រ​។​

ជាមួយនឹង​សហគមន៍​ជនបទ និង​សហគមន៍​ក្រីក្រ​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ហាក់​នៅ​ឆ្ងាយ​ពី​​ប្រព័ន្ធ​អេកូ​ឌីជីថល រដ្ឋាភិបាល និង​ដៃគូ​របស់ខ្លួន​កំពុងធ្វើការ​ដើម្បី​ធានាថា​ ការផ្លាស់ប្តូរ​ឌីជីថល​ផ្តល់​អត្ថប្រយោជន៍​ដល់​មនុស្ស​គ្រប់រូប​មិន​ថា​ទីតាំង ​ឬ​ភេទ​នោះទេ​។​

លោកស្រី Chaker បាន​កត់សម្គាល់ថា៖ «​សារៈសំខាន់​នៃ​ការរក្សា '​មនុស្ស​' ជា​ស្នូល​នៃ​ការអភិវឌ្ឍន៍ និង​ការផ្លាស់ប្តូរ​ឌីជីថល​ត្រូវបាន​គូសបញ្ជាក់​ទូទាំង​គោលនយោបាយ​ឌីជីថល​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា ហើយ​ការពិភាក្សា​ថ្ងៃនេះ​គួរតែ​ផ្តោតលើ​វិធី​​កាត់បន្ថយ​គម្លាត​នេះ​ឱ្យ​កាន់តែ​ប្រសើរឡើង»។

លោកស្រី​បន្ដថា​៖ «​សូចនាករ និង​ទិន្នន័យ​ដែល​បំបែក​ជា​ក្រុម​មាន​សារៈសំខាន់​ក្នុងការ​ជូនដំណឹង​អំពី​គោលនយោបាយ និង​អន្តរាគមន៍​គោលដៅ​ដែល​នឹង​ដោះស្រាយ​គម្លាត​ទាំងនេះ និង​ធានាបាន​នូវ​លទ្ធភាព​ទទួលបាន​សមធម៌​សម្រាប់​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ទាំងអស់​»។​

សិក្ខាសាលា​នេះ​ក៏បាន​ធ្វើជា​វេទិកា​មួយ​ដើម្បី​បង្ហាញ​ពី​វិធានការ​សុវត្ថិភាព​ឌីជីថល​ដែល​កំពុង​រីកចម្រើនរ​បស់​កម្ពុជា​។​

លោកស្រី Chaker បាន​កោតសរសើរ​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​នាពេល​ថ្មីៗ​នេះ​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា រួមទាំង​ការបង្កើត​គណៈកម្មាធិកា​រ​សន្តិសុខ​ឌីជីថល និង​ការបើក​ដំណើរការ​វេទិកា Verify.gov.kh ដែលមាន​គោលបំណង​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំងនឹង​ការបោកប្រាស់​តាម​ប្រព័ន្ធ​ឌីជីថល និង​ការពារ​ប្រជាពលរដ្ឋ​។​

​លោក​ ហ៊ុន សែន អតីត​អនាយករដ្ឋមន្ត្រី បាន​ចារនៅលើ​អារម្ភករថាក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​គោលនយោបាយ​សង្គម ២០២១ – ២០៣៥ បោះពុម្ព​ក្នុង​ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២១ ​​ថា៖ «​​ការផ្លាស់ប្តូរ​ឌីជីថល គឺ​អំពី​ការទទួលយក និង​ផ្តល់​អត្ថប្រយោជន៍​ជា​អតិបរមា​នៃ​ភាពជឿនលឿន​ផ្នែក​បច្ចេកវិទ្យា​ព័ត៌មាន និង​ទំនាក់ទំនង (ICT) និង​បច្ចេកវិទ្យា​ឌីជីថល ដើម្បី​បង្កើន​ផលិតភាព និង​ប្រសិទ្ធភាព​សេដ្ឋកិច្ច ជំរុញ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ចជាតិ និង​កសាង​សង្គម​ស៊ី​វិ​ល័យ ដែល​ប្រជាពលរដ្ឋ​ឌីជីថល​អាច​ទទួលបាន​អត្ថប្រយោជន៍​ពី​ការប្រើប្រាស់​សេវា​ឌីជីថល​ប្រកបដោយ​បរិ​យា​ប័ន្ន​ខ្ពស់ និង​ភាពជឿជាក់ ទន្ទឹមនឹងនោះ​ការរក្សាបាន​នូវ​អត្តសញ្ញាណ​ជាតិ និង​វប្បធម៌»​។

លើសពីនេះ យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​សម្រាប់​ការអភិវឌ្ឍ​សេវា​អេឡិចត្រូនិក​សម្រាប់​អាជីវកម្ម​ឆ្នាំ ២០២៥-២០២៨ គឺជា​ជំហាន​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ក្នុង​ការកែលម្អ​សេដ្ឋកិច្ច​ឌីជីថល​របស់​ប្រទេស​តាមរយៈ​ការជំរុញឱ្យ​មានការ​បង្កើត​ថ្មី និង​សម្រួល​សេវាកម្ម​អាជីវកម្ម​។

លោកស្រី Chaker បន្ថែមថា៖ «​ការប្តេជ្ញាចិត្ត​របស់​ក​ម្ពុ​ជា​ក្នុងការ​បង្កើត​បរិយាកាស​ឌីជីថល​ប្រកបដោយ​សុវត្ថិភាព​គឺ​គួរឱ្យ​​សរសើរ​”​។

ការពង្រីក​បច្ចេកវិទ្យា​ AI និង​ឧបករណ៍​រៀន​ម៉ាស៊ីន ដើម្បី​បង្កើន​សេវាសាធារណៈ និង​តម្រូវការ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ គឺជា​ការ​ជឿនលឿន​ដ៏​សំខាន់ ដែល​នឹងមិន​ត្រឹមតែ​ធ្វើឱ្យ​ជីវិត​របស់​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ប្រសើរឡើង​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ថែមទាំង​រួមចំណែក​ដល់​ការរីកលូតលាស់​នាពេល​អនាគត​របស់​ប្រទេស​ផងដែរ​។​

ខណៈពេលដែល​ក្របខ័ណ្ឌ M&E នឹងត្រូវ​បាន​ប្រើ​ដើម្បី​ដឹកនាំ​សេដ្ឋកិច្ច​ឌីជីថល វា​គ្រាន់តែ​ជាការ​ចាប់ផ្តើម​ប៉ុណ្ណោះ​។ ជោគជ័យ​រយៈពេល​វែង​របស់​កម្ពុជា អាស្រ័យ​លើ​សមត្ថភាព​របស់​រដ្ឋា​ភិ​បាល​ក្នុងការ​តាមដាន​វឌ្ឍន​ភាព​ប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធភាព និង​អនុវត្ត​អន្តរាគមន៍​ឆ្លើយតប​។​

ក្របខ័ណ្ឌ​នេះ​ត្រូវបាន​គេ​រំពឹងថា​នឹង​គាំទ្រ​ដល់​ការអភិវឌ្ឍន៍​គោលនយោបាយ​ដែល​ឆ្លើយតប​ទាំង​ឱកាស និង​បញ្ហា​ប្រឈម​ដែល​បង្ហាញ​ដោយ​ទិដ្ឋភាព​ឌីជីថល​ដែល​កំពុង​វិវឌ្ឍន៍​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស​។

UNDP គឺជា​ដៃគូ​ដ៏​សំខាន់​ក្នុង​ដំណើរ​ឌីជីថល​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា ដោយ​ផ្តល់ជូន​នូវ​ជំនាញ​បច្ចេកទេស និង​ផ្តល់នូវ​ដំណោះស្រាយ​ឌីជីថល​នៅ​ទូទាំង​វិស័យ​ផ្សេងៗ​។​

ការរួមចំណែក​របស់ UNDP រួមមាន​ការគាំទ្រ​ដល់​ការបង្កើន​ល្បឿន​អាជីវកម្ម​ឌីជីថល​ក្នុងអំឡុងពេល​ជំងឺ​រាតត្បាត កូវីដ-១៩ ការផ្តល់​វេទិកា​អន​ឡាញ​សម្រាប់​ការគ្រប់គ្រង​ទិន្នន័យ​បរិស្ថាន និង​ការណែនាំ​ដំណោះស្រាយ​ផ្អែកលើ blockchain សម្រាប់​ការផ្តល់​ប្រាក់កម្ចី​ដល់​អាជីវកម្ម​ខ្នាតតូច​។​

នៅពេលដែល​ប្រទេស​កម្ពុជា​រៀបចំ​សម្រាប់​ដំណាក់កាល​បន្ទាប់​នៃ​ការអភិវឌ្ឍន៍​ឌីជីថល​របស់ខ្លួន កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ​ក៏​ជា​ទិដ្ឋភាព​សំខាន់​នៃ​យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់ខ្លួន​ផងដែរ​។

​ប្រទេស​នេះ​គឺជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ក្នុង​តំបន់ ដោយមាន UNDP Kazakhstan និង Astana Civil Service Hub ជួយ​សម្រួល​ដល់​ការផ្លាស់ប្តូរ​ចំណេះដឹង​ស្តីពី​អភិបាលកិច្ច​ឌីជីថល​។​

តាមរយៈ​ភាពជា​ដៃគូ​ទាំងនេះ កម្ពុជា​កំពុង​សិក្សា​ពី​ប្រជាជាតិ​ដទៃទៀត និង​រួមចំណែក​ដល់​កិច្ចពិភាក្សា​ថ្នាក់​តំបន់​កាន់តែ​ទូលំទូលាយ​លើ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ឌីជីថល​។​

លោកស្រី Chaker បាន​លើកឡើង​ថា៖ «​យើង​មាន​មោទនភាព​ក្នុង​ការរួម​ដំណើរ​ជាមួយ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ក្នុង​ដំណើរ​នេះ ហើយ​ការចូលរួម​ក្នុងការ​សន្ទនា​ថ្នាក់​តំបន់​ស្តីពី​អភិបាលកិច្ច​ឌីជីថល​គ្រាន់តែ​ជា​វិធី​មួយ​ក្នុងចំណោម​វិធី​ជាច្រើន​ដែល​កម្ពុជា​កំពុង​ពង្រឹង​តួនាទី​របស់ខ្លួន​ក្នុងការ​បង្កើត​អនាគត​នៃ​អភិបាលកិច្ច​ឌីជីថល​នៅ​អាស៊ី​»។​

ជំហាន​បន្ទាប់​នឹង​ផ្តោតលើ​ការបន្ត​កែលម្អ​ក្របខណ្ឌ M&E និង​ធានាថា ​សេដ្ឋកិច្ច​ឌីជីថល​របស់​កម្ពុ​ជាមាន​ការវិវឌ្ឍ​តាមរបៀប​ដែល​ផ្តល់​អត្ថប្រយោជន៍​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​គ្រប់រូប​។​

​លោកស្រី​បាន​សន្និដ្ឋានថា៖ «​យើង​ប្តេជ្ញា​បន្ត​គាំទ្រ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ក្នុងការ​ផ្លាស់ប្តូរ​ដ៏​គួរឱ្យ​រំភើប​នេះ​។ ជាមួយគ្នានេះ យើង​នឹង​ធានាថា ​សេដ្ឋកិច្ច​ឌីជីថល​មាន​លក្ខណៈបរិយាប័ន្ន​ និង​ផ្តល់នូវ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ជា​វិជ្ជមាន​យូរអង្វែង​សម្រាប់​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ទាំងអស់»៕​