ទិន្នផលស្រូវតែមួយគត់មានចំនួន ១៣,៨៩ លានតោន ដែលធានាបាននូវសន្តិសុខស្បៀងជាតិ និងអតិរេកការនាំចេញចំនួន ៨,២ លានតោន។ រូបថត ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍
ភ្នំពេញ៖ ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងតែបោះជំហានផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថកសិកម្មយ៉ាងស្ងប់ស្ងាត់ ទៅកាន់ទំនើបកម្ម។ ទិន្នន័យថ្មីពីជំរឿនកសិកម្មកម្ពុជា (CAC) ឆ្នាំ ២០២៣ បង្ហាញពីការថយចុះចំនួន ១៣ភាគរយ (២៨ម៉ឺន គ្រួសារ) នៃចំនួនគ្រួសារធ្វើកសិកម្មធៀបនឹងឆ្នាំ ២០១៣ ទោះបីជាទំហំកាន់កាប់ដីជាមធ្យមបានកើនឡើងក៏ដោយ។
ការផ្លាស់ប្តូររចនាសម្ព័ន្ធនេះ សម្គាល់ដោយកសិករតិច ទទួលទិន្នផលច្រើន ជាសញ្ញានៃការផ្លាស់ប្តូររបស់ប្រទេសពីកសិកម្មបែបប្រពៃណី ទៅជាគំរូកសិកម្មដែលប្រើបច្ចេកវិទ្យាកាន់តែច្រើន។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក ឌិត ទីណា ថ្លែងក្នុងពិធីបើកវេទិកា និងពិព័រណ៍កសិកម្មកម្ពុជា ឆ្នាំ២០២៥ (CAFÉ 2025) នៅព្រឹកថ្ងៃទី៧ ខែមេសា ថា វិស័យកសិកម្មមានកើនឡើងជាលំដាប់តាំងពី២០១៣ បើទោះបីជានៅមានសន្ទុះទាបជាងវិស័យឧស្សាហកម្មនិងផ្នែកសេវាកម្ម។
លោកបានថ្លែងថា៖ «គោលដៅរបស់យើងមិនចង់ចាប់នរណាឱ្យនៅក្នុងវិស័យកសិកម្មនោះទេ។ យើងចង់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងមានជីវភាពធូរធា ឈោងចាប់យកនូវការងារអ្វីដែលពួកគាត់ពេញចិត្ដ ស្រឡាញ់ ចង់បាន»។
លោកបានបន្ដថា ការធ្វើទំនើបកម្មវិស័យកសិកម្មនេះពិតជាសំខាន់ណាស់ ហើយប្រហែលជាដោយសារទំនើបកម្មនេះ ទើបកម្លាំងពលកម្មមានការចាកចេញទៅកាន់ផ្នែកឧស្សាហកម្ម និងសេវាកម្ម។
លោករដ្ឋមន្ដ្រីបានរំឭកថា កាលពីមុន ការធ្វើស្រែទំហំ ៥ហិកតាពិតជាតឹងណាស់ ភ្ជួរជាមួយគោក្របីថាតើមួយថ្ងៃអាចភ្ជួរបានប៉ុន្មានហិកតា រួមទាំងការដកស្ទូង ច្រូតកាត់ បោកបែន។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក ឌិត ទីណា បើកវេទិកា និងពិព័រណ៍កសិកម្មកម្ពុជា ឆ្នាំ២០២៥ (CAFÉ 2025) នៅព្រឹកថ្ងៃទី៧ ខែមេសា។ រូបថត ហុង រស្មី
បច្ចុប្បន្ន កិច្ចការទាំងភាគច្រើនជំនួសដោយកម្លាំងម៉ាស៊ីន រួមទាំង ព្រួស ស្ទូង ប្រមូលផល ដោយកសិករម្នាក់អាចធ្វើស្រែ ១០០ហិកតាក៏បាន។
និន្នាការនេះមិនត្រឹមតែជាការរំពឹងទុកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែមានសារៈសំខាន់ផងដែរ ដោយសារតែកម្ពុជាកំណត់ទិសដៅរបស់ខ្លួនក្នុងការក្លាយជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាបនៅឆ្នាំ ២០៣០ និងមានចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់នៅឆ្នាំ ២០៥០។
លោក រិន វីរៈ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងផែនការ និងជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃវិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិ (NIS) បានឱ្យដឹងថា៖ «យើងមើលឃើញភ័ស្តុតាងច្បាស់លាស់នៃការផ្លាស់ប្តូររចនាសម្ព័ន្ធនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចជនបទរបស់កម្ពុជា។ វិស័យកសិកម្មកំពុងធ្វើទំនើបកម្ម ហើយនោះគឺជាជំហានចាំបាច់ក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ជាតិរបស់យើង»។
យោងតាមជំរឿនដែលធ្វើឡើងដោយ NIS សហការជាមួយក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ (MAFF) និងជំនួយបច្ចេកទេសពីអង្គការស្បៀងអាហារ និងកសិកម្ម (FAO) គ្រួសារចំនួន ១,៨៥ លានត្រូវបានកំណត់នៅឆ្នាំ ២០២៣ ធ្លាក់ចុះពី ២,១៣លានក្នុងឆ្នាំ ២០១៣។
ទោះបីជាមានការធ្លាក់ចុះនេះក៏ដោយ ក៏តម្លៃបន្ថែមលើវិស័យកសិកម្មបានកើនឡើងពី ១៩៥០១,១ពាន់លានរៀលក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ ដល់ ២៩៧២១,១ ពាន់លានរៀលក្នុងឆ្នាំ ២០២៣។
លោក វីរៈ បានពន្យល់ថា៖ «កសិកម្មអាចរួមចំណែកដល់ចំណែកតូចជាងដល់ (ផ.ស.ស) នៅថ្ងៃនេះ ១៦,៦ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ ធៀបនឹង ២៤,៤ភាគរយ កាលពីមួយទសវត្សរ៍មុន។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងន័យនេះ តម្លៃរបស់វាបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង។ ការផ្លាស់ប្តូរទៅកាន់កសិកម្មដែលមានប្រសិទ្ធភាព និងផលិតភាពកាន់តែច្រើន កំពុងជំរុញកំណើននោះ»។
លោក ណូ វណ្ណឌី អគ្គនាយក NIS និងជាអ្នកដឹកនាំបច្ចេកទេសលើការអង្កេតកសិកម្មកម្ពុជា និង CAC (CAS) បាននិយាយថា ទិន្នន័យបង្ហាញថាកសិករកំពុងផ្លាស់ប្តូរឆ្ងាយពីការធ្វើកសិកម្មបែបប្រពៃណី។
CAFE25 ត្រូវបានបង្កើតឡើងជាយុទ្ធសាស្ត្រ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងបរិបទជាក់លាក់របស់កម្ពុជា… ស្របពេលដែលការកែលម្អភាពងាយស្រួលនៃការធ្វើអាជីវកម្មសម្រាប់អាជីវកម្មកសិ-ម្ហូបអាហារ និងសហគមន៍កសិកម្មទំនើបរបស់កម្ពុជា។ រូបថត ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍
លោក វណ្ណឌី បានថ្លែងថា៖ «យើងមើលឃើញថា ប្រជាកសិករតិចជាងមុនក្នុងវិស័យកសិកម្ម ប៉ុន្តែផលិតភាពកាន់តែច្រើនក្នុងមួយកសិដ្ឋាន។ នោះគឺជាផ្លូវឆ្ពោះទៅរកការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម។ មានការបង្រួមដី ហើយប្រជាកសិករកំពុងទទួលយកដំណាំរួមផ្សំបន្ថែមទៀត ដូចជា ស្រូវក្រអូប ស្វាយចន្ទី និងស្វាយ»។
យោងតាម CAC ការដាំដំណាំសាច់ប្រាក់បានកើនឡើងនៅទូទាំងតំបន់ ហើយស្រូវក្រអូបឥឡូវមានផ្ទៃដីដាំដុះចំនួន ៤៦៥០០០ ហិកតា។
ដំណាំអចិន្ត្រៃយ៍ដូចជាស្វាយ ដូង ចេក និងស្វាយចន្ទីបានរីករាលដាល ដោយមានចំណូលចិត្តក្នុងតំបន់ខ្លាំង បង្កើតតំបន់កសិកម្ម។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការជំរុញទំនើបកម្មមិនមែនគ្មានឧបសគ្គទេ។ មានតែ ១៥ភាគរយ នៃដីកសិកម្មត្រូវបានស្រោចស្រពហើយមានតែ ២១ភាគរយនៃគ្រួសាររាយការណ៍អំពីលទ្ធភាពទទួលបានប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ ទោះបីជា ៤៨ភាគរយ នៃភូមិជួបប្រទះគ្រោះរាំងស្ងួតនិង ៣៩ភាគរយ រងផលប៉ះពាល់ដោយទឹកជំនន់ក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំមុនពេលជំរឿន។
លោក វណ្ណឌី បានបញ្ជាក់ថា៖ «យើងមិនអាចសម្រេចបាននូវគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍របស់យើងដោយមិនបានដោះស្រាយគម្លាតហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទាំងនេះទេ។ ប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ លទ្ធភាពទទួលបានបច្ចេកវិទ្យា និងការអនុវត្តប្រកបដោយនិរន្តរភាព គឺជាគន្លឹះនៃភាពធន់យូរអង្វែង»។
ជាផ្នែកនៃទិសដៅយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ខ្លួនសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍវិស័យកសិកម្ម ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទបានគូសបញ្ជាក់ពីអាទិភាពសំខាន់ៗក្រោមកម្មវិធីគោលនយោបាយទី៥ និងទី៦។
លោកស្រី Rebekah Bell តំណាងអង្គការស្បៀងអាហារ និងកសិកម្ម (FAO) ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានពណ៌នាថា (CAFE25) ដែលនឹងប្រព្រឹត្តិទៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ខាងមុខនេះ គឺជា «ព្រឹត្តិការណ៍ដ៏មហិច្ឆតាបំផុត ដែល FAO កម្ពុជា ត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏យូរអង្វែងរបស់យើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»។
រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ និងថ្នាក់ដឹកនាំស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធក្នុងពិធីបើកវេទិកា និងពិព័រណ៍កសិកម្មកម្ពុជា ឆ្នាំ២០២៥ (CAFÉ 2025) នៅព្រឹកថ្ងៃទី៧ ខែមេសា។ រូបថត ហុង រស្មី
ថ្លែងក្នុងពិធីសម្ពោធនោះ លោកស្រីបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ទំនើបភាវូបនីយកម្ម គឺជាចំណុចស្នូលនៃគំនិតផ្តួចផ្តើម ដោយកត់សម្គាល់ថា៖ «CAFE25 ត្រូវបានបង្កើតឡើងជាយុទ្ធសាស្ត្រ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងបរិបទជាក់លាក់របស់កម្ពុជា… ស្របពេលដែលការកែលម្អភាពងាយស្រួលនៃការធ្វើអាជីវកម្មសម្រាប់អាជីវកម្មកសិ-ម្ហូបអាហារ និងសហគមន៍កសិកម្មទំនើបរបស់កម្ពុជា»។
ក្រោមការដឹកនាំរបស់ក្រសួងកសិកម្ម CAFE25 មានគោលបំណងបង្កើតផែនការវិនិយោគខ្សែច្រវាក់តម្លៃកសិកម្មសំខាន់ៗចំនួនប្រាំបួន និងទាក់ទាញការវិនិយោគក្នុងស្រុក និងអន្តរជាតិសំខាន់ៗ ដើម្បីពន្លឿនការផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធកសិ-ម្ហូបអាហាររបស់កម្ពុជា៕
