ខណៈ​ឆ្នាំ​ ២០២៣ គឺជា​ខួប​លើក​ទី​៧០​ ឆ្នាំ​នៃ​ការចាប់ផ្តើម​ទំនាក់ទំនង​មិត្តភាព​ផ្លូវការ​រវាង​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​និង​ជប៉ុន ដោយ​ចំណង​ការទូត​ផ្លូវការ​នេះ​ត្រូវបាន​បង្កើតឡើង​នៅ​ឆ្នាំ​ ១៩៥៣ ហើយ​ជា​ឆ្នាំ​នៃ​ការិយាល័យ JICA ប្រចាំ​​កម្ពុជា​ក៏​គម្រប់​ខួប ៣០ ​ឆ្នាំ​នៃ​ការបង្កើតឡើង​ផងដែរ​។​

​ទី​ភា្ន​ក់​ងារ​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ​នៃ​ប្រទេស​ជប៉ុន (JICA) មាន​តួនាទី​ជា​ភ្នា​ក់​​ងារ​អនុវត្ត​ជំនួយ​អភិវឌ្ឍន៍​ផ្លូវការ​របស់​ជប៉ុន (ODA) បានធ្វើការ​ជាមួយ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​តាំងពី​ឆ្នាំ​ ១៩៩៣​។​

​អស់​រយៈពេល​ ៣ ​ទសវត្សរ៍​កន្លងមក​នេះ កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ដែលមាន​រហូតមកដល់​សព្វថ្ងៃ​ គឺ​រាប់​ចាប់ពី​ដំណើរ​ការកសាង​សន្តិភាព និង​ស្តារនីតិសម្បទា​នៅ​ដើម​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ ​១៩៩០ រហូតដល់​សកម្ម​ភាព​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ចសង្គម ឆ្ពោះទៅ​សម្រេចបាន​នូវ​គោល​ដៅ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​ចីរភាព (SDGs)​។​

​គម្រោង​ដ៏​សំខាន់បំផុត​មួយ​ពី​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ​ ១៩៩០ គឺ​ការ​ស្ថាបនា​ឡើងវិញ​នូវ​ស្ពាន​ជ្រោយចង្វារ ដែល​សាងសង់​ដំបូង​ក្នុង​ឆ្នាំ ​១៩៦៣ ឆ្លងកាត់​ទន្លេសាប គឺជា​និមិត្តរូប​នៃ​ការចាប់ផ្តើម​ឡើងវិញ​នៃ​ការអភិវឌ្ឍ​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​

​វា​គឺជា​ស្ពាន​ដែល​ភ្ជាប់​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ​ជាមួយ​ខេត្ត​ភាគ​ខាង​ជើង និង​ភាគ​ខាងកើត​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា ហើយ​ត្រូវបាន​រង​ខូចខាត​យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ​ក្នុង អំឡុង​សង្គ្រាមស៊ីវិល ដូច្នេះ​ការបើក​ដំណើរការ​ឡើងវិញ​នៅ​ឆ្នាំ​ ១៩៩៦ នៃ​ស្ពាន Nihon Bashi ជា​ភាសា​ជប៉ុន គឺ​តំណាងឱ្យ​ការ​ងើប​ឡើងវិញ​បន្ទាប់ពី​កម្ពុ​ជាមាន​ជម្លោះ​អូស​​បន្លាយ​ជាច្រើន​ទសវត្សរ៍​។​

​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ហេ​ដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ជាច្រើន​ត្រូវបាន​អនុវត្ត​ជា​បន្តបន្ទាប់ រួមទាំង​ផ្លូវជាតិ​លេខ​ ១, ៦, ៧ និង​លេខ ៥, កំពង់ផែ​ស្វយ័ត​ក្រុងព្រះសីហនុ ស្ពាន​គី​ហ្សូ​ណា​នៅ​ខេត្តកំពង់ចាម ស្ពាន​អ្នក​លឿង​ត​ភ្ជាប់​ខេត្តកណ្តាល និង​ខេត្តព្រៃវែង និង​មាន​ជាច្រើន​ទៀត​។​

​ទាំងនេះ​បាន​ជួយ​លើកកម្ពស់ ការ​ចល័ត និង​ការតភ្ជាប់​ក្នុងប្រទេស​, ការកសាង​មូលដ្ឋានគ្រឹះ​ដ៏​រឹងមាំ​សម្រាប់​ការអភិវឌ្ឍ​ឧស្សាហកម្ម និង​សេដ្ឋកិច្ច​។​

JICA ក៏បាន​វិនិយោគ​យ៉ាងច្រើន​ក្នុងការ​អភិវឌ្ឍ​សង្គម និង​វិស័យ​អភិបាលកិច្ច ព្រមទាំង​ផ្នែក​ទឹក និង​អនាម័យ​ផងដែរ​។ ​ទាំងនេះ​រួមមាន​ការសាងសង់​សាលា​រៀន និង​មន្ទីរពេទ្យ និង​ការអភិវឌ្ឍ​ច្បាប់រដ្ឋប្បវេណី គម្រោង​បណ្តុះបណ្តាល​គ្រូ​, សេវា​សុខភាព​មាតា ការ​បោស​សម្អាត​មីន ការផ្គត់ផ្គង់​ទឹក និង​ការគ្រប់គ្រង​ប្រព័ន្ធ​បង្ហូរទឹក​ជាដើម​។​

​ប្រាក់កម្ចី​សម្បទាន​សរុប​មាន​ចំនួន ២៧៥​ ពាន់​លាន​យ៉េន (​ជាង ២ ​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​) សម្រាប់​គម្រោង​ចំនួន​ ៣០ ជាមួយនឹង​ជំនួយ​ឥត​​សំណង​ចំនួន ១៧៧,៨ ពាន់​លាន​យ៉េន​ សម្រាប់​គម្រោងចំនួន​ ១៥៨​។ ខណៈ​មូលដ្ឋាន​​គ្រឹះ​នៃ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ជប៉ុន​ជាមួយ​កម្ពុជាមាន​អាយុ កាល​ជិត​ ៧០ ​ឆ្នាំ​ហើយ​។​

​រដ្ឋាភិបាល​ជប៉ុន​បាន​បង្កើត​មូលនិធិ​សហប្រតិបត្តិការ​​អាស៊ី​នៅ​ឆ្នាំ​ ១៩៥៤ ជា​ឆ្នាំ​តែមួយ​ដែល​ប្រទេស​ជប៉ុន ​បាន​ចូលរួម​ក្នុង​ផែនការ​កូឡុំបូ (Colombo Plan) សម្រាប់​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​សេដ្ឋកិច្ច និង​ការអភិវឌ្ឍ​សង្គម​នៅ​អាស៊ី និង​ប៉ាស៊ីហ្វិក​។​

​មូលនិធិ​សហប្រតិបត្តិការ​អាស៊ី ដែលមាន​គោលបំណង​លើកកម្ពស់​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិ​ការ​សេដ្ឋកិច្ច និង​បច្ចេកទេស​រវាង​ប្រទេស​អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និង​ប្រទេស​ជប៉ុន នៅ​ទីបំផុត​បាន​ផ្ទេរ​មុខងារ​របស់ខ្លួន​ទៅឱ្យ​ទីភ្នាក់ងារ​សហប្រតិបត្តិ​ការ​បច្ចេកទេស​ក្រៅប្រទេស (OC-TA) ក្នុង​ឆ្នាំ ​១៩៦២ ហើយ​បន្ទាប់មក​ឱ្យទៅ JICA នៅ​ឆ្នាំ ​១៩៧៤​។​

​មូលនិធិ​បានចាប់ផ្តើម​ទទួល​សិក្ខាកាម​ពី​ប្រទេស​កម្ពុជា​ភ្លាមៗ ​បន្ទាប់ពី​ការបង្កើតឡើង​នៅ​​ឆ្នាំ​ ១៩៥៤ ពោល​គឺមាន​ចំនួន ២៣០ ​នាក់ ​នៅ​ប្រទេស​ជប៉ុន ​ក្នុង​រយៈពេល ១២​ ឆ្នាំ​ដំបូង និង​កើន​ឡើងដល់ ១៤ ៩៨៨ នាក់​គិត​ត្រឹម​ឆ្នាំ ​២០២១​។

​អ្នកជំនាញ​ជប៉ុន ៤ ​នាក់​ដំបូង ត្រូវបាន​បញ្ជូនមក​នៅ​ឆ្នាំ ​១៩៥៥ ដោយ​ចំនួន​នេះ​បាន​កើនឡើង​ដល់ ៦ ៦៨៩ នាក់​ គិត​ត្រឹម​ឆ្នាំ ​២០២១​។ គម្រោង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ប​ច្ចេក​​ទេស​ដំបូង​បានចាប់ផ្តើម​នៅ​ដើមឆ្នាំ​ ១៩៥៩ លើ​ផ្នែក​ផលិត​កម្ម​ស្រូវ ការគ្រប់គ្រង​បសុសត្វ និង​សេវា​វេជ្ជសាស្ត្រ​។​

​លោក Muneo Ogata ដែល​បានមក​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ក្នុង​ឆ្នាំ ​១៩៦០ ក្នុងនាម​ជា​អ្នក​​ជំនាញ​ត្រួសត្រាយ ដែលជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​កិច្ច​សហ​ប្រតិ​ប​ត្តិ​ការ​បច្ចេកទេស​ជប៉ុន​ដំបូង​គេ​លើ​ផ្នែក​បសុសត្វ​ក្នុង​ខេត្ត កំពង់ចាម បាន​ពិពណ៌នា​បទ​​ពិសោធន៍​របស់លោក​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​ខ្លី​មួយ​។​

​លោក​រៀបរាប់ថា៖ «​ខ្ញុំ​ត្រូវ​ស្នាក់​នៅក្នុង​ផ្ទះមួយ​ដែល​គ្មាន​ទូទឹកកក ឬ​ម៉ាស៊ីនត្រជាក់ ប៉ុន្តែ​មាន​មុង​ចង​ដេក​»​។​

​លោក​ថ្លែងថា៖ «​ជីវិត​នៅ​ទីនោះ​ គឺ​ដូច​ជាការ​និរទេស​ខ្លួន ប៉ុន្តែ​អ្នកជំនាញ​ជប៉ុន​ទាំងអស់​បាន​ផ្តោតលើ​ការអភិវឌ្ឍ​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​យ៉ាង​យកចិត្ត ទុកដាក់ និង​ធ្វើការ​យ៉ាងសកម្ម​ទាំងថ្ងៃទាំងយប់ ដែលជា​រឿង​មិនអាច​បំភ្លេចបាន​»​។​

​បន្ទាប់ពី​ការបណ្តុះបណ្តាល និង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ប​ច្ចេក​ទេស​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ ​១៩៦០ ​អ្នកស្ម័គ្រចិត្ត JOCV ៤​ នាក់​ ដំបូង​ត្រូវបាន​បញ្ជូនមក​កម្ពុជា​ក្នុង​ឆ្នាំ ​១៩៦៦ ដើម្បី​ផ្តោតលើ​ការផលិត​ស្រូវ​,​ កីឡា​យូ​ដូ និង ហែល​ទឹក​។ រហូតមកទល់​ពេល នេះ អ្នកស្ម័គ្រចិត្ត​ចំនួន ៧៩៧​ នាក់​ត្រូវបាន​បញ្ជូនមក​កម្ពុជា​។​

អ្នកជំនាញជប៉ុនធ្វើការជាមួយកសិករនៅខេត្តបាត់ដំបង ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៦០។

​ជាការ​ពិតណាស់ កិច្ច​សហប្រតិបត្តិ​ការអភិវឌ្ឍ​ន៍ ​គឺ​ផ្តោតលើ​មនុស្ស​ជួយ​មនុស្ស ហើយ​ប្រទេស​ទាំង ២​ បាន​កសាង​ទំនុកចិត្ត​គ្នា​។​

​យោងតាម​ការស្ទង់មតិ​ដែល​ធ្វើឡើង​ដោយ ក្រសួងការបរទេសជប៉ុន​ក្នុង​ឆ្នាំ ​២០១៩ បានឱ្យដឹងថា ជប៉ុន​ជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​លេខ ​១ ក្នុងនាម​ជា​ប្រទេស​ដែល​គួរឱ្យ​ទុកចិត្ត​បំផុត​នៅ​កម្ពុជា ពោលគឺ​ខ្ពស់ជាង​ប្រ​ទេស​ដទៃទៀត​។​

​ទំ​ទុកចិត្ត​នេះ​ត្រូវបានធ្វើ ឡើង​នៅក្នុង​ប្រទេស​ជប៉ុន ​ដោយ​ប្រជាជន​កម្ពុជា គឺជា​ទ្រព្យសម្បត្តិ​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ដែល​ត្រូវបាន​បង្កើតឡើង​ក្នុង​រយៈពេល​ជាច្រើន​ឆ្នាំ​ដោយ​មនុស្ស​ជាច្រើន​ដែល​ធ្វើការ​នៅក្នុង​ប្រទេស​ទាំង​ ២​។​

JICA ប្ដេជ្ញាចិត្ត​បង្កើន​ភាព​ជឿជាក់​ដែលជា​ទ្រព្យសម្បត្តិ​ដ៏​មានតម្លៃ តាមរយៈ​ការអនុវត្ត​គម្រោង​របស់ខ្លួន​ប្រកបដោយ​ជោគជ័យ​ក្នុងប្រទេស​កម្ពុជា គ្នុង​គោលបំណង​គាំទ្រ​ដល់​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​រប​ស់ កម្ពុជា​ក្នុងការ​សម្រេចបាន​នូវ​គោល​​ដៅ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​ចីរភាព (SDGs)​។​

​បន្ទាប់ពី ៧០ ​ឆ្នាំ ​នៃ​កិច្ច​សហ​​ប្រតិបត្តិការ​នៅក្នុង​ជំនួយ ODA, ភាពជា​ដៃគូ​ឥឡូវនេះ​មិន​ត្រឹមតែ «JICA ជួយ​ដល់​កម្ពុជា​» ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ថែមទាំង​ធ្វើការ​ដើម្បី​ដំណោះ ស្រាយ​ចំពោះ​បញ្ហា​ប្រឈម​ក្នុងការ​អភិវឌ្ឍ​នៅក្នុង​ប្រទេស​ផ្សេងទៀត និង​ជុំវិញ​ពិភពលោក​ផងដែរ​។ នៅ​ថ្ងៃទី​ ២០ ខែមករា​ឆ្នាំនេះ អ្នកដោះមីន​អ៊ុយ​ក្រែ​ន​បាន បញ្ចប់​វគ្គ​បណ្តុះបណ្តាល ដែល​ធ្វើឡើង​ដោយមជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាព​កំចាត់មីន​កម្ពុជា (CMAC) ដោយមាន​ការគាំទ្រ​ពី​ទីភ្នាក់ងារ JICA។​

JICA និង CMAC មាន​ភាពជា​ដៃគូ​អស់​រយៈពេល​ជិត ៣​ ទសវត្សរ៍​មកហើយ គឺ​ស្ទើរតែ​ស្មើនឹង​ការបង្កើត​ការិយាល័យ JICA នៅ​កម្ពុជា​ដែរ​។

​បច្ចុប្បន្ន ពិភពលោក​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហា​ប្រឈម​កាន់តែខ្លាំង​ពី​វិបត្តិ​មួយចំនួន ដូចជា​ជំងឺ​រា​ត​ត្បា​ត ជម្លោះ អសន្តិសុខ​ស្បៀង និង​ការប្រែប្រួល​អាកាសធាតុក្នុងចំណោម​បញ្ហា​ផ្សេងៗ​ទៀត​។​

​ទោះជា​យ៉ាងណាក៏ដោយ នៅតែមាន​ក្តីសង្ឃឹម​ក្នុងការ​បង្កើត​អនាគត​ដ៏​ល្អប្រសើរ​ជាមួយ​ប្រជាជន​កម្ពុជា ហើយ​ជប៉ុន​នឹង​បន្ត​ធ្វើការ​ជាមួយគ្នា​ឆ្ពោះទៅរក​ការបញ្ជាក់​តម្លៃ​ជា​សកល​ជាមួយនឹង​ការជឿទុក​​ចិត្ត​គ្នា​ទៅវិញទៅមក​ ដោយ​ផ្អែកលើ​ប្រវត្តិ​មិត្តភាព​រយៈ​ពេល​ ៧០ ​ឆ្នាំនេះ​។ ក្នុងនោះ​រួមមាន ការលើកកម្ពស់​នីតិរដ្ឋ អភិបាលកិច្ច​ល្អ ការវិនិយោគ​ក្នុងការ​អភិវឌ្ឍ​ធនធានមនុស្ស និង​ការអភិវឌ្ឍ​ហេ​ដ្ឋា​រចនា​​សម្ព័ន្ធ​។​

​ជាមួយនឹង​ចក្ខុវិស័យ​ណែនាំ​របស់ JICA ស្តីពី «​ឆ្ពោះទៅរក​ពិភពលោក​ប្រកបដោយ​ទំនុក​ចិត្ត​» ការិយាល័យ JICA ប្រចាំ​កម្ពុជា​បាន​បន្ត​ការប្តេជ្ញាចិត្ត​របស់ខ្លួន​ក្នុង​ការធ្វើការងារ​បន្ថែ​ម ទៀត​ជាមួយ​ប្រជាជន​កម្ពុជា​៕